12 december

12 december is de 346ste dag van het jaar (347ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 19 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1866 - Een ondergrondse mijnexplosie in Barnsley, Engeland zorgt voor veel doden.
  • 1987 - In Berlijn, Kreuzberg 36 komt het tot heftige rellen tussen krakers en politie naar aanleiding van sanering van de wijk.
  • 1999 - De Maltese tanker Erika vergaat voor de kust van Bretagne. Doordat het schip doormidden breekt komen duizenden liters stookolie in zee terecht en veroorzaken zo een milieuramp.
  • 2007 - Een Apache-helikopter van de Koninklijke Luchtmacht raakt tijdens een trainingsvlucht hoogspanningskabels waardoor zo'n 50.000 huishoudens in de Gelderse Bommelerwaard en Tielerwaard ruim 2 dagen zonder stroom komen te zitten.
  • 2010 - Door de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan wordt bekendgemaakt dat op kinderdagverblijven Het Hofnarretje en Jenno's Knuffelparadijs vele kinderen het slachtoffer zijn geworden van seksueel misbruik.

•  Infrastructuur
  • 1936 - De Moerdijkbrug over het Hollandsch Diep wordt geopend.
  • 1961 - Twee vrachtvliegtuigen C-119 van het Belgische leger botsen in volle vlucht op elkaar ter hoogte van Montignies-Lez-Lens bij Chièvres, 13 doden.
  • 1985 - Een DC-8 van Arrow Air stort neer na het opstijgen in Gander op Newfoundland, waarbij 256 personen omkomen, onder wie 248 leden van de 101st Airborne Division van de Verenigde Staten.

•  Kunst en cultuur
  • 1913 - Mona Lisa wordt teruggevonden in Florence, twee jaar nadat het uit het Louvre was gestolen.
  • 1970 - De eerste strip van Jan, Jans en de kinderen verschijnt in de Libelle.

•  Media
  • 1944 - Uitgeverij De Bezige Bij wordt opgericht.

•  Oorlog
  • 627 - Slag bij Ninive: Keizer Herakleios valt met een Byzantijns expeditieleger Mesopotamië binnen en verslaat de Perzen bij de ruïnestad Ninive (huidige Irak).
  • 1677 - Commandeur Jacob Binckes sneuvelt bij de Tweede Slag bij Tobago tegen een Franse aanval, nadat hij eerder tegen hen bij de Eerste Slag bij Tobago op 3 maart een strategische overwinning heeft behaalt.

•  Politiek
  • 1787 - Pennsylvania ratificeert als tweede staat de grondwet van de Verenigde Staten van Amerika.
  • 1837 - De Göttinger Sieben worden door koning Ernst August I van Hannover ontslagen, drie van hen tevens verbannen.
  • 1870 - Joseph H. Rainey uit South Carolina wordt het eerste zwarte lid van het Amerikaans Congres.
  • 1911 - Hoofdstad van India wordt New Delhi, dat was Calcutta .
  • 1925 - Reza Pahlavi grijpt de macht in Iran als Sjah.
  • 1963 - Kenia wordt onafhankelijk van het Verenigd Koninkrijk.
  • 1979 - De naam van Rhodesië wordt veranderd in Zimbabwe.
  • 1996 - Oedai Hoessein raakt zwaar gewond bij een moordaanslag.
  • 2003 - Staatssecretaris Medy van der Laan (Cultuur) en de Surinaamse minister van Onderwijs Walter Sandriman tekenen te Brussel een associatieovereenkomst waardoor Suriname deel gaat uitmaken van de Nederlandse Taalunie.
  • 2003 - Paul Martin Jr. beëdigd als premier van Canada, tegelijk met de beëdiging van zijn kabinet.
  • 2003 - Mick Jagger tot ridder geslagen door Prins Charles.
  • 2003 - Het Inspraak Orgaan Chinezen (IOC) wordt geïnstalleerd in Den Haag.
  • 2013 - Het Catalaanse Parlement keurt het Akkoord over de volksraadpleging in Catalonië goed.

