Arabia Saudí

De Biquipedia
Ir ta: navego, busca
Articlo d'os 1000
'المملكة العربيّة السّعوديّة
Al-Mamlakah al-'Arabiyah as-Sa'udiyah
Bandera d'Arabia Saudí Escudo d'Arabia Saudí
(En detalle) (En detalle)
Lema nacional:
Himno nacional: Aash Al Maleek
Situación d'Arabia Saudí
Capital Riad
Mayor ciudat Riad
Idiomas oficials Arabe
Forma de gubierno Monarquía absoluta
Abdullah bin Abdulaziz al Saud
Independencia
- Declarata
- Reconoixita
- Reunificación
d'o Reino Unito
8 de chinero de 1926
20 de mayo de 1927
23 de setiembre de 1932
Superficie
 • Total
Mugas
Posición 12º
2.149.690 km²
4.415 km
Población
 • Total (2008)
 • Densidat
 • Densidat
Posición 44º
28.161.417
11 ab./km²
11 hab/km²
PIB (PPA)
 • Total (2007)
 • PIB per capita
Posición 22º
US$ 564.561 millons
US$ 14.243
Moneda Rial (SAR)
Chentilicio Saudí
Zona horaria UTC+3
Dominio d'Internet .sa
Codigo telefonico +966
Prefixo radiofonico 8ZA-8ZZ / 7ZA-7ZZ / HZA-HZZ
Codigo ISO 682 / SAU / SA
Miembro de: ONU, OPEP, Liga Arabe

O Reino d'Arabia Saudi (en arabe y alfabeto arabe المملكة العربية السعودية, al-Mamlaka al-ʻArabiyya as-Saʻūdiyya) ye un país d'Asia, situato en a peninsula Arabica. Muga con Iraq, Chordania, Kuwait, Omán, Qatar, Emiratos Arabes Unitos y Yemen. A l'este, muga con o Golfo Persico, y a l'ueste con a mar Roya.

A suya población ye de 28.161.417 habitants en una superficie de 2.149.690 km², con una densidat de población d'11 hab/km². A suya capital, que ye amás a prencipal ciudat d'o país, ye Riyadh. Atras ciudatz importants son Chidda, por a suya población, y A Meca y Medina, que son consideratas dos ciudatz santas d'o Islam. O país fa parte d'a ONU, d'a OPEP, y d'a Liga Arabe.

Politicament, Arabia Saudí ye una monarquía absoluta dende o momento mesmo d'a suya independencia, estando l'actual Rei d'o país Fahd bin Abdul Aziz.

Dende os anyos 1930 o país ha conoixito un constant desembolique economico, vinclato mas que mas a o petrolio (que se i descubrió en 1938), estando actualment o país o primer exportador mundial d'ixe producto, y tenendo amás o 25% d'as reservas mundials de petrolio. Gracias a la suya producción de petrolio, Arabia Saudí, un estato naixito en realidat mientres o sieglo XX, ha consolidato una ampla influencia en Orient Meyo y en os países arabes, mas que mas en as monarquías d'o Golfo Persico. A suya politica internacional, con una posición muit conservadora, se relaciona con os Estatos Unitos, anque a elite politica d'o país sía muit confesional y partidaria d'o islamismo wahabista de radiz sunní. Antiparte, con o producto d'a venda de petrolio a l'exterior, ha millorato notablement o nivel de vida d'os suyos ciudadans.

Etimolochía[editar | editar código]

O nombre d'o país tien dos partes, fendo referencia primera d'ixas partes a o nombre cheografico d'o territorio, que se troba situato en a peninsula arabica y que ye o lugar d'orichen d'os arabes, y estando a segunda parte vinclata a la Casa de Saud, o nombre d'a dinastía que i reina dende a suya independencia. Ye asinas, chunto con Liechtenstein, o solo país d'o mundo en tener o suyo nombre orichinato en o nombre d'a dinastía reinant.

Historia[editar | editar código]

Gnome-searchtool.svg
Ta más detalles, veyer l'articlo Historia d'Arabia Saudíveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].

