5 december

5 december is de 339ste dag van het jaar (340ste in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 26 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1945 - Vijf Amerikaanse TBF Avenger bommenwerpers verdwenen op mysterieuze wijze tijdens een routine trainingsmissie in de Bermudadriehoek. Tijdens een reddingsoperatie om ze terug te vinden, verdwenen nog eens zes vliegtuigen en 27 mensen.

•  Kunst en cultuur
  • 1830 - De Symphonie fantastique van Hector Berlioz wordt voor het eerst uitgevoerd in het conservatorium van Parijs.
  • 2003 - Coldplay zanger Chris Martin trouwt met Gwyneth Paltrow.

•  Media
  • 1952 - De eerste keer dat Sinterklaas op de Nederlandse televisie wordt ontvangen. Presentatrice is Mies Bouwman die deze taak vervult tot 1973.
  • 1974 - De laatste aflevering van Monty Python's Flying Circus wordt uitgezonden.

•  Politiek
  • 771 - Karel de Grote wordt koning van het gehele Frankische koninkrijk, door de dood van zijn broer Carloman I.
  • 63 v.Chr. - Op 5 december 63v Chr. werd er een senaatszitting gehouden in verband met de samenzwering van Catilina (De Catilinae coniuratione, geschreven door C. Sallustius Crispus).
  • 1798 - Einde van de Boerenkrijg bij Hasselt in het Bataafse departement Beneden-Maas; de opstand tegen de invoering van de algemene dienstplicht onder de Fransen is neergeslagen.
  • 1920 - In Griekenland roept een referendum koning Constantijn I terug op de troon.
  • 1931 - Christus Verlosserkathedraal in Moskou wordt verwoest door een orde van Jozef Stalin.
  • 1933 - Einde van de drooglegging in de Verenigde Staten.
  • 1946 - New York wordt verkozen tot permanente zetel van de Verenigde Naties.
  • 1957 - Zwarte Sinterklaas, de Nederlanders worden gesommeerd Indonesië te verlaten.
  • 1977 - Bophuthatswana is het tweede thuisland dat door Zuid-Afrika onafhankelijk verklaard wordt. Geen enkel ander land zal Bophuthatswana erkennen.
  • 1999 - Boris Trajkovski is de nieuwe president van Macedonië. Hij behoort tot de centrumrechtse regeringspartij VMRO-DPMNE.

•  Sport
  • 1999 - In het Franse Nice verslaat Australië Frankrijk met 2-3 in de finale van de Davis Cup.

•  Wetenschap en technologie
  • 1492 - Christoffel Columbus ontdekt het eiland Hispaniola.
  • 1845 - Aaron Allen vraagt octrooi aan op de klapstoel.
  • 1935 - Het eerste door middel van kunstmatige inseminatie verwekte kalf wordt in Elsloo geboren.

