Wyspy Marshalla

Aolepān Aorōkin M̧ajeļ Republic of the Marshall Islands Republika Wysp Marshalla
Flaga Wysp Marshalla Godło Wysp Marshalla
Dewiza: (język marszalski) "Jepilpilin ke Ejukaan" (Osiągnąć sukces poprzez wspólny wysiłek)
Hymn: Forever Marshall Islands
Język urzędowy	marszalski, angielski
Stolica	Majuro
Ustrój polityczny	Demokracja parlamentarna
Głowa państwa	prezydent Christopher Loeak
Szef rządu	prezydent Christopher Loeak
Powierzchnia  • całkowita  • wody śródlądowe	189. na świecie 181 km² 0%
Liczba ludności (2012)  • całkowita   • gęstość zaludnienia	186. na świecie 68 480 326 osób/km²
PKB (2013)  • całkowite   • na osobę	0,175 mld USD 3234 USD
PKB (PSN) (2013)  • całkowite   • na osobę	0,487 mld USD 8990 USD
Jednostka monetarna	dolar amerykański (USD)
Niepodległość	od Stanów Zjednoczonych 21 października 1986
Religia dominująca	protestantyzm
Strefa czasowa	UTC +12
Kod ISO 3166	MH
Domena internetowa	.mh
Kod samochodowy	MH
Kod samolotowy	V7
Kod telefoniczny	+692

Eksplozja Castle Bravo na atolu Bikini 1 marca 1954 roku

Wyspy Marshalla (Republika Wysp Marshalla, mah. Aolepān Aorōkin M̧ajeļ, ang. Republic of the Marshall Islands) – państwo wyspiarskie na Oceanie Spokojnym, położone na północ od Nauru i Kiribati, na wschód od Mikronezji oraz na południe od amerykańskiej wyspy Wake.

Ustrój polityczny

Prezydent Wysp Marshalla jest jednocześnie głową państwa i szefem rządu. Jest on wybierany spośród członków marszalskiego parlamentu Nitijela przez członków tegoż parlamentu. Po wyborze na stanowisko wyznacza swój gabinet.

Wybory do parlamentu, w którym zasiada 33 parlamentarzystów, odbywają się co cztery lata.

Historia

Chociaż wyspy Mikronezji zasiedlone były już w 2 tysiącleciu p.n.e., to mało wiadomo o ich wczesnej historii. Pierwszym Europejczykiem, który przybył na Wyspy Marshalla, był hiszpański odkrywca Álvaro de Saavedra Cerón w roku 1529. Później wyspy uległy zapomnieniu na kilka kolejnych wieków. W 1788 roku wylądował tu angielski kapitan John Marshall, od którego nazwiska wzięły nazwę wyspy.

W 1885 roku otwarto niemiecką placówkę handlową na wyspach. Tym samym stały się one częścią protektoratu Nowej Gwinei Niemieckiej. Japonia zajęła je podczas I wojny światowej i administrowała nimi jako terytorium mandatowym Ligi Narodów.

Podczas II wojny światowej wyspy, w ramach Operacji Flintlock (Walki o Wyspy Marshalla) zostały zajęte w 1944 roku przez Stany Zjednoczone i włączone do Powierniczych Wysp Pacyfiku. USA zaraz po wojnie rozpoczęły na atolach Bikini i Enewetak próby z bronią jądrową, które trwały aż do lat 60. XX wieku. Wielu mieszkańców Wysp Marshalla cierpi dzisiaj z powodu choroby popromiennej. Problem rekompensat za szkody wywołane przez Amerykanów jest nadal przedmiotem rozmów dwustronnych.

W 1979 roku Republika Wysp Marshalla podpisała z rządem amerykańskim układ o wolnym stowarzyszeniu, które weszło w życie w 1986 roku. Od tej pory Wyspy Marshalla są niezależnym państwem stowarzyszonym z USA. Od 1991 roku stały się członkiem ONZ, w 2008 roku po raz pierwszy uczestniczyły w igrzyskach olimpijskich.

Geografia

Republika Wysp Marshalla to 1225 wysepek rozrzuconych na zachodnim Pacyfiku (w Mikronezji), na terenie o powierzchni ponad miliona kilometrów kwadratowych. W skład państwa wchodzi 29 atoli oraz 5 izolowanych wysp, a łączna powierzchnia lądu wynosi 181 km². Najważniejsze atole i wyspy tworzą dwie główne grupy: Ratak i Ralik, które znaczą odpowiednio „wschód słońca” i „zachód słońca”.

Klimat wysp jest gorący i wilgotny z porą deszczową między majem a listopadem. Wyspy nawiedzają niekiedy tajfuny.

Gospodarka

Pomoc rządowa Stanów Zjednoczonych stanowi podstawę gospodarki tej wyspiarskiej republiki. Produkcja rolnicza skupia się w małych gospodarstwach. Główne uprawy to palma kokosowa, pomidory, melony oraz drzewo chlebowe. Przemysł jest słabo rozwinięty i reprezentuje go rękodzielnictwo, przetwórstwo ryb oraz kopry. Turystyka, w której zatrudnione jest obecnie 10% siły roboczej, stanowić może ważny dział gospodarki w przyszłości. Wyspy nie posiadają znaczących zasobów naturalnych (niewielka ilość fosforytów), stąd import znacznie przewyższa eksport.

Jako że Wyspy Marshalla pozostają w wolnym stowarzyszeniu z USA, rząd tego kraju udziela im corocznej pomocy w wysokości około 65 mln dolarów. W 1999 roku toczyły się negocjacje nad zwiększeniem tej pomocy, bowiem w poprzedzających latach 1996–98 nastąpił znaczący spadek PKB kraju, który był m.in. następstwem kryzysu azjatyckiego.

Demografia

Ludność złożona jest głównie z Marszalezów (96,6%). Mieszkańcy Wysp Marshalla są pochodzenia mikronezyjskiego, którzy przybyli w te rejony Oceanii kilka tysięcy lat temu z Azji oraz z napływowej ludności pochodzenia japońskiego.

Język angielski jest w powszechnym użyciu i ma status języka urzędowego, ale mieszkańcy, rząd i parlament używają na co dzień języka marszalskiego.

Religia

Struktura religijna kraju w 2010 roku według Pew Research Center:

• Protestantyzm: 87,0% (gł. kongregacjonaliści: 55% i zielonoświątkowcy: 30%)
• Katolicyzm: 8,4%
• Inni chrześcijanie: 2,1% (gł. mormoni, ale także Świadkowie Jehowy)
• Brak religii: 1,5%
• Tradycyjne religie plemienne: 0,3%
• Inne religie: 0,7%.

Kultura

Mieszkańcy Wysp Marshalla znani byli w przeszłości ze swego kunsztu w budowaniu łodzi. Na wysokim poziomie stała także sztuka nawigacji, która jednak obecnie ulega zapomnieniu.

Zobacz też

• Atol Bokak
• Atol Kwajalein
• Atol Maloelap
• Atol Mili
• Atol Rongelap