Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
24 marca jest 83. (w latach przestępnych 84.) dniem w kalendarzu gregoriańskim . Do końca roku pozostaje 282 dni.
Imieniny obchodzą: Ademar , Aldmir , Aleksander , Bertrada , Dionizy , Dydak , Dzierżysław , Dzierżysława , Dziesława , Dzirżysława , Gabriel , Jan , Józef , Katarzyna , Marek , Oldmir , Romulus , Sewer , Sofroniusz i Szymon .
Argentyna – Dzień Pamięci dla Prawdy i Sprawiedliwości
Międzynarodowe :
Polska – Narodowy Dzień Życia
Wspomnienia i święta w Kościele katolickim obchodzą[2] [3] obchodzą
1568 – Król Zygmunt II August powołał Komisję Morską będącą zaczątkiem polskiej admiralicji.
1651 – W kościele oo. jezuitów na Starym Mieście w Warszawie odbyła się instalacja i koronacja obrazu Matki Bożej Łaskawej – Patronki Warszawy .
1794 – Na rynku w Krakowie został odczytany przez byłego posła na Sejm Wielki Aleksandra Linowskiego Akt powstania obywatelów mieszkańców województwa krakowskiego , ogłaszający rozpoczęcie insurekcji przeciw Rosji i carycy Katarzyny II . Na mocy aktu, Tadeuszowi Kościuszce powierzono funkcję Najwyższego Naczelnika i polecono mu zorganizować rząd powstańczy – Radę Najwyższą Narodową . W trakcie uroczystości Kościuszko złożył następującą przysięgę: Ja, Tadeusz Kościuszko, przysięgam w obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu, iż powierzonej mi władzy na niczyj prywatny ucisk nie użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyskania samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej wolności używać będę. Tak mi Panie Boże dopomóż i niewinna męka Syna Jego .
1822 – W nocy z 23/24 marca pożar zniszczył ponad połowę zabudowań Mrągowa .
1832 – Rząd rosyjski wydał ukaz o karnym wcielaniu dzieci polskich do armii Imperium Rosyjskiego .
1863 – Powstanie styczniowe : porażka powstańców w bitwie pod Krasnobrodem .
1900 – W Krakowie odbyła się premiera dramatu Juliusza Słowackiego Sen srebrny Salomei .
1920 – Sejm Ustawodawczy uchwalił ustawę O nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców , jeden z najstarszych, obowiązujących do dziś aktów prawnych.
1941 – Niemcy utworzyli getto lubelskie .
1942 – Personel i mieszkańcy Żydowskiego Domu Starców i Sierot w Lublinie zostali zamordowani przez Niemców.
1944 :
Niemiecka akcja represyjna w miejscowości Markowa koło Łańcuta wobec rodziny Ulmów oraz ukrywanych przez nich Żydów z rodzin Szallów i Goldmanów. Zginęło 9 Polaków (w tym nienarodzone dziecko z końcowej ciąży) i 8 Żydów.
W Bełzu oddział UPA dokonała masakry ponad 100 Polaków.
Z obozu jenieckiego Stalag Luft III w Żaganiu uciekło 80 lotników, spośród których tylko trzech nie złapano.
1945 :
1962 – W gdańskim klubie Żak odbył się pierwszy występ grupy Niebiesko-Czarni .
1967 – Rosnący od około 1250 roku w pobliżu dzisiejszego rezerwatu przyrody Buczyna Szprotawska w Borach Dolnośląskich dąb Chrobry został uznany za pomnik przyrody .
1976 – Polska przegrała z Argentyną 1:2 w meczu towarzyskim rozegranym na Stadionie Śląskim w Chorzowie .
1980 :
1992 – Zmiana skrótu TP na TVP oraz logotypów Telewizji Polskiej .
2006 – Posłanka Ligi Polskich Rodzin Ewa Sowińska została wybrana przez Sejm na urząd Rzecznika Praw Dziecka .
2012 :
2014 – Na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych rozpoczęto publikację indeksów WIG50 i WIG250 .
1084 – Spór o inwestyturę : w zajętym przez wojska króla Niemiec Henryka IV Salickiego Rzymie odbyła się intronizacja antypapieża Klemensa III .
