Republica Chèca

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
Anar a : navigacion, Recercar

Republica Chèca
Česká Republika / Česko

Descobridor o inventaire
Data de descobèrta
Contrari
Color
Simbòl de quantitat
Simbòl d'unitat
Proprietat de
Fondador
Compren
Data de debuta
Data de fin
Precedit per
Seguit per
Coordenadas
Devisa nacionala : Pravda vítězí
Naissença
N. a
Decès
D. a
Causa de decès
Assassinat/ada per
Luòc d'enterrament
Lenga mairala
Fogal ancestral
País de nacionalitat
Paire
Maire
Oncle
Tanta
Grands
Bèlamaire
Bèlpaire
Fraire
Sòrre
Conjunt
Companh/a
Filh/a
Religion
Membre de
Familha nòbla
Membre de
l'equipa esportiva
posicion de jòc
tir (esquèrra/drecha)
grad dan/kyu
Grop etnic
Orientacion sexuala
Profession
Emplegaire
Domeni d'activitat
Escolaritat
Diplòma
Director de tèsi
Estudiant de tèsi
Foncion politica
Residéncia oficiala
Predecessor
Successor
Partit
Tessitura
Label discografic
Lista de cançons
Discografia
Mission de l'astronauta
Distincions e prèmis
Branca militara
Grad militar
Etapa de canonizacion
Familha nòbla
Títol de noblesa
Títol onorific
Comandament
Conflicte
Jorn de la fèsta
Direccion relativa a la posicion
Continent
Situacion
Designacion provisòria
Constellacion
Tipe d'objècte
Còs astronomic parent
Còs astronomic filh
Luòc de descobèrta
Grop d'objèctes menors
Sequéncia de Hubble
Sul còrs astronomic
Companhon de
Tipe espectral
Tipe espectral
Fus orari
Situat sus una isla
Embocadura
Tipe de lac
Lacs sus lo riu
Grop de lacs
Situat sul lac
Afluents del lac
Emissari del lac
Bacin idrografic
Massís de montanhas
Tipe de montanha
Coordenadas
Arquitècte
Remplaçat per
Tipe de bastiment
Material
Mèstre d'òbra
Sistèma d'autorotas
Societat de mantenança
Pòl d'escambis
Linha ferroviària
Operator
Aligança ferroviària
Gara
Pista
Travèrsa
País
Compausanta de
Tipe de division administrativa
Exclava de
Enclava
Capitala
Cap d'estat
Regim politic
Cap de l'executiu
Representant del partit
Cap del govèrn
Assemblada
Moneda
Lenga oficiala
Imne
Frontalièr de
Embessonatge
Subdivisions
Membre de
Sant patron
Domeni internet
Còde ISO 3166-1 alfa-2
Còde ISO 3166-1 alfa-3
Còde ISO 3166-1
Còde ISO 3166-2
Còde AITA
Còde OACI
Còde FAA
Còde INSEE
Còde de comuna
Còde del catalòg
Còde CBS
Còde GNIS
Còde GNIS Antarctica
Còde NUTS
Còde dantai
Còde de comuna alemanda
Còde de districte alemand
Còde administratiu
Còde administratiu
Còde ISTAT
Còde de gara
Còde OKATO
Còde cadastral
Còde postal
Còde telefonic internacional
Prefix telefonic nacional
Còde d'imatriculacion
Estats membres
Luòc
Lenga oficiala
País
President
Director executiu
Data de fondacion
Data de dissolucion
Sèti social
Divisions comercialas
Divisions industrialas
Compren
Branca militara
Plaça de cotacion
Afiliacion
Industria
Tèxte fondator
Filialas
Separat de
Plataforma de correspondéncia
aeroportuària
Aligança aeriana
Avion de la flòta
estadi
liga
entrenaire principal
director general
capitani
mascòta
branca militara
plaça de quotacion
D'après
Genre
Movement
Seria
Fabricant
Conceptor
Propulsion
Licéncia
Títol original
Subtítol original
Lenga originala
Lenga
Presentator
Distribucion per
Nòta de la critica
Notada per
Autor
Actor/a
Illustrator
Editor
Numèro d'edicion
País d'origina
Maison d'edicion
Luòc de publicacion
Interprèt musical
Compositor
Libretista
Productor
Label musical
Discografia
Director
Scenarist
Director de fotografia
Societat de produccion
Filmaffinity
Album de la banda sonòra
Format de ràdio
Lengatge de programacion
ISO 4217
Descripcion
Nom scientific
Autor
Taxon superior
Domeni
Règne
Embrancament
Classa
Òrdre
Familha
Genre
Espècias
Reng taxonomic
Estatut de conservacion (IUCN)
Regula
Interagís amb
Endemic a
Taxon tipe
Abreviacion d'autor en botanica
Basionim
Incertae sedis
Sinonim remplaçat
Ancian autor del taxon
Simbòl quimic
Formula quimica
Estat de la matèria
Metòde de determinacion
Sistèma cristalin
Familha de lengas
Dialècte
ISO 639-1
ISO 639-2
ISO 639-3
ISO 639-6
ISO 15924
alfabet
còde de lenga IETF
còde de lenga Wikimedia
Fabricant
Desvolopaire
Lengatge de programacion
Conceptor
Domeni d'aqueste mestièr
Version establa
Sistèma operatiu
Plataforma
Mòde de jòc
Motor
Seria
Licéncia
Lançador
Site de lançament
Data de lançament
Tipe d'orbita
Bus satellit
Imatriculacion de l'aeronau
Armament
Primièr vòl
Alimentat per


Organizator
Participant
Luòc
Festivitat
Tipe d'eleccion
Candidat



Identificants
ULAN
DOI
RKDimages
Rijksmonument
KGS
Historic Places identifier
ID d'artista de MusicBrainz
ID album de MusicBrainz
ID d'òbra de MusicBrainz
Legislator
Identificant BHL
Identificant ITIS
Identificant IUCN
Identificant NCBI
Identificant TPDB
Identificant GBIF
Identificant WoRMS
Numèro EE
Indicatiu
Còde AITA
Còde OACI
Còde mnemonic
Identificant JPL Small-Body Database
Còde de l'observatòri Minor Planet Center
Identificant Structurae
Identificant Emporis
Numèro CAS
numèro EINECS
SMILES
InChI
InChIKey
Còde ATC
Numèro E
Identificant UNII
Numèro RTECS
Identificant ChemSpider
Identificant PubChem (CID)
Numèro ZVG
Identificant ChEBI
Numèro ONU
Còde Kemler
Identificant Drangbank
Mencion de dangièr SGH
Identificant Wine AppDB
Identificant d'un satellit NSSDC
SCN
Commons-logo.svg Wikimedia Commons prepausa de documents multimèdia liures sus Republica Chèca.
Autres informacions


Capitala
populacion (an)
Praga
1 194 407 abitants (2007)
President Miloš Zeman
Primièr ministre Bohuslav Sobotka
Superfícia 78 866 km²
Populacion
Densitat
10 476 573 (2009)[1]
130 ab/km²
Independéncia
- Jorn
(Checoslovaquia)
1 de genièr de 1993
Ora
Ora d'estiu
UTC+1
UTC+2
Còde telefonic + 420

La Republica Chèca o simplament Chequia (en chèc Česká Republika, Česko) es un Estat de l'Euròpa Centrala. Aquel país es enclavat e sas frontièras son exclusivament continentalas. Es limitròf amb Àustria, Alemanha, Polonha e Eslovaquia.

Sa capitala es Praga.

Lo gentilici es chèc -a.

Istòria[modificar | modificar la font]

Las tèrras chècas sorgiguèron a la darreria del sègle IX, quand foguèron unificadas pels Přemysl. Lo reialme de Boèmia èra una importanta fòrça locala, mas los conflictes religioses coma las guèrras ussitas del sègle XV e la guèrra dels Trenta Ans del sègle XVII foguèron devastadors. Mai endavant seriá jos influéncia dels Habsborg e venguèt part de l'Àustria-Ongria.

Après l'escrancament d'aquel estat, passada la Primièra Guèrra Mondiala, los chècs e los vesins eslovacs se jonhèron e formèron la republica independenta de Checoslovaquia en 1918. Aquel nòu país aviá una nombrosa minoritat alemanda que portariá a la dissolucion de Checoslovaquia quand Alemanha atenh annexar la minoritat amb l'Acòrdi de Munic en 1938. Eslovaquia se ne separèt tanben. L'estat chèc que ne demorèt foguèt ocupat pels alemands en 1939.

