Ղրղզստան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ղրղստանի Հանրապետություն
Кыргыз Республикасы
Kırgız Respublikası
Кыргызская Республика
Kyrgyzskaya Respublika
Ղրղզստանի դրոշ
Դրոշ
Ղրղզստանի զինանշանը
Զինանշան
Ազգային օրհներգ՝
Ղրղզստանի ազգային հիմն
Ղրղզստանի դիրքը
Մայրաքաղաք
Ամենամեծ քաղաք
Բիշկեկ
42°52′N, 74°36′E
Պետական լեզուներ ղրղզերեն, ռուսերեն
Կառավարում Հանրապետություն
 -  Նախագահ Ալմազբեկ Ատամբաև
Անկախություն ԽՍՀՄ-ից 
 -  Հռչակված Օգոստոսի 31 1991 
 -  Վերջնական Դեկտեմբերի 25 1991 
 -  Ջրային (%) 3.6
Բնակչություն
 -  Հուլիս 2005 նախահաշիվը 5,482,000[1]  (111-րդ)
 -  1999 մարդահամարը 4,896,100 
ՀՆԱ (ԳՀ) 2008 գնահատում
 -  Ընդհանուր $11.604 billion[2] (134-րդ)
 -  Մեկ շնչի հաշվով $2,184[2] 
Ջինի (2003) 30.3 (միջին
ՄԶՀ (2007) Green Arrow Up Darker.svg 0.710[3] (միջին) (120th)
Դրամական միավոր Սոմ (KGS)
Ժամային գոտի KGT (UTC+6)
Վերին մակարդակի ազգային դոմենն .kg
Հեռախոսային կոդ +996


Ղրղզստան (ղրղզերեն՝ Кыргызстан; ռուսերեն՝ Киргизия, տրասլիտացված՝ Կիրգիզիա կամ Կիրղիզիա) (IPA արտասանությամբ՝ /ˈkəːgɪztan/), պաշտոնապես՝ Ղրղզստանի Հանրապետություն, երկիր է Կենտրոնական Ասիայում։ Ղրղստանը լեռնային և դեպի ծով ելք չունեցող երկիր է, այն սահմանակից է Ղազախստանին՝ հյուսիսում, Ուզբեկստանին՝ արևմուտքից, Տաջիկստանին՝ հարավ-արևմուտքից և Չինաստանին՝ հարավ-արևելքից։ «Ղրղզ» էթնոհորոնիմը նշանակում է «քառասուն ցեղեր», որը վերաբերում է վիպերգական հերոս Մանասին, որը միավորել է քառասուն ցեղերը խիթանների դեմ։ Քառասուն ճառագայթները Ղրղզստանի դրոշի վրա խորհրդանշում է Մանասի քառասուն ցեղերը[4]։

1991 թվականի անկախությունից ի վեր Ղրղզստանում տեղի է ունեցել երկու հեղափոխություն՝ մեկը 2005 թվականի Կակաչների հեղափոխությունը և 2010 թվականի հեղափոխությունը, որը իշխանությունից հեռացրել է 2005 թվականի հեղափոխության առաջնորդ Կուրմանբեկ Բակիևին։

Տեսարժան վայրեր[խմբագրել]

Ղրղստանի տեսարժան վայրերից մեկն է "Իսիկ-Կուլը" որը գտնվում է "Տեռսկեյ Ալա-Տօօ" և "Կյունգեյ-Ալա-Տօօ" լանջերի միջև։ Նա մտնում է աշխարհի 25 ամենամեծ տարածքը ունեցող լճերի մեջ և 7 ամենախորը լճերի մեջ։ Միջին խորությունը 278 մ է։

Աղբյուրներ[խմբագրել]

  1. Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009)։ «World Population Prospects, Table A.1» (PDF)։ United Nations։ http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf։ Վերցված է 2009-03-12։ 
  2. 2,0 2,1 «Kyrgyzstan»։ International Monetary Fund։ http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2009/02/weodata/weorept.aspx?sy=2006&ey=2009&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=917&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=60&pr.y=8։ Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 01–ին։ 
  3. «Human Development Report 2009: Kyrgyzstan»։ The United Nations։ http://hdrstats.undp.org/en/countries/country_fact_sheets/cty_fs_KGZ.html։ Վերցված է 2009 թ․ հոկտեմբերի 18–ին։ 
  4. Forty tribes and the 40-ray sun on the flag of Kyrgyzstan, SRAS–The School of Russian and Asian Studies