•  Religie
  • 1531 - Verschijning in Tepeyac bij Mexico-Stad van Onze-Lieve-Vrouw van Guadalupe.
  • 1583 - Paus Gregorius XIII creëert negentien nieuwe kardinalen, onder wie vier toekomstige pausen: Giovanni Antonio Facchinetti, Giambattista Castagna, Alessandro Ottaviano de' Medici en Nicolò Sfondrati.
  • 1974 - Oprichting van de Rooms-katholieke Bisschoppelijke Hiërarchie in Soedan met twee aartsbisdommen en vijf bisdommen.
  • 1989 - Ontslag van de Nederlandse kardinaal Johannes Willebrands als president van de Pauselijke Raad ter bevordering van de Eenheid van de Christenen en benoeming van de Australiër Edward Idris Cassidy tot zijn opvolger.
  • 1998 - Benoeming van Everard de Jong tot hulpbisschop van Roermond in Nederland.
  • 2003 - Verenigingsbesluit van de Samen-op-Weg kerken (Gereformeerde en Hervormde kerken en de Evangelisch-Lutherse kerk in Nederland) om te komen tot de Protestantse Kerk in Nederland.

•  Sport
  • 1960 - Oprichting van de Sloveense voetbalclub NK Maribor.
  • 1966 - Solozeiler Francis Chichester bereikt Sydney nadat hij 106 dagen eerder was vertrokken uit Plymouth.
  • 1999 - Twee dagen na zijn vorige wereldrecord op de 100 meter vlinderslag (52,03) verbetert Michael Klim in Canberra die mondiale toptijd opnieuw: 51,81. Het oude record (52,15) stond sinds 9 oktober 1997 ook al op naam van de Australische zwemmer.
  • 2003 - Milorad Čavić verbetert bij de EK kortebaan (25 meter) in Dublin het wereldrecord op de 100 meter vlinderslag tot 50,02.
  • 2004 - In de Pakistaanse stad Lahore verspeelt de Nederlandse hockeyploeg de Champions Trophy door in de finale met 4-2 van Spanje te verliezen.

•  Wetenschap en technologie
  • 1900 - US Steel wordt opgericht.
  • 1901 - Eerste trans-Atlantische radio-uitzending, door Guglielmo Marconi.

