Grekanma
Flag |
Valdkundznam |
| Pälidn | Afinad |
| Eläjiden lugu (2014) | 10 775 557[1] ristitud |
| Pind | 131 597 km² |
 |
|
| Kel' | grekan |
| Valdkundan pämez' | Prokopis Pavlopulos |
| Päministr | Aleksis Cipras |
| Religii | hristanuskond |
| Valüt | evro (€) (EUR) |
| Internet-domen | .gr[2] |
| Telefonkod | +30 |
| Aigvö | tal'vel UTC+2, kezal UTC+3 |
Grekanma (grek.: Ελλάδα, Elláda), täuz' oficialine nimi — Grekanman Tazovaldkund (grek.: Ελληνική Δημοκρατία, Ellīnikī́ Dīmokratía), om valdkund Evropan suves, Adriatikan, Ionižen meren da Keskmeren randoil. Afinad oma sen pälidnaks, ned oma Grekanman kaikiš suremb lidn.
Valdkund om PAKO:n ühtnii vspäi 1952 (vozil 1974-1980 oli lähtnu sišpäi), vspäi 1981 om EÜ:n ühtnii.
Südäiolend
Istorii[redaktiruida | redigeeri lähteteksti]
Vl 1821 keväz'kun 25. päiväl Grekanma tedoti ripmatomut Ottomanan imperijaspäi.
Jäl'gmäine Konstitucii[3] (grek.: Σύνταγμα της Ελλάδας, Sintagma tis Elladas) om väges vs 1975 kezakun 11. päiväspäi (voziden 1986, 2001 da 2008 znamasižiden vajehtusidenke).
Geografijan andmused[redaktiruida | redigeeri lähteteksti]
Grekanmal om mavaldkundröunoid Albanijanke lodehes (röunan piduz — 212 km), Makedonijan Tazovaldkundanke (234 km) da Bolgarijanke (472 km) pohjoižes, Turcijanke pohjoižpäivnouzmas (192 km). Ühthine röunoiden piduz om 1110 km. Valdkundan pind — 131 597 km², sidä kesken kahten tuhan saren pind — 25 100 km² (valdkundan territorijan läz videndest). Sen randad lainištadas Keskmeren mered: päivlaskmaižed — Adriatik da Ionine, suvižed — Kritan da Livijan, päivnouzmaižed — Egeine da Frakine. Ühthine randanpird om 13 676 km.
Grekanma om mägikaz ma. Valdkundan kaikiš korktemb čokkoim om Olimp-mägen Mitikas-mägenpä (2917 m).
Londuseližed pävarad oma kivivoi, bur hil', metallad (raudkivend, boksitad, cink, nikel', hahktin, magnii), gidroenergii; toižed varad oma kivisol, mramor.
Politine sistem[redaktiruida | redigeeri lähteteksti]
Ohjandusen form om unitarine konstitucine parlamentine tazovaldkund. Valdkundan pämez' om prezident. Parlamentan ühtnijad valitas händast videks vodeks. Prezident om armijan päkäsknik. Hän voib käta käskusid tagaze parlamentha toštkaclendan täht.
Parlament (grek.: Βουλή των Ελλήνων, Voulí ton Ellínon) om üks'kodine. Kaik rahvaz valičeb sen 300 ühtnijoid kerdan nelläs vodes. Parlamentan tobmuden partijan lider tegese päministraks.
Käskuzkundaližen tobmuden pä om Areopag (grek.: Άρειος Πάγος, Arejos Pagos).
Järgvaličendad valdkundan parlamentha oliba vl 2015 vilukun 25. päiväl.
Administrativiž-territorialine jagand[redaktiruida | redigeeri lähteteksti]
Kacu kirjutuz: Grekanman administrativiž-territorialine jagand.
Grekanma alajagase 13 agjaha (üks'lugu grek.: περιφέρεια, periféreia). Agjad alajagase 74 agjan ühtnikha (üks'lugu grek.: περιφερειακή ενότητα, perifereiakí enótita), niiden kontinentröunoid enččikš nomoikš (54 nomad oliba Grekanman päühtnikoiš edel 2011 vot) jättihe vajehtuseta paksumba kaiked. Agjan ühtnikad jagadas 325 municipaližhe ühtnikho (üks'lugu grek.: δήμος, dímos). Periferijad oma seičemen decentraliziruidud administracijan (äilugu grek.: αποκεντρωμένες διοικήσεις, apokentroménes dioikíseis) ohjandusen al. Üks'jäine avtonomii — pühä Afon-mägi grekižes Makedonijas. Kaik administrativižed ühtnikad oma ičeohjandusen al.
Eläjad[redaktiruida | redigeeri lähteteksti]
Grekanmas elädas grekalaižed.
Afinad-pälidnas elädas 35% valdkundan ristitištod. Toižed sured lidnad (enamba 100 tuh. rist. vn 2011 rahvahanlugemižen mödhe, surembaspäi penembha): Salonikid, Patrad, Iraklion, Laris, Volos, Aharnes. Vl 2011 kaik oli 65 lidnad enamba mi 14 tuhad eläjidenke valdkundas.
Eläjiden lugu — 10,8 mln. Enamba 97% eläjid vl 2006 oliba ortodoksižen jumalankodikundan hristanuskojad.
Ižanduz[redaktiruida | redigeeri lähteteksti]
Grekanman päeksport om söndtavarad (nižu, tabak, kala, sagud, puvoi, fruktad da maplodud, vin da vinmarj — kaik läz 25%), kivivoi (9%), erazvuiččed sobad (läz 8%), zelläd (6%); toine eksport — polimerad (läz 5%), likkuimed (lendimed, treilerad — 2%), vanuimed da kabeläd (2%), cement (1%). Sen ližaks, turizm, rahvahidenkeskeižed jüguvendad lendimil da laivil todas äi rahoid büdžetha.
Grekižed pühänikad (praznikad)[redaktiruida | redigeeri lähteteksti]
Homaičendad[redaktiruida | redigeeri lähteteksti]
- ↑ Grekanman ristitišton endustuz vl 2014 heinkus. — Mail'man faktoiden kirj (Cia.gov). (angl.)
- ↑ Mugažo .eu kuti EÜ:n ühtnii.
- ↑ Vn 2001 Grekanman Konstitucii Vikipurtkiš. (angl.)
Irdkosketused[redaktiruida | redigeeri lähteteksti]
- Grekanman parlamentan oficialine sait. (grek.) (angl.) (fr.)
- Grekan Tazovaldkundan prezidentan oficialine sait. (grek.)
- Grekan Tazovaldkundan ohjastusen päministran oficialine sait. (grek.) (angl.)
| Evropan valdkundad | ||
 |
||
|
1 Om Azijas mugažo. |
