Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
22 września jest 265. (w latach przestępnych 266.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 100 dni.
Imieniny obchodzą: Bazyla , Digna , Eksuperiusz , Emeryta , Emmeram , Emmeran , Feliks , Ignacy , Imbram , Innocenty , Joachim , Jonasz , Józefa , Kandyd , Maurycy , Prosimir , Tacjusz , Tomasz , Wiktor i Witalis .
Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny – Białostockie Dni Muzyki Cerkiewnej w rocznicę przeniesienia relikwii św. Gabriela Zabłudowskiego (męczennika)
Bułgaria , Mali – Święto Niepodległości
Międzynarodowe :
Wspomnienia i święta w Kościele katolickim [3] [4] obchodzą:
66 – Cesarz rzymski Neron utworzył Legion I Italica .
530 – Bonifacy II został wybrany na papieża .
1236 – Krucjaty północne : klęska kawalerów mieczowych w bitwie pod Szawlami na Litwie .
1332 – Bazyli Wielki Komnen został cesarzem Trapezuntu .
1499 – Austria i Szwajcaria zawarły pokój kończący wojnę między oboma państwami .
1503 – Pius III został wybrany na papieża.
1575 – Rudolf II Habsburg został koronowany na króla Czech .
1586 – Wojna osiemdziesięcioletnia : zwycięstwo wojsk hiszpańskich nad holendersko-angielskimi w bitwie pod Zutphen .
1598 – Angielski pisarz Ben Jonson zastrzelił w pojedynku aktora Gabriela Spensera .
1692 – Stracono ostatnie spośród 20 osób skazanych na śmierć w czasie polowania na czarownice w Salem w Nowej Anglii .
1708 – III wojna północna : zwycięstwo wojsk szwedzkich nad rosyjskimi w bitwie pod Smoleńskiem .
1711 – Indianie Tuscarora dokonali masakry osadników w Karolinie Północnej . Rozpoczęła się Wojna Tuscarorów .
1735 – Robert Walpole jako pierwszy brytyjski premier zamieszkał w rezydencji przy Downing Street 10 .
1761 – Odbyła się koronacja króla Wielkiej Brytanii Jerzego III i jego żony Zofii Charlotty Mecklenburg-Strelitz .
1789 – VI wojna rosyjsko-turecka : zwycięstwo wojsk rosyjsko-austriackich w bitwie nad Rymnikiem .
1792 – Została zniesiona monarchia i ustanowiona I Republika Francuska . Jest to data początkowa francuskiego kalendarza rewolucyjnego .
1793 – Powstanie w Wandei : zwycięstwo powstańców nad rewolucyjną armią francuską w bitwie pod Saint-Fulgent .
1804 – Jean-Jacques Dessalines ogłosił się pierwszym cesarzem Haiti (jako Jakub I).
1851 – Założono Fort Des Moines w stanie Iowa .
1859 – Niemiecki astronom Robert Luther odkrył planetoidę (57) Mnemosyne .
1862 :
1863 – Wojna secesyjna : zwycięstwo wojsk Unii w bitwie pod Blountville .
1866 – Wojna paragwajska : w bitwie pod Curupayty wojska paragwajskie pod dowództwem dyktatora Francisco Lopeza rozgromiły siły trójprzymierza argentyńsko-brazylijsko-urugwajskiego.
1867 – W Bogocie założono Narodowy Uniwersytet Kolumbii .
1878 :
1891 :
1892 – Francuski astronom Auguste Charlois odkrył planetoidę (337) Devosa .
1896 – Królowa Wiktoria wyprzedziła swojego dziadka Jerzego III i stała się najdłużej panującym brytyjskim monarchą.
1906 – Rozruchy na tle rasowym w Atlancie w stanie Georgia , w wyniku których zginęło co najmniej 27 osób.
1908 – Bułgaria proklamowała niepodległość (od Imperium Osmańskiego ).
1910 – Pilot Grzegorz Piotrowski na samolocie Bleriot IX , wraz z pasażerem-korespondentem prasowym, wykonał 27-kilometrowy przelot nad morzem z Petersburga do twierdzy Kronsztad na wyspie Kotlin , gdzie wylądował na placu przed koszarami.
1914 – I wojna światowa :
1915 – I wojna światowa:
1927 – Rozpoczął działalność Teatr Polski w Rydze .
1933 – Została utworzona Izba Kultury Rzeszy .
1934 – Wybuch gazu w kopalni w pobliżu Wrexham w Walii zabił 266 górników.
