روم
|
||
 |
||
| لوک گنتی | 2،705،603 | |
| دیس | اٹلی | |
| رقبہ | 1،285 مربع کلومیٹر | |
روم ، (اطالوی: روما) ، اٹلی تے صوبہ لیزیو دا راجگڑھ تے سب توں وڈا شہر اے ۔ 28 لکھ لوک 1285 مربع کلومیٹر تھاں تے وسدے نیں۔ ایہ شہر دی ولگن اندر یورپی یونین دا چوتھا وڈا شہر اے۔ 32 توں 38 لکھ لوک روم دے میدرو تھاں وچ وسدے نیں۔ ایہ اطالوی جزیریورگا دے وشکارلے لیندے ول دریائے ٹائبر دے کنڈے تے صوبہ لیزیو وچ وس ریا اے۔
روم دی تریخ ٹآئی ہزار ورے تون ویلے تے پھیلی ہوئی اے تے ایدی نیو 753 م پ نوں پئی سی۔ ایہ رومی بادشائی، رومی لوک راج تے رومی سلطنت دا راجگڑھ ریا جیہڑی لیندے یورپ تے رومی سمندر دیاں کنڈیاں نال لکدے دیساں دی 7 صدیاں تک، پہلی صدی م پ توں لے کے 7 صدی تک اک تکڑی طاقت ریا ایہنوں لیندی رہتل دیاں جمن پواں وچ وی کنی جاندا اے۔ پہلی صدین توں روم پوپاں دا گڑھ ریا تے بازنطینی سلطنت دے 8ویں صدی وچ ماڑا پین تے پوپ دیساں دا راجگڑھ ریا اے۔
حصے
تریخ[لکھو]
زمین دیاں پٹائیاں توں پتہ لگدا اے جے ایتھے انسان 14000 وریاں رہ ریا اے۔ 10 ہزار ورے پہلے دے پتھر دے اوزار تے ہتھیاراں دے نشاں وی لبے نیں۔
روم دا مڈھ بجن دیاں کئی کہانیاں نیں۔ نویاں کاہڈاں توں ایہ پتہ لگدا اے جے شہر دا مڈھ 8ویں صدی م پ وچ رکھیا گیا۔ ایہ شہر پہلے رومی بادشائی دا گڑھ سی 7 بادشاواں مگروں 510 م پ وچ ایہ رومی لوکراج وچ پلٹدا اے۔ 27 م پ وچ روم، رومی سلطنت دا گڑھ بنیا۔ ایہناں جتاں پچھے تکڑی فوج تے ودیا ہویا بپار سن۔ ایہنے روم دے دوالے تے ایٹرسکی اطالوی تے یونانی رہتلاں نوں وی اپنے اندر ملالیا۔ روم دا راج یورپ دے وڈے حصے تے رومی سمندر دے کنڈیاں دے دیساں تے کئی صدیاں تک ریا۔ ۔ نیڑے تریڑے اک ہزار ورے تک روم لیندی دنیا دا اک وڈا سیاسی رہتلی مذہبی گڑھ ریا۔ قسطنطنیہ تے قرطبہ مگروں ایدے وج شریک ہوندے نیں۔
پرانی سرکار دا مکنا تے پوپ دا اتے آنا[لکھو]
سن 410ء چ ہون والیاں تبدیلیاں تے اسدے بعد 471ء رومی سلطنت دی تباہی دے بعد روم بازنطینی حکمراناں تے جرمن النسل بربریاں دے قبضے چ رہئیا تے آبادی گھٹدی گھٹدی 20 ہزار تے پہنچ گئی تے شہر کھندرات دا نقشہ پیش کرن لگ پئیا ۔ عیسائیت دے اوائلی طلوع نال روم دے لاٹ پادری نوں مذہب دے نال نال سیاسی اہمیت وی حاصل ہون لگ پئی جہڑا آخرکار پاپاۓ روم کہلائیا تے جس نے روم نوں کیتھولک گرجےاں دامرکز تے پاپاۓ روم دی ریاست دا دارالحکومت بنا دتا ۔ عہد وسطی چ روم مذہبی زائرین لئی مرکز بنیا تے اسدے نال نال پاپاۓ روم تے مقدس رومی سلطنت دے وچکار کشمکش دا مرکز وی بنیا ۔
