Δημοκρατία της Ιρλανδίας

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Μετάβαση σε: πλοήγηση, αναζήτηση

Συντεταγμένες: 53°08′00″N 8°07′00″W / 53.1333°N 8.1167°W / 53.1333; -8.1167

Δημοκρατία της Ιρλανδίας
Poblacht na hÉireann
Republic of Ireland

Σημαία

Εθνόσημο
Εθνικός ύμνος: Amhrán na bhFiann
(«Το τραγούδι του στρατιώτη»)
Η θέση της Ιρλανδίας (σκούρο πράσινο)
-στην Ευρωπαϊκή ήπειρο (πράσινο και σκούρο γκρι)
-στην Ευρωπαϊκή Ένωση (πράσινο)
και μεγαλύτερη πόλη Δουβλίνο
53°26′N 6°15′W / 53.433°N 6.250°W / 53.433; -6.250 (Δουβλίνο)
Ιρλανδικά, Αγγλικά
Προεδρευόμενη Κοινοβουλευτική Δημοκρατία
Μάικλ Ντ. Χίγκινς
Έντα Κένι
Νομοθετικό σώμα
 • Άνω βουλή
 • Κάτω βουλή
Όιρεχτας
Σέναντ
Ντάιλ
Ανεξαρτησία-Διακηρύχθηκε

Αναγνωρίστηκε
Ισχύον Σύνταγμα

από το Ηνωμένο Βασίλειο
21 Ιανουαρίου 1919
6 Δεκεμβρίου 1921
29 Δεκεμβρίου 19371
 • Σύνολο
 • % Νερό
 • Σύνορα
Ακτογραμμή

70.273 km2 (120η)
2
360 km
1.448 km
Πληθυσμός
 • Εκτίμηση 2014 
 • Απογραφή 2011 
 • Πυκνότητα 

4.609.600[1] (123η) 
4.581.269[2]  
65,6 κατ./km2 (147η) 
Α.Ε.Π. (PPP)
 • Ολικό  (2010)
 • Κατά κεφαλή 

173,614 δισ. $[3]  
38.816 $[3]  
Α.Ε.Π. (Ονομαστικό)
 • Ολικό  (2010)
 • Κατά κεφαλή 

204,144 δισ. $[3]  
51.128 $[3]  
ΔΑΑ (2014) Red Arrow Down.svg 0,899 (11η) – πολύ υψηλή
Νόμισμα Ευρώ (€)2 (EUR)
 • Θερινή ώρα GMT (UTC +0)
(UTC +1)
Internet TLD .ie και .eu ως μέλος της ΕΕ
Κωδικός κλήσης +353
1 Υιοθετήθηκε με δημοψήφισμα, την 1η Ιουλίου του 1937. 2.πριν το 1999: Ιρλανδική λίρα

Δημοκρατία της Ιρλανδίας (ιρλανδικά: Poblacht na hÉireann, αγγλικά: Republic of Ireland) είναι το όνομα του κράτους που καλύπτει κατά προσέγγιση τα 5/6 της νήσου, Ιρλανδίας, στις ΒΔ ακτές της Ευρώπης. Το επίσημο όνομα του κράτους είναι Ιρλανδία (Ιρλ.: Éire, Έιρε) και το χρησιμοποιούν όλοι οι διεθνείς οργανισμοί και οι πολίτες της Ιρλανδίας όταν αναφέρονται στη χώρα τους. Είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαθέτει ανεπτυγμένη οικονομία και πληθυσμό 4.609.600[1] κατοίκους, σύμφωνα με επίσημες εκτιμήσεις του 2014. Το υπόλοιπο 1/6 της νήσου είναι γνωστό ως Βόρεια Ιρλανδία και αποτελεί τμήμα του Ηνωμένου Βασιλείου.

Πρωτεύουσα της Ιρλανδίας είναι το Δουβλίνο.

