1896

1896
Eeuwen:	18e eeuw · 19e eeuw · 20e eeuw
Decennia:	1880-1889 · 1890-1899 · 1900-1909
Jaren:	<< · < · 1895 · 1896 · 1897 · > · >>
Jaartelling in verschillende culturen
Ab urbe condita:		2649 MMDCXLIX
Armeense jaartelling:		1345 ԹՎ ՌՅԽԵ
Chinese jaartelling:		4592 – 4593 壬未 – 癸申
Christelijke jaartelling:		1896 MDCCCXCVI
Ethiopische jaartelling:		1888 – 1889
Hebreeuwse jaartelling:		5656 – 5657
Hindoekalenders:
- Vikram Samvat		1951 – 1952
- Shaka Samvat		1818 – 1819
- Kali Yuga		4997 – 4998
Iraanse jaartelling:		1274 – 1275
Islamitische jaartelling:		1314 – 1315
Maçonnieke jaartelling:		5895 – 5896
1896 naar onderwerp
Lijst van landen
Auto's
Film
Sport (categorie)
Juliaanse kalender van 1896
Gregoriaanse kalender van 1896

Pierre de Coubertin

Een Samen-familie in Noorwegen voor een Lavvu in of rond 1896

Het jaar 1896 is het 96e jaar in de 19e eeuw volgens de christelijke jaartelling.

Gebeurtenissen

januari

• 2 - Wanneer de Britten van de Jameson Raid Doornkop bereiken, worden zij opgewacht door een Boerencommando met zware artillerie. Leander Starr Jameson verliest ongeveer dertig man, voor hij zich overgeeft. Zijn troepen worden opgesloten in Pretoria.
• 4 - Utah wordt een staat van de Verenigde Staten.
• 5 - De Wiener Presse maakt Wilhelm Röntgens ontdekking van de röntgenstraling bekend.
• De gebroeders Lumière vertonen hun spectaculaire korte film L'Arrivée d'un train en gare de La Ciotat, ofwel "het filmpje van de aanstormende locomotief".

februari

• 1 - Onder directie van Arturo Toscanini gaat in het Teatro Regio in Turijn de opera La bohème van Puccini in première.
• 9 - Het eerste WK Kunstschaatsen vindt plaats in Sint-Petersburg in Rusland.
• 25 - Paul de Smet de Naeyer wordt premier van België.

maart

• 1 - De Italianen worden verslagen in Abessynië (nu Ethiopië) bij Adua. De Italiaanse poging Abessynië te veroveren mislukt.
• 1 - Antoine Henri Becquerel ontdekt de radioactiviteit.
• 27 - De Atjehese bendeleider Teukoe Oemar trekt zich met de van het Nederlandse gouvernement ontvangen wapens terug in de binnenlanden en hervat de guerrillastrijd tegen het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger.

april

• 1 - In Utrecht wordt de Steenkolen Handelsvereniging opgericht. De onderneming krijgt van het Rheinisch-Westfälische Kohlensyndikat het monopolie op de verhandeling van per spoor aangevoerde steenkool in Nederland.
• 6-15 - De eerste moderne Olympische Spelen, in het Griekse Athene. Zie: Olympische Zomerspelen 1896.
• april - Theodor Herzl publiceert Der Judenstaat, waarin hij onder invloed van de Dreyfusaffaire de totstandkoming van een Joodse staat bepleit.
• 19 - De wielerklassieker Parijs-Roubaix wordt voor het eerst verreden.

mei

• 26 - Kroning van tsaar Nicolaas II van Rusland.
• 30 - De Chodynkatragedie vindt plaats in Moskou. Hierbij komen 1.389 mensen om het leven.

juni

• 15 - Bij Sanrikoe (Japan) ontstaan seismische zeegolven als gevolg van een aardbeving. Er vallen 29.000 slachtoffers.
• 30 - Het Afrikaanse koninkrijk Ankole wordt een Brits protectoraat.
• Breuk in de liberale kamerclub in Nederland om het wetsontwerp tot kiesuitbreiding van minister Van Houten. De Club-Pyttersen scheidt zich af.

juli

• 16 - Het Evangelie van Maria Magdalena en andere vroeg-christelijke teksten worden getoond aan de Pruisische Academie van Wetenschappen. Ze zijn in januari door een Duitser gekocht in Cairo.

augustus

• 12 - Voetbalclub Willem II wordt opgericht in Tilburg.
• 17 - oprichting van de Noordbrabantse Christelijke Boerenbond op initiatief van pater Van den Elsen.

