Londres

De Biquipedia
Ir ta: navego, busca
Articlo d'os 1000
Londres
London
Localidat d'o Reino Unito
Bandera
Houses.of.parliament.overall.arp.jpg
Parlamento britanico
Estato
 • Nación constituyent
 • Rechión y condato
Flag of the United Kingdom.svg Reino Unito
Flag of England.svg Anglaterra
Gran Londres
Superficie 1,572 km²
Población
 • Total
 • Densidat

8.416.535 hab. (2013)
5.354 hab/km²
Altaria 20 m.
Ríos Tamisa
EnglandLondon.png
Londres en Anglaterra
http://www.london.gov.uk/

Londres (en anglés London, pronunciato /ˈlʌndən/) ye una ciudat capital d'Anglaterra y d'o Reino Unito, que ye una d'as más grans ciudatz d'Europa. Situata a lo sud de Gran Bretanya y a o canto d'o río Tamisa, fue establita por os romans en o sieglo I sobre un antigo asentamiento d'a tribu celta d'os cantios con o nombre de Londinium. O suyo territorio muga a lo norte con os condatos d'Essex y Hertfordshire, a l'ueste con os condatos de Buckinghamshire y Berkshire, y a lo sud con Kent y Surrey.

Toponimia

O toponimo procede de Londinium, adaptación latina d'un vocable celta que significaba ciudat d'a luz. En aragones ye documentato o emplego de Londres en textos medievals que fan referencia a lo comercio de productos textils.

Drapos de la ciudat de Londres han de sisa XXXVIII cobdos. Drapos de Buxestre han de sisa XXXVIII cobdos...
Drapos de grana de Londres, la pieça..............XL lb.

Tamién en obras historiograficas navarras como o "Libro de las Cheneracions" podemos leyer "Londres" y una explicación lechendaria sobre a suya etimolochía:

Estonz fo Estant rey de Escoçia, primero fo rey de Londres; Rudorfo rey de Galias; et Liontech fo rey en Cornualla.
Morio Belin en Londres, et aprés del regno so fijo, que ouo nombre Gorgunt.
Aprés de Elí, regnó so fijo el mayor, que ouo nombre Luth; et fo bon rey et franco, et fezo çerrar a Londres so ciudat de buena çerca, et poblola muy bene. Estonez avía nomne Londres Trionant per Troya; et por este rey Luth, ovo nompne Caer Luth, çe diz la ciudat de Luth.

Amplaria y población

En una superficie de 1.572 km² y 32 districtos, a ciudat de Londres tien una población humana de 8.416.535 habitants(2013), que fan d'ista una d'as ciudatz europeas más densament pobladas, chunto con Moscú, Estambul y París, con una densidat de población de 4.700 hab/km².

En o cens de 2001, o 71% d'os siet millons de habitants se clasificaban en a colla d'etnia "blanca" (en una mala aplicación d'o concepto etnia), o 10% en a india, bangladeshí u paquistaní, o 5% en l'africana, o 5% en a caribeña, o 3% en a de razas mixtas y o 1% en a china. A mayor colla relichiosa ye a cristiana (58,2%) y no relichión declarata (15,8%). O 21,8% d'os habitants de Londres son naixitos difuera d'a Unión Europea.

L'aria metropolitana de Londres tien una población de 13.945.000 habitants. Mayor que todas as poblacions d'Escocia, Galas y Irlanda d'o Norte chuntas. Ye a segunda aria metropolitana més gran d'Europa, nomás superada por l'aria de Moscú, y una d'as 20 mayors en o mundo, con una vida y fluxo economico que la situan en o segundo puesto mundial, nomás por dezaga d'a ciudat de Nueva York, en Estatos Unitos.

Historia

A ciudat fue establita por os romans en os anyos 40, esdevenindo a capital d'a Provincia romana de Britania arredol d'o 100. D'antis más yera habitata por os cantios, una tribu celta que feba parte d'os britanos y que dió nombre a la isla de Kent y a Canterbury, y mientres o dominio román esdevenió, con o suyo puerto sobre o río Tamisa, a ciudat más gran d'a provincia. A suya primera cita ye mientres o reinato de Nerón, encara que a suya conquiesta por os romans estió mientres o reinato de Claudio, l'antecesor de Nerón.

