Salvador

Por la chef-urbo di Braziliana stato di Bahia, videz Salvador (Bahia).

Salvador
República de El Salvador
Flago di Salvador	Blazono di Salvador
Nacionala devizo:
{{{Devizo}}}
Nacionala himno:
Saludemos la Patria orgullosos
[[File:{{{Audio_ligilo}}}]]
{{{Imajo_informo}}}
Urbi:
Chefurbo:	San-Salvador
· Habitanti:	316 090 (kontado 2007)
· Dato:	{{{Dato_chefurbo}}}
· {{{TituloChefurbo2}}}:	{{{Chefurbo2}}}
· Habitanti:	{{{Lojanti_chefurbo2}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo2}}}
· {{{TituloChefurbo3}}}:	{{{Chefurbo3}}}
· Habitanti:	{{{Lojanti_chefurbo3}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo3}}}
Precipua urbo:	San-Salvador
· Habitanti:	{{{Lojanti_precipua}}}
Linguo:
Oficala linguo:	{{{Oficala_linguo}}}
Lingui:
Oficala lingui:	Hispaniana
Nacionala linguo:	{{{Nacionala_linguo}}}
Nacionala lingui:	{{{Nacionala_lingui}}}
Regionala linguo:	{{{Regionala_linguo}}}
Regionala lingui:	{{{Regionala_lingui}}}
Etnii:
· {{{Etnii_procenti}}}	{{{Etnii}}}
· {{{Etnii2_procenti}}}	{{{Etnii2}}}
· {{{Etnii3_procenti}}}	{{{Etnii3}}}
· {{{Etnii4_procenti}}}	{{{Etnii4}}}
· {{{Etnii5_procenti}}}	{{{Etnii5}}}
· {{{Etnii6_procenti}}}	{{{Etnii6}}}
· {{{Etnii7_procenti}}}	{{{Etnii7}}}
· {{{Etnii8_procenti}}}	{{{Etnii8}}}
· {{{Etnii9_procenti}}}	{{{Etnii9}}}
· {{{Etnii10_procenti}}}	{{{Etnii10}}}
Demonimo:	{{{Demonimo}}}
Guvernerio:
Tipi:	Republiko
· Prezidanto:	Salvador Sánchez Cerén
· Prezidisto (serbo):	{{{Serbiana_prezidisto}}}
· Prezidisto (kroato):	{{{Kroatiana_prezidisto}}}
· Prezidisto (Bosno):	{{{Bosniana_prezidisto}}}
· Ko-princi:	{{{Ko-princi}}}
· Ko-princi:	{{{Chefi_di_la_Kongreso_dil_Populo}}}
· General-guverniestro:	{{{Generala_guverniestro}}}
· [[{{{Nomo_listo_chefo_guverno}}}|{{{Titulo_chefo_guverno}}}]]:	{{{chefo_guverno}}}
Legifantaro:	[[{{{Legifantaro}}}]]
Historio:
· {{{Historio}}}:	{{{Historio_dato}}}
· {{{Historio2}}}:	{{{Historio2_dato}}}
· {{{Historio3}}}:	{{{Historio3_dato}}}
· {{{Historio4}}}:	{{{Historio4_dato}}}
· {{{Historio5}}}:	{{{Historio5_dato}}}
Surfaco:	(151ma granda)
· Totala:	21,041 km²
· Aquo:	1,4%
Habitanti:	(105ma granda)
· Totala:	6,290,413 (2013)
· Denseso di habitantaro:	341.5 hab./km²
KLP (KPP):
· Totala:	{{{KLP_KPP_totala}}}
· Segun persiono:	{{{KLP_KPP_segun_persiono}}}
KLP:
· Totala:	{{{KLP_totala}}}
· Segun persiono:	{{{KLP_segun_persiono}}}
Gini:	([[{{{Gini_yaro}}}]])
	{{{Gini_chanjo}}} {{{Gini}}}
	{{{Gini_valoro}}} · {{{Gini_rango}}}
IHD:	([[{{{IHD_yaro}}}]])
	{{{IHD_chanjo}}} {{{IHD}}}
	{{{IHD_valoro}}} · {{{IHD_rango}}}
Pluse informi:
Valuto:	Dolaro di Usa (pos 2001)
· Abreviuro:	{{{Abreviuro}}}
· Simbolo:	{{{Simbolo}}}
Tempo-zono:	{{{Tempo_zono}}}
· Somero tempo:	{{{Somero_tempo}}}
Dato-formato:	{{{Dato_formato}}}
Veho-latero:	{{{Veho_latero}}}
Telefono-kodexo:	{{{Telefono_kodexo}}}
ISO:	{{{ISO}}}
	{{{ISO2}}}
	{{{ISO3}}}
Reto-domeno:	.sv
Reto-domeni:	{{{Reto_kodi}}}
	{{{Reto_kodo2}}}
	{{{Reto_kodo3}}}
	{{{Reto_kodo4}}}
	{{{Reto_kodo5}}}
Precipua religio:	katolikismo (91,2%)
Oficala retosituo:	{{{Oficalaretosituo}}}

