Австрия
| Австрия Österreich |
|||||||||||
|
|||||||||||
| Кьилин шегьер: | Вена | ||||||||||
| Шегьерар: | Вена, Грац, Линц, Зальцбург | ||||||||||
| Аслутуширвал: | 17 фандукӀ 1918 (Австро-Венгриядилай) | ||||||||||
| ЧӀал: | немцарин чӀал | ||||||||||
| Идара авунин тегьер: | Парламентдин республика | ||||||||||
| Кьил: | Хайнц Фишер (президент), Вернер Файман (канцлер) |
||||||||||
| Майдан: | 83 871 км² (112-лагьай) | ||||||||||
| · Цин ччилин %: | 1,7 | ||||||||||
| Агьалияр: | 8 404 252 ксар. (92-лагьай) | ||||||||||
| · Агьалийрин къалинвал: | 100 ксар./км² | ||||||||||
| Пул: | евро | ||||||||||
| КъВБ: | 330,5 млрд. $ (35-лагьай) | ||||||||||
| · АСКА КъВБ: | 49 082 $ | ||||||||||
| ИПВИ: | 0,885 (19-лагьай) | ||||||||||
| Домен: | .at, .eu | ||||||||||
| Телефондин код: | +43 | ||||||||||
| Сятдин чӀул: | +1 | ||||||||||
Австрия (герм. Österreich [ˈøːstɐˌʁaɪç], тамам официал жуьре — Австри́ядин Респу́блика (герм. Republik Österreich) — Юкьван Европада авай гьукумат я. Агьалияр — 8,5 млн кас я[1].
Кефердин патахъ Чехиядихъ (сергьятдин яргъивал — 362 км), кефердинни рагъэкъечӀдай патахъ Словакиядихъ галаз (сергьятдин яргъивал — 91 км), рагъэкъечӀдай патахъ Венгриядихъ галаз (сергьятдин яргъивал — 366 км), кьиблепатахъ Словениядихъ (сергьятдин яргъивал — 330 км) ва Италиядихъ галаз (сергьятдин яргъивал — 430 км), рагъакӀидай патахъ Лихтенштейндихъ(сергьятдин яргъивал — 35 км) ва Швейцариядихъ (сергьятдин яргъивал — 164 км) галаз, кефердин патахъ Германиядихъ галаз (сергьятдин яргъивал — 784 км) сергьятдал ала. Сергьятдин умуми яргъивал — 2 563 километр я.
Австрияди 83 855 км² (32 377 кв. миля) кьунва, адан чилерал Альп сувайрин климат чкӀанвайди я. Альп сувайра алаз, Австрия лап суван уьлкве я. Вири уьлкведин чилерикай кьилди 32 % 500 метрдилай агъадихъ галай чкайрал ала. Виридалайни кьакьан тӀинкӀ — 3 798 м я.[2]
Агьалийрин чӀехи пай немец чIалан бавариядин нугъатдал хайи чӀалал хьиз рахазва[3], немец чӀалан вичин стандарт тир жуьреда литературадин чӀал хьиз кӀвалахарзава[4]. Маса чкадин официал чӀалар — венгер чIал, градищанско-хорват чIал, словен чIал я.[2]
Австрия — парламентвилин векилвилин демократия; кӀуьд федерал чиликай ибарат тир федератив гьукумат я.[2][5] Кьилинни виридалайни чӀехи шегьер — Вена я (1,7 млндилай пара кас).[2][6]
Австрия дуьньяда виридалайни девлетлу уьлквейрикай сад я. Агьалийрин са касдиз аватзавай КьВБ — 46 330 АСШ-дин доллар (2012 йисуз). Гьукуматди кьакьан дережадин уьмуьр тухунин стандартар туькӀуьрна, 2011-лагьай йисуз инсандин потенциал виликфинин индекс къалурзавай лишандал гьалтайла Австрия дуьньяда 19-лагьайди тир.
1955-лагьай йисалай инихъ уьлкведи СМТ-да иштираквал ийизва[7]; 1995-лагьай йисуз Европадин ГалкIдихъ агалтна[2], ЭСКӀвТ-дин диб эцигна[8].
ГьакӀни 1995-лагьай йисуз Австрияди Шенген икьрардал къул чӀугвана[9]. 1955-лагьай йисуз Австрияди гьамишан нейтралитет ва гьар гьи дяведин блокрихъ хьайитӀани агалт тахьун малумарна[10]. 1999-лагьай йисуз уьлкведи Европадин валюта — евро — кьабулна.[11]
Къене авайбур
Дегь заманада[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Чилинмикит[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Австриядин чӀехи пай кьазва Альпар сувайри. Къуншивилин гьукуматар: Германия, Чехия, Словакия, Венгрия, Словения, Италия, Швейцария, Лихтенштейн.