Geboren

Martin Van Buren
geboren 5 december 1782

Carl Ferdinand Cori
geboren 5 december 1896

Walt Disney
geboren 5 december 1901

Patricia Kaas
geboren 5 december 1966

Ronnie O'Sullivan
geboren 5 december 1975

Gianni Meersman
geboren 5 december 1985

• 1377 - Jianwen, keizer van China (overleden 1402)
• 1443 - Paus Julius II (Giulio della Rovere) (overleden 1513)
• 1447 - Albrecht IV van Beieren, hertog van Beieren (overleden 1508)
• 1495 - Nicolaes Cleynaerts, Brabants humanist (overleden 1542)
• 1539 - Faustus Socinus, Italiaans theoloog (overleden 1604)
• 1547 - Ubbo Emmius, Nederlands historicus en hoogleraar (overleden 1625)
• 1630 - Sophie Auguste van Sleeswijk-Holstein-Gottorp, Duits edelvrouw (overleden 1680)
• 1671 - Jozef Clemens van Beieren, Duits bisschop (overleden 1723)
• 1687 - Francesco Geminiani, Italiaans violist (overleden 1762)
• 1770 - Guillaume De Smet, Belgisch theoloog (overleden 1849)
• 1782 - Martin Van Buren, achtste president van de Verenigde Staten (overleden 1862)
• 1830 - Christina Rossetti, Engels schrijfster (overleden 1894)
• 1836 - Vincenzo Vannutelli, Italiaans curiekardinaal (overleden 1930)
• 1839 - George Armstrong Custer, Amerikaans generaal (overleden 1876)
• 1863 - Paul Painlevé, Frans politicus (overleden 1933)
• 1867 - Józef Piłsudski, Pools maarschalk en staatsman (overleden 1935)
• 1870 - Vítězslav Novák, Tsjechisch componist (overleden 1949)
• 1872 - Harry Pillsbury, Amerikaans schaker (overleden 1906)
• 1881 - Ernest Paul, Frans wielrenner (overleden 1964)
• 1886 - Pieter Oud, Nederlands politicus en geschiedschrijver (overleden 1968)
• 1890 - Fritz Lang, Oostenrijks-Amerikaans filmregisseur (overleden 1976)
• 1893 - Jules Strens, Belgisch componist (overleden 1971)
• 1894 - Charles Swart, Zuid-Afrikaans politicus (overleden 1982)
• 1899 - Thomas Beck, Noors componist (overleden 1963)
• 1896 - Carl Ferdinand Cori, Amerikaans-Oostenrijks biochemicus (overleden 1984)
• 1901 - Walt Disney, Amerikaans filmproducent (overleden 1966)
• 1901 - Werner Heisenberg, Duits wis- en natuurkundige (overleden 1976)
• 1902 - Strom Thurmond, Amerikaans politicus (overleden 2003)
• 1903 - Johannes Heesters, Nederlands-Oostenrijks acteur en operettezanger (overleden 2011)
• 1903 - Cecil Powell, Brits natuurkundige en Nobelprijswinnaar (overleden 1969)
• 1905 - Otto Preminger, Oostenrijks-Amerikaans filmregisseur (overleden 1986)
• 1908 - Louis Versyp, Belgisch voetballer en voetbalcoach (overleden 1988)
• 1911 - Władysław Szpilman, Pools pianist en componist (overleden 2000)
• 1916 - Veronika Doedarova, Russisch dirigente (overleden 2009)
• 1916 - Ans van der Werf-Terpstra, Nederlands politica (overleden 2011)
• 1917 - Ken Downing, Brits autocoureur (overleden 2004)
• 1923 - Cyriel Van Gent, Vlaams acteur (overleden 1997)
• 1925 - Anastasio Somoza Debayle, Nicaraguaans politicus (overleden 1980)
• 1927 - Bhumibol Adulyadej, Thais koning
• 1927 - Oscar Miguez, Uruguayaans voetballer (overleden 2006)
• 1928 - Fulvio Cerofolini, Italiaans politicus (overleden 2011)
• 1928 - Coen Oort, Nederlands econoom en topambtenaar (overleden 2007)
• 1928 - Gonzalo Parra-Aranguren, Venezolaans hoogleraar en rechter
• 1932 - Sheldon Glashow, Amerikaans natuurkundige
• 1932 - Jim Hurtubise, Amerikaans autocoureur (overleden 1989)
