Frans-Guyana
| Guyane | ||||||
|
||||||
 |
||||||
| Basisgegevens | ||||||
| Officiële landstaal | Frans | |||||
| Hoofdstad | Cayenne | |||||
| Regeringsvorm | Frans overzees departement | |||||
| Staatshoofd | François Hollande | |||||
| Regeringsleider | president algemene raad: Alain Tien-Liong president regionale raad: Antoine Karam |
|||||
| Religie | Katholiek | |||||
| Oppervlakte | 83.534 km² [1] (2% water) | |||||
| Inwoners | 231.167 (2010)[2] (2,3/km²) | |||||
| Overige | ||||||
| Volkslied | - | |||||
| Munteenheid | euro (EUR) |
|||||
| UTC | -3 | |||||
| Nationale feestdag | 14 juli | |||||
| Web | Code | Tel. | .gf | GUF | 594 | |||||
|
||||||
Frans-Guyana (Frans: Guyane) is een Frans overzees departement aan de noordkust van Zuid-Amerika. Het is het grootste gebied van de Europese Unie buiten Europa. Het grenst in het westen aan Suriname en wordt verder omsloten door Brazilië. Tussen de rivieren de Litani en de Marowini ligt een gebied dat wordt betwist door Frans-Guyana en Suriname.
De hoofdstad van Frans-Guyana is Cayenne. Bij Kourou ligt de lanceerbasis Centre Spatial Guyanais van de ESA, het Europese ruimtevaartproject. Op 1 januari 2002 is ook in Frans-Guyana de euro als munteenheid ingevoerd. Het 3de Infanterie Regiment (3REI) van het Franse Vreemdelingenlegioen staat in voor de verdediging van de basis en bewaking van de grenzen.
Inhoud
Geschiedenis[bewerken]
Prekoloniale geschiedenis[bewerken]
Het gebied dat nu Frans-Guyana wordt genoemd, werd al duizenden jaren voor de komst van de Europeanen bewoond door inheemse volken (indianen). De Kalinja, Wayana, Oyampi, Trio, Lokono leven verspreid over het gebied. Cayenne is bijvoorbeeld oorspronkelijk een indiaans dorp.
De kustbewoners waren vooral in het verleden geroutineerde botenbouwers en vervaardigden zeewaardige kano's, kanawa genaamd. De afmeerlocaties zijn nog te vinden op diverse rotsen langs de kust. Bijvoorbeeld bij Kourou. Hier kan men uit de inslijtingen in de rots de afmeting van deze boten opmaken. Het is ook bekend dat er vrij intens contact heeft bestaan tussen de kustbewoners en de eilandbewoners van het Caraïbisch gebied. Dit valt op te maken uit taalovereenkomsten. Het Caraïbisch gebied is vernoemd naar de Kalinja, die door de Portugezen Caraibes werden genoemd.(cannibales)
De cultuur op het vaste land was en is voornamelijk gericht op jacht, visvangst en verzamelen. Het bewerken van de kostgrond is een gemeenschappelijke aangelegenheid, waarbij de vrouwen over het algemeen de lakens uitdelen. De mannen zorgen voor het openkappen van een stuk bos. Verder zijn zij ook verantwoordelijk voor de bouw van huizen. Het bouwen van een woning wordt bij de Kalinja en Lokono gemeenschappelijk gedaan, ("moshiro" of "mayuri") waarbij het gehele dorp betrokken is. Momenteel zijn de rechten van de inheemse volken in Frans-Guyana relatief goed geregeld, hoewel de gebieden die als réserve indienne aangegeven zijn, toch steeds meer en meer door niet-inheemsen worden bewoond. Stuurorganisaties van de indianen zijn F.O.A.G en E.P.O.A.C. De inheemse bevolking heeft zitting in de C.O.I.C.A (overkoepelend orgaan van amazone-indianen).
Uit overlevering kan opgemaakt worden dat zowel de Spanjaarden als de Fransen zich in het verleden tegenover de inheemse bevolking aan zeer sadistische misdaden hebben schuldig gemaakt.
Koloniale en Postkoloniale geschiedenis[bewerken]
Rond 1500 werd het land voor het eerst voorbij gevaren door Spaanse ontdekkingsreizigers. Deze vonden het land echter te onbewoonbaar om er zich te vestigen.
