Arabisch alfabet

Arabisch
Algemene informatie
Type	Abjad
Talen	Arabisch
Periode	400 tot heden
Schrijfrichting	Rechts-naar-links
Verwantschap
Afgeleide schriften	o.a. Perzisch alfabet
Indeling
ISO 15924	Arab
Portaal    Taal

Wereldwijd gebruik van het Arabisch alfabet:

██ Landen met het Arabisch alfabet als enige officiële spelling

██ Landen die het Arabisch alfabet gebruiken naast andere schriften.

Het Arabische alfabet (Arabisch: الأبجدية العربية, al-abdjadiyya al-ʿarabiyya), bestaat uit 28 letters. Het Arabisch wordt geschreven van rechts naar links. Voor Arabische letters is dit de natuurlijke schrijfrichting.

Het schrift wordt aan elkaar geschreven, ook drukschrift: een drukschrift met geïsoleerde letters, zoals wij in bijvoorbeeld het Nederlands gebruiken, kent het Arabisch niet. Wel zijn er diverse schriftstijlen, zoals Naskh, Ruqʿa en Koefisch. Kalligrafie is zeer belangrijk binnen de islam; velen kennen op religieuze gronden beperkingen ten aanzien van afbeeldingen, en kalligrafie is hierdoor een alternatief voor versieringen.

Het Arabische alfabet is net zoals dat van sommige andere Semitische talen een consonantenalfabet: het bestaat uit medeklinkers. In woordenboeken en bepaalde andere boeken staan wel klinkers aangegeven, maar dan met tekens boven en onder de medeklinkers. Strikt gezien zijn dit drie klinkers, /a/, /i/ en /u/, maar in de praktijk wordt, wat officieel de /a/ is. veelal uitgesproken als /E/.

Voor westerse mensen klinken vooral de keelklanken qaf en ʿayn exotisch in de oren. Deze klanken worden diep in de keel uitgesproken.

Dit alfabet is niet alleen de basis van het Arabische schrift, maar ook van het geschreven Perzisch, Urdu en Koerdisch. Het Arabische schrift was lange tijd ook de basis voor het Turks, totdat Atatürk het in 1928 verving door het Latijnse alfabet. Ook wordt het door sommige groepen gebruikt voor het Afrikaans. Het Kazachse alfabet wordt behalve met het Cyrillische, ook met het Arabische schrift geschreven.

Arabisch alfabet

letter	naam	SAMPA- waarde	letter	naam	SAMPA- waarde
ا	alif	a	ط	tah	t?
ب	ba	b	ظ	dza	z?
ت	ta	t	ع	'ain	?\
ث	tha	T	غ	gain	G
ج	jim	dZ	ف	fa	f
ح	ḥa	X\	ق	qaf	q
خ	kha	x	ك	kaf	k
د	dal	d	ل	lam	l
ذ	dhal	D	م	mim	m
ر	ra	r	ن	nun	n
ز	zai	z	ه	ha	h
س	sin	s	و	waw	w
ش	sjin	S	ي	ya	y
ص	sad	s?	ء	hamza
ض	dad	d?

Lettervormen

In tegenstelling tot het Latijnse schrift zijn de lettervormen in het Arabische schrift afhankelijk van de plek waar ze zich in een geschreven woord bevinden; een letter heeft een verschillende vorm als deze verbonden is met een voorafgaande of volgende letter. Dit leidt ertoe dat alle primaire karakters in het Arabisch schrift verschillende vormen kennen.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen de verschillende schrijfwijzen. Let op dat niet alle tekens in alle vier vormen voorkomen

• beginvorm: eerste teken van een aan elkaar geschreven gliefgroep;
• middenvorm: tussen twee andere karakters;
• eindvorm: aan het einde van een gliefgroep;
• geïsoleerd.

Er zijn zes karakters (و ز ر ذ د ا) die alleen de geïsoleerde of eindvorm kennen; als deze gebruikt worden zal de daaropvolgende letter dus de initiële vorm aannemen. De Arabische spelling van Ararat, أرارات, is dus een verzameling losse letters, omdat geen van de vormende gliefen aangesloten aan de daaropvolgende geschreven kan worden.

Sommige letters zien er in alle vier de schrijfvormen er nagenoeg hetzelfde uit, terwijl andere een soms radicaal andere vorm aannemen. In het algemeen kan gesteld worden dat dat de begin- en middenvormen op elkaar lijken met dien verstande dat bij sommige letters de middenvorm met een kort horizontaal lijntje aan de rechterkant begint zodat aansluiting gevonden kan worden met het daarvoorafgaande karakter (vergeet niet dat het schrift van rechts naar links geschreven wordt!) De eind- en geïsoleerde vormen hebben ook een grote gelijkenis, maar de eindvorm zal vaak een horizontale lijn rechts kennen, en eindigen in een boogje ter linkerzijde, wat calligrafen de mogelijkheid geeft een woord een subtiel ornament te geven. Daarnaast bestaan er enkele ligaturen, een bekende is de lam-alif-combinatie.

Voor Arabische woorden bestaan verschillende transliteratiewijzen. Iedere methode is discutabel. In Nederlandse publicaties wordt vaak een vereenvoudigde Engelse transliteratiemethode gehanteerd, waarbij u als oe (abu) moet worden uitgesproken, j als dj (jihad) en sh als sj (sharia) (zie de tabellen hierboven). Hieronder staat een lijstje met Arabische letters die geen eenduidig equivalent in het Nederlands kennen, met daarbij de meest gebruikte schrijfwijze in het Nederlands en regels voor de uitspraak.

• ث – th (als th in het Engelse three - ook uitgesproken als s)
• ج – dj (als dj in jeans – in Egypte wordt dit als g in het Engelse good uitgesproken)
• ح en ه – h (volgens de wetenschappelijke methode: ḥ en h)
• خ – ch of g, soms kh (als g van goed)
• د en ض – d (wetenschappelijk: d (dal) en ḍ (dad))
• ذ – dh, soms dz (als th in het Engels father - ook uitgesproken als z)
• س en ص – s (wetenschappelijk: s (sien) en ṣ (sad))
• ش – sj (als sj in sjaal)
• ظ – ẓ of dz
• ع – ʿ of 3 (dit teken maakt de letter waar het voor staat zwaarder van klank - indien het woord hiermee eindigt geldt dit voor de laatste letter van het woord)
• غ – gh (ongeveer als de Franse gebrouwde r zoals in Paris)
• ق – q (als k - maar achter in de keel)
• و – w of oe, u
• ی – j, y of ie
• ء (hamza) – ' (korte pauze in het woord)
• ة (ta marboeta) - als h aan het eind van een zin of als t als na dat woord een ander woord volgt en in sommige meervoudsvormen

Zie ook

Mediabestanden

• Abjad
• Arabische cijfers
• Arabisch braille

Beluister

(info)