• 1932 - Little Richard, Amerikaans artiest
• 1933 - Adolph Caesar, Amerikaans acteur (overleden 1986)
• 1934 - Joan Didion, Amerikaans auteur
• 1938 - J.J. Cale, Amerikaans zanger (overleden 2013)
• 1940 - Michel Melchior, Belgisch rechter
• 1940 - Peter Pohl, Zweeds kinderboekenschrijver
• 1941 - Heleen Levano, Nederlands beeldhouwer en medailleur
• 1942 - Hezahiah Nyamau, Keniaans atleet
• 1943 - Jim Marrs, Amerikaans journalist, docent en auteur
• 1944 - Jeroen Krabbé, Nederlands acteur
• 1946 - José Carreras, Spaans operazanger
• 1951 - Anne-Mie van Kerckhoven, Belgisch kunstenares
• 1952 - Günther Förg, Duits schilder, beeldhouwer en fotograaf (overleden 2013)
• 1953 - Fred Goessens, Nederlands acteur
• 1955 - Marianne Weber, Nederlands zangeres
• 1956 - Klaus Allofs, Duits voetballer
• 1958 - Erik Zwezerijnen, Nederlands kunstenaar
• 1960 - Frans Adelaar, Nederlands voetbaltrainer
• 1962 - Bruno Cenghialta, Italiaans wielrenner en wielerploegleider
• 1962 - Edi Orioli, Italiaans motor- en autorallycoureur
• 1962 - Fred Rutten, Nederlands voetbaltrainer
• 1963 - Eddie Edwards, Engels skischansspringer
• 1964 - Pablo Morales, Amerikaans zwemmer
• 1965 - John Rzeznik, Amerikaans zanger, gitarist en liedjesschrijver
• 1966 - Brigitte Derks, Nederlands actrice en choreografe
• 1966 - Patricia Kaas, Frans zangeres
• 1966 - Patrick Ouchène, Belgisch rockabilly zanger
• 1967 - Knez, Montenegrijns zanger
• 1967 - Viesturs Meijers, Letlands schaker
• 1967 - Miguel Bejarano Moreno, Spaans beeldhouwer
• 1967 - René Shuman, Nederlands zanger
• 1968 - Robin de Raaff, Nederlands componist
• 1968 - José Luis Sierra, Chileens voetballer en voetbalcoach
• 1970 - Dorota Gruca, Pools atlete
• 1974 - Christelle Daunay, Frans atlete
• 1975 - Aleksander Knavs, Sloveens voetballer
• 1975 - Sofi Marinova, Bulgaars zangeres
• 1975 - Ronnie O'Sullivan, Engels snookerspeler
• 1976 - Rachel Komisarz, Amerikaans zwemster
• 1977 - Jenne Decleir, Belgisch acteur en zanger
• 1977 - Peter van der Vlag, Nederlands voetbaldoelman
• 1978 - Peter Hlinka, Slowaaks voetballer
• 1978 - Gareth McAuley, Noord-Iers voetballer
• 1978 - Marcelo Zalayeta, Uruguayaans voetballer
• 1979 - Fredy Barth, Zwitsers autocoureur
• 1979 - Jamal Dibi, Nederlands-Marokkaans voetballer
• 1979 - Rustam Kasimdzjanov, Oezbeeks schaker
• 1982 - Ján Mucha, Slowaaks voetballer
• 1983 - Lucas Euser, Amerikaans wielrenner
• 1983 - Ville Nousiainen, Fins langlaufer
• 1983 - Annamay Pierse, Canadees zwemster
• 1983 - Joeri Vastmans, Belgisch voetballer
• 1984 - Tom Muyters, Belgisch voetbaldoelman
• 1984 - Chris Solinsky, Amerikaans atleet
• 1985 - Gianni Meersman, Belgisch wielrenner
• 1985 - Frankie Muniz, Amerikaans autocoureur en acteur
• 1985 - Inge Schrama, Nederlands actrice
• 1986 - Javier Aramendia, Spaans wielrenner
• 1986 - Marlijn Binnendijk, Nederlands wielrenster
• 1986 - James Hinchcliffe, Canadees autocoureur
• 1986 - Kyteman, Nederlands hiphopartiest
• 1986 - Nicolas Marroc, Frans autocoureur
• 1986 - Bernadette Massar, Nederlands paralympisch sportster
• 1988 - Miralem Sulejmani, Servisch voetballer
• 1989 - Pamela Jelimo, Keniaans atlete
• 1989 - Linet Masai, Keniaans atlete
• 1989 - Jean-Marc Mwema, Belgisch basketballer
• 1991 - Omar Elabdellaoui, Noors voetballer
• 1995 - Kaetlyn Osmond, Canadees kunstschaatsster