Geboren

Connie Francis,
geboren in 1938

Dionne Warwick,
geboren in 1940

Liesbeth List,
geboren in 1941

Ferry Mingelen,
geboren in 1947

Sheila E.,
geboren in 1957

Jaap van Zweden,
geboren in 1960

Milan van Weelden,
geboren in 1980

• 1298 - Albrecht II van Oostenrijk, (overleden 1358)
• 1541 - Johann Bauhin, Zweeds botanicus en mycoloog (overleden 1613)
• 1574 - Anna van Denemarken, koningin van Engeland (overleden 1619)
• 1712 - Karel van Lotharingen, landvoogd van de Zuidelijke Nederlanden (overleden 1780)
• 1745 - John Jay, Amerikaans politicus (overleden 1827)
• 1779 - Madeleine-Sophie Barat, Frans heilige (overleden 1865)
• 1805 - William Lloyd Garrison, Amerikaans journalist (overleden 1879)
• 1816 - Barthold Jacob Lintelo de Geer van Jutphaas, Nederlands schrijver en politicus (overleden 1903)
• 1821 - Gustave Flaubert, Frans schrijver (overleden 1880)
• 1858 - Valeriano Hernandez, Filipijns schrijver (overleden 1922)
• 1862 - Bruce Ismay, Brits scheepsmagnaat (overleden 1937)
• 1863 - Edvard Munch, Noors schilder (overleden 1944)
• 1876 - Alvin Kraenzlein, Amerikaans atleet (overleden 1928)
• 1879 - Friedrich Christiansen, Duits generaal en Wehrmachtsbefehlshaber in den Niederlanden tijdens de Tweede Wereldoorlog (overleden 1972)
• 1882 - Leo Kierkels, Nederlands internuntius in India (overleden 1957)
• 1882 - Akiba Rubinstein, Pools schaakgrootmeester (overleden 1961)
• 1890 - Miguel Cuaderno sr., Filipijns minister en gouverneur van de Filipijnse centrale bank (overleden 1975)
• 1897 - Harry van Rappard, Nederlands atleet (overleden 1982)
• 1898 - George Kettmann jr., Nederlands schrijver en uitgever (overleden 1970)
• 1898 - André le Fèvre, Nederlands voetballer (overleden 1977)
• 1899 - Floyd Crosby, Amerikaans cinematograaf (overleden 1985)
• 1901 - Harald Kaarman, Estisch voetballer (overleden 1942)
• 1902 - Antonio José Martínez Palacios, Spaans componist (overleden 1936)
• 1903 - Yasujiro Ozu, Japans filmregisseur (overleden 1963)
• 1906 - Pamela Wedekind, Duits actrice en zangeres (overleden 1986)
• 1909 - Hans Keilson, Duits-Nederlands auteur (overleden 2011)
• 1909 - Karen Morley, Amerikaans actrice (overleden 2003)
• 1911 - Stanley Bate, Brits componist/pianist (overleden 1959)
• 1913 - Ferenc Csík, Hongaars zwemmer (overleden 1945)
• 1913 - Rex Easton, Amerikaans autocoureur (overleden 1974)
• 1915 - Sylvain Grysolle, Belgisch wielrenner (overleden 1985)
• 1915 - Frank Sinatra, Amerikaans zanger (overleden 1998)
• 1916 - Andy Furci, Amerikaans autocoureur (overleden 1998)
• 1918 - Nilda Pinto, Antilliaanse schrijfster (overleden 1954)
• 1919 - Fritz Muliar, Oostenrijks acteur (overleden 2009)
• 1919 - Claude Nollier, Frans actrice (overleden 2009)
• 1919 - José Villalonga, Spaans voetbalcoach (overleden 1973)
• 1921 - Willem van Est, Nederlands wiskundige (overleden 2002)
• 1921 - Roger Vekemans, Belgisch jezuïet (overleden 2007)
• 1922 - Christian Dotremont, Belgisch kunstschilder, schrijver en dichter (overleden 1979)
• 1923 - Bob Barker, Amerikaans presentator
• 1923 - Ken Kavanagh, Australisch autocoureur
• 1923 - John Pulman, Brits snookerspeler (overleden 1998)
• 1924 - Ed Koch, Amerikaans burgemeester (overleden 2013)
• 1924 - Sjeng Kraft, Nederlands muzikant en tekstschrijver (overleden 1999)
• 1926 - Martinus Haridat Lutchman, Surinaams dichter -
• 1927 - Walter Gómez, Uruguayaans voetballer (overleden 2004)
• 1927 - Robert Noyce, Amerikaans ondernemer (overleden 1990)
• 1928 - Helen Frankenthaler, Amerikaans kunstenaar (overleden 2011)
• 1929 - Freddy Danneel, Belgisch beeldhouwer en kunstschilder (overleden 2008)
• 1929 - John Osborne, Brits toneelschrijver (overleden 1994)
• 1930 - Cesar Virata, Filipijns politicus
• 1934 - Rene Cayetano, Filipijns senator (overleden 2003)
