საქორთუო

შილა	გერბი
საქორთუო
ნანანოღა	ქართი
უდიდაში ნოღა	ქართი
ოფიციალური ნინეფი	ქორთული, (აფხაზეთის აფხაზური ქორთულწკჷმა ართო)
თარობა	საპრეზიდენტო რესპუბლიკა
პრეზიდენტი	გიორგი მარგველაშვილი
პრ. მინისტრი	ირაკლი ღარიბაშვილი
ვალუტა	ლარი (ოში თეთრი).
ვალუტაშ კოდი	GEL
ქიანაშ კოდი	GEO
ოინტერნეტე კოდი	.ge
ოტელეფონე კოდი	+995

საქორთუო (ქორთულო: საქართველო) — ქიანა ევრაზიას, კავკაციას, უჩა ზუღაშ ბჟაეიოლშე. ოორუეშე უხურგანს რუსეთიშ ფედერაცია, ოჩხანეშე — სომხეთი დო თურქეთი, ბჟაეიოლშე — აზერბაიჯანი დო ბჟადაალშე — უჩა ზუღა. საქორთუოს ოხორანს 4 661 473 კოჩი. საქორთუოშ ნანანოღა დო უდიდაში ნოღა რე ქართი. ქიანაშ ოფიციალური ნინა რე ქორთული (აფხაზეთის აფხაზური ქორთულწკჷმა ართო). საქორთუო ტრანსკონტინენტური ქიანა რე დო ევროპა-აზიაშ სანძღოს მილარე, მარა სოციალურო დო კულტურულო ევროპაშ ნორთი რე.

საქორთუოშ ამდღარი ტერიტორია ჯვეში ქუაშ ხანაშე მოჸუნაფილი ირო დოხორელი რდჷ. კლასიკურ ანტიკური ხანას თაქ გოპეულუუ მაართა ქორთულ სახენწჷფოეფქ: კოლხაქ დო იბერიაქ. თენა რდჷ გიოჭყაფალი ართამი ქორთული კულტურაშ დო სახენწჷფოშ. ქირსიანობა სახენწჷფო რელიგიათ მაანთხა ოშწანურას აღიარეს ბჟაეიოლ საქორთუოს, მარა აქი თე რელიგიაქ დიო ხოლო მაართა ოშწანურაშე გიისჷმუ. ქიანაქ ართამ მონარქიათ გინირთჷ 1008 წანას. იმპერიულ რუსეთიქ ქორთული დიხეფი მოზოგ-მოზოგო მიდეღჷ 1801-1866 წანეფს. რუსეთიშ რევოლუციაშ უკული საქორთუოქ კჷნ ზოხორინელ, დემოკრატიულ სახენწჷფოთ გინირთჷ, მარა ახალი დუდიშული ქიანა ხვალე სუმ წანას არსებენდჷ (1918 - 1921). 1921 წანას საქორთუოქ სოციალისტური რესპუბლიკეფიშ რსხუშ ნორთო გინირთჷ. 1991 წანას თექ ზოხორინალა მიიღჷ დო ამდღარშახ ზოხორინელი რე.

ქიანაშ ჯოხოდვალა

ქიანაშ ჯოხო ”საქორთუო” მოურს ”ქართ” ქოქიშე, მუთ მერცხილი რე უჯვეშაშ ოტომე ჯოხოშა - ”ქართუ”, ”კარდუ”,

• ოფიციალური - საქორთუო
• ოდაბადური - საქართველო
• 1918-1921 წანეფს ქიანას ჯოხოდჷ ”საქორთუოშ დემოკრატიული რესპუბლიკა”. 1990-1995 წანეფს - ”საქორთუოშ რესპუბლიკა”. ქიანაში კოდი რე GE.

გეოგრაფია

საქორთუოშ ფიზიკურ რუკა

საქორთუო ევროპაშ დო აზიაშ ოკარუუს, კავკაციას მილარე. ბჟადაალშე უხურგანს უჩა ზუღა, ოორუეშე - რუსეთი, ბჟაეიოლშე - აზერბაიჯანი დო ობჟათეშე თურქეთი დო სომხეთი.

საქორთუო თი უჯვეშაშ ოტრანსპორტე ოთხშარააკართუს იდვალუაფუ, ნამუთ მიორსხუანდჷ დო მიორსხუანს ოორუეშ დო ობჟათეშ, ბჟადალუშ დო ბჟაეიოლიშ ქიანეფს. თე შარას გინიშჷ ევროპა-აზიაშ მიმარსხუაფალი ოტრანსპორტე მაგისტრალი - ჯვეში აბრეშუმიშ შარა.

