Европа
Европа — чырык черниң кезии, шөлү - 10 сая км², чурттакчылары 740 сая кижи (Черниң чурттакчыларының 10 хуузу). Азия дип биле кады Евразия дипти тургузуп турар.
Этимология[эдер | Үндезин сөзүглелин эдер]
Европа деп ат бурунгу грек төөгүлерниң маадыры, Зевске оорлаттыргаш Крит ортулуунче аппартынган, Европа даңгынага тураскааттынган.
География[эдер | Үндезин сөзүглелин эдер]
Европа Атлант болгаш Соңгу Доштуг океаннарга база оларның далайларынга шаптаттырып турар.
Ортулуктарның шөлү - 730 муң км². Чартык ортулуктарже Европаның девискээриниң улдуңу кирип турар (Кол, Скандин, Пиреней, Аппенин, Балкан д.о.ө.).
Ортумак бедии 300 м, эң бедии (Европаның кызыгаарын Кумо-Маныч дүжүлгекке чоргузар болза) — 4808 м, Монблан даг, азы (Европаның кызыгаарын Кавказ сыннарынга чоргузар болза) — 5642 м, Эльбрус даг, эң чавыс чер −27 метр (Каспий далай).
Оргулар колдап турар (улуглары — Чөөн Европей, Ортаа европей, Ортаа и Алдыы дунай, Париж бассейн), даглар девискээрниң 17 хуузун эжелеп турар (кол сыннары — Альпы, Кавказ, Карпат, Крым, Пиренеи, Апеннин, Урал, Скандин даглар, Балкан чартык ортулуктуң даглары). Дириг оттуг даглар Исландияда болгаш Ортаа далайжылда бар.
Кол хемнер: Волга, Дунай, Урал, Днепр, Барыын Двина, Дон, Печора, Кама, Ока, Белая, Днестр, Рейн, Эльба, Висла, Тахо, Луара, Одер, Неман.
Улуг хөлдер: Ладож, Онеж, Чуд, Венерн, Балатон, Женев.
Европаның күрүнелери[эдер | Үндезин сөзүглелин эдер]
Барыын Европа Чөөн Европа Соңгу Европа Мурнуу Европа Чартыы-биле Европада Австрия Белоруссия Дания Албания Азербайджан Бельгия Болгария Исландия Андорра Грузия Великобритания Республиказы Венгрия Латвия Босния и Герцеговина Казахстан Германия Молдавия Литва Ватикан Россия Ирландия Польша Норвегия Греция Турция Лихтенштейн Россия[26] Финляндия Испания Люксембург Румыния Швеция Италия Монако Словакия Эстония Македония Нидерланды Украина Мальта Франция Чехия Португалия Швейцария Сан-Марино Сербия Словения Хорватия Черногория