Grecia

De Biquipedia
Ir ta: navego, busca
Ελληνική Δημοκρατία
Elinikí Dimokratía
Bandera de Grecia Escudo de Grecia
(En detalle) (En detalle)
Lema nacional: Eleftheria i thanatos
(griego; Libertat u Muerte)
Himno nacional: Imnos pros tin Eleftherian
Situación de Grecia
Capital
 • Población
Atenas
664.046
Mayor ciudat Atenas
Idiomas oficials griego
Forma de gubierno Republica parlamentaria
Prokopis Pavlopoulos
Alexis Tsipras
Independencia
Declarata
Reconoixita
d'o Imperio Otomán
25 de marzo de 1821
1829
Superficie
 • Total
 • % augua
Mugas
Posición 94º
131.957 km²
0,86%
1.935
Población
 • Total (2011)
 • Densidat
 • Densidat
Posición 74º
10.815.197
81,96 ab./km²
81,96 hab/km²
PIB (PPA)
 • Total (2007)
 • PIB per capita
Posición 27º
US$ 314.615 millons
US$ 28.273
Moneda Euro ()
Chentilicio
Zona horaria
 • en Verano
UTC
UTC+2
Dominio d'Internet .gr
Codigo telefonico +30
Prefixo radiofonico SVA-SZZ / J4A-J4Z
Codigo ISO 300 / GRC / GR
Miembro de: UE, OTAN, ONU, OCDE, OSCE

Grecia (oficialment Republica Helenica) ye un país d'o sudeste d'Europa que fa parte d'a Unión Europea (UE).

Situato en a parti sud d'a Peninsula Balcanica, muga por tierra con Bulgaria, l'Antiga Republica Yugoslava de Macedonia, y Albania a lo norte, a l'este con Turquía y con auguas en a Mar Echea y a l'este y sud en a Chonica y Mediterrania.

A suya población ye de 10.815.197 habitants en una superficie de 131.957 km², con una densidat de población de 81,96 hab/km² (2011). Amás important ciudat de Grecia ye a suya capital, Atenas (encluindo o puerto d'o Pireu), encara que bi ha atras ciudatz importants, como Salonica, Patras, Heraklion u Larisa.

A capital d'o país ye a ciudat d'Atenas; o suyo president ye Karolos Papoulias y o suyo primer menistro ye Lukás Papadimos. Grecia declaró a suya independencia (d'antis más yera territorio d'o Imperio Otomán) o 25 de marzo de 1831, independencia que fue reconoixita o 3 de febrero de 1830.

O país fa parte de quantas organizacions internacionals, como a Unión Europea, a OTAN, a Organización d'as Nacions Unitas, a OCDE u a OSCE.

Cheografía[editar | editar código]

Bista d'o Mont Olimpo dende a ciudat de Litochoro.

O país ye formato por una ampla aria continental situata a lo sud d'os Balcans; a peninsula d'o Peloponeso, deseparata d'o continent por a canal de l'istmo de Corinto; y un buen numero d'islas, que incluyen, entre d'atras, Creta, Rodas, Eubea, Lesbos, Quios, Tassos, Samotracia, Lemnos y os archipielagos d'o Dodecaneso, as Cicladas y as Esporadas, totas situatas en a mar Echea, y Corfú, Leucada, Cefalonia y Zante en a mar Chonica. Grecia tien más de 14.880 km de costa y nomás 1.160 km de mugas terrestres, con una superficie total de 131.940 km2 y una población de 10.665.989 habitants (2004).

Un 80% de Grecia ye montanyoso. A mayor parti d'o país ye xuto y rocoso, por lo que nomás un 28% d'o terreno ye cautivable. En a Grecia occidental bi ha lacos y paúls. O Pindo, a sierra central, tien una altaria meyana de 2.650 m. O mont Olimpo ye o punto más alto de Grecia, con 2.911 m sobre a ran d'a mar.

O clima de Grecia ye mediterranio y presenta hibiernos suaves y humidos y veranos calidos y xutos. As temperaturas no i son extremas, encara que en hibierno a nieu caye en as montanyas y a vegatas tamién en a mesma ciudat d'Atenas.

