Γαλλική γλώσσα

Γαλλικά
	Français
Ταξινόμηση	Ινδοευρωπαϊκές γλώσσες Ιταλικές Ιταλοδυτικές Γαλατοϊβηρικές Γαλατορομανικές Γαλατοραιτικές; ; ; ; ;
Κατάσταση
Επίσημη γλώσσα	Γαλλία; Βέλγιο; Ελβετία; Λουξεμβούργο; Μονακό; Καναδάς; Ευρωπαϊκή Ένωση; Μπενίν; Μπουρκίνα Φάσο; Μπουρούντι; Καμερούν; Κεντροαφρικανική Δημοκρατία; Τσαντ; Κομόρες; Ακτή Ελεφαντοστού; Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό; Τζιμπουτί; Ισημερινή Γουινέα; Γκαμπόν; Γουινέα; Αϊτή; Μαδαγασκάρη; Μάλι; Νίγηρας; Δημοκρατία του Κονγκό; Ρουάντα; Σενεγάλη; Σεϋχέλλες; Τόγκο; Βανουάτου
Ρυθμιστής	Γαλλική Ακαδημία; (Académie française)
Κώδικες γλώσσας
ISO 639-1	fr
ISO 639-2	fre
ISO 639-3	fra
SIL	FRA
	Περιοχές που αποτελεί κύρια γλώσσα Περιοχές που αποτελεί επίσημη γλώσσα Περιοχές που αποτελεί δεύτερη γλώσσα Περιοχές που αποτελεί μειονοτική γλώσσα

Η γαλλική γλώσσα είναι η τρίτη από τις Ρομανικές γλώσσες από άποψη αριθμού ομιλητών ως μητρική γλώσσα, μετά την ισπανική γλώσσα και την πορτογαλική γλώσσα αλλά η μόνη με δυναμική παρουσία και στις πέντε ηπείρους.^[1]^[2] και η μόνη με 600 περίπου εκατομμύρια ομιλητές ως μητρική, πρώτη ή δεύτερη γλώσσα [3]

Το 2006 ήταν η 4η ομιλούμενη γλώσσα στον κόσμο με 520 εκατομμύρια ομιλητές.^[3] Η αύξηση αυτή προέρχεται κυρίως από την καθημερινή φρενήρη πληθυσμιακή αύξηση των αφρικανικών χωρών^[4]. Το 1999 τα Γαλλικά ήταν η 11η πλέον ομιλούμενη γλώσσα στον κόσμο.

Στην Ευρώπη ομιλείται από 72 εκατομμύρια γαλλόφωνους ως μητρική γλώσσα (Γαλλία 65 εκ., Βέλγιο 4,5 εκ. Ελβετία 1,5 εκ). Εκτός Ευρώπης ομιλείται από 10 εκατομμύρια στον Καναδά, 8 στην Αϊτή μαζί με τη γαλλική κρεόλ και από 160 έως 500 εκατομμύρια ομιλητές που τη χρησιμοποιούν ως δεύτερη γλώσσα αλλά και πρώτη όπως μεταξύ άλλων στο Βελγικό Κογκό, στην Ακτή Ελεφαντοστού και στο Καμερούν.^[5]

Είναι επίσημη γλώσσα σε διάφορες κοινότητες και οργανισμούς, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση, η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή, ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (στον ΟΗΕ είναι επίσημη γλώσσα μαζί με την Αγγλική, την Ισπανική, την Ρωσική, την Κινεζική και την Αραβική) και η μόνη επίσημη γλώσσα για την Παγκόσμια Ταχυδρομική Ένωση)^[6].

Πριν από τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο τα Γαλλικά (και τα Αγγλικά) θεωρούντο διεθνής γλώσσα, ιδιαίτερα σε πεδία όπως η διπλωματία, lingua franca στο εμπόριο, στη ναυτιλία και στις μεταφορές. Σήμερα παραμένουν μαζί με τα αγγλικά και τα ισπανικά ως ισχυρή γλώσσα στη διπλωματία.

Η Ελλάδα ανήκει στην Παγκόσμια Οργάνωση Γαλλοφωνίας (OIF). 57 χώρες κράτη και επαρχίες ^[7]. έχουν τη γαλλική ως επίσημη γλώσσα και εκεί η γαλλική μειονότητα είναι πολύ ισχυρή ^[8]. Τα Γαλλικά είναι μία από τις δύο γλώσσες εργασίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και δεύτερη ξένη γλώσσα διδασκαλίας στα σχολεία όλης της Ευρώπης μετά τα αγγλικά.