Salvador esas lando qua jacas en Central-Amerika. Lua vicina landi esas:

• en nordo ed esto: Honduras
• en westo: Guatemala.

En sudo jacas oceano Pacifiko.

Bazala fakti pri Salvador

Historio

Videz anke: Historio di Salvador.

Hispani fondis l'unesma urbo en la regiono en 1525. L'unesma chef-urbo di lando, nune konocata kom Ciudad Vieja, fondesis en 1528. Ica urbo havis 50 o 60 domi.

En 1811 ed en 1814 okuris rebelesi kontre Hispaniana dominacajo. Fine Salvador, kom parto di Central-Amerikana Federuro divenis nedependanta de Hispania en 15 di septembro 1821. Salvador restis parto di la Federala Republiko di Central-Amerika til 1839, kande la federuro dissolvesis ed ol divenis nedependanta republiko.

De 1872 til 1898 Salvador probis riestablisar la Central-Amerikana federuro, ma faliis. Kun stato-stroko en Salvador en 1898, l'ideo desaparis.

L'exportacajo di kafeo adportis granda profiti a poka familii, qua kontrolis Salvadorana politiko, tam konservemi kam liberali, dum 19ma yarcento. En 1931 okuris stato-stroko, e generalo Maximiliano Hernández Martínez, un admiranto di fashismo, kaptis povo. Ilu represis violente l'indijena populo e rurala rezisto. En 1932 okuris La Matanza, nomo di la represo di rurala revolto komandita da revolucionisto Farabundo Martí kontre lua guvernerio, qua rezultis 30.000 personi mortigita, enkarcerigita o exilita.

De 1931 - kande generalo Maximiliano Hernández Martínez asumis povo pos stato-stroko - til 1979 Salvador esis regnita da militisti. Militarala rejimo finis kun stato-stroko qua renversis la generalo Carlos Humberto Romero e instalis la Revolucionala Uniono di Guvernerio de Salvador en povo. En 1980 fondesis Fronto Farabundo Martí por Nacionala Libereso, e komencis interna milito en lando.

En 26 di marto 1982 eventis elekti por Nacionala Kongreso. Le deputati elektis civila prezidanto Álvaro Magaña, e guvernerio di Revolucionala Uniono finis. L'interna milito finis en 1992, e Fronto Farabundo Martí divenis legala partiso.

Fine en 2009 por l'unesma foyo un membro di Fronto Farabundo Martí por Nacionala Libereso (FMLN), Carlos Mauricio Funes, elektesis prezidanto di Salvador. En 2014 ilu sucedesis per Salvador Sánchez Cerén, de la sama partiso.

Politiko

Asamblea Legislativa ("Legifal Asemblajo"), la parlamento di Salvador.

Salvador esas prezidantala republiko. La prezidanto esas la chefo di stato e la chefo di guvernerio. Lu elektesas dal populo por 5-yara periodo, e ne povas rielektar. Nuna prezidanto esas Salvador Sánchez Cerén, de la partiso FMLN, depos 1 di junio 2014.

La parlamento (Asamblea Legislativa) havas unika chambro kun 84 membri, qui elektesas dal populo 3 yari. Lando havas 6 politikala partisi, la precipua esas ARENA - Alianza Republicana Nacionalista e FMLN - Frente Farabundo Martí para la Liberación Nacional.

Nuna konstituco di lando adoptesis en 15 di decembro 1983.

