Globale Erwärmung

Die rüümligi Verdeilig vo dr globale Erwermig: D Grafik zeigt d Tämpraturanomalie im Zitruum 2000-2009, em wermsten Johrzähnt, wo bishär gmässe worden isch, im Vergliich zum Durchschnitt vo de Johr vo 1951-1980.^[1]

Aadeil vo unterschiidlige Iiflussfaktore uf d Tämpraturentwicklig sit 1900.

As globali Erwermig bezeichnet mä dr Aastiig vo dr Durchschnittstämpratur vo dr ärdnoche Atmosphäre und vo de Meer, wie män en in de vergangene Johrzähnt beobachtet het, und dene ihrer kümftig erwartete Erwermig. Zwüsche 1906 und 2005 het sich die durchschnittligi Lufttämpratur in Bodenöchi um 0,74 °C (± 0,18 °C) erhöht.^[2] S Johrzähnt vo 2000 bis 2009 isch mit Abstand s wermste gsi, wo je gmässe worden isch, e chli weniger warm si d 1990er Johr gsi, wo wermer gsi si as d 1980er.^[3]

Noch em gegewärtige wüsseschaftlige Verständnis isch dodrfür „sehr wohrschiinlig“^[4] d Versterkig vom natürlige Driibhuuseffekt, wo dr Mensch drfür verantwortlig isch.^[2]^[5] Die menschegmachti Erwermig entstoht dur s Verbrenne vo fossile Brennstoff (v.a. Chohle, Erdöl, Erdgas), dur e wältumfassendi Entwaldig und dur Land- und Vehwirtschaft. Dodrdur wärde s Driibhuusgas Chohledioxid (CO₂) und witeri Driibhuusgas wie Methan und Lachgas in dr Athmosphäre aagriicheret, so dass weniger Wermistrahlig vo dr Ärdoberflech in s Wältall ch abgstrahlt wärde.

Dr Deil vo dr historische wie erwartete anthropogenen Erwermig, wo mit Abstand dr grösst isch, füehrt me uf dr bishärig Konzentrationsaastiig vom Driibhuusgas Chohledioxid, wo bis hüte immer no zuenimmt, zrugg. Wäge starke Rückkoppligsprozäss isch die diräkti Wermiwirkig vom Chohledioxid aber mit hocher Wohrschiinlichkeit dütlig chliiner as die erwartete, wermende Sekundäreffekt, wo us dr Erwermig resultiere.

Bis zum Johr 2100 wird, abhängig vom kümftige Driibhuusgasusstoss und dr datsächlige Reaktion vom Klimasystem druf, en Erwermig um 1,1 bis 6,4 °C erwartet.^[2] Das hätti e Reihe vo Folgen: Verstärkti Gletscherschmelzi, dr Aastiig vom Meeresspiegel, verändereti Niiderschlagsmuster, zuenähmendi Wetterextrem, u.a. D Vilzahl vo de Konsequänze, wo sich je noch dr Grössi vo dr Erwermig ergee, isch aber kuum abschetzbar. Die grossi Schwankigsbreiti vo de Tämpraturprognose cha mä drbii weniger uf e fehlends Verständnis vo de natürlige Prozäss zurächne, als vil meh uf die umbekannti Reaktion vo dr Menschheit uf d Bedingige, wo sich verändere.

Nationali und internationali Klimapolitik het zum Ziil dr Klimawandel z vermiide und au sich dr z erwartende Erwärmig aazbasse.

Dr wüsseschaftligi Erkenntnisstand zur globale Erwermig wird vom Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC, uf Dütsch hüfig as „Wältklimaroot“ bezeichnet) diskutiert und zsämmegfasst. D Analyse vom IPCC, wo 2007 si Viert Sachstandsbricht veröffentligt het, zeige dr Forschigsstand über die menschligi Iiflussnahm uf s Klimasystem vo dr Ärde. Si si e Hauptgrundlag vo dr politische und wüsseschaftlige Diskussion vom Thema wie au vo de Ussage drzue in däm Ardikel. D IPCC-Darstellig und d Folgerige, wo mä drus cha zieh, stöhn im Middelpunggt vo dr Kontrovärse um die globali Erwermig.