उत्तर अमेरिका

उत्तर अमेरिका
क्षेत्रफल	२,४७,०९,००० किमी२ (९५,४०,००० वर्ग माइल)
जनसंख्या	५२,८७,२०,५८८ (जुलाई २००८ अनु.)
जनघनत्व	२२.९/किमी२ (५९.३/वर्ग माइल)
मनुतेगु संज्ञा	उत्तरी अमेरिकी, अमेरिकी
देय्‌	२३ (List of countries)
पराधीन लागा	उत्तर अमेरिकाया दय्‌तेगु धलः स्वयादिसँ
भाषा	अंग्रेजी, स्पेनी, फांसे, व मेमेगु
ई लागा	यूटीसी-१० निसें यूटीसी
तःधंगु नगर	नगर धलः
	v; t; e;

उत्तर अमेरिका (अंग्रेजी: North America; इस्पान्योल: América del Norte; फांसे: Amérique du Nord) महाअमेरिका (उत्तर व दक्षिण अमेरिका संयुक्त)या उत्तरी महाद्वीप ख। थ्व पृथ्वीया उत्तरी गोलार्धय् ला व पुर्णतः पश्चिमी गोलार्दय् ला। थ्व महादेशया उत्तरय् आर्टिक महासागर, पूर्वय् उत्तरी आन्ध्र महासागर, दक्षिणपूर्वय् क्यारिबियन सागर, व पश्चिमय् उत्तरी प्रशान्त महासागर ला। थ्व महादेश दक्षिण अमेरिकाया उत्तरपश्चिमय् ला। उत्तर अमेरिकाया सकल भूभाग २,४७,०९,००० वर्ग किलोमिटर दु। पृथ्वीया सकल सतहया ४.८% वा सकल भूमि भूभागया १६.५% थ्व महादेशय् ला। जुलाई, २००८ तक्क दुने थ्व महादेशया अनुमानित जनसंख्या ५२.९ कोटी दु। क्षेत्रफलया ल्याखँ थ्व महादेश एशिया व अफ्रिका धुंका विश्वया स्वंगु तःधंगु व जनसंख्या कथं एशिया, अफ्रिका व युरोप धुंका प्यंगु तःधंगु महादेश ख।

धलः

१ नामाकरण
२ इतिहास
३ भूगोल
- ३.१ जलवायु व वनस्पति
- ३.२ मानव भूगोल
४ देय्
५ उत्तर अमेरिकाया देय्
६ स्वयादिसँ
७ लिधंसा

नामाकरण[सम्पादन]

अमेरिका खँग्वःया उत्त्पत्ति मार्टिन वाल्डसिम्यूलर व मात्थियास रिङमन नांया निम्ह जर्मन मानकिपामितेसं, अमेरिगो वेस्पूची धाःम्ह छम्ह इटालियन खोजकर्ताया नामं तःगु धैगु विश्वास दु। वेस्पूची हे प्रथम युरोपीय मनु ख सुनां महाअमेरिका पूर्वी इंडिज मखुगु व छगू न्हुगु थाय्‌ ख धका विचाः तल।

मेगु म्हो प्रचलित विश्वास कथं थ्व नां ब्रिस्टलया छम्ह अंग्रेज व्यापारी रिचर्ड अमेरीकया नामं वःगु ख। वय्‌कलं जोह्न क्याबोटया १४९७य् इङ्गल्याण्ड निसें न्युफाउण्डल्याण्ड तक्कया यात्राया ध्येबा पुलाबियादिल।

छगू मेगु विश्वास कथं थ्व नां अमेरिण्डिया भाषा नं वःगु ख।

इतिहास[सम्पादन]

१७५० निसें उत्तर अमेरिकाया इतिहास

प्रथम युरोपीय खोजकर्ता अमेरिका थ्यंबिले थ्व लागाय् एशियां बेरिङ खाडी जुया वःपिं मनुतेसं थ्व थासय् थःगु स्थापत्य याये धुंकल।

युरोपीय उपनिवेशवादया क्रमय् थ्व महादेशय् स्पेनी, फ्रेञ्च, व ब्रिटिसतेसं पूर्वी तट निसें पश्चिमी तट तक्क थ्व महादेशय् शासन यात। सकलय् युरोपीय उपनिवेशवादी अमेरिकाया आदिवासीतेगु निंतिं हानिकारक सिद्ध जुल। उपनिवेशवादं आदिवासीतेगु पार्श्वीकरण व निर्मूलन जुल व थुकिलिं म्वापिं म्हो उब्जाऊ व विकट थासय् बिसुवनेयात वाध्य जुल।

