Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur

Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur (pełna nazwa Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania) została przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych 10 grudnia 1984, przez Polskę została ratyfikowana 26 lipca 1989 (Dz. U. z 1989 r. Nr 63, poz. 378). Dotychczas (maj 2010) Konwencję ratyfikowało 154 państw. 1 Konwencja ta definiuje, czym wobec prawa międzynarodowego jest tortura. Konwencja powołała do życia także organ kontrolny – Komitet Przeciwko Torturom (CAT – ang. Committee Against Torture).

Państwa członkowskie CAT

W myśl Konwencji:

"Artykuł 1 1. W rozumieniu niniejszej konwencji określenie "tortury" oznacza każde działanie, którym jakiejkolwiek osobie umyślnie zadaje się ostry ból lub cierpienie, fizyczne bądź psychiczne, w celu uzyskania od niej lub od osoby trzeciej informacji lub wyznania, w celu ukarania jej za czyn popełniony przez nią lub osobę trzecią albo o którego dokonanie jest ona podejrzana, a także w celu zastraszenia lub wywarcia nacisku na nią lub trzecią osobę albo w jakimkolwiek innym celu wynikającym z wszelkiej formy dyskryminacji, gdy taki ból lub cierpienie powodowane są przez funkcjonariusza państwowego lub inną osobę występującą w charakterze urzędowym lub z ich polecenia albo za wyraźną lub milczącą zgodą. Określenie to nie obejmuje bólu lub cierpienia wynikających jedynie ze zgodnych z prawem sankcji, nieodłącznie związanych z tymi sankcjami lub wywołanych przez nie przypadkowo."

Wojna lub jej groźba, brak wewnętrznej stabilizacji politycznej lub jakakolwiek inna sytuacja wyjątkowa nie mogą stanowić usprawiedliwienia dla tortur. Działanie na rozkaz nie jest usprawiedliwieniem (art. 2). Żadne Państwo - strona nie może wydalać, zwracać lub wydawać innemu państwu danej osoby, jeżeli istnieją poważne podstawy, by sądzić, że może jej tam grozić stosowanie tortur (art. 3). Stosowanie tortur powinno być karane (art. 4 i następne). Strony współdziałają w ściganiu sprawców (art. 9). Państwo - strona wedle art. 7 zobowiązane jest w razie odmowy ekstradycji osądzić sprawcę tortur zgodnie z zasadą aut dedere aut iudicare (łac. "przekazać lub osądzić"). Ofiara tortur ma prawo do zadośćuczynienia oraz sprawiedliwego i adekwatnego odszkodowania (art. 14), dowody wymuszone torturami są zakazane (art. 15).

Znaczący wpływ na przyjęcie tej konwencji miał lobbing organizacji Amnesty International, która prowadziła kampanię na rzecz tej konwencji od 1973.

Linki zewnętrzne

• Convention against Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (ang.)
• polski tekst Konwencji (Dz. U. z dnia 2 grudnia 1989 r. Nr 63 poz. 378)
• Protokół Fakultatywny do Konwencji w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania z 18 grudnia 2002 (Dz. U. z dnia 22 lutego 2007 r. Nr 30 poz. 192)
• Oficjalna strona Komitetu Przeciw Torturom (ang.)
• Tortury - nielegalne i nieskuteczne (Amnesty International)
• Międzyamerykańska Konwencja o zakazie i karaniu torotur z 9 września 1985 (ang.)
• Europejska konwencja o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu z 26 listopada 1987 (Dz. U. z dnia 6 maja 1995 r. nr 46 poz. 238)
• Protokoły Nr 1 i Nr 2 do Europejskiej konwencji o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu, sporządzone w Strasburgu dnia 4 listopada 1993 r. ratyfikowane przez Polskę 6 lutego 1995 (Dz.U. 2000 nr 21 poz. 261)