Oktober
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
| sep | oktober | nov | ||||||
| << | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | >> | ||
Oktober (ook wel: wijnmaand) is de tiende maand van het jaar in de gregoriaanse kalender en heeft 31 dagen. De naam komt van het Latijnse octo voor acht. Oktober was oorspronkelijk de achtste maand van het jaar, omdat tot 153 v.Chr. het Romeinse kalenderjaar in maart begon.
In verband met de omschakeling van de zomertijd naar de standaardtijd op de laatste zondag van deze maand duurt oktober een uur langer dan de andere maanden van 31 dagen. Hiermee is oktober de langste maand van het jaar.
Oktober wordt ook wel de wijnmaand genoemd en geldt sinds de 16e eeuw als de rozenkransmaand.
Inhoud
Trivia[bewerken]
Chill October, John Everett Millais, 1870
- Oudnederlandse/puristische naam: wijnmaand.
- Romeinse naam: October. Keizer Domitianus noemde oktober echter naar zichzelf.[1]
- Tot in de 18e eeuw werd de afkorting 8ber voor oktober gebruikt.
- Joodse naam: Maresjiwan.
- De sterrenbeelden voor oktober zijn Weegschaal en Schorpioen.
- Oktober begint op dezelfde dag van de week als januari, behalve in schrikkeljaren.
Weerspreuken[bewerken]
- Is oktober warm en fijn, het zal een scherpe winter zijn; maar is hij nat en koel, ’t is van een zachte winter ’t voorgevoel.
- Warme oktoberdagen, februari vlagen.
- Blinkt oktober in zonnegoud, de winter volgt dan snel en koud.
- Brengt oktober veel vorst en wind, zo zijn januari en februari zeer mild.
Weerstatistieken maand oktober in Nederland[bewerken]
Gemiddelden
Langjarige gemiddelden in het tijdvak 1971-2000.
| De Bilt | Eelde | Rotterdam | Maastricht | |
|---|---|---|---|---|
| Gemiddelde temperatuur in graden Celsius | 10,3 | 9,6 | 10,8 | 10,3 |
| Gemiddelde minimum temperatuur in graden Celsius | 6,5 | 5,6 | 7,1 | 6,6 |
| Gemiddelde maximum temperatuur in graden Celsius | 14,2 | 13,5 | 14,3 | 14,2 |
| Dagen met max temperatuur > 20 C | 2 | 1 | 1 | 3 |
| Gemiddelde relatieve vochtigheid in procenten | 86 | 89 | 87 | 85 |
| Gemiddelde neerslagduur in procenten van de tijd | 8 | 8 | 9 | 7 |
| Gemiddelde neerslaghoeveelheid in mm | 77,1 | 69,8 | 90,4 | 62,8 |
| [2] | ||||
Extremen
Hieronder volgen ranglijsten voor de hoogste en laagste gemiddelde temperatuur, de grootste en laagste neerslagsom en het grootste en laagste aantal uren zonneschijn, zoals gemeten op het KNMI-station in De Bilt tussen 1901 en 2015.
| # | Hoogste gemiddelde temperatuur in °C | Grootste neerslagsom in mm | Grootste aantal uren zonneschijn | # | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | 2001 | 14,2 | 1932 | 193,4 | 1920 | 189,1 | 1. |
| 2. | 2006 | 13,6 | 1981 | 188,5 | 1951 | 184,6 | 2. |
| 3. | 2005 | 13,3 | 1998 | 179,3 | 2005 | 171,7 | 3. |
| 4. | 1969 | 13,0 | 1960 | 174,9 | 1922 | 167,7 | 4. |
| 5. | 1995 | 12,7 | 1917 | 156,3 | 1908 | 166,9 | 5. |
| 6. | 1921 | 12,7 | 1929 | 147,1 | 1965 | 164,9 | 6. |
| 7. | 1989 | 12,4 | 1941 | 144,9 | 1959 | 155,8 | 7. |
| 8. | 1990 | 12,0 | 1974 | 139,9 | 1947 | 151,8 | 8. |
| 9. | 1954 | 12,0 | 1964 | 131,7 | 2003 | 147,8 | 9. |
| 10. | 1967 | 11,9 | 1994 | 131,4 | 1971 | 147,3 | 10. |
| # | Laagste gemiddelde
temperatuur in °C |
Kleinste neerslagsom in mm | Kleinste aantal uren zonneschijn | # | |||
| 1. | 1922 | 6,5 | 1953 | 5,5 | 1902 | 43,6 | 1. |
| 2. | 1905 | 6,5 | 1920 | 10,5 | 1998 | 49,7 | 2. |
| 3. | 1974 | 7,0 | 1922 | 10,9 | 1918 | 51,3 | 3. |
| 4. | 1919 | 7,0 | 1975 | 12,7 | 1903 | 54,2 | 4. |
| 5. | 2003 | 7,5 | 1951 | 14,4 | 1942 | 55,3 | 5. |
| 6. | 1964 | 7,6 | 1937 | 15,8 | 1914 | 58,1 | 6. |
| 7. | 1939 | 7,6 | 1971 | 19,4 | 1960 | 62,4 | 7. |
| 8. | 1915 | 7,6 | 1910 | 19,6 | 1954 | 63,5 | 8. |
| 9. | 1912 | 7,9 | 1965 | 20,1 | 1966 | 66,4 | 9. |
| 10. | 1992 | 8,0 | 1995 | 20,2 | 1907 | 66,8 | 10. |
| [3] | |||||||
Weerstatistieken maand oktober in België[bewerken]
Gemiddelden en records[bewerken]