Όνομα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Σύνταγμα προβλέπει ότι το όνομα του Κράτους είναι "Έιρε ή στην αγγλική γλώσσα, Ιρλανδία". Ωστόσο, το κράτος αναφέρεται ως «Δημοκρατία της Ιρλανδίας», προκειμένου να διακρίνεται από το νησί Ιρλανδία. Το όνομα Δημοκρατία της Ιρλανδίας άρχισε να χρησιμοποιείται μετά το Νομοθετικό Διάταγμα που το καθόριζε ως επίσημη περιγραφή του κράτους κατά το 1949 (σκοπός του διατάγματος ήταν περισσότερο η διακήρυξη του κράτους ως δημοκρατία και όχι ως συνταγματικής μοναρχίας). Είναι επίσης το αποδεκτό νόμιμο όνομα του κράτους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Σήμερα, παρόλο που το Δημοκρατία της Ιρλανδίας είναι ο έγκυρος όρος για την περιγραφή του κράτους, το όνομα Ιρλανδία χρησιμοποιείται σε συμφωνίες, στην κυβέρνηση και τα κρατικά έγγραφα και στους διεθνείς οργανισμούς.

Το κράτος είναι επίσης γνωστό, ιδίως στους αγγλόφωνους, με πολλά άλλα ονόματα, όπως "Éire" (Έιρε), Το Ελεύθερο Κράτος και Οι Είκοσι Έξι Κομητείες. Η χρήση του όρου «Έιρε» στα αγγλικά εντός της Ιρλανδίας έχει γίνει όλο και σπανιότερη, κατά μείζονα λόγο εξ αιτίας ιστορικών εννοιολογικών αποχρώσεων.

Το κράτος είχε κατά το παρελθόν και άλλες επίσημες ονομασίες. Το επαναστατικό κράτος που ιδρύθηκε από τους εθνικιστές το 1919 ήταν γνωστό ως η «Ιρλανδική Δημοκρατία». Όταν τελικά το κράτος απέκτησε την ανεξαρτησία του de jure το 1922, έγινε γνωστό ως το «Ιρλανδικό Ελεύθερο Κράτος» (ιρλανδικά Saorstát Éireann, αγγλικά Irish Free State), ονομασία που διατηρήθηκε ως το 1937.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κύριο λήμμα: Ιρλανδία

Λίγες αναφορές γίνονται από τους ιστορικούς για την Ιρλανδία στα προχριστιανικά χρόνια, κυρίως από Ρωμαίους ιστορικούς. Από το 8.000 π.Χ. είχαν εμφανιστεί τα πρώτα ίχνη ζωής. Λίγο πιο μετά από την Εποχή του Χαλκού το νησί άρχισε να αποικίζεται από τους Κέλτες, οι οποίοι επηρέασαν τη μυθολογία, τη μουσική και άλλα και τη γενική κουλτούρα της Ιρλανδίας. Αν και η Ιρλανδία δεν αποτέλεσε ποτέ μέρος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, δέχθηκε έντονη πολιτική επιρροή. Αργότερα κατακτήθηκε από τους Βίκινγκς για ένα μεγάλο διάστημα. Έπειτα ακολούθησε η νορμανδική κατοχή για επίσης μια μεγάλη περίοδο, ώσπου καταλήφθηκε από τους Βρετανούς. Τα σύγχρονα χρόνια αποτέλεσε μέρος του Ηνωμένου Βασιλείου και τελικά πέτυχε την ανεξαρτησία της το 1922, μετά από πολλούς αγώνες. Ένα μικρό τμήμα του νησιού όμως βρίσκεται ακόμη στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα επόμενα χρόνια και έως σήμερα η Ιρλανδία γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη, ενώ το 1973 έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Διακυβέρνηση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η χώρα έχει δημοκρατία, με κοινοβουλευτικό σύστημα διακυβέρνησης. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι Αρχηγός Κράτους και εκλέγεται με επταετή θητεία, έχοντας δικαίωμα να ανανεώσει τη θητεία του μόνο μία φορά. Ο Πρωθυπουργός Taoiseach διορίζεται από τον Πρόεδρο, με την έγκριση του Κοινοβουλίου.

