Taiwan

Dagiti transkripsion
Hakka
Romanisasion	Thòi-vàn
Mandarin
Hanyu a Pinyin	Táiwān
Tongyong a Pinyin	Táiwan
Wade–Giles	T'ai²-wan¹
Gwoyeu a Romatzyh	Tair'uan
MPS2	Táiwān
Bopomofo	ㄊㄞˊ ㄨㄢ
dadduma a Mandarin
Xiao'erjing	تَاَىْوًا‎
Min
Hokkien a POJ	Tâi-oân
Romanisasion ti; Taiwanes	Tâi-uân
Foochow BUC	Dài-uăng
Wu
Romanisasion	the平 uae平
Kantones
Jyutping	Toi4 Waan1

	Taiwan
Tradisional nga Insik	臺灣 or 台灣
Napalaka nga Insik	台湾
Mapa ti Koreo	Taiwan
Dagiti transkripsion
Hakka
Romanisasion	Thòi-vàn
Mandarin
Hanyu a Pinyin	Táiwān
Tongyong a Pinyin	Táiwan
Wade–Giles	T'ai²-wan¹
Gwoyeu a Romatzyh	Tair'uan
MPS2	Táiwān
Bopomofo	ㄊㄞˊ ㄨㄢ
dadduma a Mandarin
Xiao'erjing	تَاَىْوًا‎
Min
Hokkien a POJ	Tâi-oân
Romanisasion ti; Taiwanes	Tâi-uân
Foochow BUC	Dài-uăng
Wu
Romanisasion	the平 uae平
Kantones
Jyutping	Toi4 Waan1
Republika ti Tsina
Tradisional nga Insik	中華民國
Napalaka nga Insik	中华民国
Mapa ti Koreo	Chunghwa Minkuo
Dagiti transkripsion
Gan
Romanisasion	tung1 fa4 min4 koet7
Hakka
Romanisasion	Chûng-fà Mìn-koet
Mandarin
Hanyu a Pinyin	Zhōnghuá Mínguó
Tongyong a Pinyin	Jhonghuá Mínguó
Wade–Giles	Chung¹-hua² Min²-kuo²
Gwoyeu a Romatzyh	Jonghwa Min'gwo
MPS2	Jūng-huá Mín-guó
Bopomofo	ㄓㄨㄥㄏㄨㄚˊ ㄇㄧㄣˊ ㄍㄨㄛˊ
dadduma a Mandarin
Xiao'erjing	ﺟْﻮ ﺧُﻮَ مٍ ﻗُﻮَع
Min
Hokkien a POJ	Tiong-hôa Bîn-kok
Romanisasion ti; Taiwanes	Tiong-hûa Bîn-kok
Foochow BUC	Dṳ̆ng-huà Mìng-guók
Wu
Romanisasion	tson平 gho平 min平 koh入
Kantones
Jyutping	zung1 waa4 man4 gwok3

Republika ti Tsina
Republika ti Tsina; 中華民國; Zhōnghuá Mínguó
Wagayway	Nailian a Kayarigan
	Nailian a kanta: 《中華民國國歌》; Nailian a Kanta ti Republika ti Tsina 《中華民國國旗歌》; Nailian a Kanta ti Wagayway
	Lokasion ti Taiwan (Republika ti Tsina) ken dagiti teritorio nga agdama a tinengtengngelna (nalabbasit).
Kapitolio	Taipei; 25°02′N 121°38′E / 25.033°N 121.633°E
Kadakkelan a siudad	Baro a Siudad ti Taipei
Opisial a sasao	Pagalagadan nga Insik
Mabigbigan a rehional a sasao	Taiwanes; Hakka; Dagiti Formosa a pagsasao;
Opisial a sinuratan	Tradisional nga Insik
Etniko a grupgrupo	98% Han, iti; • 70% Hoklo; • 14% Hakka; • 14% Mainlanders; 2% Aborihines;
Nagan dagiti umili	Taiwanes; ken / wenno Insik
Gobierno	Unitario a semi-presidensial a republika
Lehislatura	Legislatibo a Yuan
Pannakabangon Rebolusion ti Xinhai
Kalawa
Populasion
GDP (PPP)	2012 karkulo
GDP (nominal)	2012 karkulo
Gini (2010)	34.2; kalalainganna
HDI (2010)	0.868; nangato unay · Maika-18
Kuarta	Doliar ti Baro a Taiwan (NT$) (TWD)
Sona ti oras	CST (UTC+8)
Pormat ti petsa	tttt-bb-aa; yyyy年m月d日; (CE; CE+2697) ; 民國yy年m月d日;
Pagmanehuan	kanawan
Kodigo ti panagtawag	+886
TLD ti internet	.tw; .台灣; .台湾;

Aglaon daytoy nga artikulo kadagiti teksto nga Insik. No awan ti maitutop a suporta ti panangiparang, mabalin a makitam dagiti maraka-ti-salusod, dagiti kahon, wenno dadduma pay a simbolo imbes a ti Insik a karkarakter.

