Tajvano

El Vikipedio, la libera enciklopedio
Saltu al: navigado, serĉo

Disambig-dark.svg Por aliaj uzoj, vidu la paĝon Tajvano (apartigilo).

Tajvano
臺灣
Táiwān
Flago de TajvanoFlago de Tajvano Blazono de Tajvano
Nacia himno:
《中華民國國歌》
Nacia Himno de la Respubliko Ĉinio
《中華民國國旗歌》
Nacia Flaga Himno
Nacia devizo: neniu
Situo
Bazaj informoj
Ĉefurbo Tajpeo1
Ĉefa(j) lingvo(j) ĉina (oficiala), hokla aŭ "tajvana", hakaa, aborigenaj lingvoj
Areo
 % de akvo
35.980 kv. metroj km²
10,3 %
Loĝantaro 23,440,278 (2015)
Loĝdenso 636,3/km²
Horzono UTC+8
Interreta domajno .tw
Landokodo TW
Telefona kodo 886
Politiko
Politika sistemo Respubliko
Ŝtatestro Prezidanto Ma Ying-jeou
Ĉefministro Mao Zhi-guo
Ekonomio
Valuto Nova tajvana dolaro (TWD)
v  d  r
Information icon.svg

Tajvano (ĉine: Táiwān, 臺灣 aŭ 台灣) aŭ Formozo (nomo donita de la portugaloj) estas insulo situanta sud-oriente de la kontinenta Ĉinio. Secesiinte disde Ĉinio en 1949, ĝi konsistigas, kun kelkaj aliaj insuloj, la Respublikon Ĉinio (Zhōnghuá mínguó, 中華民國), fonditan en 1911.

Ĝia ĉefurbo estas Tajpeo.

Nomoj[redakti | redakti fonton]

Historio[redakti | redakti fonton]

Prahistorio de Tajvano[redakti | redakti fonton]

Indicoj de homa setlado en Tajvano datiĝas ĝis antaŭ 30.000, kvankam la unuaj loĝantoj de Tajvano estis eble gene malsimilaj de ajna grupo nun loĝanta la insulon. Antaŭ ĉ. 4.000 jaroj, prauloj de la nunaj tajvanaj aborigenoj setlis en Tajvano. Ĉi tiuj aborigenoj havas genan rilaton kun malajoj kaj polinezianoj, kaj lingvistoj klasas iliajn lingvojn kiel aŭstroneziajn. Oni supozas ke oni povas spuri la praularon de polinezianoj ĝis Tajvano.

Fruaj setladoj[redakti | redakti fonton]

Hanaj ĉinoj eksetlis en la insularo Penghuoj (nomata ankaŭ Peskadoroj aŭ Pescadores) en la 12a jarcento, sed la malamikaj triboj de Tajvano kaj ĉi ties manko de la komercaj resursoj valoraj tiuepoke igis ĝin nealloga ĝis la 16a jarcento, krom por "okazaj aventuristoj aŭ fiŝistoj emaj al interŝanĝado de varoj".

Registraĵoj el la antikva Ĉinio montras ke hanaj ĉinoj eble konis la ekziston de la ĉef-insulo Tajvano jam de la periodo de la Tri Reĝlandoj (3a jarcento, 230 a.K.), doninte al proksimaj insuloj nomojn kiel Granda Liuqiu kaj Eta Liuqiu (etimologie, sed eble ne semantike, identaj al Ryūkyū en la japana), kvankam neniun el tiuj nomoj oni povis rilatigi definitive kun la ĉef-insulo Tajvano. Oni asertis sed ne pruvis ke la admiralo Cheng Ho (Zheng He) de la dinastio Ming vizitis Tajvanon inter 1403 kaj 1424.

Eŭropa setlado[redakti | redakti fonton]

Historio de Ĉina Respubliko[redakti | redakti fonton]

Geografio[redakti | redakti fonton]

Loupe.svg Pli detalaj informoj troveblas en la artikolo Geografio de Tajvano.

Medio kaj poluo[redakti | redakti fonton]

Naturaj resursoj[redakti | redakti fonton]

Energiaj resursoj[redakti | redakti fonton]

Socio[redakti | redakti fonton]

Etnaj grupoj[redakti | redakti fonton]

La ĉefaj etnaj grupoj en Tajvano estas la hokloj (70%), la hakaoj (15%), la t.n. kontinentanoj (13%), kaj la aborigenoj (2%).

Lingvoj[redakti | redakti fonton]

La ĉefaj lingvoj parolataj en Tajvano estas la ĉina (oficiala lingvo de la Respubliko Ĉinio), la hokla (ofte nomata ankaŭ "tajvana"), la hakaa, kaj la diversaj aborigenaj lingvoj

Religioj[redakti | redakti fonton]

Kulturo[redakti | redakti fonton]

Vidu ankaŭ[redakti | redakti fonton]

Eksteraj ligiloj[redakti | redakti fonton]

mapo de Tajvano