L'Arabia pre-islamica[editar | editar código]

En a peninsula arabiga anterior a l'Islam, o territorio no teneba so que chicotas ciudatz de tipo mercantil, situatas en o Hichaz y en a parte sudoccodental d'o país, en puestos amanatos a la mar Roya y a las antigas rotas comercials maritimas que a traviés d'ixa mar y de l'Ocián Indico conectaban l'actual India con Europa.

Mahoma, o profeta de l'Islam, naixió en a ciudat d'A Meca en 570 y en primerías d'o sieglo VII logró a primer estructura politica común en a peninsula arabiga, creyata sobre l'alazet d'os arabes, pero mas que mas sobre o Islam, que esdeveniba asinas o cimento que cohesionaba a estructura politica territorial. Dimpués d'a suya muerte (632), os suyos succesors establiron l'alazet d'un gran imperio que s'estendillaba dende a India a l'este dica a peninsula iberica a l'ueste, y que abracaba tot o canto sud d'a mar Mediterrania dica a muga en Anatolia con o Imperio bizantín, fendo-se tota ista expansión en nomás que muit poquetas decadas. Como conseqüencia d'ista expansión, encara que en yera en as suyas oríchens, a peninsula arabiga quedó a la marguin d'o nuevo estato que se devantó (o Califato Omeya) dende os anyos 660. Asinas, dende o sieglo X y dica primerías d'o sieglo XX, A Meca y Medina se trobaban baixo o control d'un gubernant local, o shariff d'a Meca, pero que por un regular no yera o representant d'un poder politico independient sino que depeneba d'un d'os grans imperios islamicos con seu en ciudatz como Bagdad, Caire u Istambul. Antiparte, a mayor parte d'o territorio d'a peninsula que hue ye Arabia Saudí tornó a la situación anterior a l'Islam, esdevenindo una atra vegata un territorio baixo o control de quantas tribus nomadas.

Extensión territorial d'o Imperio otomán en 1914, encluyendo-ie os suyos estatos vasallos y territorios que oficialment (encara que no de feito) en depeneban.

En o sieglo XVI, l'Imperio otomán heba esdevenito o prencipan poder islamico, adhibindo-ie os territorios d'as marguins d'a mar Roya y d'o golfo Persico, aproveitando tamién ta reclamar a suya soberanía sobre os territorios interiors. Os otomans continoron dominando o territorio mientres o siguients quatre sieglos, encara que cal parar cuenta que o grau de control que i teneban no estió mai constant, y que iste grau de control variaba seguntes a fuerza u a debilidat que teneban as autoridatz centrals otomanas en cada momento historico.

Historia moderna[editar | editar código]

A Historia moderna d'Arabia Saudí prencipia en 1744, que estió a calendata en a quala Muhammad ibn Abd-al-Wahhab como líder relichioso (os d'a suya secta serían conoixitos como wahabistas) y Muhammad ibn Saud como líder politico (un capitoste de tribu en o Neched) estioron os establidors d'un estato unificato en o centro d'a peninsula arabica, encara que teneban que luitar d'una man con atras familias destacatas d'o territorio y d'atra man con o Imperio otomán y con Echipto, potencias foranas con muita influencia politica y relichiosa en a pensinsula en ixas envueltas. Ibn Saud y os suyos succesors convirtioron por a fuerza a lo wahabismo a muitas tribus beduinas, que quedoron unitas. En l'anyo 1773 sozmetioron Riad, en l'anyo 1792 Qatar y en l'anyo 1793 a rechión de Hasa, que yera habitata por xiitas. En l'anyo 1802 os saudís atacoron Karbala y destruyoron los puestos santos d'os xiitas. En l'anyo 1803 conquirioron A Meca y forachitoron a los pelegrins. Estos exitos obligoron a los otomans a intervenir seriament. O soldán otomán ordenó d'actuar a lo pachá d'Echipto Mehmet Alí, y os echipcios ocuporon Neyed en os anyos 1818-1824 y en 1837-1840. O estato saudí quedó redueito a Riad y a suya redolata, y en l'anyo 1880 Riad fue preso por os shamís de Hail, que yeran aliatos d'os otomans.