Overleden

Nelson Mandela
overleden 2013

Beverly Garland
overleden 2008

Dave Brubeck
overleden 2012

Fabiola Mora y Aragón
overleden 2014

• 532 - Sabbas van Jeruzalem (93), christelijke monnik
• 771 - Carloman I (20), koning der Franken
• 1244 - Johanna van Constantinopel (44), gravin van Vlaanderen en Henegouwen
• 1355 - Jan III van Brabant (55), hertog van Brabant
• 1495 - Bartolomeus Fanti (±85), Italiaans geestelijke
• 1560 - Frans II (16), koning van Frankrijk
• 1624 - Gaspard Bauhin (64), Zweeds botanicus
• 1791 - Wolfgang Amadeus Mozart (35), Oostenrijks componist
• 1870 - Alexandre Dumas père (68), Frans schrijver
• 1877 - Edmond de Vinck de Wesel (72), Vlaams politicus
• 1886 - Petrus Hofstede de Groot (84), Nederlands theoloog
• 1891 - Peter II van Brazilië (66), keizer van Brazilië
• 1916 - Augusta van Cambridge (94), groothertogin van Mecklenburg-Strelitz
• 1916 - Hans Richter (73), Hongaars dirigent
• 1926 - Claude Monet (86), Frans impressionistisch schilder
• 1927 - Fjodor Sologoeb (64), Russisch schrijver
• 1935 - Frans Erens (78), Nederlands prozaschrijver en criticus
• 1940 - Jan Kubelík (60), Tsjechisch violist en componist
• 1945 - Thomas Hunt Morgan (79), Amerikaans geneticus
• 1960 - Juan Arellano (72), Filipijns architect
• 1966 - Sylvère Maes (57), Belgisch wielrenner
• 1977 - David Bruce (79), Amerikaans diplomaat
• 1979 - Jesse Pearson (49), Amerikaans acteur
• 1980 - Gerrit Keizer (70), Nederlands voetballer
• 1982 - Wim Jongbloed (52), Nederlands jazzpianist en muziekarrangeur
• 1983 - Peter Lohr (50), Nederlands cabaretier en theaterdirecteur
• 1986 - Jim King (33), Amerikaans pornoacteur
• 1991 - Richard Speck (49), Amerikaans moordenaar
• 1991 - Aad Mansveld (46) Nederlands voetballer van ADO Den Haag
• 1993 - Arthur Staal (86), Nederlands architect
• 1998 - Emiel Rogiers (75), Belgisch wielrenner
• 2000 - Frits Hotz (78), Nederlands schrijver
• 2003 - Jack Keller (60), Amerikaans pokerspeler
• 2005 - Frits Philips (100), Nederlands ondernemer
• 2005 - Ben Tijnagel (41), Nederlands ijshockeyer
• 2005 - Maurits Wynants (61), Vlaams historicus
• 2006 - Gernot Jurtin (51), Oostenrijks voetballer
• 2007 - Henri Debehogne (79), Belgisch astronoom
• 2007 - Foekje Dillema (81), Nederlands atlete
• 2007 - Karlheinz Stockhausen (79), Duits componist
• 2007 - John Winter (83), Australisch atleet
• 2008 - Aleksi II van Moskou (79), patriarch van Moskou en Rusland
• 2008 - George Brecht (82), Amerikaans kunstenaar
• 2008 - Constantin Ticu Dumitrescu (80), Roemeens politicus
• 2008 - Nina Foch (84), Nederlands-Amerikaans actrice
• 2008 - Beverly Garland (82), Amerikaans actrice
• 2008 - Anca Parghel (51), Roemeens zangeres
• 2008 - Shuichi Kato (89), Japans cultuur- en literatuurwetenschapper
• 2009 - Jack Rose (38), Amerikaans gitarist
• 2010 - Alan Armer (88), Amerikaans televisieproducer en -regisseur
• 2010 - Sjamil Boerzijev (25), Russisch voetballer
• 2010 - Don Meredith (72), Amerikaans sportverslaggever, acteur en American-footballspeler
• 2010 - John Leslie (65), Amerikaans porno-acteur
• 2011 - Peter Gethin (71), Brits autocoureur
• 2011 - Gennadi Logofet (69), Russisch voetballer
• 2011 - Els Ingeborg Smits (67), Nederlands actrice
• 2011 - Violetta Villas (73), Pools zangeres
• 2012 - Dave Brubeck (91), Amerikaans jazzpianist en -componist
• 2012 - Wilhelmus Demarteau (95), Nederlands geestelijke en bisschop
• 2012 - Jonathan Harvey (73), Brits componist
• 2012 - Ignatius IV van Antiochië (91), Syrisch Grieks-orthodox patriarch
• 2012 - Yves Niaré (35), Frans atleet
• 2012 - Oscar Niemeyer (104), Braziliaans architect
• 2012 - Doug Smith (75), Schots voetballer
• 2013 - Günther Förg (61), Duits schilder, beeldhouwer en fotograaf
• 2013 - Barry Jackson (75), Brits acteur
• 2013 - Nelson Mandela (95), Zuid-Afrikaans anti-apartheidsstrijder, president en winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede
• 2013 - Colin Wilson (82), Brits schrijver
• 2014 - Fabiola Mora y Aragón (86), koningin van België
• 2014 - Kees Vlak (76), Nederlands componist en trompettist
• 2014 - Silvio Zavala (105), Mexicaans historicus en ambassadeur