Encara que a primera ciudat romana fue destruita de raso arredol d'o 61 mientres a sublevación de Boudicca, reina d'os iceni, encara que fue esviellata luengo d'a redota d'os sublevatos.

Fue albandonata por os romans en o sieglo V, que en ixe inte albandonoron toda a isla de Gran Bretanya, y a ciudat quedó albandonata de raso en o sieglo VII, quan os anglos, saxons y chutos la invadioron, encara que muit a man d'a ciudat romana, en l'actual carrera de Aldwych, bi heba un asentamiento saxón, dito Lundenwic, que estió l'alazet d'a recuperación d'a ciudat, que prenió importancia quan tornó a ser ocupata l'antiga ciudat romana en os sieglos IX-X. Sindembargo, a ciudat no tornó a recuperar-se dica la desaparición de l'amenaza d'os vikingos, que feban incursions en as costas y remontando os ríos navegables (o río Tamisa, que trescruza Londres, ye navegable).

A suya importancia fue ratificata con a devantadera d'a seu de Westminster, que prencipió en o sieglo XIII, en estar a ciudat esleyita por Guillén O Conquiridor como a suya capital luego d'a conquiesta normanda d'Anglaterra en 1066. En ixe inte, a residencia reyal se trobaba en l'actual Torre de Londres.

En 1640 bi habió una epidemia de peste, con arredol de 30.000 victimas, y en 1666 se produció l'incendio de Londres, que destruyó quasi de raso a ciudat. Destacó en a suya reconstrucción o papel de l'arquitecto anglés Christopher Wren.

Sindembargo, a creixencia d'a ciudat de Londres (en superficie y en población) esdevenió en o sieglo XIX, con a Revolución industrial, quan a ciudat yera o prencipal centro industrial britanico y a capital financiera d'o país.

Mientres a Segunda Guerra Mundial, a ciudat fue bombardeyata por a Luftwaffe en a batalla d'Anglaterra en o dito blitz.

Clima

Encara que se diz que ye una ciudat a on as plevias escayecen a ormino, Londres no se troba en a zona d'Anglaterra con más plevias, que ye situata a l'ueste, encara que bi ha plevias más a sobén que en climas como o clima mediterranio. A presencia d'a nieu ye excepcional, y os suyos veranos son con temperaturas suaus.

Mes chi feb mar abr may chn chl ago set oct nob abi
Temp. max. meyana / °C 7,2 7,6 10,3 13,0 17,0 20,3 22,3 21,9 19,1 15,2 10,4 8,2
Temp. max. absoluta / °C 14 16 21 26 30 33 34 38 30 26 19 15
Temp. min. meyana / °C 2,4 2,5 3,8 5,6 8,7 11,6 13,7 13,4 11,4 8,9 5,1 3,4
Temp. min. absoluta / °C -10 -9 -8 -2 -1 5 7 6 3 -4 -5 -7
Plebidas meyanas / mm 53 36 48 47 51 50 48 54 53 57 57 57
Numero de días de plebia 14,8 10,8 13,4 12,7 12,5 10,5 10,1 10,9 10,5 11,6 14,0 13,2
Fuent : Worldweather.org y BBC Weather

Molimentos

A Torre d'o Reloch con o famoso Big Ben.
O palacio de Buckingham. A suya frontera ye obra d'Edward Blore, construita en 1850, y fue esviellata en 1913 por sir Aston Webb.

Palacios

Atros

Cultura

Museus

Esportes

Competicions esportivas

Londres estió a seu d'os Chuegos Olimpicos de 1908 y Chuegos de 1944, que estioron cancelados por a II Guerra Mundial, y organizó os posteriors Chuegos de 1948, tamién ye a seu d'os Chuegos Olimpicos de 2012.[1]

Veyer tamién

Localidatz achirmanatas

Vinclos externos

Referencias