• ტერიტორია - ქიანაშ ფართობი რე 69.700 კვ.კმ. თანჯეფიშ სიგჷნძა - 1771 კმ.
• ორთა - საქორთუო, მუჭოთ თელი კავკაცია ბრელი გვალეფით რე გიშაგორილი დო უმოსო ლაკადა დიხა რე.
• ორთაშობური რესურსეფი: ტყალეფი, ჰიდროენერგია, მანგანუმი, რკინაში მადანი, ლინჯი, ჭიჭე ქუანოშქერი დო ნავთობი, გვალაში დო ზუღაში კლიმატური კურორტეფი.
• ქიანაში უდიდაში ნოღეფი
• ქართი -ოხორანს 1,090,000 კოჩი
• ქუთეში -ოხორანს 185,965 კოჩი
• რუსთავი -ოხორანს 138,000 კოჩი
• ბათუმი -ოხორანს 121,800 კოჩი
• სოხუმი

შხვა დიდი ნოღეფი:

• ზუგდიდი -ოხორანს 69,000 კოჩი
• გორი -ოხორანს 46,680 კოჩი
• ფუთი -ოხორანს 51,100 კოჩი
• თელავი -ოხორანს 21,800 კოჩი

დო შხვა...

საქორთუო ო.გ. 41o071 დო 43o351 დო ბ.გ. 40o041 დო 46o441-ს იდვალუაფუ.

სახენწჷფო

საქორთუო გვერდოოპრეზიდენტე რესპუბლიკა რე. სახენწჷფოში მანჯღვერი რე პრეზიდენტი, ნამუთ სხუნუშ ხეშულობაში მანჯღვერით რე. თარობაშ მანჯღვერი - პრემიერ-მინისტრი. ქიანაშ უმაღალაშ კანონიშდუმადვალუ ორგანო რე ართპალატამი პარლამენტი (235 მაკათური), ნამუთ ოთხ წანამოწანას ართიშახ ითირუ პროპორციული დო მაჟორიტარული სისტემათ.

• ნანანოღა - ქართი

• ოფიციალური ნინა - ქორთული, აფხაზეთიშ ავტონომიურ რესპუბლიკას აფხაზური ქორთულწკჷმა ართო.

• ერუანული დღახუ - 26 მესეფი (1918), სახენწჷფოებრივი დუდიშალაშ დღა.

საქორთუოშ თანჯეფი

ოსქჷრონე თანჯა საქორთუოშ ოორუე-ბჟადალუ ნოწილს, დაბა ლესელიძეწკჷმა იჭყაფუ. უკული თინა მეჸუნს ფსოუს, ნამუთ ოდუდეს გვალა აგეფსთაწკჷმა ეჭოფუნს. საქორთუოშ ოორუე თანჯა უმოსო მეჸუნს კავკასიონიშ თარ წყარგმართალ ქჷნდჷრს. გვალა ვაციკფარსიშე გვალა შავიკლდეშა საქორთუოშ თანჯა გეჸუნს წყარგმართალი ქჷნდჷრიშ ოორუეშე გვალა მყინვარწვერს დო გვერდით ქჷნდჷრს. ბჟაეიოლი თანჯა იჭყაფუ გვალა ტინოვროსოშე, გიმურს ალაზანიშ ვეშა, მეუნს წყარმალ ალაზანს, სოიშახ 1 კმ ვადოსქიდუ მინგეჩაურიშ წყაროთხილუწკჷმა წყარმალიშ კათაფაშა. საქორთუოშ ობჟათე თანჯა იჭყაფუ უჩა ზუღაწკჷმა, ოფუტე სარფის. თანჯა დიო მეჸუნს, უკული კვათჷნს ლაზისტანიშ ქჷნდჷრიშ ოორუე ნოწილს, მეჸუნს შავშეთის დო კჷნ კვათუნს არსიანიშ ქჷნდჷრს, ჯავახეთიშ რეგიონიშ დო სომხეთიშ ვულკანურ გვალონას, ლოქიშ ქჷნდჷრს, წყარმალ ტკვარს დო იორიშ გაბარს.

ისტორია

ქოძირით თარი სტატია საქორთუოშ ისტორიაშენი

საქორთუოშ ისტორია ართ-ართი არძაში უმოს დიდარი რე ჯვეში ქიანეფშე. საქორთუოშ ტერიტორიას მაართა ქორთული ქიანეფი არსებენდ 3000 წანაშ ოწოხლე. თე ქიანეფი რე კოლხა (ჯვეშ ქორთული წყუეფს ეგრისი) დო დიაოხი (ტაო-კლარჯეთი).