1338 – Wojna stuletnia : flota francuska zaatakowała Portsmouth .
1401 – Wojska mongolskie pod wodzą Timura Chromego zdobyły i ograbiły Damaszek .
1603 :
1794 – Rewolucja francuska : Jacques-René Hébert , dziennikarz i przywódca hebertystów , został wraz ze swymi stronnikami ścięty na gilotynie .
1805 – Jan I został księciem Liechtensteinu .
1808 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim : wojska francuskie wkroczyły do Madrytu w celu stłumienia hiszpańskiego powstania przeciw Napoleonowi Bonaparte .
1809 – Wojna na Półwyspie Iberyjskim: pułk lansjerów nadwiślańskich dowodzony przez płk. Jana Konopkę wydostał się z okrążenia hiszpańskiego pod Yevenes , tracąc 89 ludzi.
1839 – W Paryżu oficjalnie otwarto Bibliotekę Polską .
1843 – Zwycięstwo wojsk brytyjskich dowodzonych przez generała Charlesa Napiera nad siłami Emiratu Sindh w bitwie pod Dubbą w dzisiejszym Pakistanie .
1848 – Wybuchła niemiecko-duńska I wojna o Szlezwik .
1854 – W Wenezueli zniesiono niewolnictwo .
1860 – Niemiecki astronom Robert Luther odkrył planetoidę (58) Concordia .
1878 :
1882 – Robert Koch ogłosił w Berlinie wyodrębnienie bakterii prątka odpowiedzialnego za gruźlicę .
1886 – Imperium osmańskie przekazało Bułgarii zwierzchnictwo nad prowincją Rumelia Wschodnia .
1896 :
1900 :
1902 – Przyjęto flagę Nowej Zelandii .
1913 – Na Broadwayu w Nowym Jorku otwarto Palace Theatre .
1919 – Ostatni cesarz Austrii Karol I Habsburg udał się wraz z rodziną na wygnanie do Szwajcarii .
1928 – Zwodowano japoński ciężki krążownik Haguro .
1929 – Włoscy faszyści zdobyli 99% głosów w jednopartyjnych wyborach parlamentarnych.
1933 – Diaspora żydowska na świecie ogłosiła bojkot niemieckich towarów.
1934 – Kongres Stanów Zjednoczonych uchwalił ustawę przewidującą uzyskanie niepodległości przez Filipiny w 1945 roku.
1939 – Chorlogijn Czojbalsan został premierem Mongolii .
1941 – II wojna światowa w Afryce : rozpoczęła się niemiecko-włoska ofensywa w Cyrenajce .
1942 – Admirał Chester Nimitz został głównodowodzącym armii amerykańskiej na Pacyfiku .
1944 – W Grotach Ardeatyńskich na przedmieściach Rzymu Niemcy rozstrzelali 335 Włochów i Żydów . Zbrodni dokonano w odwecie za zamach na kolumnę niemieckiej policji, przeprowadzony dzień wcześniej przez członków włoskiego ruchu oporu.
1945 – Front zachodni : w trakcie forsowania Renu alianci przeprowadzili udaną operację powietrznodesantową z udziałem 16 tys. spadochroniarzy.
1949 – Odbyła się 21. ceremonia wręczenia Oscarów .
1950 – W Austrii wykonano ostatni wyrok śmierci .
1958 – Elvis Presley został powołany do wojska.
1959 – Powstał Kubański Instytut Przemysłu i Sztuki Filmowej (ICAIC).
1965 – Amerykańska sonda Ranger 9 , po wykonaniu 5814 zdjęć, rozbiła się planowo o powierzchnię Księżyca .
1968 – Pod Wexford w Irlandii rozbił się samolot Vickers Viscount irlandzkich linii Aer Lingus , w wyniku czego zginęło 61 osób.
1972 – Brytyjski rząd wprowadził bezpośrednie rządy w Irlandii Północnej , zawieszając lokalny parlament.
1973 – Grupa Pink Floyd wydała album The Dark Side of the Moon .
1975 – Utracono łączność z amerykańską sondą Mariner 10 , która badała Wenus i Merkurego .
