ประเทศคีร์กีซสถาน

สาธารณรัฐคีร์กีซ Кыргыз Республикасы (คีร์กีซ) Кыргызская Республика (รัสเซีย)
ธงชาติ ตราแผ่นดิน
คำขวัญ: ไม่มี
เพลงชาติ: เพลงชาติสาธารณรัฐคีร์กีซ
เมืองหลวง		บิชเคก 42°52′N 74°36′E
ภาษาราชการ		ภาษาคีร์กีซและภาษารัสเซีย
การปกครอง		สาธารณรัฐ
-	ประธานาธิบดี	อัลมัซเบค อาตัมบาเยฟ
-	นายกรัฐมนตรี	จูมาร์ต โอตอร์บาเยฟ
ได้รับเอกราช		จากสหภาพโซเวียต
-	ประกาศ	31 สิงหาคม พ.ศ. 2534
-	เป็นที่ยอมรับ	ธันวาคม พ.ศ. 2534
พื้นที่
-	รวม	198,500 ตร.กม. (85) 76,621 ตร.ไมล์
-	แหล่งน้ำ (%)	3.6%
ประชากร
-	ก.ค. 2548 (ประเมิน)	5,146,281 (111)
-	2542 (สำมะโน)	4,896,100
-	ความหนาแน่น	25 คน/ตร.กม. (147) 67 คน/ตร.ไมล์
จีดีพี (อำนาจซื้อ)		2548 (ประมาณ)
-	รวม	9.324 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ (142)
-	ต่อหัว	1,800 ดอลลาร์สหรัฐ (190)
HDI (2546)		0.702 (กลาง) (109)
สกุลเงิน		ซอมคีร์กีซสถาน (KGS)
เขตเวลา		KGT (UTC+5)
-	(DST)	KGST (UTC+6)
โดเมนบนสุด		.kg
รหัสโทรศัพท์		996

บิชเคก

พิพิธภัณฑ์เลนิน

ชายสวมหมวกแบบดั้งเดิม

คีร์กีซสถาน (คีร์กีซและรัสเซีย: Кыргызстан) หรือมีชื่ออย่างเป็นทางการว่า สาธารณรัฐคีร์กีซ (คีร์กีซ: Кыргыз Республикасы; รัสเซีย: Кыргызская Республика) เป็นประเทศในเอเชียกลาง มีพรมแดนติดกับสาธารณรัฐประชาชนจีน คาซัคสถาน ทาจิกิสถาน และอุซเบกิสถาน เป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล เมืองหลวงและเมืองใหญ่ที่สุดมีชื่อว่าบิชเคก (เดิมเรียกว่า ฟรุนเซ) คีร์กีซสถานเดิมเป็นส่วนหนึ่งของสหภาพโซเวียต

ภูมิศาสตร์

ที่ตั้ง คีร์กีซสถานมีที่ตั้งตามพิกัดภูมิศาสตร์อยู่ระหว่างละติจูด 37 - 43 องศาเหนือ และระหว่างลองจิจูด 71 – 80 องศาตะวันออก มีขนาดพื้นที่ 198,500 ตารางกิโลเมตร

ลักษณะภูมิประเทศ

คีร์กีซสถานมีภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นภูเขาสูง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของเทือกเขาเทียนชานที่แยกตัวออกมาจากปามีร์นอต ปรากฏทะเลสาบอิสซิค-คุลอยู่ระหว่างสันเขาสูงบริเวณตอนกลางของประเทศ เทือกเขาเทียนชานในเขตคีร์กีซสถานเป็นต้นน้ำของแม่น้ำซีร์ดาเรียที่ไหลลงทะเลอารัลในตอนกลางของภูมิภาค

ลักษณะภูมิอากาศ

ลักษณะภูมิอากาศที่ปรากฏในพื้นที่ของคีร์กีซสถาน พิจารณาเป็นเขตของภูมิอากาศได้ดังนี้