Πίνακας περιεχομένων

1 Γεωγραφική διασπορά
2 Ιστορία
3 Παραπομπές
4 Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- 4.1 Φράσεις και μεταφράσεις

Γεωγραφική διασπορά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ευρώπη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γνώση της Γαλλικής στην Ευρωπαική Ένωση

Γαλλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γαλλία με τα 65,5 εκατομμύρια κατοίκους της, όσο παράξενο και να φαίνεται, είναι η δεύτερη σε πληθυσμό γαλλόφωνη χώρα στον κόσμο. Την πρωτιά στη λίστα κατέχει η Λαοκρατική Δημοκρατία του Κονγκό με πάνω από 78 εκατομμύρια κατοίκους.^[9]

Βέλγιο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Αποτελεί τη μητρική γλώσσα του 45% των Βέλγων. Η γαλλόφωνη περιοχή είναι η Βαλλονία. Το άλλο 54% μιλά ολλανδικά (γνωστά και σαν φλαμανδικά) και το 0,50% περίπου γερμανικά.^[10]

Ελβετία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα Γαλλικά είναι μία από τις τέσσερις επίσημες γλώσσες της Ελβετίας, μαζί με τα Γερμανικά, τα Ιταλικά και τα Ρομανσικά. Αποτελεί τη μητρική γλώσσα του 20% των Ελβετών.^[11]

Ιταλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κυρίως στην κοιλάδα της Αόστα.^[12]

Μεγάλη Βρετανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Επίσημη γλώσσα μαζί με τα αγγλικά στο νησί Τζέρσεϊ και στο Γκέρνσεϊ με συνολικό πληθυσμό 158.000 κατοίκους.

Λουξεμβούργο[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Λουξεμβούργο το 90% των κατοίκων μιλά γαλλικά σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο και όλοι λουξεμβουργιανά. Επίσης το 85% μιλά γερμανικά.^[13]

Μονακό και Ανδόρρα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το πριγκιπάτο του Μονακό έχει επίσημη γλώσσα τα γαλλικά^[14], ενώ στην Ανδόρρα μιλούν κυρίως καταλανικά και ισπανικά ^[15] αλλά και στο Βατικανό.

Αμερική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εκτός από τα μεγάλα νησιά της Καραϊβικής, ομιλούνται και στη Γαλλική Γουϊάνα (υπερπόντια κτήση) και στην Αϊτή όπου εκτός από τα γαλλικά ομιλείται και μια γαλλική διάλεκτος (κρεόλ). Επίσης ομιλούνται στην Αγία Λουκία και στη Δομινίκα.

Καναδάς[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Κεμπέκ που αποτελεί την γαλλόφωνη επαρχία του Καναδά και το 25% περίπου του πληθυσμού της χώρας (9 εκατομμύρια γαλλόφωνοι). Αλλά και ανάμεσα στα σύνορα των Η.Π.Α και του Καναδά.^[16] Επίσης ομιλείται στα βόρεια και στα ανατολικά του Νέου Μπρόνσγουικ, στη Μανιτόμπα καθώς και στα νοτιοανατολικά του Οντάριο.

Ηνωμένες Πολιτείες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τα 12 εκατομμύρια άτομα γαλλικής καταγωγής, 1,6 εκατομμύρια μιλούν γαλλικά στο οικογενειακό τους περιβάλλον. (Λουιζιάνα, Νιού Χάμσαϊρ, Μέιν, Βερμόντ. Στις παραπάνω πολιτείες τα γαλλικά είναι δεύτερη γλώσσα, όχι όμως στη Νέα Υόρκη). Η γαλλόφωνη κοινότητα είναι στο σύνολο των Η.Π.Α τρίτη μετά την αγγλόφωνη και την ισπανόφωνη και ακολουθούν οι Κινέζοι.^[17].

Βραζιλία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Υποχρεωτική γλώσσα στα σχολεία στην επαρχία Αμαπά λόγω της εγγύτητάς της με την Γαλλική Γουιάνα.^[18].

Αφρική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γαλλόφωνη Αφρική

Στην Αφρική, τα γαλλικά ομιλούνται στις εξής χώρες: Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, Δημοκρατία του Κονγκό, Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, Καμερούν 67%, Μπουρκίνα Φάσο, Γουινέα, Γουινέα Μπισσάου (μετά τα πορτογαλικά), Ισημερινή Γουινέα, Μαυρίκιο, Κομόρες, Σεϋχέλλες, Μπενίν, Νίγηρας, Μάλι, Τσαντ, Τόγκο, Σενεγάλη, Ακτή Ελεφαντοστού (τείνει να γίνει μητρική γλώσσα), Τζιμπουτί, Μπουρούντι, Μαδαγασκάρη, Γκαμπόν (τείνει να γίνει μητρική γλώσσα), Μαρόκο 41,5%, Αλγερία 57%, Τυνησία 64%, Δυτική Σαχάρα ^[19] και λιγότερο στην Αίγυπτο ^[20]. Στη Νότια Αφρική όπου το υψηλότερο ποσοστό μετανάστευσης της προέρχεται από το Βιετνάμ, την Καμπότζη και την Σενεγάλη.^[21].

