Światowa Organizacja Zdrowia

World Health Organization (WHO) Światowa Organizacja Zdrowia
Flaga WHO
Siedziba	Genewa, Szwajcaria
	Margaret Chan
Utworzenie	7 kwietnia 1948
Oficjalna strona organizacji

Budynek centrali WHO w Genewie

Światowa Organizacja Zdrowia, WHO (ang. World Health Organization) – organizacja działająca w ramach ONZ, zajmująca się ochroną zdrowia. Jej siedzibą jest Genewa.

W 1946 r. ONZ zwołała Międzynarodową Konferencję Zdrowia w Nowym Jorku, gdzie 61 krajów ratyfikowało konwencję WHO. W roku 1948 w liczbie już 88 członków ratyfikowano powstanie WHO. Do WHO należą obecnie 194 kraje.

Głównym obchodem, organizowanym przez WHO co roku w dniu 7 kwietnia, jest Światowy Dzień Zdrowia.

Zadania i cele WHO

Zadaniem WHO jest działanie na rzecz zwiększenia współpracy między państwami w dziedzinie ochrony zdrowia i zwalczania epidemii chorób zakaźnych, a także ustalanie norm dotyczących składu lekarstw i jakości żywności. Organizacja dąży również do zapewnienia opieki medycznej ludności świata oraz zmniejszenia umieralności niemowląt.

Do największych sukcesów tej organizacji należy zwalczanie epidemii groźnych chorób, takich jak: ospa prawdziwa, gruźlica, malaria, cholera czy dżuma poprzez masowe szczepienie. WHO walczy także z AIDS.

Struktura organizacyjna

Struktura WHO obejmuje Światowe Zgromadzenie Zdrowia, Radę Wykonawczą i Sekretariat oraz 6 biur regionalnych. Wyniki działalności WHO są ogłaszane w wydawnictwie periodycznym Official Records of the World Health Organization.

Oprócz centrali mieszczącej się w Genewie, WHO posiada biura regionalne: dla Afryki – w Brazzaville, dla obu Ameryk – w Waszyngtonie, dla płd.-wsch. Azji – w New Delhi, dla Europy w Kopenhadze, dla regionu śródziemnomorskiego – w Kairze, dla regionu zach. Pacyfiku – w Manili.

Członkostwo w WHO

Kraje członkowskie WHO wyznaczają delegacje do Światowego Zgromadzenia Zdrowia – najwyższy organ decyzyjny WHO. Wszystkie kraje członkowskie ONZ mogą stać się członkami WHO i zgodnie z informacjami na stronie internetowej WHO "Pozostałe kraje także mogą być przyjęte do Organizacji, jeśli ich wniosek zostanie poparty przez zwykłą większość głosów Światowego Zgromadzenia Zdrowia."

Z: Niue i Wysp Cook. Kraje nie należące do ONZ mogą stać się członkami zrzeszonymi uzyskując pełne spektrum informacji, jednakże ograniczone prawo głosu. Muszą one uprzednio zyskać aprobatę Zgromadzenia. Można także uzyskać status obserwatora.

Republika Chińska (Tajwan) była jednym z członków-organizatorów WHO, jednakże została zmuszona do opuszczenia Organizacji po tym, jak Chińska Republika Ludowa została przyjęta do ONZ w 1972, a Tajwan opuścił Organizację. Od 2007 roku Tajwan corocznie wnioskował o przyjęcie go do Organizacji jako "podmiot zdrowotny" ale jego wniosek był odrzucany ze względu na naciski Chin. Chiny roszczą pretensje co do suwerenności Tajwanu i reprezentują stanowisko, iż Tajwan ma swoje przedstawicielstwo w systemie Organizacji w postaci Chin.

Polska jest krajem członkowskim WHO od początku jej działalności (7 kwietnia 1948). Jest również członkiem Biura Regionalnego Światowej Organizacji Zdrowia dla Europy (WHO EURO) z siedzibą w Kopenhadze. Polskie biuro zostało utworzone w lipcu 1992 roku.

Władze WHO

Władzą naczelną WHO jest Światowe Zgromadzenie Zdrowia, które stanowią przedstawiciele wszystkich krajów członkowskich, które zbiera się raz do roku w Genewie. Zgromadzenie wybiera na okres 3 lat Komitet Wykonawczy, w którego skład wchodzi 34 ekspertów w dziedzinie zdrowia proponowanych przez kraje członkowskie. Zadaniem Komitetu jest realizacja decyzji i wytycznych Zgromadzenia. Zazwyczaj posiedzenia Zgromadzenia odbywają się corocznie w maju. Zgromadzenie zatwierdza strategię finansową Organizacji, weryfikuje i zatwierdza przedłożony projekt budżetu oraz mianuje Dyrektora Generalnego.

