Vatikan

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Şuraya atla: kullan, ara
Vatikan Şehir Devleti
Stato della Città del Vaticano[1]
Bayrak Arma
Bayrak Arma
Ulusal Marş: "Inno e Marcia Pontificale"  (İtalyanca)
"Pontifical Anthem and March" Kraliyet Marşı: 
Konum
 Vatikan konumu  (koyu yeşil)
Başkent Vatikan Şehri[2]
41°54′K 12°27′D / 41.9°K 12.45°D / 41.9; 12.45
Resmî dil(ler) Latince, İtalyanca
Etnik gruplar  İtalyan, İsviçreli (Vatikan İsviçre Muhafızları), diğer [3]
Yönetim biçimi Dini[4],
Papazlık - Monarşi[5],
Mutlak veya Seçmeli Monarşi[6]
ya da Teokrasi[7]
 - Papa I. Franciscus (Jorge Mario Bergoglio)[8]
 - Devlet Komisyonu Başkanı Giuseppe Bertello
Kuruluş
 - Laterano Antlaşması 11 Ocak 1929
Nüfus
 - Temmuz 2009 tahmini 826[9] (220.)
Para birimi Euro (€)[10][11] (EUR)
Zaman dilimi CET (UTC+1)
 - Yaz CEST (UTC+2)
Trafik akışı sağ
Internet TLD .va
Telefon kodu +379[12]

Vatikan, İtalya'nın Roma şehrinde bulunan, Hıristiyanlık dininin Katolik mezhebinin yönetim merkezi olan devlet. Yerleşik nüfus 930 civarındadır. Fakat Vatikan turistik bir yer olduğundan bu nüfus turistlerle 1.500'ü aşmaktadır. Çevresi yüksek duvarlarla kaplıdır ve kameralarla izlenmektedir. Dünyanın yüzölçümü olarak en küçük ülkesidir. Mutlak monarşiye dayalı bir yönetim uygulanır. Devlet başkanı olarak Papa'nın sözleri yasa hükmündedir. Papa, hem devlet başkanı, hem de Katolik mezhebinin ruhani lideridir. Katolik kilisesinin genel başkanı, Vatikan Devleti'nin de başkanı olur. Papa yasama, yürütme ve yargının da başkanıdır. Vatikan'ın, 100 kişilik İsviçre vatandaşı ve Katolik olması şart olan geleneksel giysili muhafızlardan oluşan küçük bir ordusu vardır.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Vatikan tarihi
Vatikan müzesi

İtalya'nın tarihiyle hemen hemen aynı tarihe sahip olan dünya Katolik dininin merkezi kabul edilen 0.44 km karelik alana sahiptir. Pontificio ruhban sınıfı tarafından yönetilir. Devlet başkanı Papa'dır.

Vatikan içi

1929'da İtalya Devleti'yle Kilise arasında Laterano Antlaşması antlaşması imzalandı. Bu antlaşmayla ülkenin resmi dininin Katolik dini olduğu ve Roma'nın kutsal bir şehir olduğu ilan edildi.

Papa'nın kabul günü[değiştir | kaynağı değiştir]

San Pietro Katedrali
Vatikan

Papa'nın kabul günü genellikle kışın haftada bir kez çarşamba günleri Vatikan şehrinde, yazın ise Roma'ya yaklaşık 40 km. uzaklıktaki Castel Gondolfo'da gerçekleştirilir. Bu genel kabul gününe katılmak için Prefetto della Casa Pontificia, 00120 Città del Vaticano adresinde bulunan büroya başvurmak gerekir. Katolik dinine mensup olanların bağlı olduğu kiliseden bir yazı getirmesi istenmektedir. Papa'nın kabul gününe katılacak kadınların, uzun kollu, başı kapalı, koyu renkli veya dikkati çekmeyen sade giysilerle; erkeklerin ise koyu renkli ceket ve kravatla katılmaları gerekmektedir.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Vatikan’ın doğrudan ya da dolaylı olarak sahibi olduğu veya yönlendirdiği günlük, haftalık ve aylık 200’den fazla gazete ve dergi, 154 radyo istasyonu veya emisyonu, 49 TV kanalı veya kablolu yayını bulunmaktadır.

Bütçesi; katoliklerden kesilen kilise vergisi, aidatlar, bağışlar, şirket gelirleri, hisse senedi-tahvil-bono gelirleri, bankacılık ve faiz gelirleri, hediyelik eşya satışlarından elde edilen gelirlerle basın yayından elde edilen reklâm gelirlerinden oluşmaktadır.

Akımlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vatikan'da etkileri ve güçleri tartışılamayacak başlıca birkaç akım vardır. Bunlardan ikisi laik, diğerleri dinsel niteliktedir. Laik akımlar Opus Dei (Tanrı’nın Eseri)'yle Malta Şövalyeleri’dir.