Ксар[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Ксар — 8,375 млн исан (2010).Инсан кьелунай 2006, чӀехи миллетдин кӀватӀал — австрийицар — 88,6 % .
Дин[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
Исан кьелунай 2001 йисуз, 73,6 % австрийецар — католикар, 4,7 % — лютеранар, 6,5 % ксар какатзава масса диннрик (ислам — 4,2 %, православи — 2,2 %, иудаизм — 0,1 %; вири зарегистрироват хьана 12 конфесси, гьабрик 3 агъзур сикх (2009)), 12 % ксар кутазва чеб са конфессидик (1991 йисуз гьабрик 8,6 %).
ЧӀехи шегьерар[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
.jpeg)
Къалиндалди федерал чилерин кьилин шегьерар къалурнава.
| № | ТӀвар | Агьалияр 1991 | Агьалияр 2001 | Агьалияр 2014[12] | Чил |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Вена | 1 539 848 | 1 550 123 | 1 765 649 | Вена |
| 2 | Грац | 237 810 | 226 244 | 269 997 | Штирия |
| 3 | Линц | 203 044 | 183 504 | 193 814 | Вини Австрия |
| 4 | Зальцбург | 143 978 | 142 662 | 146 631 | Зальцбург |
| 5 | Инсбрук | 118 112 | 113 392 | 124 579 | Тироль |
| 6 | Клагенфурт | 89 415 | 90 141 | 96 640 | Каринтия |
| 7 | Филлах | 54 640 | 57 497 | 60 004 | Каринтия |
| 8 | Вельс | 52 594 | 56 478 | 59 339 | Вини Австрия |
| 9 | Санкт-Пёльтен | 50 026 | 49 121 | 52 145 | Агъа Австрия |
| 10 | Дорнбирн | 40 735 | 42 301 | 46 883 | Форарльберг |
Баянар[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
- ↑ Bevölkerungsstand und −veränderung. Statistik Austria (19 May 2011). Ахтармишун 24 июль 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Austria. The World Factbook. Central Intelligence Agency (14 May 2009). Архивация 10 июнь 2009. Ахтармишун 31 май 2009.
- ↑ Die Bevölkerung nach Umgangssprache, Staatsangehörigkeit und Geburtsland (PDF). Statistik Austria. Архивация 13 ноябрь 2010. Ахтармишун 17 ноябрь 2010.
- ↑ Austria. Encyclopædia Britannica (31 May 2009). Архивация 19 апрель 2009. Ахтармишун 31 май 2009.
- ↑ Lonnie Johnson 17
- ↑ Probezählung 2006 – Bevölkerungszahl (German) (PDF). Statistik Austria (31 October 2006). Ахтармишун 27 май 2009.
- ↑ Jelavich 267
- ↑ Austria About. OECD. Архивация 6 май 2009. Ахтармишун 20 май 2009.
- ↑ Austria joins Schengen. Migration News (May 1995). Ахтармишун 30 май 2009.
- ↑ Bundesgesetzblatt für die Republik Österreich, 1955, http://de.wikipedia.org/wiki/Datei:Bundesgesetzblatt_(Austria)_1955_1151.jpg
- ↑ Austria and the euro
- ↑ Статистика по населению на январь 2014 года.
ЭлячӀунар[Дуьзар хъувун | вики-текст дуьзар хъувун]
|
|
||
 |
Австрия · Азербайжан ¹ · Албания · Андорра · Беларусия · Бельгия · Болгария · Боснияни Герцеговина · Ватикан · Венгрия · Германия · Греция · Гуржистан ¹ · Дания · Ирландия · Исландия · Испания · Италия · Кипр ¹ · Къазакъстан ² · Латвия · Литва · Лихтенштейн · Люксембург · Македония · Мальта · Молдова · Монако · Нидерландар · Норвегия · Польша · Португалия · Румыния · Сан-Марино · Сербия · Словакия · Словения · Турция ² · Украина · Урусат ² · Финляндия · Франция · Хорватия · Черногория · Чехия · ЧӀехибритания · Швейцария · Швеция · Эстония
Инкарвал гьукуматар: Абхазия ¹ · АрцӀах Республика ¹ · Республика Косово · Приднестровьедин Молдовадин Республика · Кеферпатан Кипр ¹ · Кьиблепатан Осетия ¹ |
|
_1955_1151.jpg){kind=link}