• 1934 - Miguel de la Madrid, Mexicaans politicus en president(overleden 2012)
• 1936 - Iolanda Balaş, Roemeens atlete
• 1937 - Eugène Allonsius, Belgisch atleet
• 1937 - Roberto Benzi, Frans dirigent
• 1938 - Connie Francis, Amerikaans zangeres
• 1940 - Dionne Warwick, Amerikaans zangeres
• 1941 - Liesbeth List, Nederlands zangeres en actrice
• 1943 - Ray Allen, Brits autocoureur
• 1946 - Emerson Fittipaldi, Braziliaans autocoureur
• 1946 - Marlous Fluitsma, Nederlands actrice
• 1947 - Ferry Mingelen, Nederlands journalist
• 1947 - Cor Pigot, Surinaams politicus
• 1948 - Randy Smith, Amerikaans basketballer (overleden 2009)
• 1948 - Tom Wilkinson, Engels acteur
• 1949 - Bill Nighy, Brits acteur
• 1949 - Marc Ravalomanana, president van Madagaskar
• 1951 - Stefaan De Clerck, Belgisch politicus
• 1952 - Peter Haber, Zweeds acteur
• 1952 - Frank Schwalba-Hoth, Duits politicus
• 1952 - Maryo de los Reyes, Filipijns filmregisseur
• 1953 - Bruce Kulick, Amerikaans gitarist
• 1954 - Kader Abdolah, Iraans-Nederlands schrijver
• 1955 - Eddy Schepers, Belgisch wielrenner
• 1956 - Johan van der Velde, Nederlands wielrenner
• 1957 - Joan Donoghue, Amerikaans jurist, hoogleraar en rechter
• 1957 - Sheila E., Amerikaans percussionist en zangeres
• 1957 - Elvira Sweet, Nederlands politica
• 1958 - Leo Kenter, Nederlands muzikant en schrijver
• 1960 - Martina Hellmann, Duits atlete
• 1960 - Jaap van Zweden, Nederlands violist en dirigent
• 1961 - Andrej Perlov, Russisch snelwandelaar
• 1962 - Tracy Austin, Amerikaans tennisster
• 1962 - Arturo Barrios, Mexicaans atleet
• 1962 - Max Raabe, Duits zanger, componist en orkestleider
• 1962 - Beat Sutter, Zwitsers voetballer
• 1964 - Terry Brunk (Sabu), Amerikaans professioneel worstelaar
• 1965 - Simon Balyon, Nederlands kunstschilder
• 1966 - Ton Heerts, Nederlands politicus en vakbondsbestuurder
• 1968 - Sašo Udovič, Sloveens voetballer
• 1968 - Anita Valen, Noors wielrenster
• 1969 - Sophie Kinsella, Brits schrijver
• 1970 - Mädchen Amick, Amerikaans actrice
• 1970 - Gary Anderson, Schots darter
• 1970 - Jennifer Connelly, Amerikaans actrice
• 1971 - Sammy Korir, Keniaans atleet
• 1971 - Gaby van Nimwegen, Nederlands televisiepresentatrice
• 1972 - Sandrine Hennart, Belgisch atlete
• 1972 - Wilson Kipketer, Keniaans-Deens atleet
• 1972 - Julika Marijn, Nederlands actrice en zangeres
• 1972 - Hank Williams III, Amerikaans zanger
• 1973 - Josephat Kiprono, Keniaans atleet
• 1973 - Josphat Machuka, Keniaans atleet
• 1973 - Teuvo Moilanen, Fins voetballer
• 1974 - Bernard Lagat, Keniaans-Amerikaans atleet
• 1974 - Abraham Kiprotich Tandoi, Keniaans atleet
• 1975 - Mayim Bialik, Amerikaans actrice
• 1975 - Craig Moore, Australisch voetballer
• 1977 - Wim De Deyne, Belgisch shorttracker
• 1978 - Marc Basseng, Duits autocoureur
• 1979 - Sampsa Timoska, Fins voetballer
• 1980 - Guy Blaise, Luxemburgs voetballer
• 1980 - John Moffitt, Amerikaans atleet
• 1980 - Arvid Smit, Nederlands voetballer
• 1980 - Milan van Weelden, Nederlands musicalacteur
• 1981 - Jeret Peterson, Amerikaans freestyleskiër
• 1982 - Heidi Løke, Noors handbalster
• 1982 - Dmitri Toersoenov, Russisch tennisser
• 1983 - Jelizaveta Gretsjisjnikova, Russische atlete
• 1983 - Roni Porokara, Fins voetballer
• 1984 - Daniel Agger, Deens voetballer
• 1984 - Therese Borssén, Zweeds alpineskiester
• 1984 - Sophie Edington, Australisch zwemster
• 1984 - Gilles De Schryver, Belgisch acteur
• 1984 - Steve Missillier, Frans alpineskiër
• 1986 - Lucas Calabrese, Argentijns zeiler
• 1986 - Përparim Hetemaj, Kosovaars-Fins voetballer
• 1986 - Joyce Kokkinakis, Vlaams belspelmeisje
• 1989 - François Heersbrandt, Belgisch zwemmer
• 1990 - Krista Lähteenmäki, Fins langlaufster
• 1996 - Mathéo Tuscher, Zwitsers-Frans autocoureur