1976 – Doszło do wojskowego zamach stanu w Argentynie , w wyniku którego władzę przejęła prawicowa junta pod wodzą gen. Jorge Rafaela Videli .
1977 – Morarji Desai został premierem Indii .
1980 – Został zastrzelony arcybiskup San Salvadoru i obrońca praw człowieka Oscar Romero .
1982 – Generał Hossain Mohammed Ershad obalił w bezkrwawym zamachu stanu prezydenta Bangladeszu Abdusa Sattara i wprowadził w kraju stan wojenny.
1985 – Mohammad Khan Junejo został premierem Pakistanu .
1986 :
Otwarto tor wyścigowy Hungaroring pod Budapesztem .
Po ostrzelaniu przez Libijczyków samolotów amerykańskich rakietami ziemia-powietrze, doszło do odwetowych amerykańskich nalotów na libijskie instalacje rakietowe i okręty wojenne w Zatoce Wielkiej Syrty .
1989 – Amerykański tankowiec MT Exxon Valdez wpłynął na skały w Zatoce Alaska . Wyciek ropy spowodował katastrofę ekologiczną.
1990 :
1991 – Wybuchła wojna domowa w Sierra Leone .
1992 :
1993 :
1995 – Japoński zdalnie sterowany robot Kaikō zszedł na dno Rowu Mariańskiego na Pacyfiku , wykonując najdokładniejszy do dnia dzisiejszego pomiar jego głębokości (10 911 m).
1996 :
Były marksistowski dyktator Mathieu Kérékou wygrał w II turze wybory prezydenckie w Beninie .
W Iraku przeprowadzono pierwsze od 7 lat wybory parlamentarne.
1997 – Odbyła się 69. ceremonia wręczenia Oscarów .
1998 – W Jonesboro w amerykańskim stanie Arkansas dwaj uczniowie w wieku 11 i 13 lat, po wywołaniu fałszywego alarmu pożarowego, zastrzelili 4 uczennice i nauczyciela oraz zranili 10 innych osób opuszczających budynek miejscowej szkoły średniej.
1999 :
2000 – Papież Jan Paweł II odwiedził sanktuaria nad Jeziorem Genezaret : Kafarnaum , Tabgę oraz Górę Błogosławieństw .
2001 – 21 osób zginęło, a ponad 100 zostało rannych w eksplozjach trzech samochodów-pułapek w południoworosyjskich miastach: Mineralne Wody , Jessentuki i Adyge-Chabl .
2002 – Odbyła się 74. ceremonia wręczenia Oscarów .
2005 :
2006 – Arcybiskup metropolita krakowski Stanisław Dziwisz został mianowany kardynałem przez papieża Benedykta XVI .
2007 – Piłkarska reprezentacja Anglii do lat 21 zremisowała z rówieśnikami z Włoch 3:3 w inauguracyjnym meczu na nowym stadionie Wembley w Londynie .
2008 – Odbyły się pierwsze w historii wybory do izby niższej parlamentu Bhutanu .
2009 – Czeska Izba Poselska wyraziła wotum nieufności wobec rządu Mirka Topolánka .
2011 – 151 osób zginęło, a 212 zostało rannych w trzęsieniu ziemi we wschodniej Birmie .
2013 – Wojna domowa w Republice Środkowoafrykańskiej : prezydent François Bozizé uciekł za granicę po zajęciu stolicy kraju Bangi przez rebeliantów z ruchu Séléka , których przywódca, Michel Djotodia , ogłosił się nowym prezydentem.
2015 – 150 osób zginęło w katastrofie lotu Germanwings 9525 we francuskich Alpach .