En 1902 Abdelaziz ibd Saud dimpués d'estar exellato en Kuwait conquirió a ciudat de Riad, que dica ixe inte yera a seu d'un clan arabe rival d'os shamís. Riad esdevenió a suya propia capital, sozmetió o Neched, forachitó a los otomans de Hasa en 1913 y creyó colonias de ijwan, beduins sedentarizatos convertitos en combatients d'o wahabismo. En l'anyo 1913 o Imperio Britanico y o Imperio Otomán se repartioron as arias d'influencia en Arabia oriental. Os britanicos consiguioron a part d'Arabia orientata enta a costa d'o Golfo d'Adén y d'a Mar Arabiga d'o Golfo Persico dica Qatar. Neched y Hasa pasoron a estar en a esfera otomana. En Arabia occidenal o sharif d'A Meca Hussein, o emir d'Asir Muhammad al-Idrisi y o imán de Yemen Yahya reconoixioron l'autoridat otomana. Este equilibrio se crebó en a Primera Guerra Mundial.

En 1915 os britanicos yeran en guerra con os otomans y permitioron que os liders arabes se rebelasen contra os otomans pa protecher a Canal de Suez y os suyos intreses en o Golfo Persico. Os britanicos contemploron a posibilidat de creyar un Califato arabe. En aviento de 1915 os britanicos firmoron un alcuerde con Ibn Saud que permitiba a los saudís de liberar-se d'a sobiranía otomana. O sharif d'A Meca Husein fue proclamato por os britanicos rei de Hijaz.

Dimpués d'a Primera Guerra Mundial bi heba rivalidat entre a dinastía Hachemí (de Husein) y a dinastía Saudí (de Ibn Saud). Ibn Saud se refirmó en os militants ijwan, qui creyoron importants colonias dende 1919 que yeran partidarias de Ibn Saud y ell reivindicaba. D'esta traza Ibn Saud se fue estendillando por o Hichaz, y os britanicos lo permitioron como premio por a suya colaboración con os Aliatos mientres a Primera Guerra Mundial. En l'anyo 1920 conquirió a mayor part d'o territorio atribuito a lo emir de Kuwait en 1913. En l'anyo 1921 s'anexionó o emirato d'os shamís y o norte d'Arabia. Os ijwan penetraban en Irak y Transchordania y esto obligó a la Royal Air Force a forachitar-los en 1922. Os britanicos preboron de mediar entre os saudís y as atras dinastías, y Ibn Saud acceptó as mugas con Irak y Kuwait. Hussein no querió negociar con os saudís.

O 4 de marzo de 1924 os turcos abolioron o califato, Hussein se proclamó Califa y os britanicos li retiroron o refirme. Ibn Saud enampló suyos dominios por tot o Neched en una expansión contina dica 1926. Entre agosto de 1924 y aviento de 1925 Ibn Saud conquirió Hichaz. En chinero de l'anyo 1929 Abdelaziz ibd Saud se proclamó rei de Hichaz y soldán de Neched, territorios que fuoron unificatos ta establir l'actual Arabia Saudí en 1932.

A operación Tormenta d'o disierto organizata dende territorio saudí contra Iraq mientres a Guerra d'o Golfo.

Dende que en 1938 se i descubrió petrolio, Arabia Saudí estió centro de l'atención por ixe recurso, esdevenito un recurso de gran magnitut, fendo posible a consolidación d'o reino y d'a fegura d'o mesmo monarca y tamién atorgando os recursos economicos t'amillorar o nivel de vida d'a población mesmo que ta enamplar a suya influencia politica en o exterior d'o país. A tamas d'ixo, o 25 de marzo de 1975 fue asasinato o rei Faisal ibn Abdelaziz (u Faisal II d'Arabia Saudí), encara que estió asasinato por uno d'os suyos sobrins. Dende o descubrimiento d'o petrolio, Arabia Saudí chira en torno de tres prencipios fundamentals: o salafismo como fuent inspiradora, o petrolio cmo furnidor de fondos y l'alianza con os Estatos Unitos como meyo de potenciar l'acción exterior d'o país, amplament conservadora, protectora d'as monarquías d'a redolada y activa en a oposición a o xiismo radical.

Quan en 1979 cayó a monarquía en Irán, Arabia Saudí se transformó no nomás que en o prencipal suministrador de petrolio a los Estatos Unitos y a atros países d'a Unión Europea sino que tamién l'aliato estratechico d'os occidentals ta controlar o Golfo Persico.