1918-1921 წანეფს საქორთუო რდჷ დემოკრატიული რესპუბლიკა.

1921-1990 წანეფს საქორთუო რდჷ სხუნუშ აკოშქუმალაშ ართ-ართი მაკათური ქიანა.

1990 წანაშ უკული საქორთუო რე დუდიშული სახენწჷფო. დღას ათენა სუამიშ ართ-ართი მაკათური რე უკრაინაწკჷმა, აზერბაიჯანწკჷმა დო მოლდოვაწკჷმა ართო. საქორთუო რე უჩა ზუღაშ ეკონომიკური ალმახანდეობაშ ორგანიზაციაშ მაკათურით.

დემოგრაფია

2006 წანაშ ინფორმაციათ, ოფიციალურო საქორთუოს ოხორანს 4.661.473 მენოღალე:

• ქორთუეფი — 83,8%,
• აზერბაიჯანარეფი – 6,5%,
• სომეხეფი – 5,7%,
• რუსეფი – 1,5%,
• ოსეფი – 0.9%,

დო შხვა.

ტერიტორიული მონწყუალა

ამდღარი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალათ საქორთუოს 2 ავტონომიური რესპუბლიკა, 64 მუნიიპალიტეტი დო 5 მუშითმამართვალი ნოღა, თენეფ შქას ნანანოღა ქართი რე.

საქორთუოშ რეგიონეფი
№	რეგიონი	ნანანოღა
1	აფხაზეთი	სოხუმი
2	სამარგალო-ჟიმოლენი შონეშ აკანი	ზუგდიდი
3	გურია	ოზურგეთი
4	აჭარა	ბათუმი
5	რაჭა-ლეჩხუმიშ დო თუდოლენი შონეშ აკანი	ამბროლაური
6	იმერეთი	ქუთეში
7	სამცხე-ჯავახეთი	ახალციხე
8	დინოხოლენი ქართლი	გორი
9	მცხეთა-მთიანეთი	მცხეთა
10	თუდოლენი ქართლი	რუსთავი
11	კახეთი	თელავი
12	ქართი	ქართი

დემოგრაფია

1989 წანაშ ეჭარუათ საქორთუოშ მახორობა 5,443,000 კოჩი რდჷ, 2002 წანაშო - 4,601,500. მუჭოთ რჩქჷნი, საქორთუოშ მახორობაქ 13 წანაშ დინოხოლე ართი ნოხუთალით მირკჷ. ეკონია პერიოდეფს საქორთუოს მოხვალამირ რთულ პოლიტიკურ მოლინეფქ დო მონკა სოციალურ-ეკონომიკურ კრიზისიქ გჷმიჭანუ საქორთუოშ მახორობაშ ოგჷნაფალი ნორთიშ გუშულა თანჯეფსგალე. თეწკჷმა, მირკჷ დაბადებაქ დო ქჷმიძინჷ ღურუამობაქ დო ქიანაქ მონკა დემოგრაფიულ სიტუაციას ქინოლჷ. მუთ ოწაწჷ ქორთუეფს, 1989 წანას რდჷ 3,787,000 კოჩი, მუთ საქორთუოშ მახორობაშ 70,1%-ს აკმადგინანდჷ. 2002 წანას ქორთუეფიშ მუდანობა აკმადგინანდჷ 3,661,000 კოჩის, მუთ ქიანაშ მახორობაშ 83,8% რდჷ.

2006 წანაშ ოფიციალური მუნაჩემეფიშ მეჯინათ, საქორთუოშ ცენტრალურ ხეშუულობაშ კონტროლირებად ტერიტორიას დოხოლაფირო 4.661.473 კოჩი, ოხორანს. მახორობაშ ძინაშ ტემპი აკმადგინანს 0,74%-ს.

• ეთნიკური აკოდგინალა (საქორთუოშ 2002 წანაშ ეჭარუაშ მუნაჩემეფით): ქორთუეფი — 83,8 %, აზერბაიჯანარეფი — 6,5 %, სომეხეფი — 5,7 %, რუსეფი — 1,5 %, ოსეფი — 0.9 %, იეზიდეფი — 0.4 %, ბერძენეფი — 0.3 %, ქისტეფი — 0.2 %, უკრაინალეფი — 0.2 %, აფხაზეფი — 0,1 %;

• რელიგიური აკოდგინალუა (უმოსო საქორთუოშ 2002 წანაშ ეჭარუაშ მუნაჩემეფით): მართლმადიდებელი ქირსიანეფი — 84.00 %, მუსლიმანეფი — 9.9 %, სომეხი გრიგორიანალეფი — 3.9 %, კათოლიკეეფი — 0.8 %, იეზიდეფი – 0.4%, იუდეველეფი — 0,1 %, ნესტერიანალეფი – 0.1% დო შხვეფი.