oktober

• 7 - In Parijs leggen president Faure en tsaar Nicolaas II de eerste steen voor de Pont Alexandre-III. De tsaar is op staatsbezoek om de Frans-Russische Alliantie te bezegelen.
• 16 - In Nederland verschijnt het eerste nummer van het feministisch tijdschrift Belang en recht, onder redactie van Henriëtte van der Mey.
• 26 - Italië en Abessinië sluiten een voorlopige vrede, die een einde maakt aan de Eerste Italiaans-Ethiopische Oorlog.

december

• 3 - Herman Hollerith sticht de Tabulating Machines Company, voorloper van het huidige IBM.
• 10 - Alfred Nobel overlijdt. Bij testament bestemt hij het grootste deel van zijn vermogen (32 miljoen Zweedse kronen) voor een op te richten Nobelstichting. De rente van dit kapitaal zal elk jaar in vijf gelijke delen verdeeld worden onder hen die zich speciaal verdienstelijk hebben gemaakt op het gebied van: vrede, letterkunde, geneeskunde, natuurkunde en scheikunde (de Nobelprijzen).
• 30 - De Filipijnse dichter en nationale held José Rizal wordt door de Spanjaarden geëxecuteerd.

zonder datum

• Muzaffar Ed-Din wordt sjah van Perzië.
• De Nederlandse regering verklaart het op het westelijkste eilandje van Nederlands-Indië Weh gelegen Sabang tot vrijhaven om zo de Engelse havenstad Penang op Malakka de loef af te steken.
• Pieter Zeeman ontdekt het Zeemaneffect.
• Svante Arrhenius ontdekt het broeikaseffect.

Chinacridon

• Chinacridon (Quinacridone) wordt ontdekt.
• Boedapest krijgt als eerste stad op het vasteland van Europa een metro.
• De Nederlandse tropenarts Christiaan Eijkman stelt vast dat kippen die worden gevoerd met gepelde rijst, de ziekte beriberi krijgen, en kippen die ongepelde rijst eten, niet. Zijn bevinding was de eerste stap naar de ontdekking van Vitamine B.
• In de New York Journal verschijnt het eerste stripverhaal: The Yellow Kid, de avonturen van een jongetje in een geel hemd, met voor het eerst teksten in ballonnetjes.
• Meerdere theaters speciaal voor het draaien van films worden geopend.
• In Caïro wordt het evangelie van Maria Magdalena ontdekt. De eerste zes pagina's ontbreken en het te lezen deel begint in het midden van een gesprek tussen de opgestane Jezus en zijn leerlingen.
• De N.V. Oranje begint in Amsterdam met de winning van etherische oliën.
• Als onderdeel van de Olympische Spelen wordt voor het eerst een marathon gehouden.
• De 44-jarige timmerman Jack Bury vindt het dartbord uit met zijn nummering.
• De Britse verkeerswet voor automobielen wordt gewijzigd. De maximumsnelheid wordt van 6,5 km/h verhoogd tot 25 km/h, met beperkende bepalingen tot 20 km/h. Om dit besluit te vieren organiseert Harry Lawson de eerste Londen-Brighton rit.
• In augustus breekt de Filipijnse Revolutie uit.

Muziek

• Paul Dukas componeert zijn Symfonie in C.
• Johannes Brahms componeert Elf Preludes voor orgel, Opus 122
• Sergej Rachmaninov componeert de Symfonie nr 1, Opus 13
• Franz Lehár componeert de opera Kukuška
• De Britse componist Edward Elgar componeert From the Bavarian Highlands, opus 27
• 9 januari: Dokka van Arne Garborg en Johan Halvorsen is voor het eerste te horen.
• 24 maart: het toneelstuk Vasantasena is te zien in Bergen met muziek van Johan Halvorsen
• 28 maart: eerste voorstelling van Andrea Chénier van Umberto Giordano
• 26 september: Tre Ungarske studier van Agathe Backer-Grøndahl is voor het eerst te horen
• 30 oktober: het Derde vioolconcert van Tor Aulin is voor het eerst te horen.

Literatuur

• Louis Couperus schrijft De verzoeking van den H. Antonius en Hooge troeven

Beeldende kunst

• 

  Maxime Dethomas: Au Bal de l'Opera (1896) Henri de Toulouse-Lautrec, National Gallery of Art

• 

  Der Krieg (1896) Arnold Böcklin, Kunsthaus Zürich

• 

  Port-Manech (1896) Henry Moret

Bouwkunst

• 

  Hotel de l'Europe, Amsterdam Willem Hamer jr.