1. เขตภาคพื้นทวีป ฝนตกมาก อบอุ่นในฤดูร้อน หนาวเย็นในฤดูหนาว ปรากฏอยู่ตามพื้นที่หน้าเขาของเทือกเขาเทียนชาน
2. เขตขั้วโลก อากาศหนาวจัด ปรากฏอยู่ตามสันเขาสูงซึ่งเป็นพื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศ ลักษณะอากาศหนาวคล้ายขั้วโลก

ประวัติศาสตร์

นักประวัติศาสตร์ศึกษาพบว่าบรรพบุรุษชาวคีร์กิซเป็นพวก Turkic ซึ่งอาศัยในดินแดนตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศมองโกเลียในปัจจุบัน และย้ายถิ่นฐานไปในเขตไซบีเรียตอนใต้ จนกระทั่งในศตวรรษที่ 15 จึงได้ตั้งถิ่นฐานในดินแดนสาธารณรัฐคีร์กิซในปัจจุบัน ในอดีตดินแดนสาธารณรัฐคีร์กิซเคยถูกครอบครองโดยจีนและอุซเบก จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1876 คีร์กิซ ได้ถูกผนวกเข้ากับอาณาจักรรัสเซีย ต่อเนื่องไปถึงปี ค.ศ. 1918 ภายใต้การปกครองของสหภาพโซเวียต จนกระทั่งได้รับสถาปนาเป็นหนึ่งในสาธารณรัฐของสหภาพโซเวียตในปี ค.ศ. 1936 คีร์กิซสถาน (หรือสาธารณรัฐคีร์กิซ) ในปี ค.ศ.1990 นาย Askar Akarkev ได้รับเลือกตั้งประธานาธิบดีคนแรก และต่อมาในปี ค.ศ. 1991 สาธารณรัฐคีร์กิซได้รับเอกราชจากสหภาพโซเวียต และเข้าร่วมเป็นสมาชิกกลุ่มประเทศเครือรัฐเอกราช (CIS)สาธารณรัฐคีร์กิซประสบความสำเร็จในการปฏิรูปเศรษฐกิจจนกลายเป็นประเทศแรกในอดีตสหภาพโซเวียตที่เข้าเป็นสมาชิก WTO (ค.ศ.1998)

การเมืองการปกครอง

รัฐธรรมนูญปี 1993 กำหนดให้คีร์กีซสถานมีการปกครองแบบสาธารณรัฐประชาธิปไตย

บริหาร

ดูบทความหลักที่: รัฐบาลคีร์กีซสถาน

ประธานาธิบดีเป็นประมุขและนายกรัฐมนตรีเป็นผู้บริหารประเทศ

นิติบัญญัติ

ดูบทความหลักที่: รัฐสภาแห่งคีร์กีซสถาน

ระบบสภาเดี่ยว

การแบ่งเขตการปกครอง

  North Kyrgyzstan

  South Kyrgyzstan

ประเทศคีร์กีซสถานแบ่งเขตการปกครองออกเป็น 7 จังหวัด (provinces - oblastlar) และ 2 นคร* (cities - shaar) ได้แก่

• บิชเคก*
• จังหวัดบัตเคน (บัตเคน)
• จังหวัดชุย (บิชเคก)
• จังหวัดจาลาล-อาบาด (จาลาล-อาบาด)
• จังหวัดนาริน (นาริน)
• ออช*
• จังหวัดออช (ออช)
• จังหวัดตาลัส (ตาลัส)
• จังหวัดอิสซิค-คุล (คาราคอล)

หมายเหตุ: ชื่อศูนย์กลางการปกครองอยู่ในวงเล็บ

แต่ละจังหวัดแบ่งเป็น อำเภอ (districts - rayon) ปกครองโดยเจ้าหน้าที่ที่ได้รับการแต่งตั้งจากรัฐบาลกลาง ชุมชนในชนบทเรียกว่า ไอล์ออคโมตุส (aiyl okmotus) และประกอบด้วยหมู่บ้านเล็ก ๆ 20 หมู่บ้านเป็นอย่างมาก ปกครองตนเอง มีนายกเทศมนตรีและสภาที่ได้รับการเลือกตั้ง