Historia[editar | editar código]

25 de marzo de 1821: Germanos de Patras, besando a bandera de Grecia en Agia Lavra. Theodoros Vryzakis, 1865.
Expansión territorial de Grecia entre 1830 y 1947.

Grecia estió a primera aria d'Europa a on emerche a primera civilización. A primera apareixió en a isla de Creta, a civilización minoica, y dimpués en a Grecia continental, a civilización micenica. Dimpués, as ciudatz-estato emerchen por tota la peninsula griega y s'estendillan a traviés d'as costas d'a Mar Negra, o sud d'Italia y Asia la Chica gosando tener grans nivels de prosperidat que resultoron en un gran desarrollo cultural, esprisato en l'arquitectura, a literatura, a sciencia y a filosofía, y que leboron a Atenas a un ambient democratico. Atenas y Esparta encapezoron a luita contra o Imperio Persa en as Guerras Medicas refusando-lo. As dos ciudatz s'enfrontinoron tamién entre ellas en a Guerra d'o Peloponeso. Más entaban as dos fuoron eclixatas por Tebas y dimpués por o Reino de Macedonia, que, baixo lo mando d'Aleixandre lo Gran unió y encapezó o mundo griego enta la victoria sobre os persas, establindo lo periodo helenistico que dominó lo mundo civilizato conoixito mientres quasi dos sieglos, dica que os romans s'establioron como dominadors de totas as tierras de parla griega arredol de l'anyo 146 aC.

A posterior mezcla d'as culturas romana y helenica se sintetizoron en establir-se o Imperio Bizantín en l'anyo 330 dC arredol d'a ciutat de Costantinoble (l'antiga Bizanzio griega), a quala tenió la mayor parti d'o poder cultural y melitar mientres os siguients 1.123 anyos, dica la suya cayita a mans d'os turcos otomans en 1453. Mientres os siguients anyos Grecia remanió en a subchección otomana, y muitos intelectuals griegos emigraron a la Europa Occidental portiando con ellos a cultura de l'Antiga Grecia y fendo parti important d'o dito Renaiximiento europeu.[1] De forma paralela, os griegos ortodoxos s'unioron a traviés d'a relichión, desarrollado más tardi un papel fundamental en a formación d'a moderna identidat griega.

Dimpués d'o trunfo en a Guerra d'Independencia griega sobre o Imperio Otomán entre 1821 y 1829, o nuevo estato griego estió a la fin reconoixito en o Protocolo de Londres. En 1827, Ioannis Kapodistrias, un noble griego d'as Islas Chonicas, fue esleito primer gubernador d'a nueva Republica. Con tot y con ixo, dimpués d'o suyo asasinato s'instauró a monarquía con o rei Otón I de Grecia, d'a dinastía Wittelsbach d'orichen baverán. En 1843, o rei fue aforzato a guaranciar a constitución y una asambleya representativa. Pero por a suya vocación autoritaria, fue destronato en 1863 y reemplazato por o prencipe Vilhelm de Dinamarca, qui adoptó lo nombre de Chorche I de Grecia y encluyo con el a lo territorio as Islas Chonicas, regalo de coronación d'o Reino Unito.

Como resultato d'as Guerras Balcanicas, Grecia consiguió incrementar o suyo territorio y población, ocupando territorios que no yeran de mayoría griega ya en a Primera Guerra Balcanica y forachitando dimpués muitos macedonians eslavos u bulgaros. Os siguients anyos, a luita entre Constantín I de Grecia y o primer menistro Eleftherios Venizelos sobre a política forana en viespras d'a I Guerra Mundial dominó a scena politica griega, y dividió lo país en dos grupos oposatos.

Dimpués d'a I Guerra Mundial se produció a luita que enfrontinó a Grecia con os nacionalistas turcos lideratos por Mustafa Kemal, una guerra que prevocó un intercambeo important de población entre os dos países dimpués d'o Tratato de Lausana. A inestabilidat y os succesivos golpes d'estato marcoron a siguient era, que fue eclixata por a faina d'encorporar más d'un millón y meyo de refuchiatos griegos d'Asia Menor a la sociedat griega. O 28 d'octubre de 1940 a Italia faixista demandó a rendición de Grecia, pero lo dictador griego Ioannis Metaxas se i oposó y prevocó a consiguient Guerra griego-Italiana, a on que Grecia forachitará a las fuerzas italianas a Albania, dando a los aliatos d'a Segunda Guerra Mundial a primera victoria sobre as Potencias de l'Eixe. Posteriorment habió d'enfrontinar-se a las fuerza alemanas mientres a Batalla de Grecia.