Après la Segonda Guèrra Mondiala, Checoslovaquia queiguec jos l' esfèra d'influéncia sovietica. En 1968, una invasion de la part de las tropas del Pacte de Varsòvia metèt fin als esfòrces dels caps del país de liberalizar las nòrmas del partit e crear un "socialisme amb una cara umana" pendent la Prima de Praga. En 1989, Checoslovaquia recupèra la libertat amb una revolucion pacifica, la "Revolucion de Vellot". Lo 1 de genièr de 1993, l'estat checoslovac se separèt pacificament e se formèron la Republica Chèca e la Republica Eslovaca.

Politica[modificar | modificar la font]

Chequia es una republica parlamentària. Lo president es lo cap d'Estat, es elegit per un periòde de cinc ans, amb solament una possibilitat de reeleccion. L'executiu es dirigit pel primièr ministre, Bohuslav Sobotka dempuèi lo 17 de genièr de 2014.

Lo Parlament a doas cambras: la Cambra dels Deputats (amb 200 membres) e lo Senat (Senát), amb 81 membres.

Geografia[modificar | modificar la font]

La Rep. Chèca dins l'UE

Regions[modificar | modificar la font]

Article detalhat : Regions de la Republica Chèca

Las tres grandas regions istoricas de Chequia son Boèmia a l'oèst, Moràvia a l'èst e Silèsia al nòrd-èst.

Chequia es devesida en 13 regions administrativas (kraje, al singular kraj) e una ciutat capitala (hlavní město - marcada per *) :

Mapa de las regions de Chequia
Mapa de Chequia
Region Capitala
Praga* (Hlavní město Praha)  
region de Boèmia Centrala (Středočeský kraj) burèus a Praga (Praha)
region de Boèmia del Sud (Jihočeský kraj) České Budějovice
region de Plzeň (Plzeňský kraj) Plzeň
region de Karlovy Vary (Karlovarský kraj) Karlovy Vary (Carlsbad)
region d'Ústí nad Labem (Ústecký kraj) Ústí nad Labem
region de Liberec (Liberecký kraj) Liberec
region de Hradec Králové (Královéhradecký kraj) Hradec Králové
region de Pardubice (Pardubický kraj) Pardubice
region d'Olomouc (Olomoucký kraj) Olomouc
region de Moràvia e Silèsia (Moravskoslezský kraj) Ostrava
region de Moràvia del Sud (Jihomoravský kraj) Brno
region de Zlín (Zlínský kraj) Zlín
region de Vysočina (kraj Vysočina) Jihlava

Economia[modificar | modificar la font]

De veire: Economia de la Republica Chèca.

Cultura[modificar | modificar la font]

Aquel país, malgrat la siá mesura relativament pichona, a vist nàisser d'importants escrivans coma Milan Kundera, Franz Kafka (qu'escriviá en alemand), Jaroslav Hašek, Karel Čapek, Václav Havel, Bohumil Hrabal o Jaroslav Velinský, e de compositors coma Bedřich Smetana, Antonín Dvořák, Gustav Mahler, Leóš Janáček o Bohuslav Martinů.

Lo tèrme Nòu Onda Checoslovaca es estat emplegat per se far referéncia a las innovadoras primièras òbras de directors coma Miloš Forman, amb una estetica opausada a la Nòva Onda Francesa, una tematica e una filosofia fòrça ligadas a la literatura nacionala dels ans 60 e amb los faches de la Prima de Praga, qu'acabèron en impausant una fòrta censura sus las òbras d'aqueles realizadors.

Pendent l'èra comunista, e l'existéncia de l'estat checoslovac doas pelliculas fachas dins aquel país ganhèron l' Oscar a la melhora pellicula de parlar pas anglés: La botiga de la carrièra granda (Obchod la korze) de Ján Kadár e Elmar Klos, e de Trens rigorosament susvelhats (Ostře sledované vlaky, basat en lo roman omonim de l'escrivan Bohumil Hrabal) de Jiří Menzel. En los darrièrs ans, una autra pellicula a obtengut lo prèmi, Kolya del director Jan Svěrák.

Bibliografia[modificar | modificar la font]

Vejatz tanben[modificar | modificar la font]

Ligams extèrnes[modificar | modificar la font]

Nòtas e referéncias[modificar | modificar la font]

  1. http://www.czso.cz/csu/csu.nsf/informace/coby031309.doc