Γαλλικές Υπερπόντιες Κτίσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γαλλική ομιλείται σε πολλά νησιά που υπάγονται διοικητικά στη Γαλλία, όπως: Γουαδελούπη, Μαρτινίκα, Ρεϋνιόν, Μαγιότ, Νέα Καληδονία, Γαλλική Πολυνησία, Άγιος Μαρτίνος, Άγιος Βαρθολομαίος, Κεργκελέν, Κροζέ Νήσοι, Ένδοξοι Νήσοι, Χουάν ντε Νόβα Νήσος, Σαιν Πιερ και Μικελόν ή αλλιώς Νήσοι Αγίου Πέτρου και Μιχαήλ, Ουάλις και Φουτούνα.

Νοτιοανατολική Ασία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η γλώσσα κατέχει δυναμική παρουσία στα σχολεία του Βιετνάμ^[22], στο Λάος^[23], στην Καμπότζη ^[24], ενώ οι γλώσσες τους έχουν πλήθος γαλλικών λέξεων.

Λίβανος[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Τα γαλλικά αποτελούν προνομιακή γλώσσα εκπαίδευσης στον Λίβανο.^[25]

Ινδία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ομιλούνται στην επαρχία του Ποντισέρι ^[26] και στο Μαυρίκιο, όπως και στα νησιά Ευρώπα, Τρομελίν, στα Διασκορπισμένα νησιά στον Ινδικό Ωκεανό και στις Κομόρες.

Ωκεανία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στο Βανουάτου και σε άλλες υπερπόντιες κτήσεις.

Ανταρκτική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Γαλλικά νότια και ανταρκτικά εδάφη, Νήσος Άγιος Παύλος, Νήσος Άμστερνταμ, Αδελία Γη.

Ιστορία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η ρωμαϊκή εισβολή στη Γαλατία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Η Γαλλική γλώσσα είναι μια Ρομανική γλώσσα, δηλαδή προέρχεται από τη Λατινική. Πριν τη ρωμαϊκή εισβολή στις περιοχές που απαρτίζουν σήμερα τη Γαλλία από τον Ιούλιο Καίσαρα (58 - 52 Π.Κ.Ε.), η Γαλλία κατοικείτο κυρίως από έναν κελτικό λαό, τον οποίο οι Ρωμαίοι αποκαλούσαν Γαλάτες, αν και υπήρχαν και άλλες γλωσσολογικές/εθνικές ομάδες στην ευρύτερη περιοχή της Γαλλίας σε εκείνη την περίοδο, όπως οι Ίβηρες στη νότια Γαλλία και την Ισπανία, οι Λίγυρες στην μεσογειακή ακτή, ελληνικές και φοινικικές αποικίες, όπως η Μασσαλία και η Βασκόν (Vascons) στα ισπανο-γαλλικά σύνορα.

Παρότι στο παρελθόν, σε πολλούς Γάλλους άρεσε να αναφέρονται στην γαλατική καταγωγή τους (nos ancêtres les Gaulois), ίσως λιγότερες από 200 λέξεις με κελτική ετυμολογία παραμένουν σήμερα στα γαλλικά, κυρίως ονόματα τόπων και φυτών, όπως και λέξεις σχετικές με τη γη και τη ζωή στην ύπαιθρο. Αντίστροφα, κάποια ονόματα γαλατικών αντικειμένων τα οποία ήταν νέα για τους Ρωμαίους και γι' αυτό δεν υπήρχαν λατινικές λέξεις, εισήχθησαν στα λατινικά.

Οι Φράγκοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Από τον 3ο αιώνα και μετά, η Δυτική Ευρώπη κυριεύθηκε από "βαρβαρικές" γερμανικές φυλές από τα ανατολικά, κάποιες από τις οποίες εγκαταστάθηκαν και στη Γαλατία. Τη γαλλική γλώσσα επηρέασαν οι Φράγκοι στη βόρεια Γαλλία, οι Αλαμανοί στα γαλλο-γερμανικά σύνορα, οι Βουργουνδοί στην κοιλάδα του Ροδανού κι οι Βησιγότθοι στην περιοχή της Ακουιτανίας και στην Ισπανία, καθώς η διαφορετική προφορά και σύνταξη που χρησιμοποιούσαν επηρέασαν τα λατινικά των περιοχών εκείνων, ενώ ταυτόχρονα στη γλώσσα εντάχθηκαν πάμπολλες νέες λέξεις, κυρίως σχετικές με την κοινωνική δομή και τη στρατιωτική τακτική.