• 

  Lutherse Kerk (Nijmegen), Derk Semmelink

Geboren

januari

• 1 - Jo Einaar, Surinaams diplomaat (overleden 1977)
• 1 - Teinosuke Kinugasa, Japans filmregisseur (overleden 1982)
• 2 - Piet Ikelaar, Nederlands wielrenner (overleden 1992)
• 18 - Ville Ritola, Fins atleet en olympisch kampioen (1924) (overleden 1982)
• 17 - Joseph du Château, Belgisch politicus en burgemeester (overleden 1968)
• 20 - George Burns (Nathan Birnbaum), Amerikaans komiek (overleden 1996)
• 21 - Paula Hitler, Oostenrijks zus van Adolf Hitler (overleden 1960)

februari

• 10 - John Harding, Brits maarschalk (overleden 1989)
• 10 - Eugène Rellum, Surinaams dichter (overleden 1989)
• 11 - Józef Kałuża, Pools voetballer (overleden 1944)
• 11 - Gunnar Lindström, Zweeds atleet (overleden 1951)
• 11 - Aaron Pollitz, Zwitsers voetballer (overleden 1977)
• 13 - Franciscus van Ostaden, Nederlands auteur (overleden 1961)
• 16 - Eugénie Blanchard, oudste mens ter wereld (overleden 2010)
• 19 - André Breton, Frans surrealistisch dichter en essayist (overleden 1966)
• 21 - Sylvain Poons, Nederlands zanger en acteur (overleden 1985)
• 22 - Paul van Ostaijen, Vlaams dichter (overleden 1928)
• 25 - Ida Noddack, Duits schei- en natuurkundige (overleden 1978)
• 26 - Eduard Flipse, Nederlands dirigent en componist (overleden 1973)
• 28 - Philip Showalter Hench, Amerikaans arts en Nobelprijswinnaar (overleden 1965)
• 29 - Wladimir Vogel, Zwitsers componist, muziekpedagoog en pianist (overleden 1984)
• 29 - William A. Wellman, Amerikaans filmregisseur (overleden 1975)

maart

• 2 - Jan de Vries, Nederlands atleet (overleden 1939)
• 6 - Norodom Suramarit, Cambodjaans koning (overleden 1960)
• 15 - Esteban Abada, Filipijns senator (overleden 1954)

april

• 2 - Oscar van Rappard, Nederlands atleet (overleden 1962)
• 7 - Frits Peutz, Nederlands architect (overleden 1974)
• 8 - Yip Harburg (1896-1981), Amerikaans songwriter (overleden 1981)
• 10 - Jean-Baptiste Piron, Belgisch militair (overleden 1974)
• 10 - Cor Wezepoel, Nederlands atleet (overleden 1954)
• 16 - Tristan Tzara, Roemeens dichter en essayist (overleden 1963)
• 23 - Dmitri Maksoetov, Russisch opiticus en astronoom (overleden 1964)
• 26 - Ernst Udet, Duits generaal en oorlogsvlieger (overleden 1941)

mei

• 3 - Fons Aler, Nederlands topfunctionaris en militair (overleden 1981)
• 3 - Helena van Griekenland, Grieks prinses, kroonprinses van Roemenië (overleden 1982)
• 13 - Charles Pahud de Mortanges, Nederlands ruiter en meervoudig olympisch kampioen (overleden 1971)
• 23 - Felix Steiner, Duits generaal (overleden 1966)
• 29 - Cesar Bengzon, Filipijns rechter (overleden 1990)
• 30 - Howard Hawks, Amerikaans regisseur (overleden 1977)

juni

• 6 - Henry Allingham, Britse oorlogsveteraan (Eerste Wereldoorlog) en oudste man ter wereld (overleden 2009)
• 7 - Robert Mulliken, Amerikaans natuur- en scheikundige en Nobelprijswinnaar (overleden 1986)
• 7 - Louis Noiret, Nederlands zanger, pianist, tekstschrijver en componist (overleden 1968)
• 19 - Wallis Simpson, Brits hertogin van Windsor (overleden 1986)

juli

• 3 - Jose Cojuangco sr., Filipijns politicus en grootgrondbezitter (overleden 1976)
• 9 - Maria Gomes Valentim, was oudste vrouw ter wereld (overleden 2012)
• 10 - Georg Trump, Duits kunstenaar, typograaf, letterontwerper, schilder en docent (overleden 1985)
• 16 - Trygve Lie, Noors secretaris-generaal der Verenigde Naties (overleden 1968)
• 20 - Eunice Sanborn, Amerikaanse, beschouwd als oudste mens ter wereld (overleden 2011)

augustus

• 3 - Artur Marczewski, Pools voetballer (overleden 1945)
• 9 - Jean Piaget, Zwitsers psycholoog (overleden 1980)
• 12 - Achilles Mussche, Vlaams dichter, essayist en (toneel)schrijver (overleden 1974)
• 17 - Hendrik de Vries, Nederlands dichter en kunstschilder (overleden 1989)
• 18 - Jack Pickford, Canadees acteur, Hollywoods eerste "bad boy" (overleden 1933)
• 26 - Besse Cooper, was oudste mens ter wereld (overleden 2012)
• 28 - Harry Dénis, Nederlands voetballer (overleden 1971)