En 1991 o país, firme aliato d'os Estatos Unitos en Orient Meyo, fació parte d'a coalición internacional liderata por os estatounitenses mientres a Guerra d'o Golfo contra Iraq, que heba invadito Kuwait, una atra monarquía en a redolada con a quala os saudís teneban amplos vinclos politicos y economicos. Ta organizar l'ataque contra Iraq, os estatounitenses disponioron de facilidatz atorgatas por o Gubierno saudí en forma de bases melitars en territorio saudí, encara que ixo crebaba con a ideya estendillata por os saudís d'estar os líders d'a causa relichiosa islamica en o mundo. Tamién colaboró con tropas y material, aportando alto y baixo 120.000 melitars, 21 vaixiellos, 145 avions, 550 tanques, etc. Dende ixe inte, os estatounitenses mantienen una chicota presencia melitar en o país, ta controlar as suyas linias de cmunicación en Irak.

Politica y gubierno[editar | editar código]

Estructura de gubierno[editar | editar código]

Gnome-searchtool.svg
Ta más detalles, veyer l'articlo Politica d'Arabia Saudíveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Abdullah ibn Abdulaziz Al Saud, rei d'Arabia Saudí

A institución central de gubierno d'Arabia Saudí ye a monarquía saudita. A Lei Basica de Gubierno, adoptata en 1992 declara que Arabia Saudí ye una monarquía gubernata por os fillos y nietos d'o primer rei, Abd-al-Aziz ibn Saüd. Tamién afirma que l'Alcorán ye a Constitución d'o país, que se riche en base a la xaria (lei islamica). D'alcuerdo con o Endice de Democracia de The Economist, o gubierno d'Arabia Saudí ye o sieteno rechimen mas autoritario d'entre os 167 países evaluatos.

No se reconeixen os partitos politicos u as eleccions nacionals, fueras d'as eleccions locals que se celebroron en l'anyo 2005, quan a participación yera reservata ta os ciudadans barons.[1] Os poders d'o rei son teoricament limitatos aintro d'os limites d'a lei islamica y d'atras tradicions sauditas. Tamién ha de mantener un consenso entre a familia reyal saudita, os líders relichiosos (Ulemas), y atros elementos importants en a sociedat saudita. O gubierno saudita aduya a estendillar o islam a traviés d'a financiación d'a construcción de mezquitas y madrasas (escuelas alcoranicas) en tot o mundo. Os prencipals miembros d'a familia reyal trigan a o rei entre ells mesmos, con l'aprobación posterior d'os ulemas.

Os reis sauditas han venito desembolicando un gubierno central. Dende 1953, o Consello de Menistros, nombrato por o rei, l'ha asesorato en a formulación d'a politica cheneral y diriche as actividatz d'a creixient burocracia. Iste consello ye composato por un Primer Menistro y vente menistros.

A lechislación proviene d'a resolución d'o Consello de Menistros, ratificata por Reyal Decreto, y ha d'estar compatible con a xaria. Os 150 miembros de l'Asambleya Consultiva, nombratos por o Rei, han limitato os poders lechislativos. A chusticia s'administra d'alcuerdo con a xaria por meyo d'un sistema de tribunals relichiosos; os chueces son nombratos por o rei con a recomendación d'o Consello Chudicial Supremo, composato por dotze churistas d'alto ran. A independencia d'o poder chudicial ye protechita por lei. O rei actua como o mas alto tribunal d'apelación y tien a facultat d'indulto.

Organización territorial[editar | editar código]

Provincias d'Arabia Saudí.

Arabia Saudí ye dividita en 13 provincias (en arabe منطقة u mintaqa, en plural manateq):

  1. Al Bahah
  2. Al Hudud ash Shamaliyah
  3. Al Jawf
  4. Al Madinah
  5. Al Qasim
  6. Ar Riyadh
  7. Ash Sharqiyah (Provincia Oriental)
  8. 'Asir
  9. Ha'il
  10. Jizan
  11. Makkah
  12. Najran
  13. Tabuk

Cheografía[editar | editar código]

Gnome-searchtool.svg
Ta más detalles, veyer l'articlo Cheografía d'Arabia Saudíveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
O Disierto d'Arabia. Se pueden veyer as ecorrechions existents seguntes WWF. Imachen de satelite d'a NASA. A linia amariella sinyala a ecorrechión d'o "Disierto d'Arabia",[2] y dos chicotas ecorrechions vecinas, o "Disierto y semidisierto d'o Golfo Persico"[3] y "O Disierto y semi-disierto tropical Nubo-Sindio d'a Mar Roya".[4] As mugas entre países son en negro.