Όιλ Γλώσσες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Οι γλωσσολόγοι τυπικά διαιρούν σε τρεις γεωγραφικές υπο-ομάδες τις γλώσσες που χρησιμοποιούνταν στη μεσαιωνική Γαλλία, με κυριότερη την ομάδα των Γλωσσών Όιλ, στην οποία ανήκει και η γαλλοπροβηγκιανή. Στην ομάδα αυτή ανήκουν διάλεκτοι του γαλλικού Βορρά που επηρεάστηκαν περισσότερο από την κυριαρχία των Φράγκων. Αντιθέτως, οι διάλεκτοι της νότιας Γαλλίας και της βόρειας Ισπανίας ("Οκ Γλώσσες"), όπως η οξιτανική, παρέμειναν περισσότερο "πιστές" στα λατινικά. Οι τύποι "Όιλ" και "Οκ" ήταν διαλεκτικοί τύποι της λέξης "ναι" κατά το Μεσαίωνα - από το "όιλ" προέρχεται το σύγχρονο "ουί". Σε αδρές γραμμές, το βόρειο ήμισυ της σημερινής Γαλλίας και οι γαλλόφωνες περιοχές του Βελγίου ήταν εστία των διαλέκτων Όιλ, ενώ το νότιο ήμισυ της Γαλλίας και η Καταλωνία των διαλέκτων Οκ.

Άλλες γλωσσικές ομάδες[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Κατά τον πρώιμο Μεσαίωνα, οι διάλεκτοι της Γαλλίας επηρεάστηκαν και από άλλες γλωσσολογικές ομάδες.

Από τον 5ο ως τον 8ο αιώνα, Κέλτες της νοτιοδυτικής Βρετανίας (Ουαλία, Κορνουάλη, Ντέβον) διέσχισαν τη Μάγχη λόγω εμπορικών σχέσεων και της αγγλοσαξονικής εισβολής στην Αγγλία και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Βρετάνης. Η γλώσσα τους ήταν μια διάλεκτος των Βρυθονικών γλωσσών, η οποία ονομάστηκε βρετονική: εντάσσεται στην ευρύτερη οικογένεια των Κελτικών γλωσσών, αν και οι σύγχρονες διάλεκτοι φέρουν στο λεξιλόγιό τους μια διακριτή επιρροή από τα γαλλικά.

Από τον 6ο ως τον 7ο αιώνα, οι Βάσκοι διέσχισαν τα Πυρηναία και επηρέασαν την οξιτανική γλώσσα, η οποία ομιλούνταν στη νοτιοδυτική Γαλλία, με αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας νέας διαλέκτου, της γασκωνικής.

Οι Σκανδιναβοί Βίκινγκς εισέβαλαν στην Γαλλία από τον 9ο αιώνα και μετά και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή που μετέπειτα ονομάστηκε Νορμανδία. Υιοθέτησαν τη γλώσσα Όιλ και συνεισέφεραν πολυάριθμες λέξεις στα γαλλικά σχετικά με τη ναυτιλία και άλλα θέματα.

Με την νορμανδική κατάκτηση της Αγγλίας το 1066, οι Νορμανδοί μετέφεραν και τη γλώσσα τους, με αποτέλεσμα να προκύψει η αγγλονορμανδική γλώσσα, η οποία αποτελούσε τη γλώσσα της άρχουσας τάξης και του εμπορίου στην Αγγλία μέχρι το 1362, όταν επικράτησαν και πάλι τα αγγλικά. Λόγω της νορμανδικής κατάκτησης, τα αγγλικά λοιπόν έχουν δανειστεί τμήμα του λεξιλογίου τους από τα γαλλικά.

Οι Άραβες επίσης έδωσαν πολλές λέξεις στην Γαλλική γλώσσα αυτήν την εποχή περίπου, περιλαμβανομένων λέξεων για αγαθά πολυτελείας, όπως μπαχαρικά, υλικά εμπορίου, επιστήμες και μαθηματικά.

Η ιστορία των Γαλλικών[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Για μια περίοδο περίπου μέχρι το 1300, κάποιοι γλωσσολόγοι αναφέρονται στις Όϊλ γλώσσες συλλογικά ως Αρχαία Γαλλική (ancien français). Το παλιότερο σωζόμενο κείμενο στα Γαλλικά είναι το Οι όρκοι του Στρασβούργου του 842. Η Αρχαία Γαλλική έγινε μια λογοτεχνική γλώσσα με το Έπος των ανδραγαθημάτων που διηγούνταν ιστορίες των ιπποτών του Καρλομάγνου και των ηρώων των Σταυροφοριών.

Παραπομπές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Βικιλεξικό έχει λήμμα που έχει σχέση με το λήμμα:

γαλλικά

Τα Wikimedia Commons έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα

Γαλλική γλώσσα

Στo Βικιεπιστήμιο υπάρχει ή αναπτύσσεται εκπαιδευτικό υλικό για αυτό το θέμα: