Istanbul
| Istanbul | |
| Carigrad, Konstatinopolj | |
| grad | |
 |
|
| Službeni naziv: İstanbul | |
| Država |  Turska |
|---|---|
| Regija | Marmara |
| Provincija | Istanbul (39) |
| Nadmorska visina | 40 m.i.m. |
| Koordinate | 41°00′49″N 28°57′18″E / 41.01361°N 28.95500°E |
| Površina | |
| - Metro | 5.343 km2 |
| Stanovništvo | |
| - Metro | 13.854.740[1] (2012) |
| Gustoća | |
| - Metro | 2.523 /km2 |
| Gradonačelnik | Kadir Topbaş (AKP) |
| Vremenska zona | EET (UTC+2) |
| - ljeto | EEST (UTC+3) |
| Poštanski broj | 34000 do 34850 i 80000 do 81800 |
| Pozivni broj | (+90) 212 (Evropski dio) (+90) 216 (Azijski dio) |
  |
|
Istanbul (tur: İstanbul; također Carigrad, Konstantinopolj) je najveći i jedan od najvažnijih gradova Turske. Nalazi se na Bosforskom moreuzu te obuhvata prirodnu luku Zlatni rog (Haliç). Istanbul se nalazi u Aziji i u Evropi, ali se generalno smatra evropskim gradom. Grad je također administrativni centar Istanbulske provincije, ali nije glavni grad Turske. Broj stanovnika je između 11 i 15 miliona po čemu je jedan od gradova Evrope sa najvećim brojem stanovništva.
Sadržaj
Naziv[uredi | uredi izvor]
Najstariji naziv za Istanbul je Bizantium (grčki: Βυζάντιον), naziv koji su mu dodijelili njegovi osnivači, tj. kolonisti iz Megare oko 660. godine p.n.e.[2] U početku se mislilo da naziv grada potiče od vlastitog imena Byzas. Starogrčka tradicija se veže za legendarnog kralja istog imana kao vođe kolonista. Međutim, moderni učenjaci pretpostavljaju da je ime Byzas lokalnog tračanskog ili ilirskog porijekla i da je prethodilo Megareanskom naselju.[3]
Nakon što je Konstantin Veliki od grada napravio novu istočnu prijestolnicu Rimskog carstva 330. godine, grad je postao poznat kao "Carigrad" što je latinizirana verzija grčkog naziva Konstantinoupolis što znači "Konstantinov grad".[2] Stoga je pokušao promovirati naziv "Novi Rim" ali se upotreba tog naziva nije rasprostranila.[4] Carigrad je ostao najčešći naziv za Istanbul korišten na zapadu sve do osnivanja Republike Turske dok su Kostantiniyye i Istanbul Osmanlije koristili kao alternativna imena tokom svoje vladavine.[5]
Do 19. stoljeća, grad je stekao veliki broj drugih imena koje su koristili kako stranci tako i Turci. Evropljani su koristili naziv Carigrad koji se odnosio na cijeli grad, ali su koristili i naziv Stambol, kao i Turci, ali za dio grada na poluostrvu opasan zidom, između Zlatnog roga i Mramornog mora.[6]
Geografija[uredi | uredi izvor]
Klima[uredi | uredi izvor]
Gradska klima je umjerena kontinentalna. Ljeta su u gradu vruća i vlažna, dok su zime kišovite te ponekad snježne. Godišnja prosječna količina padavina iznosi 870 mm. Zbog vrlo visoke vlažnosti, temperature su mnogo izraženije. Prosječna maksimalna temperatura u zimskim mjesecima je između 7°C i 9°C. Tokom zime snijeg pada prosječno sedmicu ili dvije. Prosječna temperatura u ljetnim mjesecima je 28 °C.
Najtopliji mjesec u godini je juli sa prosječnom temperaturom od 23,2 °C, a najhladniji je januar sa 5,4 °C. Najviša zabilježena temperatura u gradu je bila 40,5 °C u augustu 2000. godine, a najniža –16,1 °C u februaru 1927. godine.[7] Vrijeme je obično osjetno hladnije u istočnom Istanbulu.
Grad je prilično vjetrovit, sa prosječnom brzinom vjetra od 17 kilometara na sat. Ljeto je najsuši dio godine, ali se ne događaju velike suše kao na zapadu, te se klima zato ne može smatrati sredozemnom.