Topografía[editar | editar código]

O reino ocupa alto u baixo o 80% d'a superficie d'a peninsula d'Arabia, trobando-se entre as latitutz 16º y 33º N, y as lonchitutz 34º y 56º E. En l'anyo 2000, Arabia Saudí y Yemen sinyoron un alcuerdo ta fixar as mugas entre ells que yeran en disputa.[5] Una parti important d'as mugas d'o sud d'o país con os Emiratos Arabes Unitos y Omán no se troban bien definitas, asinas que a grandaria exacta d'Arabia Saudí ye desconoixita. O gubierno saudí estima que a superficie ye de 2.217.949 km². Atras fuents sinyalan que puet variar entre os 1.960.582 km²[6] y os 2.240.000 km². Por un regular se gosa listar como o 14eno estato mas gran d'o mundo.

O disierto d'Arabia y as arias semideserticas y de matullos asociatas dominan a cheografía d'Arabia Saudí - se veiga a fotografía de satelite a la dreita - formando, de feito, u conchunto de disiertos. Entre ells se troba l'aria cubierta d'arena mas gran d'o mundo, o Rub' al Khali (literalment “Sector vueito”), que domina a parti d'o sud d'o país y que cubre mas de 647.500 km². A suya altaria varía dende os 800 metros amán d'a muga con Yemen dica quasi o ran d'a mar en o Golfo Persico. Una chicota aria arenosa d'alto u baixo 57.000 km², dita Al-Nafūd, se troba en a parti norcentral d'o país. Un gran arco d'arena, l'Al Dahna, de quasi 1,450 km de longaria, encara que en bells puestos con una amplaria de nomás 50 km, une Al-Nafūd con Rubʿ al-Khali. Virtualment no existen ríos u lacos permanents en o país, encara que bi ha a-saber-los uadis. A tierra ye por un regular pobre y bi ha grans arias que se troban de tot cubiertas por piedras. As poquetas arias fértils se pueden trobar en depositos aluvials en os uadis, arrius, u oasis.[7]

O paisache tipico d'o Neched: disierto y as cortadas de Tuwaiq amán de Riad

A prencipal caracteristica topografica ye a meseta central que puya a escape dende a mar roya ta descender dimpués gradualment enta o Neched y o Golfo Persico. L'altaria d'a meseta ye d'alto u baixo 1.370 metros en a parti occidental y de bells 760 metres en l'este. Como a pendient d'a meseta baixa enta o Golfo Persico, bi ha a-saber-las saladas (sabkhahs) y paúls. En o norte, as tierras altas occidentals tienen altarias de dica 1.500 metros sobre o ran d'a mar, baixando amoniquet enta os 1.200 metros en a redolada de Medina y puyando enta os 3.000 metros en a zona sudeste. En a costa d'a Mar Roya, a estreita plana costera, conoixita como o Tihamah no existe quasi en a zona norte y s'enampla en baixando ta o sud. Bi ha cortatos a o largo de toda a costa d'a mar Roya fueras d'una chicota zona a o norueste d'A Meca. A provincia sudoccidenta d'Asir ye montanyosa, y astí se troba o Mont Sawda, que ye considerato por un regular o punto mas alto d'o país. A suya altaria s'estima que ye entre os 3.133 y os 3.207 metros.[7]

Clima y biodiversidat[editar | editar código]

Fueras d'a zona sudoccidental d'a provincia d'Asir, Arabia Saudí tien un clima desertico con temperaturas estremadament altas de día y una important baixata d'as temperaturas de nueitz. A temperatura meyana de verano ye alto u baixo de 45 °C, encara que se puede plegar a os 54 °C de maxima. D'hibierno a temperatura no gosa cayer por debaixo d'os 0 °C. En primavera y agüerro fa calor, estando as temperaturas meyas de 29 °C alto u baixo. As precipitacions anyals son poquismas. A rechión d'Asir ye diferent, debito a la influencia d'os monzons de l'ocián Indico, que apareixen por un regular entre octubre y marzo. Bi ha una meya de 300 milimetros cubicos de plevia en iste periodo, lo que fa un 60% d'a precipitación anyal total.[8]