Viering/herdenking

• Uit de vroege Romeinse tijd is op deze dag in de omgeving van Mandela (midden Italië) een volksfeest overgeleverd, de Faunalia, ter ere van de bosgod Faunus (= Silvus).
• Nederland: St.Nicolaasfeest of "pakjesavond" is een kinderfeest waarmee men de verjaardag van St. Nicolaas, een bisschop uit Myra, wordt gevierd. St. Nicolaas was volgens de overlevering een groot kindervriend en beschermheilige van de zeevaart. Het feest wordt in de avond (de vooravond) gevierd, maar in het zuiden van Nederland en in België ook wel in de ochtend van 6 december, zijn feitelijke verjaardag. Alle kinderen vieren dan de verjaardag van Sint Nicolaas.
• Schiermonnikoog: Klozum
• Internationale vrijwilligersdag voor sociale en economische ontwikkeling
• Nationale feestdag en Vaderdag in Thailand
• Rooms-katholieke kalender:
  • Heilige Sab(b)as (van Jeruzalem) († 532)
  • Heilige Crispina van Tebessa († 304)
  • Heilige Dalmatius (van Pavia) († 304)
  • Heilige Geraldus van Braga († 1109)
  • Zalige Nicolaus Steno († 302)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1925 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -10,6 °C
• 2006 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 12,9 °C
• 1921 - Laagste minimumtemperatuur -15,9 °C
• 2006 - Hoogste maximumtemperatuur 15,0 °C
• 1931 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 15,9 m/s
• 1977 - Langste zonneschijnduur 6,9 uur
• 1937 - Langste neerslagduur 12,2 uur
• 1965 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 18,3 mm
• 1995 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 68 %

België

Dagrecords

• 1902 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -8,5 °C
• 1891 en 1985 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 12,8 °C
• 1921 - Laagste minimumtemperatuur -12 °C
• 2006 - Hoogste maximumtemperatuur 15,3 °C
• 1982 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 17,6 mm

Uitzonderlijke gebeurtenissen

• 1985 - Maximumtemperatuur tot 15,3 °C in Sint-Katelijne-Waver…

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie 5 December van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.