กองทัพ

ดูบทความหลักที่: กองทัพคีร์กีซสถาน

เศรษฐกิจ

สภาวะทางเศรษฐกิจปัจจุบัน

         เนื่องจากโครงสร้างทางเศรษฐกิจของสาธารณรัฐคีร์กิซนั้นส่วนใหญ่เป็นสังคมเกษตรกรรม และ ประชากรส่วนใหญ่ยากจน จึงต้องมีการปฏิรูปประเทศอย่างเป็นขั้นตอน โดยคำนึงถึงรากฐานความไม่เท่าเทียมกันทางสังคมและทางเชื้อชาติ และต้องพยายามยกระดับมาตรฐานการครองชีพให้สูงขึ้น เพื่อบรรเทาความรุนแรงที่เกิดจากความขัดแย้งจากความไม่เท่าเทียมกันในสังคม
         ปัจจุบันรัฐบาลส่งเริมให้เอกชนเข้ามามีบทบาททางเศรษฐกิจให้มากที่สุด อย่างไรก็ตามกิจการบางอย่าง อาทิ กิจการเหมืองแร่และการผลิตพลังงานไฟฟ้า รัฐวิสาหกิจยังคงมีบทบาทมาก  โดยกิจการด้านอุตสาหกรรมถึงร้อยละ 90 ยังเป็นของรัฐ  สาธารณรัฐคีร์กิซมีพลังงานไฟฟ้าเป็นสินค้าส่งออกด้านพลังงานเพียงอย่างเดียว แต่โดยที่ตลาดพลังงานไฟฟ้าสำคัญของสาธารณรัฐคีร์กิซ ทั้งนี้ความหวังในระยะยาวของคีร์กิซอยู่ที่การขุดเจาะน้ำมัน ซึ่งจากการร่วมสำรวจของสาธารณรัฐคีร์กิซและสหรัฐฯ ได้พบแหล่งน้ำมันที่น่าสนใจหลายแหล่ง
         สภาวะเศรษฐกิจและการลงทุนในรัฐบาลของประธานาธิบดี Kurmanbek Bakiev ไม่ได้ต่างจากในสมัยนาย Askar Akarkev อีกทั้งยังมีการคอรัปชั่นและกลุ่มอาชญากรเพิ่มขึ้น นอกจากนี้ยังคงมีปัญหาการปฏิบัติไม่เท่าเทียมกันระหว่างชาวคีร์กิซ และอุซเบก

• ด้านเกษตรกรรม เศรษฐกิจหลักของคีร์กีซสถานอยู่บนพื้นฐานของเกษตรกรรม พืชที่สำคัญได้แก่ ยาสูบ ฝ้าย องุ่น มันฝรั่ง และผลไม้ต่าง ๆ สัตว์เลี้ยงที่สำคัญได้แก่ แกะและแพะ ซึ่งมีทั้งเลี้ยงแบบเร่ร่อนและแบบฟาร์มปศุสัตว์
• ด้านอุตสาหกรรม ส่วนใหญ่เป็นอุตสาหกรรมขั้นต้น ได้แก่ เครื่องจักรขนาดเล็ก สิ่งทอ อาหาร ปูนซีเมนต์ เครื่องเรือน และมอเตอร์ไฟฟ้า
• ด้านสินค้าระหว่างประเทศ
  • สินค้าส่งออก ได้แก่ อะลูมิเนียม เครื่องใช้ไฟฟ้า ฝ้าย ผลไม้ น้ำมันพืช และสิ่งทอ ส่งออกไปเยอรมนี อุซเบกิสถาน รัสเซีย จีน และคาซัคสถาน
    
  • สินค้าที่นำเข้า ได้แก่ น้ำมัน แก๊สธรรมชาติ เครื่องจักร และอาหารสำเร็จรูป นำเข้าจากรัสเซีย อุซเบกิสถาน คาซัคสถาน สหรัฐอเมริกา และตุรกี

