Francia

République française
Republica francese
République française Republica francese
	Motto; Liberté, Égalité, Fraternité; (francese : Libertate, Equalitate, Fraternitate)
	Hymno; La Marseillaise;
Capital	Paris
Linguas official	francese
Governamento	Unitari republica
Formation
Area
Population
Numerario	Euro (€)1, CFP Franc2
Fuso horari	(UTC+1 3)
Dominio de Internet	.fr 4
Codice telephonic	+33
	1Tote del Republica francese minus le territorios in le Oceano Pacific. 2Territorios francese in le Oceano Pacific solo. 3Francia metropolitan solo. 4Additionalmente a .fr, altere TLDs es usate in territorios e departimentos ultramar: .re, .mq, .gp, .tf, .nc, .pf, .wf, .pm, .gf e .yt. Francia anque usa .eu, dividite con membros del Union Europee.

Francia, o le Republica francese (République française in francese) es un del paises de Europa que ha frontieras al sud con Espania, Andorra, Monaco e le Mar Mediterranee, al nord e le west con le Oceano Atlantic, al est con Belgica, Luxemburg, Germania, Suissa e Italia.

Desde le tractato de Roma (1957), Francia es un membro del Union Europee. Es tamben un membro permanente del Consilio de Securitate del Organisation del Nationes Unite.

Historia[modificar | modificar fonte]

Durante le Antiquitate, Francia, alora appellate Gallia, esseva populate per le Celtas. In le 1me seculo a.C., le imperator roman Julio Cesar invadeva Gallia e lo integrava in le imperio roman. Isto es le ration proque le francese es un lingua romanic.

A partir del 5te seculo p.C., le imperio roman esseva attaccate per barbaros germanic. In Francia, le Francos installava lor regno. In 800, le rege del Francos Charlemagne – qui haveva conquirite Germania e le nord de Italia – se faceva coronar imperator per le Papa. Su tres filios divideva le imperio inter se, e Carolo le calve recipeva le regno de Francia.

Durante le Medievo, Francia esseva dividite in multe ducatos que esseva constantemente in guerra. Le rege de Francia comenciava a reconquirer le regno a partir del fin del medievo. Sub le regno de Ludovico XIV in le 17me seculo, le pais attingeva quasi le mesme frontieras que hodie.

Durante le 18ve seculo, le populo francese suffreva multo del impostos, del guerras e del fame. Intellectuales disveloppava ideas liberal e voleva que le populo participa in le governamento del Stato.

In 1789, le populo de Paris, dirigite per le burgese, se revoltava: il esseva le Revolution Francese. Le Republica esseva proclamate in 1792 e le rege esseva decapitate in 1793.

Politica[modificar | modificar fonte]

Le constitution del Quinte Republica esseva approbate per referendum public le 28 de septembre 1958. Illo multo fortiava le autoritate del poter executive in constrasto con le Parlamento. Secundo le constitution, le presidente es eligite directemente per le populo pro un periodo de cinque annos. Le arbitrage del presidente assecura un functionamento regular del poteres public e le continuitate del stato. Le presidente nomina le prime ministro, preside in le consilio del ministros, commanda le fortias armate, e conclude tractatos international.

Le Assemblea National (Assemblée Nationale) es le principal corpore legislative. Su deputatos es directemente eligite pro periodos de cinque annos, e tote sedes es votate in cata election. Le senatores es eligite per un collegio electoral pro periodos de novem annos, e un tertio del Senato es renovate cata tres annos. Le poteres legislative del Senato es limitate: le Assemblea National ha le ultime parola in le evento de un disaccordo inter le duo cameras. Le governamento ha un influentia forte in le organisation del agenda del Parlamento.

Divisiones administrative[modificar | modificar fonte]

Francia ha 26 regiones (région), que es de novo subdividite in 95 departimentos (département).

Picardie
Poitou-Charentes
Provence-Alpes-Côte d'Azur
Rhône-Alpes
Departimentos ultra mar (DOM)
cata un de illes es simultaneemente un departimento e un region.

Collectivités territoriales (Collectivitates territorial):
- Saint-Pierre et Miquelon
- Mayotte

Pays et Territoires d'outre-mer (PTOM) (Paises et territorios de ultramar):
- Wallis et Futuna
- Polynesia francese
- Nove Caledonia (pais de ultramar desde 1998)
- Sud et Antarctic francese territorios

Geographia[modificar | modificar fonte]

Francia possede un grande varietate de paisages, ultra planas litoral in le nord e west, ubi Francia ha frontieras con le Mar del Nord e le Oceano Atlantic, usque le catenas de montanias in le sud (le Pyreneos) e le sudest (le Alpes); iste contine le puncto le plus alte de Europa, le Mont Blanc con 4810 m.

In le medio se trova altere regiones elevate como le Massif Central o le Vosges montanias e grande bassinos de rivieras como les del riviera Loire, del riviera Rhodena, del Garonne, e del Seine.

Economia[modificar | modificar fonte]

La Défense, le districto financiari de Paris.

Le economia de Francia combina importante interprisas private con substantial, mais diminunente, intervention del governamento. Grande areas fertile, le application de technologias moderne, e subventiones ha permittite facer de Francia le major productor agricultural in Europa del west.

Le governamento conserva un influentia considerabile super segmentos clave in sectores de infrastructura, con un participation majoritari in interprisas de traino, electricitate, aeronautica, e telecommunication. Illo relaxa pauc a pauc su controlo super iste sectores depost le annos 1990. Le governamento vende lentemente su holdings in France Telecom, in Air France, e in le industrias del assecurantia, del banca, e del defensa.

