މުސިންބީ

Republic of Mozambique República de Moçambique
Flag Coat of arms
Anthem: Pátria Amada (formerly Viva, Viva a FRELIMO)
Capital and largest city		Maputo 25°57′S 32°35′E
Official languages		Portuguese
Vernacular languages		Swahili, Makhuwa, Sena
Demonym		Mozambican
Government		Republic
-	President	Armando Guebuza
-	Prime Minister	Luísa Diogo
Independence
-	from Portugal	June 25, 1975
Area
-	Total	801,590 km2 (35th) 309,496 sq mi
-	Water (%)	2.2
Population
-	2009 estimate	22,894,000 (54th)
-	2007 census	21,397,000 (52nd)
-	Density	28.7/km2 (178th) 74.3/sq mi
GDP (PPP)		2008 estimate
-	Total	$18.740 billion
-	Per capita	$903
GDP (nominal)		2008 estimate
-	Total	$9.897 billion
-	Per capita	$477
Gini (1996–97)		39.6 ފަންވަތް:Color
HDI (2007)		0.402  ·172nd
Currency		Mozambican metical (Mtn) (MZN)
Time zone		CAT (UTC+2)
-	Summer (DST)	not observed (UTC+2)
Drives on the		left
Calling code		258
Internet TLD		.mz
1.	Estimates for this country explicitly take into account the effects of excess mortality due to AIDS; this can result in lower life expectancy, higher infant mortality and death rates, lower population and growth rates, and changes in the distribution of population by age and sex than would otherwise be expected.

ރިޕަބްލިކް އޮފް މޮޒަންބީކް ނުވަތަ ދިވެހި ބަހުން ކިޔާ ގޮތުން ނަމަ މުސިންބީއަކީ ދެކުނު އިރުމަތީ އެފްރިކާއަށް ނިސްބަތްވާ ޤައުމެކެވެ.

އަވަސް ކަޅިއަކުން ބަލައިލުމެއް

މުސިންބީގެ ރަސްމީ ބަހަކީ ޕޯޗުގީޒު ބަހެވެ. މީގެ އިތުރުން ސަވާހިލީ ބަހާއި މަކުވާ ބަހާއި ސޭނާ ބަސް ވަރްނެކިއުލާ ލޭންގުއޭޖަސްތަކުގެ ގޮތުގައި ބޭނުން ކުރެވެއެވެ. އިނގިރޭސި ބަހުން މުސިންބީ މީހުންނަށް ކިޔަނީ މޮޒަންބީކަންސްއެވެ. ޤައުމުގެ އެންމެ ބޮޑު ޝަހަރަކީ މަޕޫޓޯއެވެ. މުސިންބީގެ ވެރިރަށަކީ ވެސް މަޕޫޓޯއެވެ. މުސިންބީއަކީ ޖުމްހޫރިއްޔާއެކެވެ. ޤައުމުގެ އާބާދީއަކީ 22 މިލިއަނެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ ދުނިޔޭގައި 51 ވަނައަށް އެންމެ އާބާދީ ބޮޑު ޤައުމެވެ. ބިމުގެ ބޮޑުމިނަކީ 0.8 މިލިއަން އަކަކިލޯމީޓަރެވެ. ދުއްވާއެއްޗެހި ދުއްވަނީ ވާތްފަރާތުންނެވެ. އިންޓަނެޓް ކޯޑަކީ mz. އެވެ. ކޯލިން ކޯޑަކީ +258 އެވެ. ފައިސާގެ ގޮތުން ބޭނުންކުރަނީ މޮޒަންބީކަން މެޓިކަލްއެވެ.

ނަން

މުސިންބީގެ ނަން ކަމުގައިވާ މޮޒަންބީކް ނުވަތަ މުސަންބީކް މި ނަން ނިސްބަތްވަނީ މި ސަރަޙައްދުގެ ކުރީގެ ވެރިއެއް ކަމުގައިވާ މޫސާ ބިން އެމްބިކީއަށެވެ. ދިވެހި ބަހުން މި ޤައުމަށް ކިޔާ ނަން ކަމުގައިވާ “މުސިންބީ” މި ނަން އެންމެ ފުރަތަމަ ލިޔުމެއްގައި ބޭނުން ކުރައްވާފައިވާ ކަމަށް ފެންނަނީ މަޝްހޫރު ދިވެހި ޝާޢިރު ބަނޑޭރި ޙަސަން މަނިކުފާނެވެ. އެއީ އެ މަނިކުފާނުގެ ދިޔޯގެ ރައިވަރުގައެވެ.

ޖުޣުރާފީ

މުސިންބީގެ އިރުމަތީގައި އޮތީ އިންޑިޔާ ކަނޑެވެ. އުތުރުގައި އޮތީ ޓެންޒޭނިޔާއެވެ. ހުޅަނގު އުތުރުގައި އޮތީ މަލާވީ އާއި ޒެންބިއާއެވެ. ހުޅަނގުގައި އޮތީ ޒިންބާބުވޭއެވެ. ހުޅަނގު ދެކުނުގައި އޮތީ ސްވާޒިލޭންޑާއި ދެކުނު އެފްރިކާއެވެ.