1188 – Ferndynad , infant portugalski, hrabia Flandrii (zm. 1233 )
1441 – Ernest Wettyn , książę elektor Saksonii , władcy Turyngii (zm. 1486 )
1490 – Giovanni Salviati , włoski kardynał (zm. 1553 )
1494 – Georgius Agricola , niemiecki humanista, lekarz, górnik, metalurg, mineralog (zm. 1555 )
1607 – Michiel de Ruyter , holenderski admirał (zm. 1676 )
1628 – Zofia Amelia Brunszwicka , królowa Danii i Norwegii (zm. 1685 )
1630 – José Sáenz de Aguirre , hiszpański kardynał (zm. 1699 )
1693 – John Harrison , angielski cieśla, zegarmistrz-samouk (zm. 1776 )
1714 – Carlo Giovanni Testori , włoski kompozytor (zm. 1782 )
1732 – Gian Francesco de Mayo , włoski kompozytor (zm. 1770 )
1739 – Christian Friedrich Daniel Schubart , niemiecki pisarz, poeta, kompozytor (zm. 1791 )
1740 – John Antes , amerykański kompozytor (zm. 1811 )
1745 – John Frederick Sackville , brytyjski arystokrata, dyplomata (zm. 1799 )
1753 – Maria Franciszka Lacroix , francuska brygidka, męczennica, błogosławiona (zm. 1794 )
1754 – Joel Barlow , amerykański dyplomata, poeta, filozof (zm. 1812 )
1782 – Oriest Kiprienski , rosyjski malarz, grafik, rysownik (zm. 1836 )
1797 – Antonio Rosmini-Serbati , włoski filozof, błogosławiony (zm. 1855 )
1808 – Maria Malibran , francuska śpiewaczka operowa (mezzosopran) (zm. 1836 )
1809 :
1812 :
1815 – Maria Róża Molas , hiszpańska zakonnica, święta (zm. 1876 )
1820 – Aleksander Edmund Becquerel , francuski fizyk, fizykochemik (zm. 1891 )
1830 – Robert Hamerling , austriacki poeta, dramatopisarz (zm. 1889 )
1831 – Faustyn Míguez , hiszpański pijar, błogosławiony (zm. 1925 )
1834 – William Morris , brytyjski poeta, pisarz, architekt, malarz (zm. 1896 )
1839 – Horace Parnell Tuttle , amerykański astronom (zm. 1923 )
1847 – Wincencja Maria López Vicuña , hiszpańska zakonnica, święta (zm. 1896 )
1849 – Tadeusz Barącz , polski rzeźbiarz, medalier (zm. 1905 )
1863 – Bohuslav Križka , słowacki inżynier górniczy, pionier techniki, wynalazca (zm. 1938 )
1872 – Kazimierz Brzozowski , polski lekarz, drukarz, wydawca (zm. 1952)
1874 :
1880 – Gabriel Dubiel polski pedagog, publicysta, działacz ruchu ludowego, polityk (zm. 1943 )
1887 :
1893 :
1897 :
1901 :
1903 – Igor Newerly , polski prozaik (zm. 1987 )
1909 – Clyde Barrow , amerykański przestępca (zm. 1934 )
1911 – Joseph Barbera , amerykański rysownik, twórca filmów animowanych (zm. 2006 )
1912 – Kazimierz Jurkiewicz , polski marynarz, kapitan Daru Pomorza (zm. 1985 )
1913 – Stanisław Tkaczow , polski polityk, minister lasów (zm. 1969 )
1914 – Krystyna Krahelska , polska etnograf, poetka, żołnierz AK , sanitariuszka, uczestniczka powstania warszawskiego (zm. 1944 )
1918 :
1919 – Lawrence Ferlinghetti , amerykański pisarz
1920 :
1921 :
1922 – Józef Milik , polski qumranista , poliglota (zm. 2006 )
1923 – Murray Hamilton , amerykański aktor (zm. 1986 )
1926 :
Desmond Connell , irlandzki duchowny katolicki, arcybiskup Dublina , kardynał
Dario Fo , włoski pisarz, satyryk, reżyser teatralny, kompozytor, laureat Nagrody Nobla
William Porter , amerykański lekkoatleta, płotkarz (zm. 2000 )
1927 :
