Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
5 października jest 278. (w latach przestępnych 279.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 87 dni.
Imieniny obchodzą: Apolinary , Bartłomiej , Charytyna , Donat , Eutychiusz , Faust , Faustyna , Flawia , Flawiana , Flora , Galla , Justyn , Konstancjusz , Maur , Placyd , Rajmund , Tulia i Wiktoryn .
Portugalia – Święto Republiki
Vanuatu – Święto Konstytucji
Międzynarodowe – Światowy Dzień Nauczyciela (święto proklamowane przez UNESCO )
Wspomnienia i święta w Kościele katolickim [1] [2] obchodzą:
Flaga Wolnego Terytorium Triestu
578 – Tyberiusz II Konstantyn został cesarzem wschodniorzymskim .
610 – Herakliusz został koronowany na cesarza bizantyńskiego .
869 – Rozpoczął się Sobór konstantynopolitański IV .
877 – Ludwik II Jąkała został królem zachodniofrankijskim .
1056 – Henryk IV Salicki został królem Niemiec .
1143 – Zawarto traktat z Zamory , na mocy którego król Kastylii i Leónu Alfons VII Imperator uznał niepodległość Portugalii i używany od 4 lat tytuł królewski Alfonsa I Zdobywcy .
1214 – Henryk I został królem Kastylii .
1285 – Filip IV Piękny został królem Francji .
1338 – Wojna stuletnia : atak floty francuskiej na Southampton .
1465 – Zawarto traktat z Conflans na mocy którego król Francji Ludwik XI przekazał sporne terytoria przyszłemu władcy Burgundii Karolowi Zuchwałemu .
1550 – Założono chilijskie miasto Concepción .
1563 – W Kopenhadze zawarto sojusz polsko-duński, na mocy którego oba państwa zobowiązały się wspólnie wystąpić przeciwko Szwecji i Rosji .
1582 – Ze względu na wprowadzenie kalendarza gregoriańskiego w dniu 4 października , dat od 5 października do 14 października nie było we Francji , Hiszpanii , Italii , Portugalii i Rzeczypospolitej Obojga Narodów .
1665 – Założono uniwersytet w Kilonii .
1690 – W Rzymie została założona akademia literacka Arkadia .
1744 – W nocy z 4 na 5 października podczas sztormu na kanale La Manche zatonął brytyjski okręt liniowy HMS Victory wraz z 1150-osobową załogą i ładunkiem złota.
1789 – Rewolucja francuska : odbył się marsz kobiet na Wersal , po którym król Ludwik XVI powrócił do Paryża i zaakceptował Deklarację Praw Człowieka i Obywatela oraz konstytucję .
1793 – Wprowadzono francuski kalendarz rewolucyjny .
1795 – W Paryżu doszło do nieudanej próby zamachu stanu Rojalistów przeciwko Konwentowi Narodowemu .
1813 – Wojna brytyjsko-amerykańska : zwycięstwo wojsk amerykańskich w bitwie pod Moraviatown .
1817 – W Brukseli skradziono rzeźbę Manneken pis .
1842 – Mistrz piwowarski Josef Groll uwarzył w Pilznie pierwszą warkę piwa Pilsner .
1855 :
1857 – Niemieccy imigranci założyli Anaheim w Kalifornii .
1864 – Około 60 tys. osób zginęło w Kalkucie w wyniku przejścia cyklonu .
1869 – W Glasgow zwodowano statek Otago , jedyny żaglowiec , którym dowodził w latach 1888-1889 jako kapitan pisarz Józef Konrad Korzeniowski .
1877 – Chief Joseph , wódz indiańskiego plemienia Nez Percé , został wzięty do niewoli przez wojska amerykańskie.
1889 – Niemiecki kartograf Hans Meyer i austriacki przewodnik Ludwik Purtscheller dokonali pierwszego wejścia na Kilimandżaro .
1892 – W trakcie strzelaniny po napadzie na bank w Coffeyville w stanie Kansas zginęli wszyscy (oprócz jednego) członkowie gangu Daltonów .
1904 – Wojna rosyjsko-japońska : rozpoczęła się bitwa nad Sha He .
1905 – Wilbur Wright odbył rekordowy, 39-minutowy lot samolotem na dystansie 24,5 mili.
1908 :
1910 – Portugalia została proklamowana republiką .
1914 – Esad Pasza Toptani ogłosił się w Tiranie naczelnym wodzem armii i szefem rządu Albanii .
1916 – Oddano do użytku kolejowy Most Chabarowski nad rzeką Amur .
1917 – Prezydent USA Woodrow Wilson podpisał dekret zezwalający Polakom z USA formować swoją armię, do czego doszło w kanadyjskim Tadeusz Kosciuszko Camp .
1919 – António José de Almeida został prezydentem Portugalii .
1921 :
1925 – Rozpoczęła się konferencja w Locarno .
1929 – Zwodowano japoński niszczyciel Ayanami .
1930 – Zmierzający do Indii brytyjski sterowiec R101 rozbił się w północnej Francji; zginęło 48 osób.
1934 :
1938 – Prezydent Czechosłowacji Edvard Beneš ustąpił ze stanowiska.
1944 – Saarbrücken zostało zbombardowane przez Royal Air Force , w wyniku czego zginęło 361 osób.
1946 – Zakończył się 1. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Cannes .
1947 – Prezydent USA Harry Truman wygłosił apel do Amerykanów o zrezygnowanie z jedzenia mięsa przez kilka dni w tygodniu, aby zaoszczędzone w ten sposób środki można było przekazać głodującym mieszkańcom Europy .
1948 :
1951 – W egipskiej Aleksandrii rozpoczęły się I Igrzyska Śródziemnomorskie .
1953 – W dzielnicy Los Angeles Sun Valley odbył się pierwszy udokumentowany mityng Anonimowych Narkomanów .
1954 – Włochy i Jugosławia podpisały porozumienie o podziale Wolnego Terytorium Triestu .
1958 – Francuska Afryka Zachodnia rozpadła się na odrębne republiki autonomiczne.
1959 – Amerykański atomowy okręt podwodny USS Seadragon zderzył się z wielorybem , co spowodowało uszkodzenie jednej ze śrub napędowych.
1961 :
1962 :
1964 – 57 osób uciekło do Berlina Zachodniego tunelem wydrążonym pod Murem Berlińskim .
1966 – Doszło do stopienia rdzenia w eksperymentalnym reaktorze atomowym w Detroit .
1967 – W nocy z 4 na 5 października u wybrzeży kanadyjskiej prowincji Nowa Szkocja spadł duży, niezidentyfikowany obiekt (incydent w Shag Harbour ).
1968 – W Londonderry policja brutalnie rozpędziła pokojową demonstrację katolików, co zapoczątkowało trwający 30 lat konflikt w Irlandii Północnej .
1969 – Telewizja BBC wyemitowała premierowy odcinek serialu komediowego Latający cyrk Monty Pythona .
1970 :
1972 :
1973 – W Monachium podpisano Konwencję o udzielaniu patentów europejskich .
1974 :
5 osób zginęło, a 65 zostało rannych w przeprowadzonych przez Tymczasową IRA zamachach bombowych na dwa puby w angielskim Guildford .
W Waseca w stanie Minnesota Amerykanin Dave Kunst zakończył trwającą ponad 4 lata pieszą wyprawę dookoła świata.
1975 – Południowoafrykańska wojna graniczna : stoczono bitwę pod Norton de Matros .
1980 – W RFN odbyły się wybory do Bundestagu .
1981 – Szwedzki dyplomata Raoul Wallenberg , ratujący w czasie II wojny światowej węgierskich Żydów , otrzymał pośmiertnie tytuł Honorowego Obywatela Stanów Zjednoczonych .
1983 – Czeski astronom Antonín Mrkos odkrył planetoidę (9007) James Bond .
1984 – Rozpoczęła się misja STS-41-G wahadłowca Discovery z pierwszym kanadyjskim astronautą Markiem Garneau na pokładzie.
1985 – Zamachy na turystów izraelskich w Egipcie (7 zabitych) i Tunezji (5 zabitych i 2 rannych).
1986 – Na łamach London Sunday Times opublikowano zdradzone przez Mordechaja Vanunu informacje o izraelskim programie budowy broni atomowej .
1988 :
1989 – XIV Dalajlama Tenzin Gjaco został laureatem Pokojowej Nagrody Nobla .
1991 – 137 osób zginęło w katastrofie indonezyjskiego samolotu wojskowego Lockheed C-130 Hercules pod Dżakartą .
1992 – Lennart Meri został wybrany na urząd prezydenta Estonii .
1994 – 48 członków sekty Zakon Świątyni Słońca w Szwajcarii i 5 w Kanadzie popełniło zbiorowe samobójstwo .
1995 – Przyjęto flagę Macedonii .
1999 – 31 osób zginęło, a 523 zostały ranne w wyniku zderzenia pociągów w Londynie .
2000 – W Belgradzie odbyła się masowa demonstracja mająca zmusić prezydenta Jugosławii Slobodana Miloševicia do ustąpienia ze stanowiska.
2001 – Na Florydzie zmarł fotoedytor tabloidu Sun , pierwsza z 5 śmiertelnych ofiar zarażonych bakteriami wąglika , rozsyłanych drogą pocztową do instytucji publicznych po zamachach z 11 września 2001 roku.
2003 – Achmat Kadyrow został wybrany na urząd prezydenta Czeczenii .
2004 – Monako zostało przyjęte do Rady Europy .
2009 – 5 osób zginęło w samobójczym zamachu na biuro Światowego Programu Żywnościowego (WFP) w stolicy Pakistanu Islamabadzie .
2012 – Portowi lotniczemu Praga-Ruzyně nadano imię Václava Havla .
440 – Bodhidharma , pierwszy patriarcha buddyzmu chan (zm. ?)
1377 – Ludwik II , książę Andegawenii , hrabia Maine , hrabia Prowansji, Forcalquier i Piemontu (zm. 1417 )
1520 – Alessandro Farnese , włoski kardynał (zm. 1589 )
1609 – Paul Fleming , niemiecki lekarz, poeta (zm. 1640 )
1625 – Edward Wittelsbach , książę Palatynatu Reńskiego , hrabia palatyn i książę Palatynatu-Simmern (zm. 1663 )
1640 – Markiza de Montespan , francuska arystokratka, kochanka Ludwika XIV (zm. 1707 )
1658 – Maria z Modeny , królowa Anglii i Szkocji (zm. 1718 )
1677 – Pietro Grimani , doża Wenecji (zm. 1752 )
1703 – Jonathan Edwards , amerykański misjonarz, kaznodzieja, teolog protestancki (zm. 1758 )
1712 – Francesco Guardi , włoski malarz (zm. 1793 )
1713 – Denis Diderot , francuski pisarz, filozof, encyklopedysta (zm. 1784 )
1715 – Victor Riqueti de Mirabeau , francuski ekonomista, filozof (zm. 1789 )
1722 – Gregorio Sciroli , włoski kompozytor (zm. 1781 )
1728 – Charles d'Eon , francuski dyplomata, żołnierz, szpieg, mason (zm. 1810 )
1743 – Giuseppe Gazzaniga , włoski kompozytor (zm. 1818 )
1751 – James Iredell , amerykański prawnik (zm. 1799 )
1780 – Benedict Arnold , amerykański przedsiębiorca, polityk, właściciel ziemski, filantrop (zm. 1849 )
1781 – Bernard Bolzano , czeski matematyk, filozof, teolog (zm. 1848 )
1789 – Leon Przyłuski , polski duchowny katolicki, arcybiskup poznański , prymas Polski (zm. 1865 )
1799 – Karl Bernhardi , niemiecki pisarz, polityk (zm. 1874 )
1802 – Maurycy Gosławski , polski poeta (zm. 1834 )
1818 – (lub 1819 ) Jón Thoroddsen , islandzki pisarz (zm. 1868 )
1821 – Rudolf Haym , niemiecki historyk filozofii i literatury (zm. 1901 )
1823 – Feliks Jaroński , polski pianista, kompozytor i pedagog (zm. 1895 )
1829 :
1840 – Jan II Dobry , książę Liechtensteinu (zm. 1929 )
1841 – Philipp Mainländer , niemiecki filozof, pisarz (zm. 1876 )
1848 :
1851 – Placyd Dziwiński , polski matematyk (zm. 1936 )
1855 – Max Filke , niemiecki kompozytor (zm. 1911 )
1860 – Lucien Laberthonnière , francuski filozof, teolog (zm. 1932 )
1862 – Mieczysław Mańkowski , polski działacz socjalistyczny i niepodległościowy (zm. 1922 )
1863 – Klara Zamenhof , polska esperantystka (zm. 1924 )
1864 – Louis Lumière , francuski pionier kinematografii (zm. 1948 )
1874 – Alfred Chłapowski , polski ziemianin, polityk, minister, dyplomata (zm. 1940 )
1878 – Ryszard Ordyński , polski reżyser, scenarzysta filmowy (zm. 1953 )
1879 – Francis Peyton Rous , amerykański patolog, laureat Nagrody Nobla (zm. 1970 )
1881 – Franciszek Pianzola , włoski duchowny katolicki, błogosławiony (zm. 1943 )
1883 – Niels Nielsen , norweski żeglarz sportowy (zm. 1961 )
1887 :
1891 – Stefan Walter , polski major piechoty (zm. 1920 )
1893 :
1894 :
1895 – Walter Bedell Smith , amerykański generał, dyrektor CIA (zm. 1961 )
1896 – Constantin Rădulescu , rumuński trener piłkarski (zm. 1981 )
1899 :
1901 – Atilano Cruz Alvarado , meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (zm. 1928 )
1902 :
1904 – Franciszek Klon , polski pisarz (zm. 1983 )
1908 – Joshua Logan , amerykański reżyser, scenarzysta, pisarz (zm. 1988 )
1909 :
1911 – Zbigniew Czeczot-Gawrak , polski filmoznawca, historyk, teoretyk filmu, publicysta (zm. 2009 )
1912 – Zbigniew Przystasz , polski podporucznik (zm. 1940 )
1913 :
1914 – Elfriede Kaun , niemiecka lekkoatletka, skoczkini wzwyż (zm. 2008 )
1916 – Stetson Kennedy , amerykański dziennikarz, obrońca praw człowieka, pisarz (zm. 2011 )
1917 – Magda Szabó , węgierska pisarka (zm. 2007 )
1919 :
1921 – Wanda Kruszewska , polska aktorka (zm. 2013 )
1922 :
1924 – Andrzej Wolski , polski harcerz, żołnierz Szarych Szeregów i AK (zm. 2011 )
1925 :
1927 – Bruce Millan , brytyjski polityk (zm. 2013 )
1928 – Wojciech Wieczorek , polski dziennikarz, dyplomata (zm. 2012 )
1929 :
1930 :
1931 :
1933 – Diane Cilento , australijska aktorka (zm. 2011 )
1935 :
1936 – Václav Havel , czeski pisarz, polityk, prezydent Czechosłowacji i Czech (zm. 2011 )
1939 – Marie Laforêt , francuska piosenkarka, aktorka
1941 :
1942 :
1943 :
Inna Czurikowa , rosyjska aktorka
Etela Farkašová , słowacka pisarka, eseistka, publicystka, filozofka
Andrzej Litwornia , polski historyk literatury, eseista (zm. 2006 )
Steve Miller , amerykański gitarzysta, piosenkarz, gitarzysta, kompozytor, założyciel zespołu Steve Miller Band
1944 :
1946 – Kjell Johansson , szwedzki tenisista stołowy (zm. 2011 )
1947 – Brian Johnson , brytyjski wokalista
1948 :
1949 – Zygmunt Garłowski , polski piłkarz (zm. 2007 )
1950 – Jeff Conaway , amerykański aktor (zm. 2011 )
1951 :
1952 :
1953 :
1954 – Ryszard Gajewski , polski himalaista
1955 – Michał Lorenc , polski kompozytor, twórca muzyki filmowej
1956 – Siergiej Trietiakow , rosyjski funkcjonariusz służb specjalnych (zm. 2010 )
1957 – Bernie Mac , amerykański aktor (zm. 2008 )
1958 :
1960 :
Daniel Baldwin , amerykański aktor, producent i reżyser filmowy i telewizyjny
Careca , brazylijski piłkarz, trener piłkarski
1961 – Piotr Morawiec , polski gitarzysta, członek zespołu Kult
1962 :
1963 :
1964 – Seiko Hashimoto , japońska łyżwiarka szybka
1965 :
1966 :
1967 :
1968 :
Fabián Estay , chilijski piłkarz
Nana , niemiecki raper, muzyk pochodzenia ghańskiego
1969 – Wiktor Łeonenko , ukraiński piłkarz pochodzenia rosyjskiego
1970 :
1971 :
1972 – Grant Hill , amerykański koszykarz
1973 – Tobias Schiegl , austriacki saneczkarz
1974 :
1975 :
1976 – Ramzan Kadyrow , czeczeński polityk, prorosyjski premier i prezydent Czeczenii
1977 :
1978 – James Valentine , amerykański gitarzysta, członek zespołu Maroon 5
1979 :
1980 :
1981 – Enrico Fabris , włoski łyżwiarz szybki
1982 :
1983 :
1984 :
1985 – Nicola Roberts , brytyjska wokalistka, członkini zespołu Girls Aloud
1986 :
1987 :
1988 – Robbie Kruse , australijski piłkarz
1989 – Katarzyna Woźniak , polska łyżwiarka szybka
1990 :
1991 – Tornike Szengelia , gruziński koszykarz
1992 :
1997 – Paul Winter , niemiecki skoczek narciarski
578 – Justyn II , cesarz bizantyński (ur. ok. 520 )
610 – Fokas , cesarz bizantyński (ur. ok. 570 )
785 – Ōtomo no Yakamochi , japoński polityk, poeta (ur. 718 )
877 – (lub 6 października ) Karol II Łysy , król zachodniofrankijski (ur. 823 )
989 – Henryk III Młodszy , książę Karyntii i Bawarii (ur. ?)
1056 – Henryk III Salicki , cesarz rzymsko-niemiecki (ur. 1017 )
1111 – Robert II Jerozolimski , hrabia Flandrii , krzyżowiec (ur. ok. 1065 )
1214 – Alfons VIII Szlachetny , król Kastylii i Leónu (ur. 1155 )
1285 – Filip III Śmiały , król Francji (ur. 1245 )
1308 – Gwido II de la Roche , władca Księstwa Aten (ur. ?)
1346 – Raymond Guillaume des Farges , francuski kardynał diakon (ur. ?)
1354 – Giovanni Visconti , włoski duchowny katolicki, arcybiskup Mediolanu (ur. 1290 )
1398 – Blanka d'Évreux , królowa Francji (ur. 1333 )
1399 – Rajmund z Kapui , włoski dominikanin, błogosławiony (ur. ok. 1330 )
1470 – Mateusz Carrieri , włoski dominikanin, błogosławiony (ur. ?)
1512 – Zofia Jagiellonka , królewna polska, księżniczka litewska, margrabina na Ansbach i Bayreuth (ur. 1464 )
1523 – Bogusław X , książę pomorski (ur. 1454 )
1564 – Pierre de Manchicourt , franko-flamandzki kompozytor (ur. 1510 )
1565 – Lodovico Ferrari , włoski matematyk (ur. 1522 )
1606 – Philippe Desportes , francuski poeta (ur. 1564 )
1707 – Daniel Speer , niemiecki kompozytor, pisarz (ur. 1636 )
1714 – Ekken Kaibara , japoński filozof (ur. 1630 )
1738 – Antonio Amorosi , włoski malarz (ur. 1660 )
1743 – Henry Carey , brytyjski poeta, dramaturg, kompozytor (ur. 1687 )
1763 – August III Sas , elektor Saksonii , król Polski (ur. 1696 )
1777 – Johann Andreas von Segner , niemiecki fizyk, astronom, matematyk, lekarz, wynalazca, botanik (ur. 1704 )
1786 – Johann Gottlieb Gleditsch , niemiecki botanik (ur. 1714 )
1793 – José del Castillo , hiszpański malarz, grawer (ur. 1737 )
1799 – António Diniz da Cruz e Silva , portugalski poeta (ur. 1731 )
1805 – Charles Cornwallis , brytyjski polityk, administrator kolonialny (ur. 1738 )