युरोपीय उपनिवेशवादीतेसं थःनाप यक्व ल्वे नं हल। थन्यागु ल्वे अमेरिकाय् मदूगुलिं आदिवासीनाप थुकिया प्रतिकारात्मक क्षमता मदयाच्वना। थन्यागु ल्वचं आदिवासीतेगु तःधंगु विनाश जुवन।

भूगोल[सम्पादन]

जलवायु व वनस्पति[सम्पादन]

उत्तर अमेरिकाया जलवायु व वनस्पतिय् विविधता खने दु व विश्वया लगभग सकल जलवायु प्रकार थन खने दु। उत्तरय् आर्क्टिक टुण्ड्रा (ग्रीनल्याण्ड, युकौन (क्यानाडा)), विविध प्रकारया जंगल (रकी च्वापुगुं, अप्पाल्याचियन गुं व द थ्री मदर), मरुभूमि (पिनाकाटे, जोना डेल सिलेन्सियो), ख्यः (विशाल ख्यः (ग्रेट प्लेन्स), शायर लागुनेरा (Shire Lagunera), वायुशिफ (लुईजियाना, टबास्को आदि) थें न्यागु जलवायु प्रकार थन खने दु।

मानव भूगोल[सम्पादन]

उत्तर अमेरिकाय् स्वंगु मू भाषा दु। भाषाया प्रभाव कथं थ्व भाषा अंग्रेजी, इस्पान्योल, व फांसे ख। एङ्ग्लोअमेरिका खँग्व निगु अमेरिकी महाद्वीपय् अंग्रेजी भाषी देय्‌तेत जनाउ यायेत छ्येलिगु खँग्वः ख। ल्याटिन अमेरिका खँग्वः रोमान्स भाषा (इस्पान्योल व पोर्तुगेस भाषा) छ्येलिगु देय्‌तेत जनाउ यायेगु खँग्वः ख।

अंग्रेजी सं रा अमेरिकाया आधिकारिक भाषा मजुसां ^[१] थ्व भाषा सयुंक्त राज्य अमेरिकाया साधारण व प्रमुख भाषा ख। थ्व भाषा क्यानाडाया बहुसंख्यकतेगु भाषा व अनया निगु आधिकारिक भाषाय् छगू ख।^[२] थ्व भाषा ब्रिटिश अधिनस्थ बरमूडा टापु पुचःया नं आधिकारिक भाषा ख।

स्पेनी भाषा आधिकारिक मजुसां मेक्सिकोया प्रमुख भाषा ख व सयुंक्त राज्य अमेरिकाया निगु सर्वाधिक ल्हाइगु भाषा ख। मेक्सिकोय् हलिमया दक्ले अप्व स्पेनी भाषी जनसंख्या च्वनिगु या व मेक्सिको व स्पेन धुंका अमेरिका हलिमया स्वंगु दक्ले तःधंगु स्पेनी भाषी देय्‌ ख।

फांसे (फ्रेञ्च भाषा)या उत्तर अमेरिकाया इतिहासय् महत्वपूर्ण भूमिका दु। थ्व भाषा क्यानाडाया निगु आधिकारिक भाषाय् छगू व क्वेबेकया मू भाषा व आधिकारिक भाषा ख। क्यानाडाया न्यू बर्नस्विकय् नं थ्व निगु आधिकारिक भाषाय् छगू ख। न्यूफाउण्डल्याण्डया तटय् स्थित संत पियर व मिकलान फ्रेञ्च अधिनस्थ थाय्‌ ख व थनया आधिकारिक भाषा नं फ्रेञ्च ख। थ्व स्वया अतिरिक्त अमेरिकाया लुईजियाना राज्यय् नं थ्व भाषा ल्हाइगु या।

ड्यानिश भाषा, कलाल्लिसुत भाषा ग्रीनल्याण्डया आधिकारिक भाषा ख।

जनसांख्यकीय दृष्टिं उत्तर अमेरिका प्रजातीय व नस्लीय रूपं विविध दु। स्वंगु मू नस्लीय पुचः भुयु, मेस्तिजो, व अश्वेत ख। थ्व बाहेक थन तःधंगु ल्याखँय् अमेरिन्डियन व एशियामि नं दु।

उत्तर अमेरिकाया न्यागु सर्वाधिक जनसंख्या दूगु महानगरः
१. Mexico, मेक्सिको नगर
२. United States, न्यु यर्क नगर
३. United States, लस एञ्जेल्स
४. United States, शिकागो
५. Canada, टोरण्टो

मानव संसाधन विकास सूचकांक कथं उत्तर अमेरिकाया स्वंगु मू देय्‌:
१. Canada ०.९६७ (उच्च)
२. United States ०.९५० (उच्च)
३. Mexico ०.८४२ (उच्च)

देय्[सम्पादन]

उत्तर अमेरिकाया देय्‌ थ्व कथं दु-