1928 – Czesław Nowicki , polski dziennikarz, prezenter pogody (zm. 1992 )
1930 :
1931 – Janusz Komender , polski lekarz, polityk
1932 :
1933 – William Smith , amerykański aktor
1934 – Ryszard Zub , polski szablista (zm. 2015 )
1935 :
1936 :
1937 – Merkur Bozgo , albański aktor
1938 – David Irving , brytyjski pisarz
1939 – Wiktor Wysoczański , polski duchowny polskokatolicki, biskup, zwierzchnik Kościoła Polskokatolickiego w RP
1940 – Rudi Pawelka , niemiecki polityk, przewodniczący Ziomkostwa Śląskiego
1942 :
1943 :
1944 – Vojislav Koštunica , serbski polityk, prezydent Jugosławii i premier Serbii
1945 :
1946 – Klaus Dinger , niemiecki perkusista, członek zespołów Neu! i Kraftwerk (zm. 2008 )
1947 :
1948 :
1950 :
1951 :
1952 – Dolora Zajick , amerykańska śpiewaczka operowa (mezzosopran dramatyczny)
1953 :
1954 :
1955 :
1956 :
1957 :
1958 :
1959 :
Emmit King , amerykański lekkoatleta, sprinter
Filip Łobodziński , polski aktor, dziennikarz, tłumacz, muzyk
Marek Probosz , polski aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy, pisarz, pedagog
1960 :
1961 – Alex Azzopardi , maltański piłkarz
1963 :
1964 :
1965 :
1966 :
1967 – Diann Roffe-Steinrotter , amerykańska narciarka alpejska
1968 :
1969 :
1970 :
1971 – Topi Lehtipuu , fiński śpiewak operowy (tenor)
1972 :
1973 :
1974 :
1975 :
1976 :
1977 :
1978 :
1979 :
1980 :
1981 :
1982 :
1983 :
1984 :
1985 :
1986 :
1987 :
1988 :
1989 :
1990 :
1992 – Vanessa Hinz , niemiecka biathlonistka
1993 – Diego Rolán , urugwajski piłkarz
1996 – Valentino Lazaro , austriacki piłkarz pochodzenia angolsko-greckiego
809 – Harun ar-Raszid , kalif z dynastii Abbasydów (ur. ok. 763 )
832 – Wulfred , arcybiskup Canterbury (ur. ?)
1275 – Beatrycze Plantagenet , księżniczka angielska (ur. 1242 )
1284 – Hugo III , król Cypru i Jerozolimy (ur. 1235 )
1381 – Katarzyna Szwedzka , zakonnica, święta (ur. ok. 1331 )
1396 – Walter Hilton , angielski augustianin, mistyk, teolog (ur. ok 1340 )
1437 – Jean de la Rochetaillée , francuski kardynał (ur. ?)
1455 – Mikołaj V , papież (ur. 1397 )
1463 – Prospero Collona , włoski kardynał (ur. ok. 1410 )
1562 – Jan Lubodzieski , polski duchowny katolicki, biskup chełmiński , kanonik warmiński (ur. ?)
1597 – Jan Bernard Bonifacio , włoski humanista, bibliofil, podróżnik (ur. 1517 )
1603 – Elżbieta I Tudor , królowa Anglii (ur. 1533 )
1644 – Cecylia Renata Habsburżanka , królowa Polski (ur. 1611 )
1653 – Alphonse-Louis du Plessis de Richelieu , francuski kardynał (ur. 1582 )
1654 – Samuel Scheidt , niemiecki kompozytor, organista (ur. 1587 )
1676 – Paul Würtz , niemiecki wojskowy w służbie szwedzkiej, marszałek polny (ur. 1612 )
1682 – Fryderyk II , książę Norymbergii-Neuenstadt (ur. 1615 )
1731 – Jacopo Boncompagni , włoski duchowny katolicki, arcybiskup Bolonii , kardynał (ur. 1652 )
1776 – John Harrison , brytyjski cieśla, zegarmistrz-samouk (ur. 1693 )
1801 – Dydak z Kadyksu , hiszpański kapucyn, błogosławiony (ur. 1743 )
1805 – Alojzy I , książę Liechtensteinu (ur. 1759 )
1844 – Bertel Thorvaldsen , duński rzeźbiarz (ur. 1770 )
1849 – Johann Wolfgang Döbereiner , niemiecki chemik (ur. 1780 )