Dimpués d'a liberación, Grecia caye en a guerra civil entre as fuerzas monarquicas y as comunistas, que provocó una grieu crisis economica y grieus tensions socials entre as dreitas y as cuchas os siguients 30 anyos.[2] Os siguients 20 anyos se caracterizoron por a marguinación d'a chent de cuchas aintro d'a esfera politica y social gricas, pero con un considerable creiximiento economico, gracias en parti a lo Plan Marshall.

En 1965 prencipia un periodo de turbulencia política que levó a lo golpe d'estato lo 21 d'abril de 1967 d'o Rechimen d'o Coronels, con o refirme d'os Estatos Unitos. En noviembre de 1973 un debantamiento en a Universidat Politecnica d'Atenas prevocó un golpe contrario que instaló a Dimitrios Ioannidis como dictador. O 20 de chulio de 1974, con a invasión turca d'a isla de Chipre o rechimen griego caye.

L'antigo primer menistro Konstantinos Karamanlis retornó de París a on que heba vivito dende o suyo exilio en 1963, prencipia la era dita Metapolitefsi. O 14 d'agosto de 1974 as fuerzas griegas albandonoron a estructura melitar d'a OTAN en protesta por a ocupación turca d'o norte de Chipre.[3][4] En 1975 s'instauró a constitución d'a republica democratica y s'abolió a monarquía por referendum. Andreas Papandreou fundó lo Movimiento Socialista Panhelenico (PASOK), en respuesta a lo partito Nueva Democracia de Konstantinos Karamanlis, combertindo-sen en as dos fuerzas politicas dominants en a politica griega mientres as decadas siguients. Grecia tornó a la OTAN en 1980.[3]

Grecia se convirtió en o deceno miembro d'a Unión Europea l'1 de chinero de 1981, experimentando dende allora un notable creiximiento economico. O país adoptó l'Euro en 2001 y organizó los Chuegos Olimpicos de verano de 2004 en Atenas.

Vinclos externos[editar | editar código]

Referencias[editar | editar código]

  1. Millennium issue: Trouble with Turkey The fall of Constantinople Economist.com
  2. Mazower, Mark. After the War was Over
  3. 3,0 3,1 History, Editorial Consultant : Adam Hart-Davis, Dorling Kindersley Limited publisher, ISBN : 978 1 8561 3062 2
  4. NATO Update 1974


Estatos d'Europa
Abkhasia3 | Albania | Alemanya | Alto Karabakh3 | Andorra | Armenia2 | Austria | Azerbaichán1 | Belarrusia | Belchica | Bosnia y Herzegovina | Bulgaria | Cazaquistán1 | Croacia | Cheorchia1 | Chipre2 | Chipre d'o Norte2, 3 | Chequia | Dinamarca | Eslovaquia | Eslovenia | Espanya1 | Estonia | Finlandia | Francia1 | Grecia | Hongría | Islandia | Irlanda | Italia1 | Kosovo3 | Letonia | Liechtenstein | Lituania | Luxemburgo | Macedonia | Malta | Moldavia | Múnegu | Montenegro | Noruega | Nueva Rusia4 | Osetia d'o Sud3 | Países Baixos | Polonia | Portugal | Reino Unito | Rumanía | Rusia1 | San Marino | Serbia | Suecia | Suiza | Transnistria3 | Turquía1 | Ucraína | Vaticano
Dependencias: Åland | Akrotiri y Dhekelia | Chibraltar | Guernési | Isla de Man | Islas Feroe | Jèrri | Svalbard
1 Parti d'o suyo territorio ye difuera d'Europa. 2 Se troba en Asia, pero tien relacions historico-culturals con Europa. 3 Parcialment reconoixito. 4 No reconoixito