Մակեդոնիա
Մակեդոնիայի Հանրապետություն Република Македонија |
||||
---|---|---|---|---|
|
||||
Ազգային օրհներգ՝ Денес над Македонија |
||||
Մայրաքաղաք Ամենամեծ քաղաք |
Սկոպյե | |||
Պետական լեզուներ | մակեդոներեն | |||
Տարածք | ||||
- | Ընդհանուր | 25,333 կմ² | ||
- | Ջրային (%) | 1.9 | ||
Բնակչություն | ||||
- | 2007 նախահաշիվը | 2,055,915 | ||
- | 2002 մարդահամարը | 2,022,547 | ||
- | Խտություն | 79 /կմ² 205 /մղոն² |
||
Ժամային գոտի | (UTC+1) | |||
- | Ամռանը (DST) | (UTC+2) | ||
Վերին մակարդակի ազգային դոմենն | .mk | |||
Հեռախոսային կոդ | +389 |
Մակեդոնիա կամ Մակեդոնիայի Հանրապետություն, պետություն Արևելյան Եվրոպայում։
Բովանդակություն
Ընդհանուր տվյալներ[խմբագրել]
Տարածքը 25,713 ք.կմ է, բնակչությունը՝ 2 մլն. 055 հզ.։ Պետական լեզուն մակեդոներենն է։ Բնակչության 64.2%-ը մակեդոնացիներ են, 25.2%-ը՝ ալբանացիներ, 3.9%-ը՝ թուրքեր, 2.7%-ը՝ գնչուներ և այլն։ Մակեդոնիան Հարավարևլյան Եվրոպայի կենտրոնական Բալկանյան թերակղզում գտնվող պետություն է։ Այն նախկին Հարավսլավիայի Սովետական Սոցիալիստական Հանրապետության մաս կազմող Մակեդոնիայի ՍՍՀ իրավահաջորդն է, որն իր անկախությունը ձեռք է բերել 1991 թ. սեպտեմբերի 8-ին։ 1993 թ. Մակեդոնիան դառնում է Միավորված Ազգերի Կազմակերպության անդամ, սակայն հարևան Հունաստանի հետ իր անվան շուրջ տարաձայնության պատճառով Մակեդոնիան ներկայացվում է որպես նախկին Հարավսլավիայի Մակեդոնական Հանրապետություն։
Մակեդոնիան լեռներով շրջապատված երկիր է։ Հյուսիս-արևմուտքում այն սահմանակցում է Կոսովոյին, հյուսիսում՝ Սերբիային, արևմուտքում՝ Բուլղարիային, հարավում՝ Հունաստանին և արևմուտքում՝ Ալբանիային։
Մակեդոնիայի ներկայիս տարածքը մտնում է պատմական Մակեդոնիա կոչվող աշխարհագրական տարածաշրջանի մեջ՝ հանդիսանալով նրա հյուսիս-արևմտյան մասի կեսը (մնացած մասը մտնում է Հունաստանի և Բուլղարիայի մեջ)։
Երկրի մայրաքաղաքը Սկոպյեն է՝ 506,926 բնակչությամբ։ Խոշոր քաղաքներից են Բիտոլա՝ 95,385 բն., Կումանովո՝ 70,842 բն., Պրիլեպ՝ 66,246 բն., Տետովո՝ 52,915 բն., Օխրիդ՝ 42,003 բն., և այլն։
Մակեդոնիայի տարածքում կան ավելի քան 50 լիճ և 2,000 մ. ավելի բարձրություն ունեցող 16 լեռներ։ Մակեդոնիան ՄԱԿ-ի և Եվրոպական Խորհրդի անդամ երկիր է։ 2005 թ-ի դեկտեմբերից այն նաև Եվրոպական Միության անդամ դառնալու թեկնածու-երկրների ցուցակում է, ինչպես նաև հայտ է ներկայացրել ՆԱՏՕ-ի անդամ երկիր դառնալու համար։
Քաղաքականություն[խմբագրել]
Մակեդոնիան խորհրդարանական հանրապետություն է։ Խորհրդարանի ներկայիս խոսնակը Տրայկո Վելյանովսկին է։ Կառավարության գլուխ կանգնած է վարչապետը, ում ձեռքերում է կենտոնացված ողջ իշխանությունը։ Նա է նշանակում կառավարության անդամներին։ Իսկ նախագահի դերը զուտ խորհրդանշական է։ Խորհրդարանը միապալատ է և ունի 120 անդամ, ովքեր ընտրվում են չորս տարի ժամկետով։ Խորհրդարանի կողմից են նշանակվում դատավորները։
Նախագահը երկրի զինված ուժերի գլխավոր հրամանատարն է, ինչպես նաև Անվտանգության Խորհրդի նախագահը։ Նախագահը ընտրվում է հինգ տարի ժամկետով և ունի վերընտրվելու իրավունք։
2009 թ-ի ապրիլի 5-ի նախագահական ընտրություններում հաղթող ճանաչվեց Գեորգի Իվանովը։ Երկրի ներկայիս վարչապետը Նիկոլա Գրուևսկին է։
