ทวีปอเมริกาเหนือ

จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี

ทวีปอเมริกาเหนือ (อังกฤษ: North America; ฝรั่งเศส: Amérique du Nord; สเปน: América del Norte; เดนมาร์ก: Nordamerika) เป็นทวีปที่ใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลก รองจากทวีปเอเชียและแอฟริกาตามลำดับ ประกอบด้วยภูมิภาคอเมริกาเหนือและอเมริกากลาง ซึ่งแบ่งแยกกันอย่างชัดเจนตามขอบเขตของประเทศโดยมีแม่น้ำริโอแกรนด์เป็นแนวเขตแดน ภูมิภาคอเมริกาเหนือมีเพียง 2 ประเทศ คือ ประเทศแคนาดา สหรัฐอเมริกา ซึ่งส่วนใหญ่ใช้ภาษาอังกฤษเป็นภาษาราชการ ส่วนอเมริกากลางใช้ภาษาสเปนเป็นหลัก ประกอบด้วยประเทศทั้งใหญ่และเล็ก รวมถึงประเทศที่เป็นหมู่เกาะจำนวน 22 ประเทศ โดยกรีนแลนด์เป็นประเทศอยู่เหนือที่สุด และประเทศปานามาอยู่ใต้สุด มีพรมแดนติดกับทวีปอเมริกาใต้ สภาพโดยรวมแล้วประชากรในอเมริกาเหนือมีชีวิตความเป็นอยู่ดีกว่าอเมริกากลาง ทวีปอเมริกาเหนือได้แก่พื้นที่ตอนเหนือทั้งหมดของดินแดนที่เรียกว่า โลกใหม่ ซีกโลกตะวันตก หรือ ทวีปอเมริกา อเมริกาเหนือมีส่วนเชื่อมต่อกับทวีปอเมริกาใต้บริเวณคอคอดปานามา ผู้เชี่ยวชาญบางคนกล่าวว่าอเมริกาเหนือไม่ได้เริ่มจากคอคอดปานามา แต่เริ่มจากคอคอดเตวานเตเปก (Tehuantepec) ในประเทศเม็กซิโก ซึ่งอยู่ในอเมริกากลาง

แผนที่โลกแสดงที่ตั้งของทวีปอเมริกาเหนือ
แผนที่ดาวเทียมแสดงส่วนประกอบทางภูมิศาสตร์ของทวีปอเมริกาเหนือ

ภูมิหลังทางประวัติศาสตร์[แก้]

ทวีปอเมริกาเหนือเป็นทวีปที่พบใหม่ แต่พบว่ามีชนชาวเอเชียอพยพผ่านเข้าไปในอเมริกาเหนือทาง ช่องแคบแบริง เมื่อประมาณ 35000-12000 ปีก่อนคริสต์ศักราช ซึ่ง คือชาวอเมริกัน-อินเดียน โดยมีการค้นพบเครื่องมือหินเป็นหลักฐาน ต่อจากนั้นมีการอพยพลงใต้ ทำให้เริ่มมีชนเผ่าพื้นเมืองตั่งแต่เหนือสุดลงไปสู่ทางทิศใต้ของอเมริกาเหนือ

ดินแดนและภูมิภาคย่อย[แก้]

แผ่นดินผืนใหญ่ของทวีปประกอบไปด้วย 2 ประเทศใหญ่คือ แคนาดา สหรัฐอเมริกา พื้นที่ทางใต้ของทวีปซึ่งมีพื้นที่เล็กกว่าซึ่งอาจเรียกเป็นภูมิภาคย่อยว่าอเมริกากลาง ในภูมิภาคอเมริกากลางนี้ประกอบได้ด้วย ประเทศ เบลิซ คอสตาริกา เอลซัลวาดอร์ กัวเตมาลา ฮอนดูรัส นิการากัว เม็กซิโกและปานามา นอกจากพื้นที่บนผืนทวีปแล้วยังมีหมู่เกาะจำนวนมากซึ่งอยู่ใกล้ๆกับแผ่นดินใหญ่ของทวีปดินแดนหมู่เกาะที่อยู่ทางตะวันออกเฉียงใต้ของแผ่นดินใหญ่มักจะถูกเรียกรวม ๆ กันว่า แคริบเบียน ซึ่งประกอบไปด้วยประเทศอิสระคือ แอนติกาและบาร์บูดา บาฮามาส บาร์เบโดส คิวบา ดอมินีกา สาธารณรัฐโดมินิกัน เกรนาดา เฮติ จาเมกา เซนต์คิตส์และเนวิส เซนต์ลูเซีย เซนต์วินเซนต์และเกรนาดีนส์ ตรินิแดดและโตเบโก และดินแดนภายใต้ความคุ้มครองได้แก่ แองกวิลลา (ดินแดนของสหราชอาณาจักร) อารูบา (ดินแดนของเนเธอร์แลนด์) หมู่เกาะเคย์แมน (ดินแดนของสหราชอาณาจักร) กัวเดอลุป (ดินแดนของฝรั่งเศส) มาร์ตีนิก (ดินแดนของฝรั่งเศส) มอนต์เซอร์รัต (ดินแดนของสหราชอาณาจักร) เกาะนาแวสซา (ดินแดนของสหรัฐอเมริกา) กือราเซา (ดินแดนของเนเธอร์แลนด์) เปอร์โตริโก (ดินแดนของสหรัฐอเมริกา) หมู่เกาะเติกส์และหมู่เกาะเคคอส (ดินแดนของสหราชอาณาจักร) หมู่เกาะบริติชเวอร์จิน (ดินแดนของสหราชอาณาจักร) หมู่เกาะเวอร์จิน (ดินแดนของสหรัฐอเมริกา) ซินต์มาร์เติน (ดินแดนของเนเธอร์แลนด์)