Ti Taiwan (ⁱ/ˈtaɪˈwɑːn/ ty-wahn nga Insík: 臺灣 or 台灣; pinyin: Táiwān; kitaen ti dita baba), opisial a ti Republika ti Tsina (ROC; nga Insík: 中華民國; pinyin: Zhōnghuá Mínguó), ket maysa a estado idiay Daya nga Asia. Kasisigud a naikuartel idiay nagruna a daga ti Tsina, ti Republika ti Tsina tattan ket agiturturay ti isla ti Taiwan (dati idi a naamammuan ti "Formosa"), a buklen ti sumurok a 99% iti teritoriona,^[f] ken ti pay Penghu, Kinmen, Matsu, ken dagiti dadduma pay a babassit nga isla. Dagiti kaarrubana nga estado ket mairaman ti Republika ti Tattao ti Tsina iti laud, ti Hapon iti daya ken amianan a daya, ken ti Filipinas iti abagatan. Ti Taipei ket isu ti politikal a kapitoliona ken ti pay ekonomiko ken kultural a sentro ti Taiwan.^[1] Ti Baro a Taipei ket isu ti kaaduan ti populasion a siudad.

Ti isla ti Taiwan ket nangruna idi a tinataengan babaen dagiti Taiwanes nga aborihines aginggana idi Danes a paset ti panawen iti maika-17 a siglo idi dagiti etniko nga Insik ket nagrugrugida a napnapan iti isla. Ti Qing a Dinastia ti Tsian ket pinarukmana ti Taiwan idi 1683. Babaen ti daytoy a panawen ti Taiwan ket naited idi iti Hapon idi 1895, kaaduan kadagiti agtataeng iti Taiwan idi ket Han nga INsik babaen ti kaputotan wenno babaen ti asimilasion. Ti Republka ti Tsina (ROC) ket nabangon idiay Tsina idi 1912. Iti gibus ti Sangalubongan a Gubat idi 1945, ti Hapon ket insukona ti Taiwan kadagiti milisia a puersa ti ROC para kadagiti Kumadduaan. Kalpasan ti Sibil a Gubat ti Insik, ti Partido Komunista ti Tsina ket nangala ti napno a panatengngel ti nangruna adaga ti Tsina ken nagbangon ti Republika ti Tttao ti Tsina (PRC) idi 1949. Ti ROC ket inyalisna ti gobiernona idiay Taiwan, ket ti katurayanna ket naipatingga iti Taiwan ken dagiti nakapalikmut nga isla. Idi 1971, ti PRC ket nangituloy ti tugaw ti Tsina iti Nagkaykaysa a Pagpagilian, a kasisigud idi a tinugawan ti ROC. Ti Internasional a pannakabigbig ti ROC ket naininut a nadadael gaputa kaaduan kadagiti pagilian ket binigbigda ti PRC. Adda laeng dagiti 22 kamkameng nga estado ti Nagkaykaysa a Pagpagilian ken ti Santa Sede ti agdama nga agtartaripatu ti pormal a diplomatiko a pannakibiang iti ROC, urayno adad kadagiti saan a pormal a pakikaduaan kadagiti kaaduan nga estado babaen dagiti bukodna a representatibo nga opisina.

Dagiti nota[urnosen | urnosen ti taudan]

