1992
1992 |
|
---|---|
Ans : 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 Decennis : Cronologia mesadièra : Cronologias tematicas : Autres calendièrs : |
Aquesta pagina concernís l'an 1992 del calendièr gregorian.
Somari
Eveniments[modificar | modificar la font]
Occitània[modificar | modificar la font]
França[modificar | modificar la font]
- 7 de febrièr - França signa lo Tractat de Maastricht.
Euròpa[modificar | modificar la font]
- 13 de genièr - Reeleccion de Mário Soares coma president de Portugal.
- 15 de genièr - Començament de la fin de la Iogoslavia, amb l'independéncia de Croàcia e Eslovènia.
- 5 d'abril - Declaracion d'independéncia de Bòsnia e Ercegovina.
- 23 de mai - Assassinat del jutge italian Giovanni Falconi per la mafia, dins la província de Palèrme.
- 25 de junh - La Carta Europèa de las Lengas Regionalas o Minoritàrias es aprovada coma Convencion pel Comitat dels Ministres del Conselh d'Euròpa, a Estrasborg.
Georgia[modificar | modificar la font]
Començament de la Guèrra Civila de Georgia après la pèrda dau poder per Zviad Gamsakhourdia. Opausèt divèrsei faccions : partisans dau govèrn centrau novèu, partisans de Gamsakhourdia, independentistas d'Abcazia e Ossetia dau Sud.
America[modificar | modificar la font]
Peró[modificar | modificar la font]
Lo 5 d'abriu, lo president Alberto Fujimori decidèt de reversar lo sieu govèrn. Capitèt d'obtenir una dissolucion inconstitucionala dau Congrès e una restructuracion dau sistèma judiciari. Foguèt sostenguda per la populacion qu'esperava probablament un melhorament de sa situacion economica e qu'èra ostila a un parlament fòrça opausat au president. Plusors país suspendèron seis ajudas e sei politicas de cooperacion (Argentina, Chile, França, Espanha, Reiaume Unit ... etc.) mai lo sostèn dau president George H. W. Bush permetèt a Fujimori de legitimar sa posicion. L'arrestacion de Abimael Guzmán, cap de la guerilha comunista dau Sendier Luminós l'ajudèt tanben d'un biais decisiu (12 de setembre). D'efèct, aquò foguèt un succès important car lo cap novèu dau Sendier, Óscar Ramírez, aviá pas son influéncia de son predecessor. La guerilha se devesiguèt ansin entre divèrsei frònts rivaus e de còps enemics marcant l'acomençament de son declin. Enfin, lo 13 de novembre, una temptativa de còp d'estat militar mau capitèt permetent au president de neutralizar una partida de seis adversaris (→ 1993).
Arts[modificar | modificar la font]
Sciéncias e tecnicas[modificar | modificar la font]
Economia[modificar | modificar la font]
Naissenças[modificar | modificar la font]
Decèsses[modificar | modificar la font]
- 16 de febrièr - Jânio da Silva Quadros, president de Brasil en 1961 (n.1917)
- 9 de març - Menachem Begin, primièr ministre d'Israèl, Prèmi Nobel de la Patz (n. 1913)
- 23 de març – Friedrich Hayek, economista britanic, Prèmi Nobel (n. 1899)
- 6 d'abril - Isaac Asimov, escrivan rus-american (n. 1920)
- 6 de mai – Marlene Dietrich, actritz alemanda (n. 1901)
- 8 d'abril - Daniel Bovet, farmacològ soís, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina (n. 1907)
- 21 de junh - Joan Fuster, escrivan valencian en lenga catalana (n. 1922)
- 5 de julhet - Ástor Piazzolla, musician argentin de tango (n. 1921)
- 15 de julhet - Hammer DeRoburt, president de Nauru (n. 1922)
- 12 d'agost - John Cage, compositor american (n. 1912)
- 2 de setembre – Barbara McClintock, geneticiana americana, Prèmi Nobel de Fisiologia o Medecina (n. 1902)
- 12 de setembre - Anthony Perkins, actor american (n. 1932)
- 8 d'octobre – Willy Brandt, cancelièr d'Alemanha (n. 1913)
- 7 de novembre – Alexander Dubček, òme politic chèc (n. 1921)
- 21 de decembre - Nathan Milstein, violonista ucraïnés (n. 1903)