Entre a fauna tipica s'incluyen os lupos, hienas, mongoos, babuins, llebres, ratas d'arena, y cherbos. Os animals mayors comos gacelas, oryx, y leopardos yeran relativament numerosos dica os anyos 1950, quan a cazata dende vehíclos de motor redució a suya población dica quasi extinguir-los. Entre as aus s'incluyen os falcons (que se prenen y entrenan ta cazar), alicas, vueitres u bulbuls. Bi ha quantas especies de serpients, muitas d'ellas verenosas, y numerosos tipos de fardachos. A vida marina ye prou rica en o Golfo Persico. Entre os animals domesticos mas habituals s'incluyen camelos, uellas, crabas, monos, y gallinas. Reflectando as condicions deserticas d'o país, a flora d'Arabia Saudí ye formata prencipalment por chicotz matullos que amenistan poca augua. Bi ha unas pocas arias con hierba y árbols en o sud d'Asir. A palmera datilera (Phoenix dactylifera) se troba prou estendillata.[7]

Economía[editar | editar código]

Gnome-searchtool.svg
Ta más detalles, veyer l'articlo Economía d'Arabia Saudíveyer os articlos [[{{{2}}}]] y [[{{{3}}}]]veyer os articlos [[{{{4}}}]], [[{{{5}}}]] y [[{{{6}}}]]veyer os articlos [[{{{7}}}]], [[{{{8}}}]], [[{{{9}}}]] y [[{{{10}}}]].
Autopista Dhahran-Al Khobar.

Arabia Saudita tien una economia basata mas que mas en o petrolio y o gubierno mantiene un fuerte control sobre as prencipals actividatz economicas d'o país. As reservas de petrolio en l'anyo 2003 plegan a cifras de 260 mil milions de barrils, ye decir o 24% d'as reservas mundials. Ye o primer exportador de petrolio y o líder en o cartel d'a OPEP. O sector petrolero representa o 75% d'os ingresos presupuestarios ta o país, o 40% d'o suyo PNB y o 90% d'os suyos ingresos por exportacions. Debito a o petrolio, parti d'a costa y d'o territorio d'o país son seriament contaminatos.

Alto u baixo o 40% d'o PNB proviene d'o sector privato. Arabia Saudí tenió un papel preponderant en os esfuerzos d'a OPEP en 1999 por aumenta os pres d'o petrolio, reducindo a suya producción. En l'anyo 2005, y debito a o incremento d'a demanda d'o petrolio os ingresos por iste concepto aumentoron substancialment estimando-se en un superavit presupuestario de mas de 28 mil millons de dólars estatounitenses.

Rankings internacionals[editar | editar código]

Organización Enqüesta Ranking
Heritage Foundation/The Wall Street Journal Endice de Libertat Economica 62 de 157
The Economist Worldwide Quality-of-life Index, 2005 72 de 111
The Economist Endice de Democracia 159 de 167
Reporters Sin de Mugas Endice de libertat de prensa mundial 161 de 167
Transparencia Internacional Endice de Percepción de Corrupción 70 de 163
Programa d'as Nacions Unitas ta o Desembolique Endice de desembolique humán 61 de 177
A. T. Kearney/Revista Foreign Policy Globalization Index 2005 45 de 62
Fund for Peace Endice d'Estatos Fallitos 84 de 177

Demografía[editar | editar código]

Casas en os tozals de Dhahran

A población d'Arabia Saudí s'estima que yera en 2007 de 27,6 millons, incluyindo-ie os alto u baixo 5,5 millons de foranos residents. Dica os anyos setanta, a mayoría d'a población yera nomada u semi-nomada; debito a o rapedo creiximiento economico y urbán, mas d'o 95% d'a población actual ya s'ha estableixito. A tasa de natalidat ye de 29,10 naiximientos por cada 1.000 personas, y a tasa de mortalidat ye nomás de 2,55 muertos por 1.000 personos. Bellas ciudatz y oasis tienen densidatz de mas de 1.000 personas por kilometro quadrato.