Sekretariat obejmuje około 8000 fachowców w dziedzinie zdrowia i dziedzinach pokrewnych, którzy pracują w centrali w Genewie, w biurach regionalnych i krajach członkowskich. Na czele Sekretariatu WHO stoi Dyrektor Generalny, wybierany co pięć lat przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia.

Spektrum działania

Obok koordynowania międzynarodowych działań w celu monitorowania wybuchów epidemii chorób takich, jak SARS, malaria i AIDS, WHO sponsoruje programy mające na celu zapobieganie i leczenie tych chorób. WHO wspiera rozwój i rozprowadzanie bezpiecznych i efektywnych szczepionek i leków. Po przeszło dwóch wiekach walki z ospą organizacja zadeklarowała w 1980 roku, że choroba została zwalczona – pierwsza choroba w historii wyeliminowana dzięki ludzkiemu wysiłkowi.

Celem WHO jest wyeliminowanie choroby Heine-Medina w przeciągu kolejnych kilku lat. Organizacja właśnie przekazała pierwszy oficjalny światowy zestaw narzędzi dla Zimbabwe (od 3 października 2006) czyniąc je tym samym międzynarodowym standardem.

Dodatkowo obok swojej pracy przy eliminacji chorób, WHO także realizuje wiele kampanii związanych ze zdrowiem – dla przykładu, kampania, aby podnieść konsumpcję owoców i warzyw na świecie oraz zniechęcić do stosowania tabaki^{[potrzebne źródło]}.

W lutym 2007 specjaliści spotykali się w siedzibie głównej WHO w Genewie i donieśli, że ich praca nad szczepionką przeciwko grypie pandemicznej wykazała zachęcające pozytywne rezultaty. Przeprowadzono więcej niż 40 badań klinicznych wśród osób starszych i dzieci. Wszystkie szczepionki jak dotąd wydają się być bezpieczne i całkowicie tolerowane we wszystkich grupach, które poddano badaniu.

WHO także prowadzi badania mające na celu ustalić, czy pole elektromagnetyczne otaczające telefony komórkowe ma negatywny wpływ na zdrowie. Niektóre z tych badań mogą być kontrowersyjne, jak pokazał w kwietniu 2003 roku wspólny raport WHO i FAO, który zaleca, aby cukier stanowił nie więcej niż 10% dziennego spożycia. Raport ten doprowadził do lobbingu przemysłu cukierniczego przeciwko zaleceniom, na co WHO odpowiedziało załączając do raportu oświadczenie „Konsylium uznaje, iż cel bezcukrowej populacji lub dziennego spożycia mniej niż 10% cukru jest kontrowersyjny”, ale także pozostało przy swoich rekomendacjach opierając się na własnych analizach badań naukowych.

Światowy plan działania na rzecz zdrowia pracownika

Przy współpracy z 60. światowym zgromadzeniem zdrowia, WHO nakreśliło światowy plan działania na rzecz zdrowia pracownika, aby chronić i promować zdrowie w miejscu pracy oraz, aby poprawić realizację i dostęp do usług medycyny pracy, włączyć zagadnienie zdrowia pracownika do innych głównych zasad. WHO kładzie nacisk na starania, ponieważ wbrew dyspozycyjności efektywnych interwencji mających na celu zapobieganie niebezpieczeństwom związanym z pracą, istnieją wielkie luki między i w obrębie krajów z pominięciem statusu zdrowia pracowników i ich wystawianiem go na niebezpieczeństwa zawiązane z pracą. Zgodnie z WHO jedynie mniejsza część kadry pracowniczej ma dostęp do usług medycyny pracy. Plan działania WHO traktuje o aspektach zdrowia pracownika, włączając podstawowe zapobieganie niebezpieczeństwom związanym z pracą, obronę i promocję zdrowia w pracy, warunków zatrudnienia i lepszej reakcji ze strony systemu zdrowia względem zdrowia pracownika.

Dodatkowe zadania

Oprócz ustalonej misji, międzynarodowe traktaty wyznaczają organizacji różne dodatkowe zadania. Dla przykładu Jednolita Konwencja o Środkach Odurzających oraz Konwencja o substancjach psychotropowych skłoniły WHO do publikacji wiążących ocen medycznych i naukowych psychoaktywnych leków oraz zaleceń, jak powinny być regulowane. W taki sposób działa WHO kontrolując kierunek polityki narkotykowej Komisji ds. Środków Odurzających.

WHO stosuje się do Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób (ang. ICD). W 1992 roku dziesiąta rewizja tejże klasyfikacji została opublikowana i jej wersja do wglądu jest dostępna w trybie on-line na stronie internetowej WHO. Następna, 11. edycja Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób jest przewidziana na rok 2015.

WHO także przechowuje wzór listy najważniejszych leków, które wszystkie krajowe systemy zdrowia powinny udostępniać dla społeczeństwa w przystępnej cenie.