^ Kitaen ti Nagnagan ti Repbulika ti Tsina.
^ Waishengren kadawyan a mangitudo kadagiti tao a nagtaud manipud idiay nangruna a daga ti Tsina a napan idiay Taiwan kalpasan idi 1945, ken dagiti pay nagkamang nga Insik a napan idiay Taiwan gapu ti Sibil a Gubat ti Insik, ken dagiti kaputotanda a naipasngay idiay Taiwan. Daytoy ket saan a mangiraman kadagiti umili ti Republika ti Tattao ti Tsina a nabiit pay laeng nga immalis idiay Taiwan.
^ Dagiti Taiwanes nga aborihines ket opisial a naikategoria kadagiti 14 a nailaslasin nga etniko a grupo babaen ti Republika ti Tsina.
^ Urayno dagiti teritorio a tinegtengngel babaen ti ROC ket mangibagbaga a ti nagan ti umili ket ti "Taiwanes", adda dagiti mangikedkeddeng a daytoy ket "Insik" gapu ti panagtunton ti ROC iti amin a Tsina. Ti Taiwanes a tttao ket addaanda kadagiti nadumaduma a pamanunotan a maipanggep ti bukodda a nailian nga identidad.
^ Ti UN ket saan anagkarkulo iti HDI para iti ROC, gaputa daytoy ket saan a kameng a pagilian. Ti gobierno ti ROC ket nagkarkulo ti HDI para iti 2010 iti 0.868, a mangiranggo daytoy iti maika-18 kadagiti pagilian.
^ Ti isla ti Taiwan ket sakupenna ti kalawa iti 36,008 km² (13,902.8 sq mi), bayat a ti dagup a kalawa babaen ti turay ti ROC (Nawaya a Lugar) ket sakupenna ti agarup a 36,193 km² (13,974.2 sq mi).^[9]

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

^ ^a ^b "Yearbook 2004". Yearbook. Opisina ti Pakaaamo ti Gobierno iti Republika ti Tsina. 2004. "Ti Taipei ket isu ti kapitolio ti ROC"
^ "Taiwan (bukod nga agturturay nga isla, Asia)". Britannica Online Encyclopedia. 5 Abril 1975. Naala idi 2009-05-07.
^ "2009 a Tinawen a Libro ti Republika ti Tsina. Kapitulo 2 – Tattao ken Pagsasao". Opisina ti Pakaammo ti Gobierno. 2009. Naala idi 2 Mayo 2010.
^ "2009 a Tinawen a Libro ti Republika ti Tsina / Kapitulo 2: Tattao ken Pagsasao". Gio.gov.tw. Naala idi 1 Agosto 2010.
^ Taiwan a naikabil iti The World Factbook (Ingles), Ahensia ti Sentral nga Intelihensia ti Estados Unidos.
^ "Ti Programa ti Humanitariano a Tulong para kadagiti Apgano a Naikamang ti ROC". Gio.gov.tw. 11 Disiembre 2001. Naidulin manipud ti kasisigud idi 15 Disiembre 2004. Naala idi 2009-05-07.
^ "Ti Taiwanes nga opisial ti salun-at ket nainbitaran a mangpaliiw ti konperensia ti trangkaso ti billit". Gio.gov.tw. 11 Nobiembre 2005. Naala idi 2009-05-07.
^ "Nagan dagiti umili – Nagnagan dagiti Umili". Geography.about.com. Naala idi 2009-05-07.
^ ^a ^b ^c "Bilang dagiti purok, Kaarrubaan, Sangkabalayan ken Populasion ti Agtataeng". MOI Estadistika a Serbisio ti Pakaammo. Naala idi 2 Enero 2013.
^ ^a ^b ^c ^d "Republika ti Tsina (Taiwan)". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 2012-11-06.
^ "Tabla 4. Porsiento a Binagy ti Magasto a a Matgedan babaen ti Quintile a Grupo ti Sangkabalayan ken Pagsurotan ti Di Panagpapada ti Matgedan". Reporta iti Panagsukisok ti Matgedan ti Pamilia ken Gastos. Taipei, Taiwan: Direktorado Heneral ti Busbos, Pagbilangan ken dagiti Estadistika. 2010.
^ http://www.dgbas.gov.tw/public/Attachment/11715383471.doc
^ "ICANN Board Meeting Minutes". ICANN. 25 Hunio 2010.

Dagiti silpo ti ruar[urnosen | urnosen ti taudan]

Midia a mainaig iti Taiwan iti Wikimedia Commons
Wikimedia Atlas iti Taiwan

Opisina ti gobierno

[1] Kitaen ti Nagnagan ti Repbulika ti Tsina.

[7] Waishengren kadawyan a mangitudo kadagiti tao a nagtaud manipud idiay nangruna a daga ti Tsina a napan idiay Taiwan kalpasan idi 1945, ken dagiti pay nagkamang nga Insik a napan idiay Taiwan gapu ti Sibil a Gubat ti Insik, ken dagiti kaputotanda a naipasngay idiay Taiwan. Daytoy ket saan a mangiraman kadagiti umili ti Republika ti Tattao ti Tsina a nabiit pay laeng nga immalis idiay Taiwan.