Mayors ciudatz[9]
Posición Ciudat Población
Riad 7.087.152
Chidda 4.201.481
A Meca 1.894.168
Medina 1.718.889
Dammam 944.321
Taïf 821.273

Evolución demografica:

  • Anyo 1900: 1,5 millons
  • Anyo 1910: 1,8 millons
  • Anyo 1920: 2 millons
  • Anyo 1930: 2,4 millons
  • Anyo 1940: 2,8 millons
  • Anyo 1950: 3,9 millons
  • Anyo 1960: 4,8 millons
  • Anyo 1970: 6,2 millons
  • Anyo 1980: 9,4 millons
  • Anyo 1990: 14,1 millons
  • Anyo 2000: 22 millons

Población por etnias y nacionalidatz[editar | editar código]

A mayoría d'os habitants d'Arabia Saudí son, etnicament parlando, arabes, tanto autoctonos como de fuera d'o país. Entre os pueblos arabes con cierta idiosincrasia tenemos os awazim de l'este, os benighafir d'a val homonima, os hutaim y os shammar de Neched y os rwala. Os habitants d'Asir, Nayrán y Yizán son afins a los yemenís.

Os datos demograficos sobre as diferents comunidatz presents se mantienen en secreto u son secretas u dificils de quantificar.[10] Muitos arabes de países vecins son treballadors d'o reino, y podrían estar una quarta part d'a población y entre ellos os més numerosos serían os yemenís. Tamién bi ha una important presencia de palestins.

Bi ha habitants naixitos d'Arabia Saudí d'orichen etnico mixto que descienden de turcos, iranís, indonesios, indios, africans, entre atros; a mayoría immigroron como pelegrins y residen en a rechión d'Hichaz a o costato d'a costa d'a mar Roya.

Bi ha un numero significativo d'expatriatos asiaticos, mas que mas d'a India, Pakistán, Bangladesh, Indonesia y Filipinas. Bi ha menos de 100.000 occidentals en o país.

Relichión[editar | editar código]

Masjid al-Nabawi, Medina.

En Arabia Saudí, i trobamos os dos puestos mas sagratos d'o islam, concretament en as ciudatz d'a Meca y de Medina. Cinco vegatas a o día, os musulmans son gritatos dende os minaretz d'as mezquitas a rezar. O cabo de semana lo constituyen o chueves y o viernes. A relichión musulmana (monoteísta) afirma tener as mesmas radices que o chudaísmo y o cristianismo; manimenos, a practica d'o cristianismo, a presencia d'ilesias y a posesión de materials relichiosos cristians ye vedata de tot. A os chodigos etnicos se les permite vivir en o país, con a condición previa de que sían musulmans practicants y parlen arabe. L'Alcorán ye a constitución d'Arabia Saudí y a xaria ye a base d'o suyo sistema legal y denguna atra relichión no se puet practicar en o país.

O islam prohibe o consumo de tocín y d'alcohol y ista lei s'aplica estrictament en tot o país.

Existe una institución en o país conoixita como mutawa u policía relichiosa, tamién conoixita como a Policía ta a Promoción d'a Virtut y Prevención d'o Vicio. Tien 3.500 oficials y mils de voluntarios, y a suya faina consiste en fer cumplir a lei islamica. Tienen o poder d'arrestar a qualsiquier hombre u muller que se troben reunitos publicament sin que sían familia y tamién tienen o poder de prohibir y encautar productos, como podrían estar chuegos, cd's de musica occidental, cintas y atros productos que no se consideren compatibles con as leis d'a xaria.

Mientres o mes de chunio d'o ramadán, tanto musulmans como chents d'atras relichions residents en o país han de seguir l'ayuno prescrito por as leis relichiosas. Fumar, minchar u beber en publico mientres iste mes ye penato con garchola ta os sauditas, u con a expulsión immediata d'o país ta os foranos.

Bells millons de fidels musulmans acuden cada anyo en peregrinación u Al-Hach a la Meca y a os puestos santos d'o islam d'os arredols, que se realiza en unas calendatas especificas d'o calandario musulmán; u bien o pelegrinache menor u umra que se puet fer qualsiquier momento de l'anyo.