Finansowanie

WHO jest finansowane poprzez składki krajów członkowskich oraz dotacje. Obecnie praca WHO skutkuje szerszym spektrum współpracy: ok. 80 organizacji pozarządowych oraz z zakresu przemysłu farmaceutycznego, jak także z fundacjami np Fundacja Billa i Melindy Gates i Fundacja Rockefellera. Dobrowolne datki na rzecz WHO lokalnych i państwowych rządów, fundacji i organizacji pozarządowych, innych organizacji ONZ i sektora prywatnego przekroczyły szacowaną sumę składek z 193 krajów członkowskich

Reforma Światowej Organizacji Zdrowia

Od 2010 roku WHO prowadzi kompleksowe reformy mające na celu sprostanie istniejącym problemom i podjęcie nowych wyzwań zdrowotnych 21. wieku. Reformy te zgrupowane są w następujących trzech dziedzinach:

• Definiowanie priorytetów i programów zdrowotnych
• Reforma zarządzania strategicznego
• Reforma struktur i procedur organizacyjnych

Szefowie Światowej Organizacji Zdrowia

Lp	Imię i nazwisko	Okres urzędowania	Kraj pochodzenia
1	Brock Chisholm	1948–1953	Kanada
2	Marcolino Gomes Candau	1953–1973	Brazylia
3	Halfdan Mahler	1973–1988	Dania
4	Hiroshi Nakajima	1988–1998	Japonia
5	Gro Harlem Brundtland	1998–2003	Norwegia
6	Lee Jong-wook	2003–2006	Korea Południowa
7	Anders Nordström	2006–2007	Szwecja
8	Margaret Chan	2007–	Chiny

Kontrowersyjne decyzje WHO

W styczniu 2010 roku Rada Europy przesłuchała przedstawicieli WHO oraz koncernów farmaceutycznych. Zarzucono im nieuzasadnione nagłośnienie zagrożenia zachorowaniami na grypę H1N1 oraz niepotrzebne ogłaszanie pandemii. Zdaniem Rady Europy powyższe działania miały na celu umożliwienie sprzedaży szczepionek firmom farmaceutycznym.

W trakcie przesłuchania doradca WHO ds. pandemii grypy Keiji Fukuda oświadczył, że oenzetowska organizacja "nie była przesadnie naciskana przez koncerny farmaceutyczne" oraz powtórzył, że eksperci proszeni o konsultacje muszą podpisać deklarację o braku konfliktu interesów. Ponadto Fukuda oświadczył, że pandemia została "formalnie ogłoszona i nie zakończyła się", a wirus A/H1N1 "jest obecny na całym świecie". Komisja ekspertów wybranych przez WHO oceniła jednomyślnie, że spełnione zostały wszystkie kryteria potrzebne by ogłosić pandemię – mówił Fukuda.

Z kolei w opinii uczestniczących w przesłuchaniu ekspertów – epidemiologów doktorów Wolfganga Wodraga oraz Ulricha Keila nie było realnych podstaw od ogłoszenia pandemii. Ich zdaniem, na tę decyzję miały wpływ koncerny farmaceutyczne, które finansują badania.

Zobacz też

• Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób ICD-10
• Międzynarodowa klasyfikacja funkcjonowania, niepełnosprawności i zdrowia

Bibliografia

• Taiwan and the WHO
• Zimbabwe launches world's 1st AIDS training package
• WHO reports some promising results on avian influenza vaccines
• Sugar industry threatens to scupper WHO
• Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases
• Sugar industry threatens to scupper WHO
• Workers’ health: global plan of action
• WHO Documentation

Linki zewnętrzne

• Konstytucja WHO tekst angielski, tekst polski
• Serwis internetowy WHO (ang.)
• Biuro Światowej Organizacji Zdrowia w Polsce
• Weekly Epidemiological Record WER
• broszura WHO – World Health Organization na stronie internetowej Stacji San–Epid w Krośnie (m.in. Program WHO, 60 lat WHO: chronologia najważniejszych wydarzeń w sferze zdrowia publicznego, Polska w WHO)
• Mirosław J. Wysocki, Maria Miller. Paradygmat Lalonde’a, Światowa Organizacja Zdrowia i Nowe Zdrowie Publiczne. „Przegląd Epidemiologiczny”. 57, s. 505-512, 2003 (pol.). 
• Primary Health Care (ang.). W: Report of the International Conference on Primary Health Care, Alma-Ata 1978 [on-line]. whqlibdoc.who.int, 1978. [dostęp 2014-08-23].
• Declaration of Alma-Ata (ang.). www.who.int, 1978. [dostęp 2014-08-23].
• Wysocki M.J., Krishnamurthi C.R., Orzeszyna S.. Monitoring the progress of health-for-all strategies: the situation in South-East Asia. „World Health Stat Q.”. 43 (1), s. 16-24, 1990 (ang.). 
• Orzeszyna S., Z. Żołnowski. Wyznaczniki sprawności opieki zdrowotnej. „Zdrowie Publiczne”, s. 623-634, 1988 (pol.).