Monako (lando)

Monako
Principauté de Monaco
Flago di Monako	Blazono di Monako
Nacionala devizo:
{{{Devizo}}}
Nacionala himno:
Hymne Monégasque
[[File:{{{Audio_ligilo}}}]]
{{{Imajo_informo}}}
Urbi:
Chefurbo:	Monako
· Habitanti:
· Dato:	{{{Dato_chefurbo}}}
· {{{TituloChefurbo2}}}:	{{{Chefurbo2}}}
· Habitanti:	{{{Lojanti_chefurbo2}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo2}}}
· {{{TituloChefurbo3}}}:	{{{Chefurbo3}}}
· Habitanti:	{{{Lojanti_chefurbo3}}}
· Dato:	{{{Dato_chefurbo3}}}
Precipua urbo:
· Habitanti:	{{{Lojanti_precipua}}}
Linguo:
Oficala linguo:	{{{Oficala_linguo}}}
Lingui:
Oficala lingui:	Franciana
Nacionala linguo:	{{{Nacionala_linguo}}}
Nacionala lingui:	{{{Nacionala_lingui}}}
Regionala linguo:	{{{Regionala_linguo}}}
Regionala lingui:	{{{Regionala_lingui}}}
Etnii:
· {{{Etnii_procenti}}}	{{{Etnii}}}
· {{{Etnii2_procenti}}}	{{{Etnii2}}}
· {{{Etnii3_procenti}}}	{{{Etnii3}}}
· {{{Etnii4_procenti}}}	{{{Etnii4}}}
· {{{Etnii5_procenti}}}	{{{Etnii5}}}
· {{{Etnii6_procenti}}}	{{{Etnii6}}}
· {{{Etnii7_procenti}}}	{{{Etnii7}}}
· {{{Etnii8_procenti}}}	{{{Etnii8}}}
· {{{Etnii9_procenti}}}	{{{Etnii9}}}
· {{{Etnii10_procenti}}}	{{{Etnii10}}}
Demonimo:	{{{Demonimo}}}
Guvernerio:
Tipi:	Monarkio
· Princo:	Albert 2ma
· Prezidisto (serbo):	{{{Serbiana_prezidisto}}}
· Prezidisto (kroato):	{{{Kroatiana_prezidisto}}}
· Prezidisto (Bosno):	{{{Bosniana_prezidisto}}}
· Ko-princi:	{{{Ko-princi}}}
· Ko-princi:	{{{Chefi_di_la_Kongreso_dil_Populo}}}
· General-guverniestro:	{{{Generala_guverniestro}}}
· Ministro di Stato:	Michel Roger
Legifantaro:	[[{{{Legifantaro}}}]]
Historio:
· {{{Historio}}}:	{{{Historio_dato}}}
· {{{Historio2}}}:	{{{Historio2_dato}}}
· {{{Historio3}}}:	{{{Historio3_dato}}}
· {{{Historio4}}}:	{{{Historio4_dato}}}
· {{{Historio5}}}:	{{{Historio5_dato}}}
Surfaco: (232ma granda)
· Totala:	1,95 km²
· Aquo:	neglijebla%
Habitanti: (205ma granda)
· Totala:	32,965 (2009)
· Denseso di habitantaro:	16,818 hab./km²
KLP (KPP):
· Totala:	{{{KLP_KPP_totala}}}
· Segun persiono:	{{{KLP_KPP_segun_persiono}}}
KLP:
· Totala:	{{{KLP_totala}}}
· Segun persiono:	{{{KLP_segun_persiono}}}
Gini: ([[{{{Gini_yaro}}}]])
	{{{Gini_chanjo}}} {{{Gini}}}
	{{{Gini_valoro}}} · {{{Gini_rango}}}
IHD: ([[{{{IHD_yaro}}}]])
	{{{IHD_chanjo}}} {{{IHD}}}
	{{{IHD_valoro}}} · {{{IHD_rango}}}
Pluse informi:
Valuto:	Euro
· Abreviuro:	{{{Abreviuro}}}
· Simbolo:	{{{Simbolo}}}
Tempo-zono:	{{{Tempo_zono}}}
· Somero tempo:	{{{Somero_tempo}}}
Dato-formato:	{{{Dato_formato}}}
Veho-latero:	{{{Veho_latero}}}
Telefono-kodexo:	{{{Telefono_kodexo}}}
ISO:	{{{ISO}}}
	{{{ISO2}}}
	{{{ISO3}}}
Reto-domeno:	.mc
Reto-domeni:	{{{Reto_kodi}}}
	{{{Reto_kodo2}}}
	{{{Reto_kodo3}}}
	{{{Reto_kodo4}}}
	{{{Reto_kodo5}}}
Precipua religio:	katolikismo (majoritato)
Oficala retosituo:	{{{Oficalaretosituo}}}

Monako esas mikra stato kun 1,95 km² en sudo di Europa apud la marbordo di Mediteraneo. Lua unika vicina lando esas Francia en nordo ed en westo.

Historio

Videz anke: Historio di Monako.

Lando probable fondesis dal Feniciani. La nomo devenas del Greka vorto monoikos, signfikante 'singla domo' od anke 'monako' (religioza). Sur la roko di Monaco situesis templo al deo Herkulo inter 7ma-6ma yarcenti aK.

Monako rifondesis en 1215, kom kolonio di la Republiko di Genova. En 1297 la familio Grimaldi asumis la kontrolo di Monako, e de 1419 til nun ol konservis povo en la teritorio.

Til 1910 lando esis absoluta monarkio. Ta yaro okuris revoluciono qua forcis l'adopto di un konstituco. En 1918 lando signatis pakto kun Francia pri protekto di lua teritorio. En 1943 Italiani invadis Monako, ma kun krulo di fashista rejimo, nacionalsocialisti invadis lando, til libereso di Francia.

En 1962 nova konstituco abolisis mortopuniso. En 1993 Monako divenis membrostato di Unionita Nacioni ed, en 2002, ol adoptis l'Euro kom pekunio.

Politiko

Monako esas parlamentala monarkio. La chefo di stato esas la princo, nune Albert 2ma. La chefo di guvernerio esas la Ministro di Stato, equivalanta a chefministro, qua elektesas da la princo, e povas esar Monakana o Franca. Nune esas Michel Roger, naskinta en Francia.

Lua parlamento havas unika chambro kun 24 membri, qui elektesas dal populo por 5 yari.

Geografio

Mapo di Monako.

Monako esas la duesma min granda stato di mondo (Vatikano esas la min granda). Ol jacas 18 km esto di Nice, Francia. Lua litoro havas 4,1 km di extenso, e lua frontiero kun Francia havas 4,4 km. La maxim alta monto di Monako havas 163 metri di altitudo, situata 43°43′58″N 7°24′45″E en la sud-westala frontiero kun Francia. Lando ne havas naturala rekursi.

Lua klimato esas la sama di suda Francia: Mediteraneala, qua havas vintri kun moderema temperaturi ed intensa pluvi, e someri varma e sika. Generale, la temperaturi ne falas infre 20 °C o superigas 30 °C dum somero. Nivo en vintro esas extreme rara, e povas okurar du o tri foyi en dek yari.

Ekonomio

Videz anke: Ekonomio di Monako.