• დიდი ნოღეფი: ქართი — 1.136.600, ქუთეში — 188.600, რუსთავი — 117.300, ბათუმი — 122.200, სოხუმი — 43.000, გორი —42.000 , ზუგდიდი — 69,000, ფუთი — 47,400, ცხინვალი — 7,000.

ნოღეფიშ მახორობა

ქართი ქუთეში ბათუმი
	№	ნოღა	აკანი	მახორობა	№	ნოღა	აკანი	მახორობა	რუსთავი რუსთავი ზუგდიდი გორი
	1	ქართი	ქართი	1,270,800	10	ხაშური	დინოხოლენი ქართლი	28.560
	2	ქუთეში	იმერეთი	186,300	11	სენაკი	სამარგალო-ჟიმოლენი შონე	28,082
	3	ბათუმი	აჭარა	121,806	12	ზესტაფონი	იმერეთი	24.200
	4	რუსთავი	თუდოლენი ქართლი	122,384	13	თელავი	კახეთი	21.800
	5	ზუგდიდი	სამარგალო-ჟიმოლენი შონე	75,550	14	მარნეული	თუდოლენი ქართლი	20.100
	6	გორი	დინოხოლენი ქართლი	49,500	15	ჭიათურა	იმერეთი	20.000
	7	ფუთი	სამარგალო-ჟიმოლენი შონე	47,150	16	ოზურგეთი	გურია	18.700
	8	სოხუმი	აფხაზეთი	43,700	17	ქობულეთი	აჭარა	18.450
	9	სამტრედია	იმერეთი	29,700	18	ახალციხე	სამცხე-ჯავახეთი	18.500

საქორთუოშ ისტორია
ათე სტატია რე ნორთი სერიაშე
უჯვეშაში ისტორია
დიაოხიშ ომაფე
კოლხეთიშ ომაფე
იბერიაშ ომაფე
ლაზიკა-ეგრისიშ ომაფე
ჯვეში დო ახალი ისტორიეფი
ტაო-კლარჯეთიშ ომაფე
აფხაზეთიშ ომაფე
ჰერეთიშ ომაფე
ქართლიშ ომაფე
კახეთიშ ომაფე
იმერეთიშ ომაფე
ქართლ-კახეთიშ ომაფე
სამცხე-საათაბაგო
ართოიანი ქორთული სახენწჷფო
რუსეთიშ იმპერიაშ აკოდგინალუას
უახალაში ისტორია
საქორთუოშ დრ
საქორთუოშ სსრ
საქორთუოშ რესპუბლიკა
საქორთუო
საქორთუოშ პორტალი

ეკონომიკა

ზოხორინელობაშ გუმოცხადებაშე ამდღარშახ იგინძორებუ საბაზარო რეფორმეფი. ეკონომიკაშ თარი დარგეფი რე ოფუტეშ მეურნება (ჩაი, ციტრუსი, ხილი, თამბაქო, ღვინი, მანქანაშკიდანჯალა, მეტალურგია, ჰიდრორესურსეფი.

საბანკო-საფინანსო დო დაზღვიებაშ სისტემეფი

დიდი ქორთუ, ილია ჭავჭავაძე "საადგილმამულო სათავადაზნაურო ბანკიშ" ხემანჯღვერობაშ პერიოდის, დიო ხოლო 1883 წანაშე გაზეთ ივერიას ობჟინუანს მოშინაფილი ორგანიზაციაშ მუშობაშ შედეგეფს. თენა რდჷ მაართა ქორთული საბანკო-საფინანსო ინსტიტუტიშ მაართა საჯარო წჷმორინაფა.

ამდღა საქორთუოშ ეკონომიკაშ სექტორს მუშენს მუდგაზმარენი ძალიერი კომერციული ბანკი დო ბანკეფიშ ასოციაცია.