A demografía relichiosa exacta d'o país ye dificil de calcular, ya que o gubierno informa que o 100% d'os ciudadans son musulmans. Os musulmans xiitas serían menos d'o 10 % d'a población y se concentran en Hasa.

Cultura[editar | editar código]

Esportes[editar | editar código]

O fútbol ye o esporte mes popular y practicato d'Arabia Saudí, estando-ne o suyo organismo rector a Federación de Fútbol d'Arabia Saudí y a suya competición mes important ye a Saudí Premier League. Os suyos equipes partecipan en as competicions internacionals organizatas por a Confederación d'Asia de Fútbol (Asian Footbal Confederation).

Anque a partecipación en os Chuegos Olimpicos no habría d'estar influitos por a relichión, as mullers no pueden partecipar en os Chuegos Olimpicos,[11] por motivacions de tipo relichioso en a interpretación d'o Islam que se fa en o país. Arabia partecipa dende os Chuegos de Múnich 1972. Arabia bi ha ganato dos medallas en os Chuegos Olimpicos: una d'archent de Hadi Soua'an Al-Somaily en atletismo, en a preba de 400 m lisos, y atra de bronze en hipica de Khaled Al-Eid.[12]

Competicions esportivas[editar | editar código]

En l'anyo 1992 se precipió organizar a Copa Rey Fahd, a on chugaban os campions continentals y o campión d'o mundo de fútbol, cada dos anyos. Dimpués de l'anyo 1997 a Copa cambeya o suyo nombre a Copa Confederacions y Arabia deixa d'estar a seu permanent. Dende l'anyo 2005 s'organiza cada quatre anyos estando a suya seu o mesmo país que organiza a Copa Mundial de Fútbol l'anyo siguient.

Referencias[editar | editar código]

  1. (en) Saudi women barred from voting. BBC News. 11 d'octubre de 2004
  2. (en) PA1303, WWF
  3. (en) PA1323, WWF
  4. (en) PA1325, WWF
  5. (en) Yemen, Saudi Arabia sign border deal, BBC News, 12 de chunio de 2000.
  6. (en) Lista d'os desiertos d'o mundo ordenatos seguntes a suya superficie.
  7. 7,0 7,1 7,2 (en) Encyclopaedia Britannica Online: Saudi Arabia History
  8. (en) Weather Online
  9. (en) Central Department of Statistics, Kingdom of Saudi Arabia Prencipals ciudatz.
  10. Jean Sellier y André Sellier. "Atlas de los pueblos de Oriente". Acento Editorial
  11. http://web.archive.org/web/20100103043550/http://afp.google.com/article/ALeqM5itmR_yrPU2o0hC91ZDQMwN4PukgQ Rice hopes Saudi women will soon compete in Olympics
  12. Arabia Saudí en os Chuegos Olimpicos.

Vinclos externos[editar | editar código]


Estatos d'Asia

Afganistán | Arabia Saudí | Armenia1 | Azerbaichán1 | Bahrein | Bangladesh | Bután | Brunei | Cambocha | Cazaquistán1 | Cischordania2 | Coreya d'o Norte | Coreya d'o Sud | Chapón | Cheorchia1 | Republica Popular de China | Republica de China (Taiwan) | Chipre1 | Chordania | Echipto | Emiratos Arabes Unitos | Faixa de Gaza2 | Filipinas | India | Indonesia | Irán | Iraq | Israel | Kirguizistán | Kuwait | Laos | Liban | Malaisia | Maldivas | Mongolia | Myanmar | Nepal | Omán | Pakistán | Qatar | Rusia1 | Singapur | Sri Lanka | Siria | Tachiquistán | Tailandia | Timor Oriental | Turquía1 | Turkmenistán | Uzbekistán | Yemen | Vietnam

Dependencias: Akrotiri y Dhekelia | Hong Kong | Islas Cocos | Isla Christmas | Macau | Territorio Britanico de l'Ocián Indico
1 Perteneix a Europa por razons culturals y historicas, pero cheograficament ye en Asia. 2 Territorios controlatos por Israel y gubernatos por l'Autoridat Palestina.