1937 – Generał lejtnant byłej armii rosyjskiej, dyplomata, jeden z przywódców "Białych " w czasie wojny domowej w Rosji i przywódca wojskowej antykomunistycznej emigracji Jewgienij Miller został porwany w Paryżu przez agentów NKWD i przewieziony statkiem do ZSRR .
1938 :
1940 – Wojna na Pacyfiku : wojska japońskie wkroczyły do Wietnamu .
1941 – Front wschodni : zakończyła się nieudana niemiecko-fińska operacja "Silberfuchs" , której celem było zdobycie portu Murmańsk .
1943 :
1944 – Armia Czerwona zdobyła Tallinn .
1948 – I wojna arabsko-izraelska : Liga Arabska powołała jednostronnie w Gazie rząd palestyński z muftim Jerozolimy na czele i proklamowała niepodległość arabskiej części Palestyny .
1953 – Na University of Illinois at Urbana-Champaign uruchomiono komputer ILLIAC I .
1957 – François Duvalier wygrał wybory prezydenckie na Haiti .
1959 – Uruchomiono połączenie telefoniczne między Europą a USA .
1960 – Mali proklamowało niepodległość (od Francji ).
1964 – Na Broadwayu w Nowym Jorku odbyła się premiera musicalu Skrzypek na dachu z muzyką Jerry'ego Bocka i tekstem Sheldona Harncka .
1968 – Całkowite zaćmienie Słońca widoczne nad Syberią , Kazachstanem i północno-zachodnimi Chinami .
1975 – W San Francisco doszło do nieudanego zamachu na prezydenta USA Geralda Forda .
1979 – Amerykański satelita szpiegowski zaobserwował nad Oceanem Indyjskim rozbłysk pochodzący prawdopodobnie z tajnego próbnego wybuchu jądrowego , przeprowadzonego przez Izrael lub RPA .
1980 – Wybuchła wojna iracko-irańska .
1985 – Premier Francji Laurent Fabius przyznał, że to francuskie służby specjalne zleciły zatopienie 10 lipca tego roku roku w Auckland w Nowej Zelandii należącego do Greenpeace okrętu Rainbow Warrior .
1986 – Premiera 1. odcinka serialu komediowego ALF .
1987 – Premiera 1. odcinka serialu komediowego Pełna chata .
1988 – Ustępujący prezydent Libanu Amin al-Dżumajjil zdymisjonował cywilny gabinet premiera Salima al-Hussa i powołał w jego miejsce tymczasowy rząd wojskowy z generałem Michelem Aouenem na czele. Al-Hoss, wspierany przez Syrię , uznał swoje odwołanie za nieważne i w ten sposób powstały dwa równolegle rządzące gabinety.
1989 :
1993 :
47 osób zginęło, a 103 zostały ranne w katastrofie kolejowej w Mobile w stanie Alabama .
Abchascy rebelianci zestrzelili podchodzący do lądowania w Suchumi gruziński samolot Tu-154 B; zginęło 106 osób.
1994 :
1995 – Premiera thrillera Siedem w reżyserii Davida Finchera .
1997 – Zbankrutowała największa rosyjska piramida finansowa zorganizowana przez przedsiębiorstwo MMM .
1999 – W Riazaniu miał miejsce piąty (udaremniony) z serii zamachów bombowych na budynki mieszkalne w Rosji.
2000 – Podczas XXVII Letnich Igrzysk Olimpijskich w Sydney Robert Korzeniowski zdobył złoty medal w chodzie sportowym na dystansie 20 km.
2001 – Zjednoczone Emiraty Arabskie , wobec odmowy wydania Osamy bin Ladena przez talibów , zerwały stosunki dyplomatyczne z Afganistanem .
2002 – Rządząca koalicja SPD -Partia Zielonych wygrała wybory do niemieckiego Bundestagu .
2006
2007 – Władze chilijskie wydały Peru byłego prezydenta tego kraju Alberto Fujimoriego , ściganego za korupcję i łamanie praw człowieka.
2008 – Edward Natapei został premierem Vanuatu .
2010 – 12 osób zginęło, a ponad 70 zostało rannych w zamachu bombowym w irańskim mieście Mahabad , dokonanym podczas parady wojskowej w 30. rocznicę wybuchu wojny iracko-irańskiej.