หมู่เกาะซึ่งอยู่ในมหาสมุทรแอตแลนติกก็ถือเป็นส่วนหนึ่งในทวีปอเมริกาเหนือด้วยได้แก่ เบอร์มิวดา (ดินแดนของสหราชอาณาจักร) กรีนแลนด์ (ดินแดนของเดนมาร์ก) แซงปีแยร์และมีเกอลง (ดินแดนของฝรั่งเศส)

ตารางรายชื่อประเทศและดินแดนในทวีปอเมริกาเหนือ[แก้]

รายชื่อดินแดน พื้นที่
(km²)
ประชากร*
(คน)
ความหนาแน่นของประชากร
(per km²)
เมืองหลวง
แคริบเบียน:
แองกวิลลา (สหราชอาณาจักร) 102 13,254 129.9 เดอะแวลลีย์
แอนติกาและบาร์บูดา 443 68,722 155.1 เซนต์จอห์น
อารูบา (เนเธอร์แลนด์) 193 71,566 370.8 โอรันเยสตัด
บาฮามาส 13,940 301,790 21.6 แนสซอ
บาร์เบโดส 431 279,254 647.9 บริดจ์ทาวน์
หมู่เกาะบริติชเวอร์จิน (สหราชอาณาจักร) 153 22,643 148.0 โรดทาวน์
หมู่เกาะเคย์แมน (สหราชอาณาจักร) 262 44,270 169.0 จอร์จทาวน์
คิวบา 110,860 11,346,670 102.4 ฮาวานา
ดอมินีกา 754 69,029 91.6 Roseau
สาธารณรัฐโดมินิกัน 48,730 8,950,034 183.7 ซานโตโดมิงโก
เกรนาดา 344 89,502 260.2 เซนต์จอร์จ
กัวเดอลุป (ฝรั่งเศส) 1,780 448,713 252.1 บัส-แตร์
เฮติ 27,750 8,121,622 292.7 ปอร์โตแปรงซ์
จาเมกา 10,991 2,731,832 248.6 คิงส์ตัน
มาร์ตีนิก (ฝรั่งเศส) 1,100 432,900 393.5 ฟอร์-เดอ-ฟร็องส์
มอนต์เซอร์รัต (สหราชอาณาจักร) 102 9,341 91.6 พลิมัท; เบรดส์
เกาะนาแวสซา (สหรัฐอเมริกา) 5
เนเธอร์แลนด์แอนทิลลีส (เนเธอร์แลนด์) 960 219,958 229.1 วิลเลมสตัด
เปอร์โตริโก (สหรัฐอเมริกา) 9,104 3,916,632 430.2 ซานฮวน
เซนต์คิตส์และเนวิส 261 38,958 149.3 บาสแตร์
เซนต์ลูเซีย 616 166,312 270.0 แคสตรีส์
เซนต์วินเซนต์และเกรนาดีนส์ 389 117,534 302.1 คิงส์ทาวน์
ตรินิแดดและโตเบโก 5,128 1,088,644 212.3 พอร์ต-ออฟ-สเปน
หมู่เกาะเติกส์และหมู่เกาะเคคอส (สหราชอาณาจักร) 430 20,556 47.8 ค็อกเบิร์นทาวน์
หมู่เกาะเวอร์จิน (สหรัฐอเมริกา) 352 108,708 308.8 ชาร์ลอตต์อะมาลี
อเมริกากลาง:
เบลีซ 22,966 279,457 12.2 เบลโมแพน
คอสตาริกา 51,100 4,016,173 78.6 ซันโฮเซ
เอลซัลวาดอร์ 21,040 6,704,932 318.7 ซันซัลวาดอร์
กัวเตมาลา 108,890 14,655,189 134.6 กัวเตมาลาซิตี
ฮอนดูรัส 112,090 6,975,204 62.2 เตกูซิกัลปา
เม็กซิโก 1,972,550 106,202,903 53.8 เม็กซิโกซิตี
นิการากัว 129,494 5,465,100 42.2 มานากัว
ปานามา 78,200 3,039,150 38.9 ปานามาซิตี
อเมริกาเหนือ:
เบอร์มิวดา (สหราชอาณาจักร) 53 65,365 1,233.3 แฮมิลตัน
แคนาดา 9,984,670 32,805,041 3.3 ออตตาวา
กรีนแลนด์ (เดนมาร์ก) 2,166,086 56,375 0.026 นุก
แซงปีแยร์และมีเกอลง (ฝรั่งเศส) 242 7,012 29.0 แซงปีแยร์
สหรัฐอเมริกา 9,629,091 295,734,134 30.7 วอชิงตัน ดี.ซี.
รวม 24,506,524 514,684,479 21.0