Vanaf 2011 werden de nieuwe normale waarden opnieuw berekend op basis van de gemiddelde metingen in Ukkel over de referentieperiode 1980-2010. [4]
De oude normalen hebben verschillende referentieperiodes. [5]
| normaal (oud) |
normaal (nieuw) |
record + | jaar | record - | jaar | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Luchtdruk in hPa | 1015,3 [6] | 1015,2 | 1025,2 | 1971 | 1004,5 | 1841 |
| Gemiddelde windsnelheid in m/s | 3,4 [7] | 3.4 | 4,9 | 1903 | 2,4 | 2007 |
| Zonneschijnduur in hh:mi | 113 [8] | 113 | 226 | 1965 | 43 | 1998 |
| Gemiddelde temperatuur in °C | 10,5 [9] | 11,1 | 14,4 | 2001 | 5,8 | 1881 |
| Gemiddelde maximum temperatuur in °C | 14,3 [10] | 14,7 | 19,7 | 1921 | 9,1 | 1905 |
| Gemiddelde minimum temperatuur in °C | 7,2 [10] | 7,8 | 11,2 | 2001 | 3,2 | 1922 |
| Relatieve vochtigheid in % | 85,7 [11] | 85 | 94 | 1840 | 76 | 1921 |
| Gemiddelde dampdruk in hPa | 10,8 [11] | 11,4 | 14,1 | 2001 | 8,1 | 1922 |
| Neerslagtotaal in mm | 70,8 [12] | 74,5 | 227,1 | 1932 | 5,2 | 1975 |
| Neerslagdagen in d | 17 [12] | 16,6 | 30 | 1974 | 5 | 1965 |
| Bron: KMI[13] | ||||||
Overzicht van de hoogste en laagste 5 waarden voor de maand oktober vanaf 1833 voor gemiddelde temperatuur, neerslaghoeveelheid en aantal neerslagdagen en vanaf 1887 voor zonneschijnduur(*) in Ukkel.
| Gemiddelde temperatuur | Zonneschijnduur | Neerslaghoeveelheid | Aantal neerslagdagen | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Jaar | °C | Jaar | uren | Jaar | mm | Jaar | dagen | |
| Hoogste waarden | ||||||||
| 2001 | 14,4 | 1965 | 226 | 1932 | 227,1 | 1950 | 27 | |
| 2005 | 14,1 | 1908 | 195 | 1926 | 170,0 | 1984 | 26 | |
| 1921 | 14,0 | 1920 | 190 | 1974 | 163,1 | 1918 | 26 | |
| 1995 | 13,7 | 1947 | 189 | 1923 | 160,6 | 1930 | 25 | |
| 2014 | 13,6 | 1959 | 187 | 1961 | 147,0 | 1974 | 24 | |
| Normale waarde (oud)[5] | 10,5[9] | 113[8] | 70,8[12] | 17,0[12] | ||||
| Normale waarde (nieuw)[4] | 11,1 | 113 | 74,5 | 16,6 | ||||
| Laagste waarden | ||||||||
| 1974 | 6,8 | 1905 | 62 | 1908 | 9,9 | 2006 | 7 | |
| 1922 | 6,5 | 1968 | 59 | 1969 | 7,4 | 1969 | 7 | |
| 1887 | 6,2 | 1981 | 58 | 1953 | 6,4 | 1997 | 6 | |
| 1905 | 5,9 | 1974 | 55 | 1995 | 6,0 | 1928 | 6 | |
| 1881 | 5,8 | 1998 | 48 | 1975 | 5,2 | 1959 | 2 | |
| Bron: KMI[14] | ||||||||
Extremen[bewerken]
- 1881 - De koudste oktober ooit met een gemiddelde temperatuur van 5,8 °C (normaal: 10,5 °C).
- 1905 - De koudste oktober van de eeuw met een gemiddelde temperatuur van 5,9 °C (normaal: 10,5 °C).
- 1908 - De maand telde slechts 5 regendagen in Ukkel (ex aequo met 1965). Dit is het laagste aantal dat deze eeuw werd waargenomen tijdens oktober (normaal: 17 dagen).
- 1921 - Dit is voor Ukkel de warmste maand oktober van de eeuw. De gemiddelde temperatuur bedraagt 14,0 °C (normaal: 10,5 °C).
- 1932 - De laatste maand was de regen zeer overvloedig in Ukkel. Met een totale hoeveelheid van 227,1 mm in de pluviometer is dit de natste oktober van de eeuw (normaal: 70,5 mm).
- 1965 - In Ukkel tekenen we een recordwaarde op voor het aantal uren zonneschijn tijdens een maand oktober: 226 uur (normaal: 113 uur).
- 1974 - De maand oktober telt dertig neerslagdagen in Ukkel (normaal: 17 dagen). Dit is niet alleen het hoogste aantal van de eeuw voor de maand oktober, maar zelfs het hoogste aantal van alle maanden van de eeuw.
- 1975 - De maand oktober is in Ukkel de droogste ooit: er valt slechts 5,2 mm water in de pluviometer (normaal: 70,5 mm).
- 1998 - De maand oktober is de somberste ooit in Ukkel: de zon schijnt slechts 48 uur (normaal: 111 uur).
- 2001 - De maand oktober is zowat 4 graden warmer dan normaal, wat betreft gemiddelde en minimumtemperatuur.
 |
Zoek oktober op in het WikiWoordenboek. |
Bronnen, noten en/of referenties
|
| Maanden |
|---|
|
januari · februari · maart · april · mei · juni · juli · augustus · september · oktober · november · december |
 |
Zie de categorie October van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