2013 :
1515 – Anna z Kleve , królowa Anglii , czwarta żona Henryka VIII Tudora (zm. 1557 )
1547 – Philipp Nicodemus Frischlin , niemiecki filolog, dramaturg, poeta (zm. 1590 )
1552 – Wasyl IV Szujski , car Rosji (zm. 1612 )
1593 – Matthäus Merian , szwajcarski rytownik (zm. 1650 )
1601 – Anna Austriaczka , królowa Francji (zm. 1666 )
1606 – Li Zicheng , chiński chłop, samozwańczy cesarz Chin (zm. 1645 )
1622 – Jacques Savary , francuski finansista, ekonomista (zm. 1690 )
1641 – Titus van Rijn , holenderski model, syn Rembrandta (zm. 1668 )
1655 – Paolo Pagani , włoski malarz (zm. 1716 )
1680 – Barthold Heinrich Brockes , niemiecki poeta (zm. 1747 )
1684 – Charles Louis Auguste Fouquet , francuski arystokrata, wojskowy, marszałek Francji , dyplomata, polityk (zm. 1761 )
1694 – Philip Dormer Stanhope , brytyjski arystokrata, polityk, pisarz (zm. 1773 )
1741 – Peter Simon Pallas , niemiecki zoolog, botanik (zm. 1811 )
1756 – Victor de Broglie , francuski generał (zm. 1794 )
1765 – Paolo Ruffini , włoski lekarz, matematyk (zm. 1822 )
1770 – Moritz Haubold von Schönberg , pruski polityk (zm. 1860 )
1772 – Luca Stulli , włoski lekarz (zm. 1828 )
1780 – Joseph Agricol Viala , francuski rewolucjonista (zm. 1793 )
1791 – Michael Faraday , brytyjski fizyk, chemik (zm. 1867 )
1801 – Karl Samuel Schneider , niemiecki duchowny ewangelicki, polityk (zm. 1882 )
1816 – Charles Leickert , belgijski malarz (zm. 1907 )
1819 – Thomas Sutton , brytyjski fotograf, wynalazca (zm. 1875 )
1823 – Maurycy Karasowski , polski wiolonczelista, krytyk muzyczny (zm. 1892 )
1829 – Tự Đức , cesarz Wietnamu (zm. 1883 )
1835 – Ołeksandr Potebnia , ukraiński językoznawca, etnograf, filozof, tłumacz (zm. 1891 )
1841 – Andrejs Pumpurs , łotewski poeta (zm. 1902 )
1843 :
1850 – Władysław Czachórski , polski malarz (zm. 1911 )
1863 – Alexandre Yersin , szwajcarski lekarz, bakteriolog (zm. 1943 )
1865 – Władysław Jabłonowski , polski publicysta, krytyk literacki, polityk (zm. 1956 )
1870 – Charlotte Cooper Sterry , brytyjska tenisistka (zm. 1966 )
1875 – Mikalojus Konstantinas Čiurlionis , litewski kompozytor, malarz (zm. 1911 )
1876 :
1877 – Fryderyk Pautsch , polski malarz (zm. 1950 )
1878 – Shigeru Yoshida , japoński polityk, premier Japonii (zm. 1967 )
1879 – Edward Wittig , polski rzeźbiarz (zm. 1941 )
1882 – Wilhelm Keitel , niemiecki feldmarszałek, szef Oberkommando der Wehrmacht (zm. 1946 )
1884 – Bolesław Sikorski , polski prawnik, ekonomista, polityk, minister kolei żelaznych (zm. po 1938 )
1885 :
1888 – Zuzanna Rabska , polska pisarka, tłumaczka (zm. 1960 )
1890 – Franciszek Remón Játiva , hiszpański franciszkanin, męczennik, błogosławiony (zm. 1936 )
1893 :
1895 – Paul Muni , amerykański aktor (zm. 1967 )
1896 – Zdeněk Štěpánek , czeski aktor, reżyser filmowy (zm. 1968 )
1897 – Franciszek Lewcio , polski pułkownik (zm. 1940 )
1899 – Veit Harlan , niemiecki reżyser filmowy, aktor (zm. 1964 )
1901 – Charles Huggins , amerykański chirurg, fizjolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1997 )
1903 – Morley Callaghan , kanadyjski dziennikarz, pisarz (zm. 1990 )
1904 – Stanisław Czajkowski , polski filozof (zm. 1961 )
1907 – Zbigniew Przybyszewski , polski komandor porucznik (zm. 1952 )
1908 :
1909 – David Riesman , amerykański socjolog (zm. 2002 )