عہد وسطی ج کجھ چر لئی آزاد شہر رہن دے علاوہ روم صدیاں مقدس شہر تے پاپاۓ روم دی ریاست دا راجگھر رہئیا ۔
روم چ 1577ء دے بعد پوپ دی سیاسی طاقت ختم ہوگئی تے شہر تہذیب تے فنون لطیفہ دے احیاہ دا مرکز بنیا ، آبادی ودھن لگ پئی تے اک وار فیر 17ویں صدی چ اک لکھ تک پہنچ گئی پر روم اس دور چ دوجے یورپی دارالحکومتاں نالوں پچھے رہئیا جسدی وجہ کیتھولک گرجےاں دی اندرونی ترتیب نو نوں قرار دتا جاندا اے۔
آلادوالا[لکھو]
روم وچکارلے اٹلی دے لازیو علاقے چ دریاۓ آنینے تے دریاۓ ٹائبر دے سنگم تے واقع اے ۔ اگرچہ شہر دا مرکز سمندر توں 24 کلومیٹر دور اے پر شہر ساحل سمندر تک پھیلیا ہوئیا اے جتھے جنوب مغربی شہر اوستیہ واقع اے ۔سطح سمندر توں شہر دی بہندی پیاسا دیل پوپولو چ 13 میٹر توں ودھ دی ہوئی مونتے ماریو دی چوٹی تے 120 میٹر تک اے ۔ شہر دا رقبہ 1285 مربع کلومیٹر اے جہڑا اسنوں یورپ دے وڈے راجگھراں چ شمار کرواندا اے ۔
آب وہوا[لکھو]
روم رومی سمندر دے ساحل تے واقع اے تے سمندر توں نزدیکی اسدا آب وہوا نوں معتدل بنا دیندی اے پر پچھلیاں چند دہائیاں توں موسم دے گرم ہون دے اشارے مل رہے نیں ۔ اپریل توں جون تک موسم خوشگوار رہندا اے تے ایداں ای ادھ ستمبر توں اکتوبر تک رہندا اے ، اگست دے دناں چ گرمی ودھ جاندی اے تے دن نوں درجہ حرارت 35 ڈگری سینٹی گریڈ تک ہو جاندا اے۔ روائتی طور تے اگست چ کاروبار بند ہو جاندے نیں تے رومی لوک چھٹیاں گزارن لئی تفریحی مقامات دا رخ کردے نیں ۔ وقت دے نال نال اس روایت چ وی تبدیلی آ رہی اے تے ہن اگست ج وی شہر کھلا رہندا اے ، جسے دی وڈی وجہ سیاحت چ اضافہ اے ۔ دسمبر دے دناں چ ودھ توں ودھ درجہ حرارت 13 ڈگری سینٹی گریڈ رہندا اے ۔
حکومت تے سیاست[لکھو]
اٹلی چ روم نوں کمونے دا درجہ دتا گئیا اے ۔ اسدے علاوہ روم اٹلی دے دس علاقیاں چوں لازیو دا صدرمقام تے علاقہ لازیو دے 5 صوبےاں چوں صوبہ روم دا راجگھر وی اے ۔ روم دے موجودہ میئر والتر ویلرونی نیں جہڑے پہلی وار 2001ء چ منتخب ہوۓ سی ۔ اٹلی چ جاری موجودہ سیاسی بحث چ روم نوں خصوصی اختیارات دین دی تجویز زیر غور اے تے اسنوں امریکہ دے دارالحکومپ واشنگٹن وانگوں اک الگ شہر یا دارالحکومتی ضلع بنان دی تجویز زیر غور اے ۔
اندرون شہر آزاد ریاستاں[لکھو]
روم دی خصوصیات چوں اک جہڑی اسنوں دوجے شہراں توں منفرد بنبندی اے ،اوہ شہر دے اندر موجود 2 آزاد خودمختار ریاستاں نیں ۔ اینہاں چوں اک ویٹیکن سٹی اے جس تے ہولی سی حکومت کردی اے تے دوجی ساورن ملٹرک آڈر آف مالٹا اے ، جنہاں نے 1798ء چ نپولین دے مالٹا فتح کرن دے بعد 1834ء چ روم چ پناہ لئی سی ۔