Ռազմական ուժեր[խմբագրել]
Մակեդոնիայի Հանրապետության Զինված Ուժերը կազմված են ցամաքային ուժերից, օդուժից և հատուկ նշանակության ուժերից։
Կառավարության ազգային անվտանգության քաղաքականության նպատակն է երկրի անկախության, ամբողջականության, օդային և ցամաքային տարածքի անվտանգության ինչպես նաև սահմանադրական կարգի ապահովվումը, ազգային կենսական շահերի պաշտպանությունը։ Զինված Ուժերը ակտիվորեն համագործակցում են նաև ՆԱՏՕ-ի զորքերի հետ՝ մասնակցելով տարբեր ռազմական առաքելությունների։
Վարչական բաժանում[խմբագրել]
Երկիրը բաժանված է 8 մարզերի (նահանգների)՝ Սկոպյե, Պելագոնիա, Պոլոգ, Արևելյան, Հարավ-արևելյան, Հյուսիս-արևելյան, Հարավ-արևմտյան և Վարդար։
Կրոն[խմբագրել]
Մակեդոնիայի բնակչության 64.7%-ը Ուղղափառ Քրիստոնեության հետևորդներ են, որոնց ճնշող մեծամասնությունը պատկանում է Մակեդոնական Ուղղափառ Եկեղեցուն։ 33.3%-ը մուսուլմաններ են (ալբանացիներ, թուրքեր, գնչուներ, մակեդոնացիներ)։ Մակեդոնիան Եվրոպական երկրների շարքում 4-րդն է Կոսովոյից, Ալբանիայից և Բոսնիա-Հերցոգովինիայից հետո իսլամադավան բնակչության բարձր տոկոսով։
Երկրում հաշվվում են 1,842 եկեղեցիներ և 580 մզկիթներ։ Մայրաքաղաք Սկոպյեում գործում են ուղղափառ և մուսուլմանական համայնքներին պատկանող կրոնական միջնակարգ դպրոցներ, ուղղափառ աստվածաբանական քոլեջը։
Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Մակեդոնիայի Հանրապետություն կատեգորիայում։ |
|
|
---|---|
Միջազգայնորեն ճանաչված պետություններ | Ալբանիա • Անդորա • Ավստրիա • Բելառուս • Բելգիա • Բոսնիա և Հերցեգովինա • Բուլղարիա • Գերմանիա • Դանիա • Էստոնիա •Իռլանդիա • Իսլանդիա • Իսպանիա • Իտալիա • Լատվիա • Լեհաստան • Լիխտենշտայն • Լիտվա • Լյուքսեմբուրգ • Խորվաթիա • Հունաստան • Հունգարիա • Մալթա • Մակեդոնիա • Մեծ Բրիտանիա • Մոլդովա • Մոնակո • Մոնտենեգրո • Նիդերլանդներ • Նորվեգիա • Շվեդիա • Շվեյցարիա • Ուկրաինա • Չեխիա • Պորտուգալիա • Ռումինիա • Ռուսաստան • Սան Մարինո • Սերբիա • Սլովակիա • Սլովենիա • Վատիկան • Ֆինլանդիա • Ֆրանսիա |
Մասամբ ճանաչված և չճանաչված պետություններ |
Կոսովո4 •• Մերձդնեստր |
Կախյալ տարածքներ | Ակրոտիրի և Դեկելիա • Ալանդյան կղզիներ • Գերնսի • Ջիբրալթար • Ջերսի • Մեն կղզի • Ֆարերյան կղզիներ |
Ասիայի պետություններ, որոնք ունեն տարածքներ Եվրոպայում |
Թուրքիա1 • Ղազախստան1 |
Ասիայի պետություններ, որոնց Եվրոպայում տարածք ունենալու փաստը քննարկելի/վիճարկելի է համարվում |
Ադրբեջան2 • Վրաստան2 |
Ասիայի պետություններ, որոնք դասվում են Եվրոպային, ոչ թե աշխարհագրական, այլ քաղաքական և մշակութային սկզբունքներով |
Հայաստան • Կիպրոս •• Հյուսիսային Կիպրոս5 • Աբխազիա3 • Հարավային Օսիա3 •• Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն6 |
1 Տարածքի հիմնական մասը գտնվում է Ասիայում, 2Ամբողջությամբ կամ հիմնականում գտնվում են Ասիայում, կախված նրանից թե Եվրոպայի և Ասիայի սահմանները ինչպես են անցկացվում։3 Ճանաչված է ՄԱԿ-ի 4 պետություն-անդամների կողմից։ 4 Ճանաչված է ՄԱԿ-ի 72 պետություն-անդամների կողմից։ 5 Ճանաչել է Թուրքիան։ 6 Չճանաչված պետություն |