1910 :
1912 – Martha Scott , amerykańska aktorka (zm. 2003 )
1914 – Andrzej Skubisz , polski śpiewak, aktor (zm. 1978 )
1915 – Franciszek Maklakiewicz , polski kompozytor (zm. 1939 )
1916 – Leon Śliwiński , polski malarz, konserwator dzieł sztuki (zm. 2001 )
1918 :
1920 – Henryk Zieliński , polski historyk (zm. 1981 )
1921 – Kazimierz Ostrowicz , polski aktor (zm. 2002 )
1923 – Dannie Abse , brytyjski pisarz (zm. 2014 )
1924 :
1925 :
1927 – Bogusław Wolniewicz , polski filozof
1929 – Dinu Cocea , rumuński reżyser filmowy (zm. 2013 )
1931 :
1932 :
1935 – Masumi Okada , japoński aktor (zm. 2006 )
1937 :
1938 :
1939 – Marian Kasprzyk , polski bokser
1940 – Edward Bogusławski , polski kompozytor, pedagog (zm. 2003 )
1941 :
1942 – Rubén Salazar Gómez , kolumbijski duchowny katolicki, arcybiskup Bogoty , kardynał
1944 :
1946 – Michał Bukojemski , polski operator filmowy
1949 :
1950 :
1951 :
1952 – Santiago Santamaría , argentyński piłkarz (zm. 2013 )
1953 :
1957 :
1958 :
1960 :
1961 :
1962 :
1963 – Armando Castagna , włoski żużlowiec
1964 :
Tibor Gécsek , węgierski lekkoatleta, młociarz
Remigijus Lupeikis , łotewski kolarz szosowy i torowy
Benoît Poelvoorde , belgijski aktor, reżyser, scenarzysta, komik
Nobuyuki Tawara , japoński kolarz torowy
Vladimír Weiss , słowacki piłkarz, trener piłkarski
1965 :
1966 :
1967 :
1968 :
1969 :
1970 :
1971 :
1972 :
1974 :
1975 :
1976 :
1977 :
1978 :
1979 :
1981 :
1982 :
1983 – Bartosz Turkowski , polski gitarzysta basowy, członek zespołu Votum
1984 :
1985 :
1986 :
1987 :
1988 – Max Salminen , szwedzki żeglarz sportowy
1989 :
1990 :
1991 – Cristina-Andreea Mitu , rumuńska tenisistka
1997 – Emilia Stachurska , polska aktorka
530 – Feliks IV , papież , święty (ur. ?)
852 – Abd ar-Rahman II , emir Kordoby (ur. 792 )
967 – Wichman Młodszy , saski graf , przywódca Wieletów (ur. ?)
1072 – Ouyang Xiu , chiński poeta, pisarz, historyk, polityk (ur. 1007 )
1253 :
1318 – Albrecht II Tłusty , książę Brunszwiku (ur. ok. 1268 )
1369 – Gwidon Gonzaga , książę Mantui (ur. 1290 )
1408 – Jan VII Paleolog , cesarz bizantyński (ur. 1370 )
1457 – Piotr II , książę Bretanii (ur. 1418 )
1460 – Tomasz Strzępiński , polski duchowny katolicki, biskup krakowski (ur. 1398 )
1482 – Filibert I Myśliwy , książę Sabaudii i Piemontu (ur. 1465 )
1504 – Jan II Szalony , książę głogowski (ur. 1435 )
1511 – Pietro Isvalies , włoski kardynał (ur. ok. 1450 )
1520 – Selim I Groźny , sułtan Imperium Osmańskiego (ur. 1465 )
1531 – Ludwika Sabaudzka , księżna Angoulême , Andegawenii , Nemours i Owernii (ur. 1476 )
1539 – Guru Nanak , guru Sikhów (ur. 1469 )
1554 – Francisco Vásquez de Coronado , hiszpański konkwistador , odkrywca (ur. ok. 1510 )
1566 – Johannes Agricola , niemiecki teolog protestancki, działacz reformacyjny (ur. 1494 )
1607 – Alessandro Allori , włoski malarz (ur. 1535 )
1611 – Pedro de Rivandeneira , hiszpański biograf, myśliciel polityczny, historyk (ur. 1527 )
1637 – Karol I Gonzaga , książę Nevers i Rethel , książę Mantui i hrabia Montferratu (ur. 1580 )
1662 – John Biddle , angielski teolog, kaznodzieja (ur. 1615 )
1703 – Vincenzo Viviani , włoski inżynier, matematyk (ur. 1622 )
1770 – Ignacy z Santhià , włoski kapucyn, święty (ur. 1686 )
1774 – Klemens XIV , papież (ur. 1705 )