De Fransen arriveerden rond 1604 en vestigden hun eerste nederzettingen. In 1637 werd Cayenne gesticht. Van 1660 tot 1664 werd het gebied bezet door de Nederlanders. In 1676 veroverden de Nederlanders het weer tijdens de Hollandse Oorlog. Een jaar later heroverden de Fransen het opnieuw, en werd het een departement van Frankrijk. In 1801 werd het gebied een kolonie van Frankrijk. Van 1794 tot 1805 werd het gebruikt als strafkolonie voor mensen die de oppositie vormden tijdens de Franse Revolutie. In 1809 bezetten de Portugezen uit Brazilië de kolonie, in reactie op de verovering van Portugal door de Fransen. Na de val van Napoleon werd het door het Verdrag van Parijs in 1814 weer toegewezen aan Frankrijk. In 1817 vertrokken de Portugezen.
Er ontstond een groeiende economie met vooral plantages. Nadat Frankrijk in 1848 de slavernij afschafte verdween de economische bloei.
In 1852 werd als reactie op de economische neergang door Napoleon III op Duivelseiland een strafkolonie ingesteld. Dit eiland, en een aantal gebieden op het vaste land in de buurt van Kourou, diende als gevangenis voor meer dan 80.000 politieke gevangenen, dieven en zware moordenaars. Door de slechte omstandigheden overleefden slechts weinigen deze 'droge guillotine'. In 1938 werd het sturen van nieuwe gevangenen gestaakt, en in 1946 sloot de strafkolonie.
Van 1940 tot 1943 viel het bestuur onder Vichy-Frankrijk en daarna onder de Vrije Fransen. In 1946 werd het weer een overzees departement van Frankrijk. In 1974 werd Frans-Guyana tevens een bestuurlijke regio. Op 10 januari 2010 kozen de inwoners in een referendum voor handhaving van deze status. Met een meerderheid van 70% verwierpen ze voorstellen tot uitbreiding van hun autonomie.
Bestuurlijke indeling[bewerken]
Frans-Guyana is een Frans overzees departement (nummer 973).
Het departement is onderverdeeld in 2 arrondissementen, 19 kantons en 22 gemeenten.
De twee arrondissementen van Frans-Guyana zijn:
Een overzicht van de kantons is te vinden op kantons van Frans-Guyana.
Bevolking[bewerken]
De meeste van de 231.167 (2010) inwoners wonen aan de kust van het land, en kent een diverse bevolkingssamenstelling. De Creolen (mensen van gemengde Afrikaanse en Franse afkomst) zijn de grootste etnische groep, en verder heeft het land ook een grote Haïtiaanse gemeenschap. Ongeveer 14% van de bevolking is van Europese afkomst, waarvan de overgrote meerderheid Frans, maar er zijn ook mensen van onder andere Nederlandse en Portugese afkomst. Andere belangrijke minderheden zijn de oorspronkelijke bewoners (Indianen) met circa 3-4%, Chinezen 3,2% en de Zuidoost-Aziaten 1,5%, meestal Laotianen en Vietnamezen.
De Marrons, afstammelingen van ontsnapte Afrikaanse slaven, leven hoofdzakelijk langs de Marowijne-rivier. De belangrijkste Marron groepen zijn de Saramakaners, Aucaners (beiden wonen ook in Suriname) en Boni.
De dominante religie van Frans-Guyana is het rooms-katholicisme, de Marrons en enkele Indianen onderhouden hun eigen religies.
Ruimtecentrum Kourou[bewerken]
Nabij Kourou bevindt zich het Centre Spatial Guyanais, waar onder andere satellieten van de Europese Ruimtevaartorganisatie (ESA) worden gelanceerd.
Steden[bewerken]
De hoofdstad van Frans-Guyana is Cayenne.
Enkele andere steden zijn:
| Bronnen, noten en/of referenties |
 |
Zie de categorie Frans-Guyana van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |
| Arrondissement en Kantons van het overzees departement Frans-Guyana |  |
|---|---|
| Landen in Zuid-Amerika |
|---|
|
Argentinië · Bolivia · Brazilië · Chili · Colombia · Ecuador · Guyana · Paraguay · Peru · Suriname · Uruguay · Venezuela |
 |
Overzeese gebiedsdelen van Frankrijk |  |
|---|---|---|
|
Overzeese regio's/departementen: Frans-Guyana · Guadeloupe · Martinique · Mayotte · Réunion |
||
|
Ultraperifere gebieden van de Europese Unie | |
||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
||||||||