Εκλογές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Δικαίωμα ψήφου στις εκλογές έχουν όσες και όσοι είναι ηλικίας 18 ετών και άνω.[4]

Η Ιρλανδία έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 1973. Το 2004 ανέλαβε την προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.

Ο ρόλος της καθολικής εκκλησίας σε εθνικά ζητήματα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η παρουσία των Ιρλανδών στις εκκλησίες έχει μειωθεί πάρα πολύ τα τελευταία χρόνια. Όπως και άλλα κυρίως ρωμαιοκαθολικά κράτη της Ευρώπης, όπως η Ιταλία, το ιρλανδικό κράτος πέρασε μια περίοδο νομικής εκκοσμίκευσης. Το 1972, η "εξέχουσα θέση" της Καθολικής Εκκλησίας στην Ιρλανδία διαγράφτηκε από το ιρλανδικό σύνταγμα. Το 1995, μετά από απαγόρευση 70 ετών, με συνταγματική μεταρρύθμιση επετράπη το διαζύγιο στην Ιρλανδία.

Το 1983, προστέθηκε συνταγματικό άρθρο που αναγνώριζε "το δικαίωμα στη ζωή της αγέννητης ύπαρξης" και τη δεκαετία του '90 το Ανώτατο Δικαστήριο με βάση το άρθρο αυτό επέτρεψε την άμβλωση σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, αν και το Ιρλανδικό Κοινοβούλιο (Oireachtas) δεν είχε εισάγει κάποιον αντίστοιχο νόμο. Μια σειρά συνταγματικών προσθηκών και μεταρρυθμίσεων επέτρεψαν στους Ιρλανδούς πολίτες να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με την άμβλωση και τη δωρεάν μετάβαση εκτός Ιρλανδίας για την εγχειρητική διαδικασία.

Η Καθολική Εκκλησία αντιμετώπισε τη δεκαετία του '90 διαδοχικά σεξουαλικά σκάνδαλα και κατηγορίες στην ιεραρχία της. Το 2005, μια μεγάλη έρευνα για ισχυρισμούς περί σεξουαλικής παρενόχλησης έφερε στο φως περισσότερες από 100 περιπτώσεις παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης από 21 ιερείς σε μία μόνο περιοχή, μεταξύ 1962 και 2002, χωρίς να έχει καταγραφεί ποτέ καμία κατάθεση ή παράπονο.

Το Δεκέμβριο του 2008 ο υφυπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Ντικ Ρος, κρατήθηκε όμηρος μαζί με επισκέπτες και μέλη του προσωπικού στο ξενοδοχείο Druids Glen Marriott, στην περιοχή Ουίκλοου, νότια του Δουβλίνου. Οι δράστες διέφυγαν με αυτοκίνητο, κάνοντας ληστεία.[5]

Διοικητική διαίρεση[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κομητείες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Δημοκρατία της Ιρλανδίας έχει 26 κομητείες σε πολιτικά, πολιτιστικά και αθλητικά πλαίσια. Οι εκλογικές περιφέρειες ακολουθούν τα σύνορα των κομητειών. Ωστόσο, σαν μονάδες τοπικής αυτοδιοίκησης, ορισμένες κομητείες έχουν αναδιαρθρωθεί όπως η κομητεία του Δουβλίνου (3 επιμέρους κομητείες) και η κομητεία Τιπερέρι (2 κομητείες), με αποτέλεσμα να υπάρχουν 29 διοικητικές κομητείες και 5 πόλεις, οι οποίες διοικούνται ξεχωριστά από τις αντίστοιχες κομητείες που ανήκουν: το Δουβλίνο, το Κορκ, το Γκάλγουεϊ, το Λίμερικ και το Γουότερφορντ.

Γεωγραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η νήσος Ιρλανδία έχει έκταση 84.421 τετραγωνικά χιλιόμετρα, εκ της οποίας το 83% ανήκουν στην Ιρλανδική Δημοκρατία (70.280 km²) και τα υπόλοιπα αποτελούν τη Βόρεια Ιρλανδία. Δυτικά βρέχεται από τον Ατλαντικό Ωκεανό, βορειοανατολικά από το Βόρειο Κανάλι, ενώ ανατολικά από την Ιρλανδική θάλασσα. Η δυτική ακτή της Ιρλανδίας αποτελείται από βράχους με γκρεμούς, λόφους και χαμηλά βουνά (η ψηλότερη κορυφή είναι στα 1.041 μέτρα). Πεδιάδες διασχίζονται από ποτάμια, όπως ο Σάνον, και μεγάλες λίμνες. Το τοπικό κλίμα επηρεάζεται από το Ρεύμα του Βόρειου Ατλαντικού κι είναι σχετικά ήπιο. Τα καλοκαίρια σπάνια είναι πολύ ζεστά, ενώ περιστασιακά μόνο παρατηρείται πάγος τον χειμώνα. Συχνές είναι οι βροχοπτώσεις: σε ορισμένα τμήματα της χώρας παρατηρούνται μέχρι και 275 μέρες βροχόπτωσης.

Οικονομία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η αγροτική οικονομία της Ιρλανδικής Δημοκρατίας τα τελευταία χρόνια μετατράπηκε σε μια οικονομία με κύριους άξονες το εμπόριο, τις επενδύσεις και τη βιομηχανία. Κύριο ρόλο στην ανάπτυξή της παίζουν οι εξαγωγές, αλλά επωφελείται και από την άνοδο των καταναλωτικών εξόδων, των κατασκευών και των επιχειρηματικών επενδύσεων. Στα χαρτιά, η χώρα είναι ο μεγαλύτερος εξαγωγέας υπηρεσιών και προϊόντων λογισμικού, ωστόσο στην πραγματικότητα πολλά προϊόντα, κυρίως μουσικής, περνούν μέσα από τη χώρα για να αποφύγουν τους φόρους από αγαθά πνευματικής ιδιοκτησίας.

Από την πλευρά της κυβέρνησης τα τελευταία δέκα χρόνια έχουν γίνει προσπάθειες να αντιμετωπιστούν ο πληθωρισμός, η υψηλή φορολογία, η καταξόδευση δημόσιου χρήματος, η απουσία ξένων επενδύσεων και οι χαμηλές εργασιακές δεξιότητες.

Τον Ιανουάριο του 1999 η χώρα μπήκε στην Ευρωζώνη, εγκαταλείποντας την ιρλανδική λίρα.

Το προσδόκιμο ζωής στο σύνολο του πληθυσμού ήταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2014 τα 80,56 χρόνια (78,28 χρόνια οι άνδρες και 82,97 οι γυναίκες).[4]

Ωστόσο, το 10% του πληθυσμού της Ιρλανδίας ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας.[4] Σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF, η Ιρλανδία έχει το έκτο μεγαλύτερο ποσοστό παιδικής φτώχειας (16,8%) στον ανεπτυγμένο κόσμο [6].

Το 2010 η χώρα ήρθε αντιμέτωπη με την παγκόσμια οικονομική κρίση. Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ ενέκριναν στις 21 Νοεμβρίου 2010 τριετές πρόγραμμα, ύψους σχεδόν 90 δισ. ευρώ, για οικονομική στήριξη της Ιρλανδίας έπειτα από αίτημα της ίδιας της χώρας για ένταξη στον μηχανισμό στήριξης.[7]

Δημογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του 2010, η Ιρλανδία αριθμεί 4.622.917 κατοίκους[4].

Οι Ιρλανδοί είναι κυρίως ιθαγενείς, με μικρές μόνο πληθυσμιακές μειονότητες να προέρχονται από Βίκινγκς και Αγγλονορμανδούς, ενώ τμήματα του πληθυσμού έχουν αγγλικές, σκοτσέζικες και ουαλικές ρίζες.

Ο Καθεδρικός του Αγίου Πατρικίου στο Δουβλίνο. Ο Άγιος Πατρίκιος είναι ο προστάτης άγιος της Ιρλανδίας.