1776 – Nathan Hale , amerykański kapitan, bohater narodowy (ur. 1755 )
1808 – Maria Elżbieta Habsburg , arcyksiężniczka austriacka (ur. 1743 )
1828 – Czaka , przywódca Zulusów (ur. 1787 )
1837 – William George Horner , brytyjski matematyk (ur. 1786 )
1839 :
1840 – Augusta Zofia , księżniczka hanowerska, brytyjska i irlandzka, Brunszwiku-Lüneburga (ur. 1768 )
1860 – Hermann Anton Stilke , niemiecki malarz (ur. 1803 )
1862 – Frederick Townsend Ward , amerykański żołnierz, awanturnik (ur. 1831 )
1882 – Leopold Otto , polski duchowny ewangelicki, działacz społeczny (ur. 1819 )
1883 – Jan Tadeusz Rogoziński , polski prawnik (ur. 1825 )
1897 – Giuseppe Guarino , włoski duchowny katolicki, arcybiskup Messyny , kardynał (ur. 1827 )
1901 – Ignacy Maciejowski , polski pisarz, krytyk literacki (ur. 1835 )
1910 – Jan Robert Gebethner , polski księgarz, wydawca (ur. 1860 )
1911 – Victor Cadet , frncuski pływak (ur. 1878 )
1914 – Alain-Fournier , francuski pisarz (ur. 1886 )
1921 – Iwan Wazow , bułgarski pisarz (ur. 1850 )
1923 – Ferdinand Avenarius , niemiecki pisarz, poeta (ur. 1856 )
1925 – Izydor Gulgowski , polski etnograf, dziennikarz, pisarz (ur. 1874 )
1927 :
1928 – Antoni Troczewski , polski lekarz (ur. 1861 )
1931 – Stanisław Nowodworski , polski prawnik, polityk, minister sprawiedliwości, prezydent Warszawy (ur. 1873 )
1936 :
1939 – Polegli w kampanii wrześniowej :
1940 – Michał Kajka , polski poeta, działacz społeczny na Mazurach (ur. 1858 )
1944 – Polegli w powstaniu warszawskim :
Julian Laskowski , polski żołnierz AK , podporucznik (ur. 1922 )
Tadeusz Molenda , polski żołnierz AK, plutonowy (ur. 1921 )
Cezary Nowodworski , polski kapitan, cichociemny (ur. 1916 )
Sołtan Safijew , rosyjski lekarz (ur. ?)
Jerzy Weil , polski podharcmistrz, żołnierz AK, porucznik (ur. 1923 )
1949 – Sam Wood , amerykański reżyser filmowy (ur. 1883 )
1952 – Kaarlo Juho Ståhlberg , fiński polityk, prezydent Finlandii (ur. 1865 )
1953 – Kazimierz Parzonko , polski sierżant, żołnierz AK i WiN (ur. ?)
1956 – Frederick Soddy , brytyjski chemik, laureat Nagrody Nobla (ur. 1877 )
1959 – Edmund Ironside , brytyjski marszałek polny (ur. 1880 )
1961 – Marion Davies , amerykańska aktorka, producentka filmowa (ur. 1897 )
1962 – Emmanuił Kazakiewicz , rosyjski pisarz pochodzenia żydowskiego (ur. 1913 )
1963 – Jan Bohdan Dembowski , polski biolog, prezes PAN , polityk, marszałek Sejmu PRL , wiceprzewodniczący Rady Państwa (ur. 1889 )
1966 :
1967 – Harald Quandt , niemiecki przemysłowiec (ur. 1921 )
1969 :
1970 – Tadeusz Manteuffel , polski historyk, mediewista (ur. 1902 )
1972 – Benedicto Kiwanuka , ugandyjski wojskowy, polityk, premier Ugandy (ur. 1922 )
1973 :
1979 – Otto Frisch , brytyjski fizyk pochodzenia austriackiego (ur. 1904 )
1981 :
1982 – Zbigniew Ciekliński , polski historyk sztuki (ur. 1905 )
1983 – Qiao Guanhua , chiński dyplomata, polityk (ur. 1913 )
1984 – Harold Wethey , amerykański historyk sztuki (ur. 1902 )
1985 :
1987 :
1989 :
1996 :
1997 – Karolina Salanga , polska aktorka (ur. 1916 )
1999 – George C. Scott , amerykański aktor (ur. 1927 )
2000 :
2001 :
2002 :
2005 – Janusz Bukowski , polski aktor, reżyser teatralny (ur. 1941 )
2006 :
2007 :
2010 – Eddie Fisher , amerykański aktor, komik, piosenkarz (ur. 1928 )
2011 :
2012 :
2013 :
2014 :
Przypisy