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Geologija[uredi | uredi izvor]
![[icon]](/web/20150910011122/https://bs.wikipedia.org/wiki/Datoteka:Accessories-text-editor.svg){kind=small} |
Ova sekcija zahtijeva proširenje. |
Teritorijalna podjela[uredi | uredi izvor]
Istanbul je teritorijalno podijeljen na 39 okruga (tur:Büyükşehir Belediyesi), od kojih se 25 nalazi u evropskom, a 14 u azijskom dijelu grada:
- Evropski dio:
Arnavutköy, Avcılar, Bağcılar, Bahçelievler, Bakırköy, Başakşehir, Bayrampaşa, Beşiktaş, Beylikdüzü, Beyoğlu, Büyükçekmece, Çatalca, Esenler, Esenyurt, Eyüp, Fatih, Gaziosmanpaşa, Güngören, Kağıthane, Küçükçekmece, Sarıyer, Silivri, Sultangazi, Şişli i Zeytinburnu
- Azijski dio:
Adalar, Ataşehir, Beykoz, Çekmeköy, Kartal, Kadıköy, Maltepe, Pendik, Sancaktepe, Sultanbeyli, Şile, Tuzla, Ümraniye i Üsküdar
Okruzi su, kao dijelovi Istanbula istovremeno i gradovi, koji pripadaju provinciji Istanbul.
Historija[uredi | uredi izvor]
Rimski car Konstantin Veliki je osnovao grad na mjestu Grčke kolonije Bizanta te ga je nazvao po sebi - Konstantinopol. Nakon podjele Rimskog carstva grad postaje glavni grad Istočnorimskog carstva ili Bizantijskog Carstva. Nakon pada Bizantijskog carstva 1453. godine, Konstantinopolj postaje dijelom Osmanlijskog carstva te ubrzo postaje njegov glavni grad.
Grb[uredi | uredi izvor]
|
Ova sekcija zahtijeva proširenje. |
Stanovništvo[uredi | uredi izvor]
Poznat je također po tim što u njemu živi dosta Bošnjaka koji su emigrirali u Tursku za vrijeme austro-ugarske okupacije. Isto tako je opjevan u mnogim bosanskim sevdalinkama. Jedna od njih je "U Stambolu na Bosforu."
Tokom većeg dijela svoje historije, Istanbul je svrstavan među najveće gradove u svijetu. Do 500. godine, Istanbul je imao negdje između 400.000 i 500.000 stanovnika, istisnuvši svog prethodnika, grad Rim sa mjesta najvećeg grada na svijetu. Zajedno sa iračkim Bagdadom i kineskim Chang'anom bio je jedan od najvećih gradova na svijetu sve do 13. stoljeća. Iako poslije toga nikada više nije postao najmnogoljudniji grad svijeta, ostao je najveći grad u Evropi nedugo nakon pada Carigrada pa sve do početka 19. stoljeća, kada ga je u tome nadmašio London.[11] Danas je Istanbul uz Moskvu jedna od najvećih urbanih aglomeracija u Evropi.
Prema procjenama turskog Zavoda za statistiku, u Istanbulu je krajem 2013. godine živjelo 14.160.467 stanovnika, što ga čini najmnogoljudnijim gradom u Turskoj i čini 18,5 posto ukupnog stanovništva Turske. [12]
Politika[uredi | uredi izvor]
|
Ova sekcija zahtijeva proširenje. |
Kultura i znamenitosti[uredi | uredi izvor]
|
Ova sekcija zahtijeva proširenje. |
Privreda i infrastruktura[uredi | uredi izvor]
Privreda[uredi | uredi izvor]
|
Ova sekcija zahtijeva proširenje. |
Promet[uredi | uredi izvor]
|
Ova sekcija zahtijeva proširenje. |
Obrazovanje i nauka[uredi | uredi izvor]
|
Ova sekcija zahtijeva proširenje. |
Poznate osobe[uredi | uredi izvor]
|
Ova sekcija zahtijeva proširenje. |
Također pogledajte[uredi | uredi izvor]
Reference[uredi | uredi izvor]
- ^ [1]
- ^ a b Room 2006, str. 177
- ^ Georgacas 1947, p. 352ff.
- ^ Gregory 2010, pp. 62–3
- ^ Necipoğlu 2010, p. 262
- ^ Masters & Ágoston 2009, p. 286
- ^ Extreme Temperature Records Worldwide - Istanbul
- ^ Svjetska meteorološka organizacija (UN)
- ^ BBC Weather Centre - Istanbul
- ^ Yıllık Toplam Yağış Verileri - İstanbul (Data of the total annual precipitacion of Istanbul)
- ^ https://en.wikipedia.org/wiki/Istanbul#CITEREFChandler1987
- ^ http://www.turkstat.gov.tr/jsp/hata/body/hata.jsp;jsessionid=l4tnVQxNrHlYfkzP1bhyn7LfWJMFvH1TFWQNk7FZG2Txyp40NXwq!-391806017
Vanjski linkovi[uredi | uredi izvor]
|
|||||
 |
U Wikimedijinom spremniku se nalazi još materijala vezanih uz: |