Επίσημες γλώσσες είναι η ιρλανδική και η αγγλική. Τα ιρλανδικά διδάσκονται υποχρεωτικά στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Σε ολόκληρη τη χώρα μιλιούνται κυρίως τα αγγλικά, εκτός από περιοχές που ανήκουν στη "ζώνη" Gaeltacht, όπου μιλιούνται μόνο ιρλανδικά, ενώ το ίδιο ισχύει και για τα σήματα στις οδικές αρτηρίες.

Στην Ιρλανδική Δημοκρατία υπερισχύει κυρίως ο Ρωμαιοκαθολικισμός (92%), ωστόσο τα τελευταία χρόνια έχει παρατηρηθεί ραγδαία πτώση της τήρησης των θρησκευτικών καθηκόντων από τους Ιρλανδούς. Επίσης έχει σημαντική παρουσία ο Αγγλικανισμός, άλλα χριστιανικά δόγματα και το Ισλάμ. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έχουν 6.291 μέλη[8] και οι Μορμόνοι της Εκκλησίας του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών 3.071[9].

Εξάλλου, στην Ιρλανδία υπάρχει και μικρός αριθμός μεταναστών, κυρίως από Μεγάλη Βρετανία, Γερμανία και Γαλλία εντός ΕΕ, ενώ εκτός ΕΕ κυρίως από τις ΗΠΑ, τη Νιγηρία και τη Ρουμανία.

Πολιτισμός[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η νήσος Ιρλανδία είναι γνωστή για την παραδοσιακή ιρλανδική μουσική της, το Book of Kells, αλλά και για τους συγγραφείς της, όπως οι: Τζορτζ Μπέρκλεϊ, Τζόναθαν Σουίφτ, Τζέιμς Τζόις, Τζορτζ Μπέρναρντ Σω, Όσκαρ Ουάιλντ, Γουίλιαμ Μπάτλερ Γητς, Πάτρικ Κάβανα κ.ά.

Ο Έρνεστ Γουόλτον από το Trinity College του Δουβλίνου μοιράστηκε το 1951 το Νόμπελ Φυσικής για τη διάσπαση του ατόμου.

Στο χώρο της μουσικής, διακεκριμένοι Ιρλανδοί καλλιτέχνες είναι ο κιθαρίστας Ρόρι Γκάλαχερ, Γκάρι Μουρ, ο Φιλ Λάινοτ με τους Thin Lizzy, η Σίνιντ Ο'Κόνορ, Νιάλλ Χόραν τα συγκροτήματα The Cranberries, U2 και The Script, η Enya, καθώς και οι χορευτικές παραστάσεις Riverdance και Lord of the Dance του Μάικλ Φλάτλεϊ.

Μεταφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η οδήγηση γίνεται στα αριστερά.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

  1. 1,0 1,1 Επίσημη εκτίμηση
  2. http://www.geohive.com/cntry/ireland.aspx
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Εκτίμηση Οκτωβρίου 2010 ΔΝΤ
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 CIA World Factbook
  5. Το Βήμα, Υπουργός στην Ιρλανδία κρατήθηκε όμηρος υπό την απειλή όπλου, 15 Δεκεμβρίου 2008.
  6. Child poverty by country. Definition, graph and map
  7. in.gr, Εγκρίθηκε από τους υπουργούς Οικονομικών της ΕΕ η διάσωση της Ιρλανδίας, 21-11-2010.
  8. Βιβλίο Έτους των Μαρτύρων του Ιεχωβά 2014, Watch Tower Bible And Tract Society of Pennsylvania, σελ. 180
  9. "Facts and Statistics", mormonnewsroom.org

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Wiktionary logo
Το Βικιλεξικό έχει λήμμα που έχει σχέση με το λήμμα:
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα
Commons logo
Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα


Στο λήμμα αυτό έχει ενσωματωθεί κείμενο από το λήμμα Ireland της Αγγλικής Βικιπαίδειας, η οποία διανέμεται υπό την GNU FDL και την CC-BY-SA 3.0. (ιστορικό/συντάκτες).