Iërupa

Nibak Wikipedia
Grôp u: keumudoë, mita
Iërupa
Europe orthographic Caucasus Urals boundary.svg
Da'irah 10.180.000 km² (3,930,000 mil²)[n]
Jeumeulah ureueng duek 739,165,030[n] (2011), keu-3
Padat ureueng duek 72,5/km2
Demonim Sukèe Iërupa
Neugara 50
Basa Dapeuta basa
Da'irah watèe UTCUTC+6
TLD Internèt .eu (Uni Iërupa)

Iërupa nakeuh salah saboh nibak tujôh banuwa nyang na lam dônya. beunagi ateuh jazirah barat Eurasia, Iëropa geuweuëk nibak Asia, lé kruëng Ural diplah wilayah Pegunungan Kaukasus, Laôt Kaspia ngön Laôt Itam, lom kruëng nyang peusaboh laôt Itam ngön Laôt Aegea.[1]

Iëropa meuceuë ngön Samudra Arktik röt barôh, Samudra Atlantik röt barat, Laôt Mediterania röt teunong, ngön Laôt Itam röt blah timu. Neuduëk banuwa Iërupa bak hakikat jih mantöng meusaboh ngön banuwa Asia, teutapi meuceuë banuwa antara ban dua nyan nakeuh sabab drah budaya ngön politék.

Iëropa nakeuh banuwa keu dua ubeut lam dônya, ngön luwah10.180.000 km2 atawa 2% nibak meubileuëng luwah bumoë. Dari lingka 50 neugara di Iëropa, Rusia nakeuh neugara paléng luwah lom ngön meubileuëng ureung duek nyang paléng le, jicok 40% dari banuwa (bahpih neuduëk neugara nyoë di Iëropa ngön Asia). Nanggroë Vatikan nakeuh nyang paléng ubeut. Iëropa nakeuh banuwa keu lhèë nyang paléng le ureuëng duëk, leuh Asia ngön Afrika, meubileuëng 733 juta atawa keunira 11% nibak ureuëng duëk lam dônya.

Tarèh[andam | andam nè]

Homo georgicus, nyang udép watèë 1,8 juta thôn nyang ka u likôt di Georgia, nakeuh manusia purba nyang keu phôn jiteumeung di Iëropa.[2] Watèë 1 juta thôn oh leuh nyan, jiteumeung lom manusia purba nyang la'én di Atapuerca, Seupanyo. Leunyan geupeunan manusia Neanderthal (geucok dari nan lembah Neandertal di Jerman) jiteubiët di Iërupa 150.000 thôn nyang ka u likôt, dan gadoh dari ceunatan fosil keunira thôn 28.000 Seugolom Masehi, sabab gadoh nyan mungkén lé meubah iklém, Neanderthal nyan meugantoë lé manusia modèrèn, nyang leumah di Iëropa keunira 43-40.000 thôn nyang ka u likôt.

Bumoë[andam | andam nè]

Peuta relief dari Iëropa ngön dai'rah silingka jih

Iërupa nakeuh beunagi daratan nyang leubèh rayek jithèë ngön nan Eurasia. Banuwa nyoë mula phôn nibak Pegunungan Ural di Rusia, nyang peudeuh ceuë timu Iërupa ngön Asia. Ceuë teunggara ngön Asia hana meu oh neuduëk ji. Nyang lazém nakeuh Kruëng Ural atawa Kruëng Emba. Ceuë meupawôt ngön Laôt Kaspia, leuhnyan Pegunungan Kaukasus, atawa Depresi Kuma-Manych, trôk an Laôt Itam; Bosporus, Laôt Marmara, lom Dardanelles nyang peuakhé ceuë ngön Asia. Laôt Mediterania blah teunong nyang peu cré Iëropa nibak Afrika. Ceuë röt barat nakeuh ngön Samudra Atlantik.

Karap bandum neugara-neugara Iëropa nakeuh anggèëta dari Konsil Eropa, hana si ngön Belarus, lom Vatikan.

Iëropa geupeuna saboh kawan keu neugara-neugara Iëropa nyang nyang jithèë ngön nan Uni Iëropa nyang jinoë kana 28 boh neugara anggèëta.

Neugara Iërupa[andam | andam nè]

