Αρχιπέλαγος
Ο όρος αρχιπέλαγος είναι διεθνής γεωγραφικός όρος που χαρακτηρίζει γεωλογικό σχηματισμό αποτελούμενο από μια αλυσίδα ή μια ανεπτυγμένη συστάδα νησιών. Κατ' ουσία σημαίνει «πρώτη θάλασσα», από τις Ελληνικές λέξεις άρχων (αρχηγός / πρώτος) και πέλαγος (θάλασσα).
Δημιουργήθηκε από τους Ενετούς που ονόμασαν arcipelago το Αιγαίο Πέλαγος. Στη συνέχεια οι Ενετοί ονόμασαν επίσης Τοσκανικό Αρχιπέλαγος τη θαλάσσια έκταση μεταξύ Κορσικής και Ιταλίας, προσδίδοντας έτσι έννοια μεγάλης έκτασης θάλασσας στην οποία όμως περιλαμβάνονται και νήσοι. Όταν όμως ανακαλύφθηκαν οι μεγάλες συστάδες νησιών και νησίδων στον Ειρηνικό Ωκεανό κατέστη τότε ανάγκη να προσδιορίζονται επιμέρους θάλασσες με καταφανή την ύπαρξη συστάδων νησίδων όπου και έγινε με τον έτοιμο αυτόν όρο. Έτσι σε μία θάλασσα (μεγάλης έκτασης) μπορεί να περιλαμβάνονται επιμέρους αρχιπελάγη.
Στην Ελλάδα αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως όρος στρατιωτικής διοικητικής ορολογίας (φιλολογίας) π.χ. «Γενική Διοίκηση Αρχιπελάγους», «Μεραρχία Αρχιπελάγους» κλπ. Σήμερα όμως προσδιορίζεται περισσότερο σε ανοικτές θάλασσες με συστάδες νησίδων που κατ΄ ανάγκη πολιτογραφήθηκε και από τους Έλληνες στο επίσημο ονοματολόγιο.
Αρχιπελάγη απαντώνται συνήθως στην ανοιχτή θάλασσα, αν και σε μερικές περιπτώσεις γειτνιάζουν με μεγάλους όγκους ξηράς. Τα αρχιπελάγη είναι συχνά ηφαιστειογενή, σχηματισμένα κατά μήκος ωκεάνιων ρηγμάτων ή σε περιοχές με ενεργή ηφαιστειακή δραστηριότητα, εντούτοις στη διαδικασία σχηματισμού τους εμπλέκονται και άλλες γεωλογικές διεργασίες όπως η απόθεση, η αποσάθρωση και η ανύψωση του εδάφους.
Πίνακας περιεχομένων
Κυριότερα αρχιπελάγη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Βρετανικά Νησιά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Καραϊβική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μακαρονησία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Μελανησία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αρχιπέλαγος Λουισιάντε
- Αρχιπέλαγος του Βίσμαρκ
- Βανουάτου (πρώην Νέες Εβρίδες)
- Νέα Καληδονία
- Νήσοι Σολομώντα
- Φίτζι
- D'Entrecasteaux Islands
Μεσόγειος Θάλασσα[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αιγαίο
- Αιγάδες Νήσοι (ή Αιγούσες Νήσοι)
- Αιολίδες Νήσοι
- Αρχιπέλαγος Λα Μανταλένα
- Αρχιπέλαγος Σούλτσις
- Βαλεαρίδες Νήσοι
- Ελαφίτι
- Επτάνησα
- Κορνάτι
- Μάλτα
- Πελάγους Νήσοι (ή Πελάγιοι Νήσοι)
- Ποντίνε Νησιά
- Τοσκανικό Αρχιπέλαγος
- Τρεμίτι Νησιά (ή Διομήδεες)
- Φλεγραία Νησιά (ή Πιθηκούσσες)
- Λιμνοθάλασσα της Βενετίας
Μικρονησία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Πολυνησία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Γαλλική Πολυνησία
- Νήσοι Κουκ
- Νήσοι Πίτκαιρν
- Ουαλίς και Φουτουνά
- Σαμόα
- Τοκελάου
- Τόνγκα
- Τουβαλού
- Χαβάη
Άλλα αρχιπελάγη[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
- Αλεούτιες νήσοι
- Αρχιπέλαγος Αλεξάνδρου
- Αρχιπέλαγος Σβάλμπαρντ
- Αρχιπέλαγος Σολεντινάμε
- Βερμούδες
- Γη του Πυρός
- Ιαπωνικό αρχιπέλαγος
- Νησιά Γκαλαπάγκος
- Νήσοι Φερόες
- Νήσοι Φώκλαντ
- Νόβαγια Ζέμλια
- Σεϋχέλλες
- Φιλιππίνες