Сэрбская мова
| Сэрбская Српски језик, srpski jezik |
|
| Ужываецца ў | Сэрбіі, Босьніі і Герцагавіне, Чарнагорыі, Харватыі і іншых краінах |
|---|---|
| Рэгіён | Цэнтральная Эўропа, Паўднёвая Эўропа |
| Колькасьць карыстальнікаў | больш за 12 мільёнаў[1] |
| Клясыфікацыя | Сэрбская |
| Афіцыйны статус | |
| Афіцыйная мова ў | Сэрбіі, Босьніі і Герцагавіне, Чарнагорыі, на Косаве і некаторых муніцыпалітэтах Македоніі |
| Рэгулюецца | Кіраваньне па стандартызацыі сэрбскай мовы |
| Код мовы | |
| ISO 639-1 | sr |
| ISO 639-2(B) | scc |
| ISO 639-2(T) | scc |
| SIL | scc |
Сэ́рбская мо́ва (Српски језик/Srpski jezik) — адна з паўднёваславянскіх моваў. Распаўсюджаная ў Сэрбіі, Босьніі і Герцагавіне, Чарнагорыі, Харватыі, Македоніі, а таксама ў ЗША ды Аўстраліі. Да 90-х гадоў 20 стагодзьдзя сэрбская мова (разам з харвацкай) зьяўлялася адным з варыянтаў сэрбскахарвацкай.
Асаблівасьці[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Мове ўласьцівыя доўгія і кароткія галосныя ды танічны (музычны) націск, што адрозьнівае яе ад іншых славянскіх моваў. Існуе складаўтваральны санант [r].
Назоўнікі, прыметнікі і займеньнікі зьмяняюцца па склонах.
Дзеяслоў мае дасканалую сыстэму спражэньня: чатыры шэрагі простых ды складаных формаў мінулага часу, два шэрагі формаў будучага часу. Інфінітыў можа замяняць канструкцыя з злучнікам «да» і формай цяперашняга часу.
Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Літаратурная мова (сэрбскахарвацкая) была створаная ў першай палове XIX стагоддзя на аснове штокаўскіх гаворак. У яе фармаваньні выбітную роль адыграў Вук Караджыч, які рэфармаваў правапіс і выдаў слоўнік сэрбскае мовы (першае выданьне — 1818). Аб'яднаньне ў літаратурнай мове асаблівасьцяў розных дыялектаў дало вялікую варыятыўнасьць літаратурной мовы як у лексыцы, так у фанэтыцы і марфалёгіі. Арфаэпічная норма вымаўленьня — падвоеная: на месцы старога «яця» (Ѣ) дапускаецца вымова [e] (збольшага ў Сэрбіі) або [je] (збольшага у Чарнагорыі), што адпаведна называецца экаўскай і іекаўскай нормамі.
Старажытнейшыя пісьмовыя помнікі датуюцца XII стагоддзям: Грамата Куліна, напісаная кірыліцай 1189 г. і Міраслаўлева евангеле (1192 г.). У сучаснай мове выкарыстоўваецца як лацінскі альфабэт (у Харватыі, Босьніі і Чарнагорыі) так і кірыліца (збольшага ў Сэрбіі, Босьніі і паўночных раёнах Чарнагорыі).
Альфабэт
- Кірыліца (альбо азбука): А Б В Г Д Ђ Е Ж З И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Т Ћ У Ф Х Ц Ч Џ Ш
- Лацінка (альбо abeceda): A B C Č Ć D Dž Đ E F G H I J K L Lj M N Nj O P R S Š T U V Z Ž
Прыклад[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
«Тамо далеко» (народная песьня)
- Тамо далеко, далеко од мора,
- Тамо је село моје, тамо је Србија
- Тамо је село моје, тамо је Србија
- О зар је морала доћ, та тужна несрећна ноћ
- Када си драгане мој, отишао у крвави бој.
- Тамо далеко, где цвета лимун жут,
- Тамо је српској војсци једини био пут
- Тамо је српској војсци једини био пут
- О зар је морала доћ, та тужна несрећна ноћ
- Када си драгане мој, отишао у крвави бој.
- Тамо далеко где цвета бели крин,
- Тамо су животе дали заједно отац и син
- Тамо су животе дали заједно отац и син
- О зар је морала доћ, та тужна несрећна ноћ
- Када си драгане мој, отишао у крвави бој.
Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
 |
Вікіпэдыя мае вэрсію на сэрбскай мове |
Сэрбская мова — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
|
|||||
