Svìzera
| Svisera | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
|||||||||
| Motto: Unus pro omnibus, omnes pro uno[1] | |||||||||
|
|
|||||||||
| Informasion | |||||||||
| Nome par intiero: | Svisera | ||||||||
| Nome ufisiałe: | Confoederatio Helvetica |
||||||||
| Łéngoa uficiałe: | todesco, fransexe, italian, romancio[2] | ||||||||
| Cavedal: | Berna (127.519 ab. / 2003) | ||||||||
| Polìtega | |||||||||
| Governo: | Democrazia diretta, Repubblica federale | ||||||||
| Capo de stato: | Micheline Calmy-Rey (2007) | ||||||||
| Indipendensa: | 1° agosto 1291 | ||||||||
| Ingreso a l'ONU: | 10 de setenbre 2002 | ||||||||
| Area | |||||||||
| Totale: | 41.285 km² | ||||||||
| Pos. nel mondo: | 132° | ||||||||
| % delle acque: | 3,7 % | ||||||||
| Popolasion | |||||||||
| Totałe: | 7'459'100 ab. (2005) | ||||||||
| Pos. nel mondo: | 92° | ||||||||
| Densità: | 181 ab./km² | ||||||||
| Giografia | |||||||||
| Continente: | Eoropa | ||||||||
| Fuxo oràrio: | UTC +1 | ||||||||
| Economia | |||||||||
| Vałuta: | franco svisero | ||||||||
| Varie | |||||||||
| TLD: | .ch | ||||||||
| Prefiso tełef.: | +41 | ||||||||
| Sigla autom.: | CH | ||||||||
| Ino nasionałe: | Salmo Svizzero | ||||||||
| Festa nasionałe: | 1° agosto | ||||||||
|
|
|||||||||
.svg)
.svg)
Ła Svìsera (en tedesco Schweiz, en françexe Suisse, en itałian Svizzera, en romançio Svizra), co nome ofiçial Confederasiòn Svisera (en tedesco Schweizerische Eidgenossenschaft, en françexe Confédération Helvétique, en Itałian Confederazione Svizzera en romançio Confederaziun Svizra[3], ł'è un paexe de l'Eoropa çentral.
Canfina a nord co ła Germania, a ost co el Liechtenstein e ł'Austria, a sud con ł'Itałia, a ovest co ła Fransa.
Indice
Storia[canbia | canbia sorxente]
Ła Svisera ła gera abità 'nte l'antichità dai Elvezi [4], un popoło de stirpe gàłica.
L'è stà conquistà dai Romani guidà da Giulio Cesare durante ła su conquista de ła Gałia.
El 1° de agosto del 1291 i raprexentanti de tre cantuni i à decidesto de ałearse formando 'na confederasion. Isteso, ła xera sempre influensà da l'inpero Austriaco.
Ła xe stà riconosùa indipendente co ła Paçe de Vestfalia neł 1648.
Napołeone ła invaxe nel 1798 e l'è deventà na repùblica. Nel 1803 se ga riformà na confederasion ciamada Confederasion Elvètica.
Nel 1815, col Congreso de Viena, ła xe stà riconosùa come un stato de "neutralità armà permanente".
Giografia połitega[canbia | canbia sorxente]
Ła Svìsera ła xe un stato federałe.
Divixion aminitrative[canbia | canbia sorxente]
Ła xe divixa in 26 cantoni ognun co ła só otonomia legislativa e fiscałe.
 |
Par saverghene de pì, varda ła pajina Cantoni de ła Svisera. |
Partecipasion a organixasioni sovrastatatałi[canbia | canbia sorxente]
L'è sempre stà neutrałe anca tegnendo rełazion comerciałi e połìtiche co altri Stati e l'à rifiutà de entrar 'nte ła CEE e ła NATO.
Cavedal e altre sità[canbia | canbia sorxente]
Ła capital federałe xé Berna, che l'è anca capital de l'omonimo canton.
Cultura[canbia | canbia sorxente]
Durante ła Rivolusion protestante en Svisera vivéa do importanti teołogi come Ulrico Zwingli e Giovanni Calvino.
Note[canbia | canbia sorxente]
- ↑ "Ùn par tuti, tuti par ùn"
- ↑ El romancio ła xe łéngoa uficiałe nte i raporti co łe persone de łéngoa romancia (ex Art. 70 deła Costitusion Svisera).
- ↑ in latino Confoederatio Helvetica, da cui la sigla "CH"
- ↑ che i ga dà el nome Elvezia
.svg){kind=small}
