Wikipedia:Chú thích nguồn gốc
 |
Trang này giải thích một hướng dẫn của Wikipedia tiếng Việt. Dù nó không phải là quy định, các thành viên được khuyến cáo nên tuân thủ nó. Vì có thể sẽ tồn tại những ngoại lệ, hãy thực hiện nó một cách có ý thức. Khi sửa đổi trang này, xin hãy đảm bảo sửa đổi của bạn là kết quả của sự đồng thuận. Nếu bạn hoài nghi về hướng dẫn nào đó, xin hãy sử dụng trang thảo luận. |
Tục ngữ có câu "nói có sách, mách có chứng". Vì đây là một bách khoa, ta nên chú thích nguồn gốc khi viết bài mới hay viết bổ sung bài. Những nguồn gốc nên có uy tín.
Mục lục
Chú thích nguồn gốc hay ở điểm nào
- Để công nhận nguồn gốc đã cho thông tin có ích
- Đưa thêm thông tin cho những độc giả muốn đọc thêm
- Làm cho độc giả hoài nghi tin rằng bài viết là đúng đắn
- Để cho người viết khác có thể kiểm tra bài viết nhanh nhẹ, nhất là trong trường hợp phá hoại lén lút
- Tránh và quyết định những cuộc bàn cãi sửa đổi
- Làm cho Wikipedia được tín nhiệm hơn
- Tránh trường hợp người khác buộc tội đạo văn hay không nói thật
Khi bổ sung nội dung
Vì những điểm trên đây, nếu khi sử dụng thông tin từ nguồn bên ngoài để bổ sung vào bài viết, xin hãy chú thích nguồn mà bạn sử dụng. Nếu có thể viết chú thích đúng kiểu thì tốt lắm! Nếu không thì người khác có thể chỉnh nó lại cho bạn, miễn là bạn chú thích tất cả thông tin mà cần để kiếm thấy nguồn gốc.
Nếu bạn viết một tin nhớ lại vẫn nên cố gắng tìm kiếm về nguồn gốc có căn cứ để chú thích. (Nếu viết bằng sự hiểu biết của bạn thì bạn chắc phải biết cách tìm kiếm về nguồn gốc hợp lý để cho độc giả tra cứu – bạn chắc không có thì giờ trả lời những câu hỏi mãi mãi!) Mục đích là để giúp đỡ những độc giả và mọi người sửa đổi khác, bởi vậy nên cũng sử dụng thêm nguồn gốc ngoài những nguồn gốc mà bạn đã sử dụng.
Cần chú thích nguồn gốc nhất là khi viết về những ý kiến, nhận định về một vấn đề nào đó. Tránh những cụm từ làm mơ hồ điều đang giải thích (weasel words), như là "Có người nói rằng…" Thay vào đó, tìm kiếm về một người hay nhóm dứt khoát có ý kiến đó, nói đến tên của họ, và chú thích cách tìm đến nguồn thông tin nơi mọi người có thể đọc hoặc nghe họ đưa ý kiến đó.
Khi chú thích nguồn tham khảo, cần chú ý đến thái độ trung lập. Quy định này mang ý nghĩa rằng, dù là một nguồn gốc đáng kính trọng, bài viết vẫn cần phải tóm tắt bài nghiên cứu đó, chứ không nên bày ra vài trích dẫn chọn lọc hay trích dẫn tách ra khỏi văn cảnh để ủng hộ một quan điểm nào.
Hãy nhớ là Wikipedia không để giới thiệu ý kiến của bạn, và không để xuất bản các nghiên cứu sơ khai chưa được sự chấp nhận của giới chuyên môn và cơ quan có thẩm quyền.
Văn phong và cách chú thích
Liệt kê các chú thích nguồn gốc vào cuối bài viết, dưới đề mục ==Tham khảo==. Điều quan trọng nhất là cần phải viết ra thông tin đầy đủ – hình thức không quan trọng bằng nội dung. Bạn có thể chèn vào liên kết ngoài để nối đến trang mạng bên ngoài, nhưng mà chúng ta thích chú thích đầy đủ hơn.
| Bạn gõ | Kết quả |
|
Xin chào <ref>Encyclopædia Britannica, ấn bản năm 2000, trang 100</ref>, Thế giới <ref>[http://www.w3.org/ Trang chủ w3]</ref>. |
Tham khảo:
|
- Có những cách ghi chú thích từ trang web, sách, báo, nguồn tin.... rõ ràng hơn. Mời xem thêm : Trợ giúp:Cước chú
Yêu cầu khi chú thích
Vì những người tham gia Wikipedia có thể có sự khác biệt lớn về kiến thức và trình độ nên họ cần được đảm bảo rằng các nội dung trong Wikipedia là tin cậy được. Mục đích của việc chú thích nguồn gốc là để:
- Đảm bảo bất kỳ người nào đều có thể kiểm tra nội dung của bài viết.
- Cho thấy sửa đổi của bạn không phải là nghiên cứu chưa được công bố và để giảm mâu thuẫn khi sửa bài.
- Không chép nguyên văn từ bên ngoài, tránh bị cho là đạo văn và sao chép.
- Giúp các thành viên khác tìm các thông tin bổ trợ cho bài viết.
- Đảm bảo các nội dung viết về các nhân vật còn sống tuân theo quy định về tiểu sử.
- Làm tăng độ tin cậy của Wikipedia.
- Giảm thiểu những nội dung vô nghĩa không có giá trị, và trình bày rõ ràng, dễ hiểu
- Tránh việc Spam liên kết ngoài
Hình ảnh
Các hình ảnh cần có nguồn gốc rõ ràng và thẻ bản quyền phù hợp trong trang miêu tả hình. Việc ghi tên tác giả hình ảnh là rất quan trọng cả với vấn đề quyền tác giả lẫn với các mục đích thông tin (nhất là khi tác giả hình và nguồn lấy hình khác nhau). Một vài giấy phép bản quyền yêu cầu ghi công của tác giả hình.
- Nếu bạn lấy hình từ một trang web, bạn cần ghi rõ địa chỉ của hình:
- Nguồn: Hình lấy từ http://www.rao-vat.info (chỉ là ví dụ)
- Nếu bạn lấy hình từ một nguồn khác (không có trên Internet), bạn nên ghi rõ:
- Nguồn: Chụp từ sách A của tác giả B.
Bất kỳ hình ảnh với giấy phép không tự do cần có lý do sử dụng hình không tự do (hay còn gọi là lý do sử dụng hợp lý) cho mỗi bài viết sử dụng hình đó.
