Konflikt izraelsko-arabski

Konflikt izraelsko-arabski Wojny izraelsko-arabskie
Izrael i członkowie Ligi Arabskiej.
Czas	od 15 maja 1948
Miejsce	Bliski Wschód
Terytorium	Azja Zachodnia
Przyczyna	zatargi polityczno-religijne
Wynik	trwa nadal
Strony konfliktu Izrael Liga Państw Arabskich: Egipt Syria Jordania Irak Arabia Saudyjska Jemen Liban

Konflikty zbrojne izraelsko-arabskie
Wojna domowa w Mandacie Palestyny (1947-1948) – I wojna izraelsko-arabska (1948-1949) – Kryzys sueski (1956) – Wojna sześciodniowa (1967) – Wojna na wyczerpanie (1967-1970) – Wojna Jom Kippur (1973) – Wojna libańska (1982-1985) – Pierwsza intifada (1987-1991) – Intifada Al-Aksa (2000-2004) – II wojna libańska (2006) – Operacja Płynny Ołów (2008-2009)

Konflikt izraelsko-arabski (arab. الصراع العربي الإسرائيلي, hebr. הסכסוך הישראלי ערבי) – obejmuje okres ponad pół wieku politycznych napięć i jawnych niechęci pomiędzy Arabami a Żydami na Bliskim Wschodzie. Swoimi przyczynami wybiega on na dużo wcześniej przed powstaniem państwa Izrael (14 maja 1948) do czasu utworzenia ruchu syjonistycznego, którego celem działania było stworzenie państwa żydowskiego w tak zwanej Ziemi Izraela.

Konflikt izraelsko-arabski ma charakter etniczny, religijny i terytorialny. Niektórzy uważają ten konflikt za część wielkiego starcia cywilizacji pomiędzy Zachodem a Arabami i światem islamu. Inni uważają, że religijny wymiar jest zupełnie nowym aspektem tego konfliktu.

Niezależnie od przyczyn konflikt ten jest źródłem niechęci inicjującej liczne ataki na przeciwników we wszystkich państwach na całym świecie i tym samym, poprzez powszechność zjawiska terroru, przybiera charakter konfliktu globalnego.

Wstęp

W pierwszym okresie trwania konfliktu, po I wojnie światowej na terenach Mandatu Palestyny powstało kilka niezależnych państw arabskich. Jednak zmieniające się stosunki pomiędzy państwami oraz rosnący napływ nielegalnych żydowskich imigrantów po II wojnie światowej doprowadził do wzrostu napięć i wybuchu przemocy, które doprowadziły do obecnego stanu wzajemnej nieufności.

Poszukując sposobu rozwiązania konfliktu, 29 listopada 1947 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło Rezolucję nr 181 w sprawie podziału Palestyny. W myśl Rezolucji:

• państwo żydowskie miało liczyć 14 257 km² powierzchni i 935 tys. mieszkańców;
• państwo arabskie miało liczyć 11 664 km² powierzchni i 814 tys. mieszkańców.

Żydzi zaakceptowali decyzję Zgromadzenia Ogólnego ONZ, jednakże niezadowoleni Arabowie rozpętali spiralę przemocy, która w krótkim czasie doprowadziła do wybuchu wojny domowej w Palestynie (30 listopada 1947).

Wojny izraelsko-arabskie

Gdy 14 maja 1948 powstało niezależne państwo Izrael, konflikt żydowsko-arabski w Palestynie przeobraził się w konflikt izraelsko-arabski, który swoim zasięgiem objął teren całego Bliskiego Wschodu i jest jednym z najtrudniejszych do rozwiązania konfliktów na świecie.

Pierwsza wojna izraelsko-arabska wybuchła 15 maja 1948 roku i zakończyła się w 1949 podpisaniem porozumień rozejmowych pomiędzy walczącymi państwami. W 1956 Izrael za namową Wielkiej Brytanii i Francji dokonał agresji na Egipt, co wykorzystały oba państwa europejskie by pod pretekstem ochrony wolnej żeglugi zająć strefę Kanału Sueskiego. Pod międzynarodowym naciskiem w 1957 Izrael, Wielka Brytania i Francja wycofały swoje wojska, a ich miejsce zajęły międzynarodowe siły UNEF. W czerwcu 1967 Izrael rozpoczął wojnę sześciodniową, w której zajął Półwysep Synaj, Strefę Gazy, Judeę z Jerozolimą, Samarię i Wzgórza Golan. W 1973 państwa arabskie rozpoczęły Wojnę Jom Kippur, którą po początkowych sukcesach przegrały. Lata 1982-1985 były okresem wojny libańskiej, która znalazła swoją kontynuację w II wojnie libańskiej 2006.

Podstawowe problemy

W konflikcie izraelsko-arabskim wyraźnie da się zauważyć kilka podstawowych problemów:

• brak akceptacji członków Ligi Państw Arabskich dla istnienia żydowskiego państwa Izrael w Palestynie,
• okupacja przez Izrael Zachodniego Brzegu Jordanu i Wzgórz Golan,
• powstanie niezależnego państwa palestyńskiego,
• osadnictwo żydowskie na okupowanych terenach,
• status Jerozolimy: jedno miasto – dwie stolice, święte miasto trzech religii monoteistycznych,
• kwestia powrotu uchodźców palestyńskich,
• kwestia powstrzymania zarówno działań zbrojnych i przemocy zarówno ze strony palestyńskiej, jak i izraelskiej.

Proces pokojowy

Podejmowano wiele prób rozwiązanie tego konfliktu. Najważniejsze inicjatywy pokojowe to:

• porozumienie Camp David
• porozumienia z Oslo
• plan pokojowy dla Bliskiego Wschodu z 2003 roku
• inicjatywa genewska

Zobacz też

• Historia Izraela
• Autonomia Palestyńska
• Intifada
• Organizacja Wyzwolenia Palestyny
• Lista arabskich zamachów w Izraelu
• Lista zamachów na cele izraelskie na świecie
• Kwartet madrycki
• Stosunki izraelsko-syryjskie

Bibliografia

• Witold Pronobis, Polska i Świat w XX wieku.
• Wojciech Roszkowski, Półwiecze. Historia Polityczna Świata po 1945 roku.
• Artur Patek, Jan Rydel, Józef Janusz Węc, Najnowsza historia świata, Kraków, 2003.