[8] Dagiti Taiwanes nga aborihines ket opisial a naikategoria kadagiti 14 a nailaslasin nga etniko a grupo babaen ti Republika ti Tsina.

[12] Urayno dagiti teritorio a tinegtengngel babaen ti ROC ket mangibagbaga a ti nagan ti umili ket ti "Taiwanes", adda dagiti mangikedkeddeng a daytoy ket "Insik" gapu ti panagtunton ti ROC iti amin a Tsina. Ti Taiwanes a tttao ket addaanda kadagiti nadumaduma a pamanunotan a maipanggep ti bukodda a nailian nga identidad.

[HDI-1-16] Ti UN ket saan anagkarkulo iti HDI para iti ROC, gaputa daytoy ket saan a kameng a pagilian. Ti gobierno ti ROC ket nagkarkulo ti HDI para iti 2010 iti 0.868, a mangiranggo daytoy iti maika-18 kadagiti pagilian.

[19] Ti isla ti Taiwan ket sakupenna ti kalawa iti 36,008 km² (13,902.8 sq mi), bayat a ti dagup a kalawa babaen ti turay ti ROC (Nawaya a Lugar) ket sakupenna ti agarup a 36,193 km² (13,974.2 sq mi).^[9]

[capital-2] "Yearbook 2004". Yearbook. Opisina ti Pakaaamo ti Gobierno iti Republika ti Tsina. 2004. "Ti Taipei ket isu ti kapitolio ti ROC"

[3] "Taiwan (bukod nga agturturay nga isla, Asia)". Britannica Online Encyclopedia. 5 Abril 1975. Naala idi 2009-05-07.

[4] "2009 a Tinawen a Libro ti Republika ti Tsina. Kapitulo 2 – Tattao ken Pagsasao". Opisina ti Pakaammo ti Gobierno. 2009. Naala idi 2 Mayo 2010.

[5] "2009 a Tinawen a Libro ti Republika ti Tsina / Kapitulo 2: Tattao ken Pagsasao". Gio.gov.tw. Naala idi 1 Agosto 2010.

[cia-factbook-6] Taiwan a naikabil iti The World Factbook (Ingles), Ahensia ti Sentral nga Intelihensia ti Estados Unidos.

[9] "Ti Programa ti Humanitariano a Tulong para kadagiti Apgano a Naikamang ti ROC". Gio.gov.tw. 11 Disiembre 2001. Naidulin manipud ti kasisigud idi 15 Disiembre 2004. Naala idi 2009-05-07.

[10] "Ti Taiwanes nga opisial ti salun-at ket nainbitaran a mangpaliiw ti konperensia ti trangkaso ti billit". Gio.gov.tw. 11 Nobiembre 2005. Naala idi 2009-05-07.

[11] "Nagan dagiti umili – Nagnagan dagiti Umili". Geography.about.com. Naala idi 2009-05-07.

[taiwan-popstat-13] "Bilang dagiti purok, Kaarrubaan, Sangkabalayan ken Populasion ti Agtataeng". MOI Estadistika a Serbisio ti Pakaammo. Naala idi 2 Enero 2013.

[imf2-14] "Republika ti Tsina (Taiwan)". Internasional a Pundo ti Panguartaan. Naala idi 2012-11-06.

[15] "Tabla 4. Porsiento a Binagy ti Magasto a a Matgedan babaen ti Quintile a Grupo ti Sangkabalayan ken Pagsurotan ti Di Panagpapada ti Matgedan". Reporta iti Panagsukisok ti Matgedan ti Pamilia ken Gastos. Taipei, Taiwan: Direktorado Heneral ti Busbos, Pagbilangan ken dagiti Estadistika. 2010.

[HDI-2-17] ttp://www.dgbas.gov.tw/public/Attachment/11715383471.doc

[18] "ICANN Board Meeting Minutes". ICANN. 25 Hunio 2010.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[b]

[c]

[6]

[7]

[8]

[d]

[9]

[10]

[11]

[e]

[12]

[13]

[f]

Taiwan

Dagiti nota[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti nagibasaran[urnosen | urnosen ti taudan]

Dagiti silpo ti ruar[urnosen | urnosen ti taudan]

Listaan ti pagdaliasatan

Bukod a ramramit

Dagiti nagan ti espasio

Sabsabali a pagsasao

Dagiti pangkitaan

Adu pay

Biruken

Pagdaliasatan

Imaldit/eksport

Ramramit

Dagiti pagsasao