Alam Lambang Nan Nang Nanggroë
Flag of Albania.svg
Coat of arms of Albania.svg
Albania Tirana
Flag of Andorra.svg
Coat of arms of Andorra.svg
Andorra Andorra la Vèlla
Flag of Armenia.svg
Coat of arms of Armenia.svg
Armènia Yèrèvan
Flag of Austria.svg
Coat of arms of Austria.svg
Austria Wina
Flag of Azerbaijan.svg
Emblem of Azerbaijan.svg
Azèrbaijan Baku
Flag of Belarus.svg
Coat of arms of Belarus.svg
Bèlarusia Minsk
Flag of Belgium.svg
Great coat of arms of Belgium.svg
Bèlgia Brussèl
Flag of the Netherlands.svg
Royal coat of arms of the Netherlands.svg
Beulanda Amsterdam
Flag of Bosnia and Herzegovina.svg
Coat of arms of Bosnia and Herzegovina.svg
Bosnia Hèrzègovina Sarajevo
Flag of the United Kingdom.svg
Royal Coat of Arms of the United Kingdom.svg
Britania Raya London
Flag of Bulgaria.svg
Coat of arms of Bulgaria.svg
Bulgaria Sofia
Flag of the Czech Republic.svg
Coat of arms of the Czech Republic.svg
Cèkô Praha
Flag of Denmark.svg
National Coat of arms of Denmark.svg
Denmark Kopenhagen
Flag of Estonia.svg
Coat of arms of Estonia.svg
Èstonia Tallin
Flag of Finland.svg
Coat of arms of Finland.svg
Finlandia Hèlsinki
Flag of France.svg
Armoiries république française.svg
Peurancih Paris
Flag of Georgia.svg
Greater coat of arms of Georgia.svg
Georgia Tsibilisi
Flag of Hungary.svg
Coat of arms of Hungary.svg
Hungaria Budapèst
Flag of Iceland.svg
Coat of arms of Iceland.svg
Islandia Reykyavik
Flag of Ireland.svg
Coat of arms of Ireland.svg
Irlandia Dublin
Flag of Italy.svg
Emblem of Italy.svg
Italia Roma
Flag of Germany.svg
Coat of arms of Germany.svg
Jeureuman Berlin
Flag of Kazakhstan.svg
Emblem of Kazakhstan.svg
Kazakhstan Astana
Flag of Kosovo.svg
Coat of arms of Kosovo.svg
Kosovô Pristina
Flag of Croatia.svg
Coat of arms of Croatia.svg
Kroasia Zagrèb
Flag of Latvia.svg
Coat of arms of Latvia.svg
Latvia Riga
Flag of Liechtenstein.svg
Staatswappen-Liechtensteins.svg
Liechtenstein Vaduz
Flag of Lithuania.svg
Coat of arms of Lithuania.svg
Lithuania Vilnius
Flag of Luxembourg.svg
Coat of arms of Luxembourg.svg
Luksèmburg Luksèmburg
Flag of Macedonia.svg
Coat of arms of the Republic of Macedonia.svg
Makèdonia Skopje
Flag of Malta.svg
Coat of arms of Malta.svg
Malta Vallètta
Flag of Moldova.svg
Coat of arms of Moldova.svg
Moldova Kishinèv
Flag of Monaco.svg
Coat of arms of Monaco.svg
Monakô Monakô
Flag of Montenegro.svg
Coat of arms of Montenegro.svg
Monténègrô Podgorica
Flag of Norway.svg
Coat of arms of Norway.svg
Norwègia Oslô
Flag of Poland.svg
Herb Polski.svg
Polandia Warsawa
Flag of Portugal.svg
Coat of arms of Portugal.svg
Portugal Lisbon
Flag of Romania.svg
Coat of arms of Romania.svg
Rumania Bukarèst
Flag of Russia.svg
Coat of Arms of the Russian Federation.svg
Rusia Moskôw
Flag of San Marino.svg
Coat of arms of San Marino.svg
San Marino San Marino
Flag of Serbia.svg
Coat of arms of Serbia.svg
Sèrbia Bèlgrade
Flag of Spain.svg
Escudo de España (mazonado).svg
Seupanyo Madrid
Flag of Cyprus.svg
Coat of Arms of Cyprus.svg
Siprus Nikosia
Flag of Slovakia.svg
Coat of arms of Slovakia.svg
Slovakia Bratislava
Flag of Slovenia.svg
Coat of arms of Slovenia.svg
Slovènia Ljubljana
Flag of Sweden.svg
Greater coat of arms of Sweden.svg
Swèdia Stockholm
Flag of Switzerland.svg
Coat of Arms of Switzerland (Pantone).svg
Swiss Bern
Flag of Ukraine.svg
Lesser Coat of Arms of Ukraine.svg
Ukraina Kiev
Flag of the Vatican City.svg
Vatican City CoA.svg
Vatikan Vatikan
Flag of Greece.svg
Coat of arms of Greece.svg
Yunani Athèna

Beunagi Wilayah[andam | andam nè]

Beunagi Banuwa Iërupa

[andam | andam nè]

  1. ^ National Geographic Atlas of the World (7th ed.). Washington, DC: National Geographic. 1999. ISBN 0-7922-7528-4. "Europe" (pp. 68–9); "Asia" (pp. 90–1): "A commonly accepted division between Asia and Europe ... is formed by the Ural Mountains, Ural River, Caspian Sea, Caucasus Mountains, and the Black Sea with its outlets, the Bosporus and Dardanelles."
  2. ^ A. Vekua, D. Lordkipanidze, G. P. Rightmire, J. Agusti, R. Ferring, G. Maisuradze, et al. (2002). "A new skull of early Homo from Dmanisi, Georgia". Science 297 (5578): 85–9. doi:10.1126/science.1072953. PMID 12098694