Overleden

Ike Turner,
overleden in 2007

• 1766 - Johann Christoph Gottsched (66), Duits schrijver
• 1843 - Willem I (71), Koning der Nederlanden
• 1849 - Marc Isambard Brunel (80), Frans-Brits ingenieur
• 1889 - Robert Browning, Engels schrijver
• 1894 - Sir John Thompson (49), Canadees politicus
• 1914 - Bernard Blommers (69), Nederlands schilder en etser
• 1917 - Andrew Still (89), Amerikaans arts
• 1933 - Theodore Moses Tobani (78), Duits-Amerikaans componist, dirigent en violist
• 1939 - Douglas Fairbanks (56), Amerikaans acteur
• 1941 - Cesar Basa (26), Filipijns gevechtspiloot
• 1944 - Regina Jonas (42), Duits rabbijn, eerste vrouwelijke rabbijn in de geschiedenis
• 1947 - Jan Gratama (70), Nederlands architect, schilder, tekenaar en redacteur, tevens wethouder van Amsterdam tijdens de 2e Wereldoorlog
• 1958 - Milutin Milanković (79), Servisch wiskundige
• 1962 - David Bueno de Mesquita (73), Nederlands kunstenaar
• 1963 - Theodor Heuss (63), Duits politicus
• 1963 - Yasujiro Ozu (60), Japans filmregisseur
• 1970 - Louis Zimmer (82), Vlaams-Belgisch astronoom
• 1971 - David Sarnoff (80), Russisch-Amerikaans radio- en televisiepionier
• 1971 - Frank Wolff (43), Amerikaans acteur
• 1979 - Elka de Levie (74), Nederlands gymnaste
• 1981 - Abdullah el-Erian (61), Egyptisch hoogleraar diplomaat en rechter
• 1993 - József Antall (61), Hongaars intellectueel en politicus
• 1999 - Joseph Heller (76), Amerikaans schrijver
• 2002 - Brad Dexter (85), Amerikaans acteur
• 2003 - Eva Besnyö (93), Hongaars-Nederlands fotografe
• 2003 - Keiko (26), orka en acteur
• 2003 - Ann Petersen (76), Vlaamse actrice
• 2005 - Gebran Tueni (46), Libanees politicus en journalist
• 2006 - Ferdinand van Altena (70), Nederlands choreograaf
• 2006 - Peter Boyle (71), Amerikaans acteur
• 2006 - Cor van der Hart (78), Nederlands voetballer
• 2006 - Gerrit Kleinveld (91), Nederlands verzetsstrijder
• 2007 - François al-Hajj (54), Libanees generaal
• 2007 - Ike Turner (76), Amerikaans musicus
• 2008 - Henning Christiansen (76), Deens kunstenaar
• 2008 - Avery Dulles (90) , Amerikaans kardinaal en theoloog
• 2008 - Daniel Carleton Gajdusek (85), Amerikaans viroloog
• 2008 - Van Johnson (92), Amerikaans acteur
• 2008 - Tassos Papadopoulos (74), Cypriotisch politicus
• 2008 - Maksim Pasjajev (20), Oekraïens voetballer
• 2008 - Amalia Solórzano (96), eerste dame van Mexico
• 2008 - Paul Van Dessel (83), Belgisch televisiedirecteur
• 2009 - Val Avery (85), Amerikaans acteur
• 2010 - William Thompson (71), Noord-Iers politicus
• 2011 - Alberto de Mendoza (88), Argentijns acteur
• 2011 - Mălina Olinescu (37), Roemeens zangeres
• 2013 - Tom Laughlin (82), Amerikaans acteur, regisseur en scenarioschrijver
• 2013 - Jang Song-thaek (67), Noord-Koreaans politicus
• 2013 - Audrey Totter (95), Amerikaans actrice
• 2014 - Ivor Grattan-Guinness (73), Brits logicus en historicus van de wiskunde

Viering/herdenking

• Mexico: Dag van Onze-Lieve-Vrouw van Guadalupe
• Rusland: Dag van de Grondwet van de Russische Federatie (kortweg: grondwetdag)
• Texel: Ouwe Sunderklaas
• Rooms-katholieke kalender:
  • Heilige Ammonaria († 250)
  • Heilige Mercuria († 250)
  • Heilige Dionysia van Alexandrië († 250)
  • Heilige Constantius († 287)
  • Heilige Cresecentius († 287)
  • Heilige Justinus van Trier († 287)
  • Heilige Agatha van Wimborne († 790)
  • Heilige Gregorius van Terracina († 570)
  • Heilige Hiëronymus Ranuzzi († 1455)
  • Heilige Practextatus († 302)
  • Heilige Johanna Francisca de Chantal († 1641)
  • Heilige Corentin († c. 490)
  • Heiligen Maxens en Justin († c. 287)
  • Heilige Columba van Terryglass († 552)
  • Heilige Fin(n)ian(us) van Clonard († c. 549-552)
  • Heilige Abra (van Poitiers) († 360)
  • Heilige Calixtus II († 1124)
  • Heilige Diederik van Kremsmünster († 1085)
  • Onze-Lieve-Vrouw van Guadalupe (1531) - Vrije Gedachtenis

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1968 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -7,7 °C
• 2000 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 13,1 °C
• 1902 - Laagste minimumtemperatuur -11,1 °C
• 2000 - Hoogste maximumtemperatuur 13,9 °C
• 1929 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 17 m/s
• 1935 - Langste zonneschijnduur 6,3 uur
• 1966 - Langste neerslagduur 15,7 uur
• 1966 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 23,6 mm
• 1929 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 66 %

België

Dagrecords

• 1844 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -9 °C
• 2000 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 12,8 °C
• 1844 - Laagste minimumtemperatuur -12,9 °C
• 2000 - Hoogste maximumtemperatuur 13,5 °C
• 1918 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 21,6 mm

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie 12 December van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.