1813 :
1816 – Michał Ostaszewski , polski szlachcic (ur. ok. 1735 )
1820 – Augustin Barruel , francuski jezuita, wolnomularz (ur. 1741 )
1828 – Charlotta Hanowerska , królowa Wirtembergii (ur. 1766 )
1830 – Józef Oleszkiewicz , polski malarz (ur. 1777 )
1837 – Hortensja de Beauharnais , królowa Holandii (ur. 1783 )
1847 – Fryderyk Ferdynand Habsburg , arcyksiążę austriacki, admirał (ur. 1821 )
1851 – Jules-César Savigny , francuski zoolog (ur. 1777 )
1861 – Antoni Melchior Fijałkowski , polski duchowny katolicki, arcybiskup warszawski (ur. 1778 )
1864 – Imre Madách , węgierski dramaturg (ur. 1823 )
1867 – Thomas Täglichsbeck , niemiecki skrzypek, kompozytor (ur. 1799 )
1874 – Charles-Mathias Simons , luksemburski polityk, premier Luksemburga (ur. 1802 )
1880 :
1883 – Joachim Barrande , francuski paleontolog, geolog (ur. 1799 )
1892 – Albert Aurier , francuski malarz, poeta, krytyk sztuki (ur. 1865 )
1904 – Teodor Eichenwald , polski taternik (ur. ok. 1880 )
1918 :
1919 – Marcin Kopiec , polski działacz narodowy, pisarz, poeta ludowy (ur. 1843 )
1925 – Anna Schäffer , niemiecka zakonnica, mistyczka, stygmatyczka, święta (ur. 1882 )
1926 :
1927 – Sam Warner , amerykański przedsiębiorca (ur. 1887 )
1928 – Trankwilin Ubiarco Robles , meksykański duchowny katolicki, męczennik, święty (ur. 1899 )
1933 :
1934 – Jean Vigo , francuski reżyser i scenarzysta filmowy (ur. 1905 )
1936 – Zygmunt Waliszewski , polski malarz, rysownik (ur. 1897 )
1938 :
1939 :
1940 – Wojciech Januszewicz , polski pilot myśliwski (ur. 1911 )
1943 – Zygmunt Lorentz , polski historyk, działacz kulturalny (ur. 1894 )
1944 – Gustaw , książę duński (ur. 1887 )
1946 :
1948 – Walter Medley Tattersall , brytyjski zoolog, biolog morski (ur. 1882 )
1950 :
1953 – Piet de Brouwer , holenderski łucznik sportowy (ur. 1880 )
1954 – Florent Alpaerts , belgijski kompozytor (ur. 1876 )
1957 – José Leandro Andrade , urugwajski piłkarz (ur. 1901 )
1958 – Nils Bertelsen , norweski żeglarz sportowy (ur. 1879 )
1960 – Alfred Kroeber , amerykański antropolog kultury pochodzenia niemieckiego (ur. 1876 )
1962 – Sylvia Beach , amerykańska pisarka, bibliotekarka (ur. 1887 )
1967 – Clifton Williams , amerykański major piechoty morskiej, astronauta (ur. 1932 )
1968 – Harry Freeman , brytyjski hokeista na trawie (ur. 1876 )
1970 – Ahmet Bilek , turecki zapaśnik (ur. 1932 )
1973 :
1974 – Zalman Szazar , izraelski polityk, historyk, dziennikarz, pisarz (ur. 1889 )
1976 – Lars Onsager , amerykański fizyk, chemik, matematyk pochodzenia norweskiego, laureat Nagrody Nobla (ur. 1903 )
1979 – Zygmunt Hertz , polski pisarz (ur. 1908 )
1981 :
1986 :
1989 – Ernesto Formenti , włoski bokser (ur. 1927 )
1992 :
1995 – Mieczysław Pszon , polski dziennikarz (ur. 1915 )
1996 :
1998 – Gustaw Gottesman , polski dramaturg, dziennikarz, tłumacz pochodzenia żydowskiego (ur. 1918 )
2000 – Leopold Barschandt , austriacki piłkarz (ur. 1925 )
2001 :
2003 :
2004 :
2005 :
2007 :
2008 :
2009 :
2010 :
2011 :
2012 :
2013 :
2014 :
Przypisy