• საქორთუოშ ბანკეფიშ ასოციაცია (ქორთ. საქართველოს ბანკების ასოციაცია)
• ბაზის ბანკი
• ბანკი რესპუბლიკა (ბუნა სოსიეტე ჟენერალი)
• ვითიბი
• თიბისი ბანკი
• პროკრედიტბანკი
• საქართველოს ბანკი
• სახალხო ბანკი
• სილქ როუდ ბანკი
• სტანდარტ ბანკი
• ტაოპრივატბანკი

ვასაბანკო საკრედიტო-სადეპოზიტო ორგანიზაციეფი დო საფინანსო-საკრედიტო ხუჯიშდაკინებაშ (მხარდაჭერა) პროგრამეფი:

• "განათლების ერთიანი საკრედიტო კავშირი"

დაზღვიებაშ სისტემა:

• დაზღვევის ასოციაცია
• ალდაგი-ბი-სი-აი
• ჯი-პი-აი ჰოლდინგი

სახენწჷფო ინსტიტუტეფი:

• საქორთუოშ ფინანსეფიშ სამინისტრო
• საქორთუოშ ცენტრალური ბანკი

საქორთუოშ ისტორია ართ-ართი არძაში უმოს დიდარი რე ჯვეში ქიანეფშე. საქორთუოშ ტერიტორიას მაართა ქორთული ქიანეფი არსებენდ 3000 წანაშ ოწოხლე. თე ქიანეფი რე კოლხა (ჯვეშ ქორთული წყუეფს ეგრისი) დო დიაოხი (ტაო-კლარჯეთი).

1918-1921 წანეფს საქორთუო რდჷ დემოკრატიული რესპუბლიკა.

1921-1990 წანეფს საქორთუო რდჷ სხუნუშ აკოშქუმალაშ ართ-ართი მაკათური ქიანა.

1990 წანაშ უკული საქორთუო რე დუდიშული სახენწჷფო. დღას ათენა სუამიშ ართ-ართი მაკათური რე უკრაინაწკჷმა, აზერბაიჯანწკჷმა დო მოლდოვაწკჷმა ართო. საქორთუო რე უჩა ზუღაშ ეკონომიკური ალმახანდეობაშ ორგანიზაციაშ მაკათურით.

დემოგრაფია

2006 წანაშ ინფორმაციათ, ოფიციალურო საქორთუოს ოხორანს 4 661 473 მენოღალე:

• ქორთუეფი — 83,8%,
• აზერბაიჯანარეფი – 6,5%,
• სომეხეფი – 5,7%,
• რუსეფი – 1,5%,
• ოსეფი – 0.9%,

დო შხვა.

ტერიტორიული მონწყუალა

ამდღარი ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული დორთუალათ საქორთუოს 2 ავტონომიური რესპუბლიკა, 64 მუნიიპალიტეტი დო 5 მუშითმამართვალი ნოღა, თენეფ შქას ნანანოღა ქართი რე.

ქორთული რესურსეფი ინტერნეტის

• საქორთუოშ პრეზიდენტიშ ოფიციალური ვებ-გვერდი
• საქორთუოშ პარლამენტი
• საგალეო საქვარეფიშ სამინისტროშ ვებ-გვერდი
• Civil.ge — საქორთუოშ პოლიტიკური სიახალეეფიშ მაჩინე (მაცნე)
• Internet.ge
• ტაროსი საქორთუოს
• Грузия online — ახალი ამბეფი დო ანალიტიკური მასალეფი (რუსული)
• CIA World Factbook(ინგლ.)
• Caucaz.com — ირმარული სტატიეფი დო რეპორტაჟეფი საქორთუოშე დო ობჟათე კავკასიაშე
• საქორთუეშე ოთხ ნინაშა: ახალი ამბეფი, ისტორია, კულტურა, აუდიო-ვიდეოთეკა, ფორუმი დო შხვა

ევროპაშ ქიანეფი

ავსტრია · აზერბაიჯანი · ალბანეთი · ანდორა · ბელარუსი · ბელგია · ბოსნია დო ჰერცოგოვინა · ბულგარეთი · გერმანია · დანია · გოართოიანაფილი ომაფე · ესპანეთი · ესტონეთი · ვატიკანი · თურქეთი · ირლანდია · ისლანდია · იტალია · კვიპროსი · ლატვია · ლიტვა · ლიხტენშტაინი · ლუქსემბურგი · მაკედონია · მალტა · მოლდოვა · მონაკო · ნიდერლანდეფი · ნორვეგია · პოლონეთი · პორტუგალია · რუმინეთი · რუსეთი · საბერძნეთი · სან მარინო · საფრანგეთი · საქორთუო · სერბეთი · მონტენეგრო · სლოვაკეთი · სლოვენია · სომხეთი · უკრაინა · უნგრეთი · ფინეთი · შვეიცარია · შვედეთი · ჩეხეთი · ხორვატია ·

რედაქტირება