september

• 1 - A.C. Bhaktivedanta Swami Praphupada, stichter van de Hare Krishna-beweging (overleden 1977)
• 4 - Antonin Artaud, Frans toneelschrijver en acteur (overleden 1948)
• 4 - Adolphe Reymond, Zwitsers voetballer (overleden 1976)
• 16 - Dirk Hannema, Nederlands museumdirecteur (overleden 1984)
• 16 - Ernst Maisel, Duits generaal (overleden 1978)
• 21 - Walter Breuning, Amerikaans oudste erkende man ter wereld (overleden 2011)
• 22 - Veno Pilon, Sloveens kunstschilder en fotograaf (overleden 1970)
• 24 - F. Scott Fitzgerald, Amerikaans schrijver (overleden 1940)
• 25 - Sandro Pertini, zevende president van Italië (overleden 1990)
• 27 - Jaap Bulder, Nederlands voetballer (overleden 1979)

oktober

• 7 - Paulino Alcántara, Filipijns voetballer (overleden 1964)
• 15 - Célestin Freinet, Frans onderwijzer en pedagoog (overleden 1966)
• 21 - Toos Roodzant, Nederlands schaakster (overleden 1999)
• 28 - Howard Hanson, Amerikaans componist (overleden 1981)
• 28 - Albert Heijnneman, Nederlands atleet en verzetsstrijder (overleden 1944)

november

• 3 - Albert Mariën, Belgisch liberaal politicus (overleden 1964)
• 4 - Carlos Garcia, president van de Filipijnen (overleden 1971)
• 5 - Henri Arend van Hilten, Nederlands politiefunctionaris (overleden 1967)
• 4 - Carlos Garcia, Filipijns president (overleden 1971)
• 9 - Tom Schreurs, Nederlands bokser en sportjournalist (overleden 1956)
• 13 - Eugenio Perez, Filipijns politicus (overleden 1957)
• 17 - Lev Vygotski, Russisch filosoof, psycholoog en kunstenaar (overleden 1934)
• 18 - Jan Franken Pzn., Nederlands schilder, tekenaar en boekbandontwerper (overleden 1977)
• 23 - Klement Gottwald, president van Tsjechoslowakije (overleden 1953)
• 23 - Harry Prieste, Amerikaans schoonspringer (overleden 2001)
• 23 - Jan Roos, Nederlands straatartiest (overleden 1979)
• 30 - Félix Bédouret, Zwitsers voetballer (overleden 1955)

december

• 1 - Jaap Knol, Nederlands atleet (overleden 1975)
• 4 - Marie Hamel, Nederlands actrice (overleden 1964)
• 6 - Ira Gershwin, Amerikaans tekstschrijver (overleden 1983)
• 11 - Józef Garbień, Pools voetballer (overleden 1954)
• 15 - Irineo Miranda, Filipijns cartoonist, kunstschilder en illustrator (overleden 1964)
• 21 - Carl Romme, Nederlands politicus (overleden 1980)
• 23 - Johan Dijkstra, Nederlands kunstenaar (overleden 1978)

Overleden

januari

• 9 - Guillaume Vogels (60), Belgisch kunstenaar
• 20 - Graciano López Jaena (39), Filipijns revolutionair en nationale held
• 25 - Frederic Leighton (65), Engels kunstschilder en beeldhouwer

maart

• 29 - August Willem Philip Weitzel (80), Nederlands minister

april

• 14 - Willem Seymour Mulder (76), Nederlands dichter

mei

• 27 - Aleksandr Stoletov (56), Russisch natuurkundige

juni

• 25 - Emile Seipgens (58), Nederlands schrijver van korte verhalen en toneelwerk

juli

• 1 - Harriet Beecher Stowe (85), Amerikaans abolitioniste en schrijfster
• 13 - Friedrich Kekulé (66), Duits chemicus

augustus

• 1 - William Grove (85), Engels uitvinder van de brandstofcel
• 10 - Otto Lilienthal (48), Duits (zweef)vliegpionier

september

• 23 - Ivar Aasen (83), Noors taalkundige
• 29 - Johan Gottfried Conradi (76), Noors componist

oktober

• 11 - Anton Bruckner (72), Oostenrijk-Hongaars componist
• 23 - Columbus Delano (87), Amerikaans politicus

december

• 10 - Alfred Nobel (63), Zweeds scheikundige en industrieel, insteller en naamgever van de Nobelprijzen
• 25 - Albert Montens d'Oosterwijck (71), Vlaams politicus
• 30 - José Rizal (35), Filipijnse nationale held

Mediabestanden

Zie de categorie 1896 van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.