ތާރީޚު

މީލާދީން ފުރަތަމަ ޤަރުނާއި ފަސްވަނަ ޤަރުނާ ދެމެދު ހުޅަނގު އެފްރިކާއިން ހިޖުރަކުރަމުން ދިޔަ ބަންޓުވީން ވަނީ މުސިންބީއާ ހަމަޔަށް ވެސް އައިސްފައެވެ. އެމީހުން ވަނީ އެ ހިސާބުގައި ދަނޑުވެރިކަން ކުރަން ފަށާފައެވެ. އިރުމަތީ އެފްރިކާއަށް ޕޯޗުގީޒުން އައިސްފައިވަނީ 1498 ގައެވެ. ވަސްކޮޑަގާމާގެ ޤިޔާދަތުގެ ދަށުގައި ޕޯޗުގީޒުން 1498 ގައި ކޭފުކޮޅު (ކޭޕް އޮފް ގުޑް ހޯޕް) ވަށާލާފައި އިންޑިޔާ ކަނޑަށް ވަނުން ވެގެން ދިޔައީ ޕޯޗުގީޒުންގެ ކޮލޮނީތައް އިންޑިޔާ ކަނޑުގެ އެެތަން މިތާގައި ޤާއިމުވެގެން ދިއުމުގެ ސަބަބަކަށެވެ. މީލާދީން 1505 ގައި ޕޯޗުގީޒުންގެ ކޮލޮނީއަކަށް މުސިންބީވިއެވެ. ފަހުން މުސިންބީ ވެގެން ދިޔައީ އަޅުންގެ ވިޔަފާރީގައި ވަރަށް ބޮޑަށް ޝާމިލުވެފައި އޮތް ސަރަޙައްދަކަށެވެ. އެފްރިކާގެ ޤަބީލާތަކުގެ ވެރިންނާއި ޢަރަބި ވިޔަފާރިވެރިންނާއި ޕޯޗުގީޒުން ދިޔައީ ޒުވާން ކުދިން ގެނެސް އަޅުންގެ ގޮތުގައި ވިއްކަމުންނެވެ. 20 ވަނަ ޤަރުނާ ހަމައިން މުސިންބީގެ އިދާރީ ގިނަ ކަންތައްތައް ޕޯޗުގީޒުން އޮތީ ޕްރައިވެޓް ކުންފުނިތަކަށް ދޫކޮށްލާފައެވެ. 20 ވަނަ ޤަރުނުގެ ތެރޭގައި އަޅުންގެ ވިޔަފާރި ނުކުރެވުނު ނަމަވެސް މުސިންބީގައި ގަދަކަމުން މަސައްކަތް ކުރުވުމާއި ވަރަށް ކުޑަ މުސާރައަކަށް މަސައްކަތް ކުރަން މަޖުބޫރުކުރުވާފައިވާ ކަން ފާހަގަ ކުރެވެއެވެ. މުސިންބީއަށް ޕޯޗުގީޒުންގެ ކިބައިން ފުރިހަމަ މިނިވަންކަމެއް ލިބުނީ 25 ޖޫން 1975 ގައެވެ.

ޑެމޮގްރަފިކްސް

މުސިންބީގެ އާބާދީއަށް ބަލާއިރު ކްރިސްޓިއަން ދީނަށް ތަބާވަނީ 41.3% އެވެ. މުސްލިމުންނަކީ 17.8% އެވެ. އެހެން ދީންތަކަށް ތަބާވަނީ 16.8% އެވެ. އެއްވެސް ދީނަކަށް ތަބާނުވާ މީހުންގެ ނިސްބަތަކީ 21.1% އެވެ. މުސިންބީގެ ރަސްމީ ބަސް ކަމުގައިވާ ޕޯޗުގީޒު ބަހުން ވާހަކަ ދައްކަނީ ޤައުމުގެ އާބާދީގެ 40% މީހުންނެވެ. މީގެ ތެރެއިން 33.5% މީހުން ޕޯޗުގީޒު ބަހުން ވާހަކަ ދައްކަނީ ދެވަނަ ބަހެއްގެ ގޮތުގައެވެ. މިއީ ބަންޓޫ މީހުންނެވެ. އަމިއްލަ މާދަރީ ބަހެއްގެ ގޮތުގައި ޕޯޗުގީޒު ބަހުން ވާހަކަ ދައްކަނީ އެންމެ 6.5% މީހުންނެވެ. މި މީހުންނަކީ މުސިންބީގެ ދޮން މީހުންނެވެ. މުސިންބީގެ އަންހެނަކު އެވަރެޖުކޮށް 5 ކުދީން ވިހައެވެ.

ސަގާފަތު

މިއަދު މުޅި ދުނިޔޭގައި ވެސް އެފްރިކާގެ ޤަދީމީ ސަގާފަތުގެ އަސަރު އެންމެ ބޮޑަށް ފެންނަ އެއް ޤައުމަކީ މުސިންބީ ކަމުގައި ބުނެވެއެވެ.

އިޤްތިޞާދު

މުސިންބީގެ އިޤްތިޞާދަށް ހެޔޮ ބަދަލުތަކެއް ގެނައުމުގެ މަސައްކަތް މިހާރުވަނީ ބޭންކް އޮފް މޮޒަންބީކުން ފަށާފައެވެ. އެ ޤައުމުގެ ޖީ.ޑީ.ޕީ ޕަރކެޕިޓާ އަކީ 903 ޑޮލަރެވެ.