การท่องเที่ยว

ดูบทความหลักที่: การท่องเที่ยวในคีร์กีซสถาน

โครงสร้างพื้นฐาน

การศึกษา

ดูบทความหลักที่: การศึกษาในคีร์กีซสถาน

ประชากร

เชื้อชาติ

จำนวนประชากร 

ประชากรของประเทศคีร์กีซสถานมีจำนวนทั้งสิ้น 5,264,000 คน (ก.ค. 2548)

ศาสนา

ศาสนาในประเทศคีร์กีซสถาน
ศาสนา			ร้อยละ
อิสลาม			80%
คริสต์			17%
อื่นๆ			3%

ประชากรส่วนใหญ่ของประเทศนับถือศาสนาอิสลามนิกายซุนนีย์ ร้อยละ 80 รองลงมาคือศาสนาคริสต์นิกายรัสเซียออร์ทอดอกซ์ ร้อยละ 17 และศาสนาอื่น ๆ อีกร้อยละ 3 ขณะที่ศูนย์วิจัยพิว (Pew Research Center) ได้ประมาณการตัวเลขชาวคีร์กีซที่เป็นมุสลิมในปี ค.ศ. 2009 ว่ามีมากถึงร้อยละ 86.3 ของประชากร

แม้ว่าคีร์กีซสถานจะเคยตกอยู่ภายใต้การปกครองของสหภาพโซเวียตที่มิเคยสนับสนุนให้นับถือศาสนา แต่ในปัจจุบันคีร์กีซสถานมีอิทธิพลของอิสลามต่อการเมืองสูงขึ้น เป็นต้นว่า มีสวัสดิการลดภาษีให้แก่ผู้ที่เดินทางไปประกอบพิธีฮัจญ์ในนครมักกะห์ ประชากรส่วนใหญ่ในประเทศนับถือนิกายซุนนีย์และใช้การศึกษาในแนวทางมัซฮับฮานาฟี

มัสยิดของชาวดันกันที่เมืองการาโกล

ศาสนาอิสลามในคีร์กีซสถาน เป็นมากกว่าปูมหลังทางวัฒนธรรม และเกินกว่าหลักวัตรปฏิบัติ มีศาสนิกชนจำนวนไม่น้อยพยายามฟื้นฟูศาสนาให้คงอยู่ดังเดิม ตูร์ซันเบ บากีร์อูลู ผู้ตรวจการแผ่นดินและนักสิทธิมนุษยชนชาวคีร์กีซ ได้ให้ข้อสังเกตว่า "ในยุคแห่งความเป็นอิสระนี้ ไม่น่าแปลกใจอะไรที่จะหวนกลับไปหารากเหง้าและจิตวิญญาณ ไม่เพียงแต่ในคีร์กีซสถานเท่านั้น แต่ยังรวมไปถึงอดีตสาธารณรัฐต่าง ๆ ของโซเวียต มันจะเป็นสิ่งที่ผิดศีลธรรม เพื่อพัฒนาสังคมที่ใช้การตลาดโดยไม่คำนึงถึงมิติทางจริยธรรม"

เบร์เมต์ อะคาเยวา บุตรสาวของอดีตประธาธิบดีอัสการ์ อะกาเยฟ ได้ให้สัมภาษณ์ในปี ค.ศ. 2007 ว่าศาสนาอิสลามจะแผ่ขยายไปทั่วประเทศ เธอเน้นย้ำว่ามัสยิดถูกสร้างขึ้นจำนวนมากในประเทศเพื่ออุทิศให้แก่พระศาสนา เธอได้ให้ข้อสังเกตว่า "มันไม่ได้เป็นสิ่งที่ไม่ดีในตัวของมัน มันทำให้สังคมเรามีคุณธรรมมากยิ่งขึ้น สะอาดมากยิ่งขึ้น" ทั้งยังแสดงให้เห็นถึงความแตกต่างของอิสลามดั้งเดิมกับอิสลามในปัจจุบัน

