Kalifowie prawowierni

Kalifowie prawowierni (albo Kalifowie sprawiedliwi, Kalifowie słusznie prowadzeni) (arab. الخلفاء الراشدون, al-Chulafa ar-Raszidun) – określenie dotyczące czterech pierwszych kalifów, panujących w latach 632 - 661:

• Abu Bakra
• Umara
• Usmana
• Alego.

Jest ono właściwie nieprzetłumaczalne na język polski, i ma wyrażać ich szczególną bogobojność, oddanie sprawie islamu oraz fakt, że byli obierani przez społeczność muzułmańską. Nie znaczy to jednak, że postacie tych kalifów nie są przedmiotem kontrowersji wśród muzułmanów. Abu Bakr i Umar zostali uznani przez sunnitów za władców idealnych, jednak większość szyitów podchodzi do nich z rezerwą, ponieważ uważa że objęli oni kalifat od początku należny Alemu z racji jego pokrewieństwa z Prorokiem. W przypadkach skrajnych, np. w safawidzkiej Persji, przeklinanie trzech pierwszych kalifów uchodziło wręcz za swoiste szyickie wyznanie wiary. Z drugiej strony szyickiego spektrum mamy jednak murdżyitów, którzy uznawali dwóch pierwszych kalifów. Jeden z twórców ich doktryny, Al-Hasan Ibn Muhammad, pisał: "Spośród naszych imamów [tj. przywódców] uznajemy Abu Bakra i Umara, cieszy nas, gdy im obu okazuje się posłuszeństwo, gniewa nas bunt przeciwko nim. [...] Opowiadamy się za Abu Bakrem i Umarem, albowiem o Abu Bakra i Umara społeczność nie walczyła, nie różniła się w ich sprawie i nie okazywała zwątpienia". Usman jest nie tylko odrzucany przez szyitów, ale jest postacią kontrowersyjną także wśród sunnitów - powszechnie zarzuca mu się nepotyzm, polegający na promowaniu ludzi ze swojego rodu – Umajjadów. Wreszcie sunnici odrzucają twierdzenia Alego o jakichś jego szczególnych prawach do kalifatu, chociaż i dla nich jest on bohaterem zasłużonym dla sprawy islamu jako towarzysz Proroka.

Zobacz też

Sura al-Wilayah

Sura al-Nourain

Bibliografia

• Janusz Danecki Arabowie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 2001, ISBN 83-06-02878-3
• Janusz Danecki Podstawowe wiadomości o islamie. Tom I, Wydawnictwo Akademickie DIALOG, Warszawa 1998, ISBN 83-86483-40-7