1864 – Karl Claus , rosyjski chemik, botanik, farmaceuta pochodzenia niemieckiego (ur. 1796 )
1866 – Maria Amelia Burbon-Sycylijska , królowa Francuzów (ur. 1782 )
1869 – Antoine-Henri Jomini , francuski generał (ur. 1779 )
1873 – Mary Ann Cotton , brytyjska seryjna morderczyni (ur. 1832 )
1882 – Henry Wadsworth Longfellow , amerykański poeta (ur. 1807 )
1887 – Jan Kacper Heurich , polski architekt (ur. 1834 )
1888 – Kazimierz Jarochowski , polski historyk (ur. 1828 )
1899 – Gustav Heinrich Wiedemann , niemiecki fizyk (ur. 1826 )
1900 :
1902 – Michał Mikołaj Ogiński , polski hrabia, ziemianin (ur. 1849 )
1903 :
1905 – Juliusz Verne , francuski pisarz science fiction, dramaturg, działacz społeczny (ur. 1828 )
1908 – Spencer Cavendish , brytyjski arystokrata, polityk (ur. 1833 )
1909 – John Millington Synge , irlandzki pisarz, poeta, dramaturg (ur. 1871 )
1911 :
1913 – Václav Vrbata , czeski narciarz (ur. 1885)
1915 :
1916 – Enrique Granados , hiszpański pianista, kompozytor (ur. 1867 )
1918 – Władysław Ślewiński , polski malarz (ur. 1856 )
1921 :
1926 – Phan Châu Trinh , wietnamski rewolucjonista (ur. 1872 )
1927 – Elżbieta Sachsen-Altenburg , księżniczka saksońska, wielka księżna rosyjska (ur. 1865 )
1928 – Mendog II , niemiecki arystokrata, król Litwy (ur. 1864 )
1931 – Robert Edeson , amerykański aktor (ur. 1868 )
1932 – Frantz Reichel , francuski rugbysta (ur. 1871 )
1933 – Alfred William Alcock , brytyjski lekarz, przyrodnik, karcynolog (ur. 1859 )
1935 – Maria Karłowska , polska zakonnica, błogosławiona (ur. 1865 )
1938 – Jørgen-Frantz Jacobsen , farerski dziennikarz, pisarz, poeta (ur. 1900 )
1942 – Mathieu Cordang , holenderski kolarz szosowy i torowy (ur. 1869 )
1946 :
1948 – Sigrid Hjertén , szwedzka malarka (ur. 1885 )
1953 :
1954 – Thành Thái , cesarz Wietnamu (ur. 1879 )
1955 – Otto Gessler , niemiecki polityk (ur. 1875 )
1956 :
1962 – Auguste Piccard , szwajcarski fizyk, wynalazca, badacz (ur. 1884 )
1964 :
1966 – Virginia Hill , amerykańska przestępczyni (ur. 1916 )
1967 – Francesco Bracci , włoski kardynał (ur. 1879 )
1968 :
1969 :
1971 :
1973 – Marian Januszajtis-Żegota , polski generał (ur. 1889 )
1974 – Christo Iliew , bułgarski piłkarz (ur. 1936 )
1976 :
1979 – Jack Cohen , brytyjski przedsiębiorca pochodzenia żydowskiego (ur. 1898 )
1980 :
1984 – Sam Jaffe , amerykański aktor (ur. 1891 )
1987 – Urszula Rivata , włoska zakonnica, pierwsza przełożona Uczennic Boskiego Mistrza , Służebnica Boża (ur. 1897 )
1991 – John Kerr , australijski prawnik, polityk, gubernator generalny Australii (ur. 1914 )
1992 – Ryszard Białous , polski kapitan, harcmistrz (ur. 1914 )
1993 – John Hersey , amerykański pisarz (ur. 1914 )
1994 – John May , amerykański duchowny katolicki, arcybiskup St. Louis (ur. 1922 )
1995 – Tadeusz Skwirzyński , polski polityk, minister, poseł na Sejm PRL (ur. 1923 )
1996 :
2000 – Al Grey , amerykański trębacz jazzowy (ur. 1925 )
2002 – César Milstein , brytyjski immunolog pochodzenia argentyńskiego, laureat Nagrody Nobla (ur. 1927 )
2003 :
2004 – Andrzej Hausbrandt , polski teatrolog (ur. 1923 )
2006 :
2008 :
2009 :
2010 :
2011 :
2012 :
2013 :
2014 :
2015 :
Przypisy