Francia se reuniva con 10 altere membros del Union Europee pro lancear le euro le 1 de januario 1999; le moneta in euro reimplaciava completemente le franc francese in 2002.

Demographia[modificar | modificar fonte]

Le lingua official es le francese, sed il ha varie linguas local comoe le basco, breton, catalano, corsicano, nederlandese (flaminge), germano (alsatian) e occitano; totevia le governamento e le systema scholar francese discoragiava le uso de cata un de illes usque recentemente. Le linguas regional es nunc inseniate in alcun scholas, ben que le francese remane le unic lingua official (local e nationalmente).

Religion[modificar | modificar fonte]

Secundo le Declaration del Derectos del Homine e del Citatano de 1789, Francia garanti le libertate de religion como un derecto constitutional. Le lege de 1905 institueva le separation del ecclesia e del stato e prohibiva al governamento recognoscer, salariar o subsidiar alcun religion. In le situation precedente, establite in 1801-1808 con le Concordat, le stato appoiava le Ecclesia Catholic Roman, le Ecclesia Lutherian, le Ecclesia Calvinista e le Judaismo e provideva le education religiose public in iste religiones (pro rationes historic, iste situation es ancora actual in Alsace-Moselle).

Le governamento francese non guarda statisticas concernente le religiones.

Le 2003 CIA World Factbook lista le religiones de Francia : Catholicos Roman 83-88%, Protestantes 2%, Judeos 1%, Islamiticos (laboratores de Africa del Nord) 5-10%, non affiliate 4%. (Iste numeros non es secur.)

Cultura[modificar | modificar fonte]

Sport[modificar | modificar fonte]

Football es le sport le plus popular, con plus de 2,3 milliones de licentiatos (de qui 97% son homines),^[1] un popularitate accrescite per le victoria de Francia durante le Cuppa del Mundo in 1998 e postea del campionato de Europa in 2000. Tennis, equitation, artes martial, basketball, handball e golf son equalmente multo practicate, sin oblidar rugby a 15 e bollas, que son specialmente popular in le sud del pais.^[2]. De plus, presso de septe milliones de franceses skia cata hiberno, le plus sovente extra tote organisation sportive.^[3] Quanto a scherma e a cyclismo, istos son le disciplinas in quales Francia es le plus titulate (respectivement 41 e 37 titulas olympic post le Jocos Olympic de Athenas in 2004).^[4]

Arte[modificar | modificar fonte]

Paris ha traditionalmente essite un del plus importante locos pro le studio e practica del artes. Maestros estranie, como Pablo Picasso, Vincent Van Gogh o Salvador Dalí, ha sovente travaliate in Francia. Pictores francese importante include Eugène Delacroix, Jacques-Louis David, Claude Monet, Auguste Renoir, Édouard Manet, Paul Cézanne, Henri de Toulouse-Lautrec, Paul Gauguin e Henri Matisse.

Litteratura[modificar | modificar fonte]

Francia ha producte multe scriptores celebre, essentialmente de lingua francese (nonobstante, Frédéric Mistral scribeva in occitano/provençal). Durante le epocha de Louis XIV, litteratura vernacular esseva largemente promote; le poetas Molière, Corneille, Racine e alteres floriva, alsi como le fabulista Jean de La Fontaine e Blaise Pascal. Beaumarchais, Sade, Voltaire e le encyclopedistas esseva importante scriptores del seculo 18. Totevia, le scriptor francese le plus amate es sin dubite Victor Hugo. Altere romanceros del seculo 19 include Stendhal, Balzac, Dumas, Flaubert e Zola, durante que Rimbaud e Baudelaire faceva significante contributiones poetic. Popular scriptores francese del seculo 20 include André Gide, Antoine de Saint-Exupéry e Marguerite Yourcenar.

Citates principal[modificar | modificar fonte]

Paris

Aix-en-Provence, Ajaccio, Albi, Amiens, Angers, Angouleme, Bastia, Belfort, Besançon, Bordeaux, Brest, Caen, Calais, Cannes, Carcassonne, Charleville-Mézières, Clermont-Ferrand, Colmar, Dijon, Dunkerque, Epinal, Evreux, Grenoble, La Rochelle, Le Havre, Le Mans, Lille, Limoges, Lyon, Marseille, Metz, Montpellier, Mulhouse, Nancy, Nantes, Nice, Nîmes, Orléans, Paris, Perpignan, Poitiers, Quimper, Reims, Rennes, Roubaix, Saint-Dié-des-Vosges, Rouen, Saint-Étienne, Saint-Nazaire, Strasbourg, Tarbes, Toulon, Toulouse, Tourcoing, Tours and Valence.

Indice de disveloppamento human, 2003: 17. (in 175)
world-wide press freedom index Classificate 11. in 139
Mappa politic de Francia
Mappa physic de Francia

Referentias[modificar | modificar fonte]

↑ N°1 : le football. linternaute.com (septembre 2008). Recuperate le 24 de februario 2010. (francese)
↑ Istos son le nove sports con le plus de licentiatos in Francia, secundo Les 20 sports qui comptent le plus de licenciés. linternaute.com (septembre 2008). Recuperate le 24 de februario 2010. (francese)
↑ N°19 : le ski. linternaute.com (septembre 2008). Recuperate le 24 février 2010. (francese)
↑ All the Medallists since 1896. olympic.org. Recuperate le 24 de februario 2010. (anglese)