Domeniken tarikatı: Domeniken kelimesi latinceden Türkçeye çevrilmiştir, asıl telaffuzu Domenicani'dir. Domenicani kelimesi, üç şekilde kullanmaktadırlar.

  • Domenicani tarikatı adını kurucusu olan Aziz Domeniko tarafından almıştır.
  • Domenicani İtalyanca'da Pazarcılar diye geçer. Pazarcılar kelimesinden anlaşılabileceği gibi bu tarikata bağlı olan rahipler, her pazar kilisede vaaz vermektedirler. Vaaz işlemi her rahip için zorunlu tutulmuştur. Böylece İncil'i ve Tanrı'nın söylediklerini insanlara daha iyi anlatabilmektedirler.
  • Domenicani kelimesini Latinceye çevirdiğimizde "Domini-Cani" "Tanrı'nın Köpekleri" anlamı ortaya çıkmaktadır. Bu kelimeyle domeniken tarikatının Tanrı'nın hizmetlileri olduğu ve Tanrı için çalıştıkları ifade edilmek istenmektedir.

Domeniken Tarikatı'ndaki rahip ve rahibeler, kendilerini Meryem'e adamış din adamlarıdır. Bunlar için en önemli husus, kurum olarak Kilise’nin sürekliliğinin korunması ve her koşul altında savunulmasıdır. Dominikenler, Kiliseye öncelik prensibine dayanan tarikattır.

Fransiskenler: Yoksullardan yana, din adına karşılıksız çalışan keşişler topluluğudur. Adlarını kurucusu olan Assisili Aziz Fransua'dan almıştır.

Cizvitler tarikatı: Katolik aleminin entelektüelleri olan Cizvitler için önemli olan Papalık Makamı'dır. Papaların kendileri veya Kilise'nin kendisi değil, Papalık Makamı'nın korunması ve savunulması öncelik taşımaktadır. Ayrıca bu tarikat papalık makamının korunması için kendi bankası olan Dünya Bankası'nı kurup tüm gelirini bu makamı güçlendirmek için kullanmıştır.

Coğrafyası[değiştir | kaynağı değiştir]

Vatikan haritası

Güney Avrupa'da, İtalya'da yer alır. Ilıman bir iklime sahiptir ve alçak tepeliklerden oluşur.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaklaşık 900-1000 civarı bir nüfus bulunur. Bunların çoğunu çeşitli ülkelerden gelen papazlar ve İsviçreli muhafızlar oluşturur.

Savunma[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana meydan olan St. Peter Meydanı'nın korumasını İtalyan polisi üstlenmiştir. Vatikan Devleti'nin geriye kalan kısmında orayı koruyacak bir polis ya da askerî güç, İsviçreli Muhafızlar Kıtası dışında yoktur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Vatikan ile ilgili medyaları bulabilirsiniz.
  1. ^ Treaty between the Holy See and Italy, article 26.
  2. ^ Vatikan Şehri bir şehir-devlettir
  3. ^ "CIA - The World Factbook - Holy See (Vatican City)". Cia.gov. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/vt.html. Erişim tarihi: 10.10.2009. 
  4. ^ "Papalık (Vatikan Şehri)". CIA—Dünya Almanağı. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/vt.html. Erişim tarihi: 22 Mart 2012.  (İngilizce)
  5. ^ "Vatikan Şehri". katolik-sayfalar.com. http://www.catholic-pages.com/vatican/vatican_city.asp. Erişim tarihi: 22 Mart 2012.  (İngilizce)
  6. ^ "Vatikan Şehri Resmi Sitesi - Devlet Bölümleri". Vatican City State. http://web.archive.org/web/20110721081033/http://www.vaticanstate.va/EN/State_and_Government/StateDepartments/index.htm. Erişim tarihi: 22 Mart 2012.  (İngilizce)
  7. ^ Beşeri Coğrafya Uluslararası Ansiklopedisi s.226 (İngilizce)
  8. ^ "Katolik dünyası yeni papasını seçti". Radikal. http://www.radikal.com.tr/Radikal.aspx?aType=RadikalDetayV3&ArticleID=1125065&CategoryID=81. Erişim tarihi: 13 Mart 2013. 
  9. ^ Holy See (Vatican City), The World Factbook, CIA. Retrieved 14 April 2009.
  10. ^ Since 2002-01-01. www.vatican.va Holy See Press office — General Information. Retrieved 2009-10-23
  11. ^ Before 2002, the Vatican lira (on par with the Italian lira)
  12. ^ ITU-T assigned code 379 to Vatican City. However, Vatican City is included in the Italian telephone numbering plan and uses the Italian country code 39, followed by 06 (for Rome) and 698.

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Bekir Zakir Çoban, Geçmişten Günümüze Papalık, İstanbul, 2009.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vatikan&oldid=15842173" adresinden alındı.