โบสถ์คริสต์ในกรุงบิชเคก

ส่วนศาสนาอื่นๆ อย่างศาสนาคริสต์ โดยเฉพาะนิกายรัสเซียออร์ทอดอกซ์ และยูเครนออร์ทอดอกซ์ ในกลุ่มที่มีเชื้อสายรัสเซียและยูเครน ส่วนนิกายลูเธอแรน กับนิกายอานาบัปติสต์ อยู่ในกลุ่มเชื้อสายเยอรมัน และนอกจากนี้ยังมีกลุ่มที่นับถือนิกายโรมันคาทอลิกประมาณ 600 คน

ส่วนการนับถือภูตผียังพอมีให้เห็นบ้าง เช่นประเพณีติดธงมนต์บนต้นไม้ศักดิ์สิทธิ์ที่มีกลิ่นอายของพุทธศาสนาซึ่งเคยมีอิทธิพลเหนือดินแดนแถบนี้มาช้านาน แม้ว่าประเพณีบางอย่างเป็นวัตรปฏิบัติของพวกซูฟีก็ตาม ทั้งนี้ในประเทศคีร์กีซสถานเคยมีกลุ่มชาวยิวเมืองบูคาราอยู่ด้วย แต่ปัจจุบันชนกลุ่มดังกล่าวได้ย้ายออกไปยังสหรัฐอเมริกา และอิสราเอลแล้ว

เมื่อวันที่ 6 พฤศจิกายน ค.ศ. 2008 รัฐสภาได้มีมติเห็นชอบเป็นเอกฉันท์ในการออกกฎหมายเพิ่มเติม เกี่ยวกับชุมนุมเกี่ยวกับศาสนาตั้งแต่ 10-200 คน ว่าด้วย "การกระทำอันรุนแรงที่มุ่งเป้าไปยังศาสนิก" และห้ามทำกิจกรรมทางศาสนาในโรงเรียนหรือองค์กรที่มิได้รับการจดทะเบียน ซึ่งถูกลงนามโดยประธานาธิบดีกูร์มานเบก บากีฟ เมื่อวันที่ 12 มกราคม ค.ศ. 2009

วัฒนธรรม

ดูบทความหลักที่: วัฒนธรรมคีร์กีซสถาน

สื่อสารมวลชน

ดูบทความหลักที่: สื่อสารมวลชนในคีร์กีซสถาน

วันหยุด

ดูบทความหลักที่: รายชื่อวันสำคัญของคีร์กีซสถาน

กีฬา

ดูบทความหลักที่: คีร์กีซสถานในโอลิมปิก, คีร์กีซสถานในพาราลิมปิก และ คีร์กีซสถานในเอเชียนเกมส์

มวยสากล

ดูบทความหลักที่: สมาคมมวยสากลคีร์กีซสถาน และ มวยสากลในคีร์กีซสถาน

แหล่งข้อมูลอื่น

คุณสามารถหาข้อมูลเกี่ยวกับ ประเทศคีร์กีซสถาน ได้โดยค้นหาจาก โครงการพี่น้องของวิกิพีเดีย :
	หาความหมาย จากวิกิพจนานุกรม
	หนังสือ จากวิกิตำรา
	คำคม จากวิกิคำคม
	ข้อมูลต้นฉบับ จากวิกิซอร์ซ
	ภาพและสื่อ จากคอมมอนส์
	เนื้อหาข่าว จากวิกิข่าว
	แหล่งเรียนรู้ จากวิกิวิทยาลัย

รัฐบาล

• ประธานาธิบดีแห่งคีร์กีซสถาน
• รัฐบาลคีร์กีซสถาน
• รัฐสภาคีร์กีซสถาน
• กองทัพคีร์กีซสถาน
• กระทรวงพาณิชย์ และ อุตสาหกรรม
• คณะรัฐบาลคีร์กีซสถาน

การศึกษา

ด้านการท่องเที่ยว

• ประเทศคีร์กีซสถาน ข้อมูลการท่องเที่ยวจาก วิกิท่องเที่ยว