*ประมาณการเมื่อ 1 กรกฎาคม พ.ศ. 2545

ที่ตั้ง ขนาด และอาณาเขต[แก้]

ที่ตั้ง[แก้]

ทวีปอเมริกาเหนือตั้งอยู่ในเขตซีกโลกเหนือระหว่างละติจูด 7 องศา 15 ลิปดาเหนือถึง 83 องศา 38 ลิปดาเหนือ และระหว่างลองจิจูด 55 องศา 42 ลิปตาตะวันตกถึง 172 องศา 30 ลิปดาตะวันออก

ขนาด[แก้]

ทวีปอเมริกาเหนือมีพื้นที่ประมาณ 22,063,997 ตารางกิโลเมตร เป็นทวีปที่มีขนาดใหญ่เป็นอันดับ 3 ของโลก รองจากทวีปเอเชียและแอฟริกาตามลำดับ บริเวณที่กว้างที่สุดของทวีป คือ ตั้งแต่ช่องแคบเบริงถึงเกาะนิวฟันด์แลนด์ ส่วนบริเวณที่ยาวที่สุดของทวีป คือตั้งแต่คาบสมุทรบูเทียถึงคอคอดปานามา ซึ่งเป็นส่วนที่แคบที่สุดของทวีป คือกว้างประมาณ 74 กิโลเมตร ทวีปอเมริกาเหนือ มีรูปร่างคล้ายสามเหลี่ยมหัวกลับ คือมีฐานกว้างอยู่ทางด้านเหนือและปลายแหลมอยู่ทางตอนใต้


ประเทศในทวีปอเมริกาเหนือมีทั้งหมด 22 ประเทศ โดยแบ่งออกส่วน 3 ส่วนคือ

  1. แองโกลอเมริกา ได้แก่ ประเทศที่อยู่ทางตอนเหนือของแม่น้ำริโอแกรนด์ขึ้นไป
  2. ลาตินอเมริกา ได้แก่ ประเทศที่อยู่ทางตอนใต้ของแม่น้ำริโอแกรนด์ลงมา
  3. หมู่เกาะเวสต์อินดีส ได้แก่ ประเทศหมู่เกาะในทะเลคริบเบียน

อาณาเขต[แก้]

ทวีปอเมริกาเหนือมีอาณาเขตติดต่อดังนี้

  1. ทิศเหนือ - จดมหาสมุทรอาร์กติกและทะเลโบฟอร์ด
  2. ทิศตะวันออก - จดมหาสมุทรแอตแลนติก
  3. ทิศใต้ - ติดต่อกับทวีปอเมริกาใต้
  4. ทิศตะวันตก - จดมหาสมุทรแปซิฟิกและช่องแคบเบริงที่กั้นระหว่างทวีปอเมริกาเหนือกับทวีปเอเชีย

เขตภูมิประเทศของทวีปอเมริกาเหนือ[แก้]

เขตเทือกเขาสูงและที่ราบสูงด้านตะวันตก[แก้]

ได้แก่ เทือกเขาที่วางตัวขนานกับชายฝั่งมหาสมุทรแปซิฟิกในแนวเหนือ - ใต้ ตั้งแต่เหนือสุดไปจนใต้ของทวีป และต่อเนื่องลงไปถึงเทือกเขาแอนดีสในทวีปอเมริกาใต้ ประกอบด้วยเทือกเขาสูงสุดสลับซับซ้อนหลายแนว ที่สำคัญเช่น เทือกเขาร็อกกี , เทือกเขาอะแลสกา , เทือกเขาบรุกส์ , เทือกเขาโคสต์ , และเทือกเขาเชียร์เนวาดา ในประเทศสหรัฐอเมริกา เทือกเขาแมกเคนซีในประเทศแคนาดา เทือกเขาเชียร์รามาเดรออกซิเดนตัลในประเทศเม็กซิโกมียอดเขาแมกคินลีย์บนเทือกเขาอะแลสกาเป็นยอดเขาที่สูงที่สุดในทวีปอเมริกาเหนือ คือ มีระดับความสูง 6,194 เมตร จากระดับทะเลปานกลาง

ในระหว่างเทือกเขาสูงที่ต่อเนื่องกันจะพบที่ราบสูงคั่นอยู่ระหว่างเทือกเขา ที่สำคัญเช่น ที่ราบสูงอะแลสกา , ที่ราบสูงเกรตเบซิน , ที่ราบสูงโคโลราโด , ในประเทศสหรัฐอเมริกา ที่ราบสูงบริดิชโคลัมเบียในประเทศแคนาดา ที่ราบสูงแม็กซิโกในประเทศแม็กซฺโก