بین القوامی تعلقات[لکھو]
روم روائیتی طور تے یورپی سیاست ج سرگرم کردار ادا کردا رہیا اے ۔ 1957ء شہر نے معاہدہ روم دی مہزبانی کیتی ، جس چ یورپی معاشیاتی کمیونٹی دی بنیاد رکھی تے جس نے بعد چ موجودہ یورپی یونین دی نیہہ رکھی ۔ اسدے علاوہ 2004ء چ یورپی آئین تے باضابطہ دستخط کرن دا اجلاس وی روم ج ہوئيا ۔ شہر چ کئی بین القوامی تنظیماں دے مرکزی دفتر نیں جنہاں چ اقوام متحدہ دی تنظیم براۓ خوراک و زراعت وغیرہ
معاشرہ تے تہذیب و تمدن[لکھو]
مذہب
زمانہ قدیم چ رومی مذہب یا اطالوی زبان چ " ریلیجو رومانا" اہم مذہب سی پے بعد چ دوجے مذہب وی ایتھے آئے ،جدوں کہ یہودیت دی رومی معاشرے چ موجودگی زمانہ قدیم تون ثابت اے فیر عیسائیت ، جسنوں پہلے پہل مخالفت دا ساہمنا کرنا پئیا سی ، ایتھے آئی تے چھوتھی صدی عیسوی دے شروع چ کافی پھیل چکی سی تے 373ء چ قونستینتائن اول دے عہد چ اس نوں قنونی تحفظ حاصل ہو گئیا ۔ 380ء ج عہد تھیوڈوسس اول چ عیسائیت نوں باضابطہ طور تے سلطنت دا مذہب قرار دتا گئیا ، جس نال اسنوں ہور ودھ پھلن دا موقع ملیا تے ختم ہندے ہوۓ رومی مذہب دی جگہ پر کرن دا موقع ملئیا ۔ روم عیسائیت دا پہلا مرکز قرار پائیا جتھے روایات دے مطابق پہلی صدی عیسوی چ سینٹ پیٹر تے سینٹ پاول دا مذہبی بنیاد تے قتل کیتا گئیا سی ۔ روم دے لاٹ پادری یا بشپ نے بعد چ پوپ یاں پاپاۓ روم دا لقب اپنائیا تے اسنوں باقی تمام گرجے گھراں دے لاٹ پادریاں تے برتری حاصل ہوگئی تے ساری عیسائیاں تے وی ، اوہ اس بنیاد تے کہ اوہ سینٹ پیٹر دے جانشین نیں ۔ 313ء توں عیسائي حکمراناں تے پیروکاراں ولوں دتے گئے عطیات نال پاپاۓ روم دے اثاثیاں چ وادھا ہون لگا ۔ اینہاں اثاثیاں چ لیترن دا محل تے بازیلکا وی شامل نیں ۔ اسدے نال نال ناکام ہندے سماجی نظام تے گرجا دے اثر و رسوخ چ اضافہ ہون لگا جسدے بعد آن والی کئی صدیاں تک پاپاۓ روم دا ای سکہ چلیا ۔
 |
وکیمیڈیا کامنز چ مورتاں: روم |
| یورپی دیساں دے راجگڑھ | |
|---|---|
| یورپی دیساں دے راجگڑھ خطے دے حساب نال | |
| چڑھدا یورپ |
|
| چڑھدا دکھن یورپ |
|
| لہندا یورپ |
|
| اتلا یورپ |
|
| دکھن یورپ |
|
| ۱:قفقاز چ ایشیا تے یورپ وشکار دیس:: ۞:: ۲:دیس ایشیا چ تے کجھ حصہ یورپ چ | |
| وڈے شہر:استمبول • سینٹ پیٹرزبرگ • بون • ہامبرگ • میلان • وینس • بارسلونا • روستوو نا دانو • میونخ • خارکیف • نیژنی نووگورد • سمارا • قازان • برمنگھم • اوفا • وولگوگراد • کولون • دنیپروپترووسک • اودیسا | |