La maxim alta korto di lando esas la Supra Korto, kun 15 membri, un di qua elektesas prezidanto di judiciala povo.

Geografio

Mapo di Salvador.

Lago Coatepeque.

Salvador jacas inter la latitudi 13º til 15º N e la longitudi 87º til 91º W. Ol esas la min granda lando di Central-Amerika. Lua frontieri mezuras 545 km, di qui 203 km kun Guatemala e 342 km kun Honduras. Ol havas 307 km di litoro en Pacifiko.

Existas du montokateni paralele a litoro, kun central alta planajo inter la du, e basa tereni apud la litoro. La montoza regioni e l'alta planajo kovras 85% di Salvadorana teritorio. La maxim alta monto esas Cerro El Pital, kun 2730 metri di altitudo.

Salvador havas plu kam 300 fluvii, di qui la maxim longa esas Lempa, l'unika navigebla fluvio di lando. Exitas multa lagi en krateri di extingita volkani. La maxim importanta esas lago Ilopango (70 km²) e lago Coatepeque (26 km²).

Lua klimato esas tropikala kun influo di altitudo en kelka regioni. Pluvala sezono eventas de mayo til oktobro. En sudo di lando, pluvo povas superesar 2000 mm.

Ekonomio

San-Salvador.

Videz anke: Ekonomio di Salvador.

Quankam lando sufris diversa naturala dezastri dum lua historio, Salvador nune havas stabila ekonomio. Segun Mondala Banko ol havas la 3ma maxim granda ekonomio di Central-Amerika.

Kafeo esas la precipua agrokultivala produkto por exportacajo. Turismo esas l'ekonomiala sektoro qua kreskas plu rapida dum recent yari.

Cirkum 1/3 de la familii recevas pekunio sendita de exter-lande. La valori sendita esas equivalanta a la totalo di exportacaji, e kompensas kun US$ 4.12 bilioni la komercala deficito. En 1 di januaro 2001 Salvador adoptis la dolaro di Usa kom monetaro alonge Salvadorana Colón.

Demografio

La habitantaro di Salvador kreskis de 1,9 milioni en 1940 til 4,7 milioni en 1984. En 2007 eventis demografiala kontado, qua kontis 5,744,113 habitanti, ma ca cifro konsideresas kontroversa, nam exemple en San-Salvador on existas 316,090 habitanti, ma 287,615 povas votar. Ca signifikas ke nur 10% di totala habitanti evas min kam 18 yari. Cirkum 90% de la habitantaro esas mestici, 9% deklaris esar blanki, ed 1% esas indijeni. Preske ne existas personi de Afrikana decendo en lando.

Segun l'artiklo 62ma de la konstituco di Salvador, l'oficala linguo di lando esas Hispaniana o Kastiliana, e preske tota habitantaro parolas ol. Kelka indijena grupi - min kam 1% de totala habitantaro - kontinuas parolar lua tradicionala lingui, exemple le Pipil e le Maya.

Kulturo

Tradicionala muzikala grupo di Salvador.

Quale altra Central-Amerikana landi, la kustumi di Salvador havas influi de Hispaniana e Central-Amerikan indijeni. Katolik eklezio exercas granda influo en lokala kulturo. Arkiepiskopo Óscar Romero esas konsiderata lokala heroo, por rezistar kontre violaci di homala yuri dum Salvadoran interna milito. Lando havas poka Afrikana influo kom rezulto di un lego kreita da Hispaniani dum la 17ma yarcento e mantenita pos la nedependo til 1980a yari, qua interdiktis l'eniro di Afrikani em la lando.

Importanta Salvadorana skriptisti esis Francisco Gavidia (1863-1955), Salarrué (1899-1975), Claudia Lars, ed altra.

Tradicionala muziko di Salvador havas Maya, Pipil ed Hispaniana influi. Nune populara ritmi esas salsa e cumbia - kun influi de Kubana, Kolumbiana e Mexikiana muziki - ed anke hip hop e reggaeton.

Religio

Segun statistiko, 47% de Salvadorani esas katoliki, 33% esas Evangelika protestanti., e 17% deklaris su sen religio. L'altra 3% dividesas en Testi di Jehovah, Hare-Krishna, Mohamedani, Buddhisti, ed altra.