Abecedarium Cyrillicum
| Abecedarium Cyrillicum |
|||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| А | Б | В | Г | Ґ | Д | Ђ | |
| Ѓ | Е | Ё | Є | Ж | Ѕ | З | |
| И | І | Ї | Й | Ј | К | Л | |
| Љ | М | Н | Њ | О | П | Р | |
| С | Т | Ћ | Ќ | У | Ў | Ф | |
| Х | Ц | Ч | Џ | Ш | Щ | Ъ | |
| Ы | Ь | Э | Ю | Я | |||
| Litterae non slavicae | |||||||
| Ӑ | Ә | Ӕ | Ҕ | Ӗ | Ғ | Ӏ | |
| Ӂ | Җ | Ӝ | Ҙ | Ӟ | Ӡ | Ӣ | |
| Ӥ | Ҡ | Қ | Ҟ | Ҝ | Ң | Ҥ | |
| Ө | Ӧ | Ҧ | Ҫ | Ҷ | Ҹ | Ӵ | |
| Ҽ | Ҿ | Ҩ | Ҳ | Һ | Ҭ | Ҵ | |
| Ӳ | Ӯ | Ү | Ұ | Ӱ | |||
| Litterae antiquae | |||||||
| Ҁ | Ѹ | Ѡ | Ѿ | Ѻ | Ѣ | ІА | |
| Ѥ | Ѧ | Ѫ | Ѩ | Ѭ | Ѯ | Ѱ | |
| Ѵ | Ѷ | Ѳ | |||||
Abecedarium Cyrillicum (Bulgarice: Кирилица; Russice: Кириллица; Serbice: Ћирилица; Ucrainice Кирилиця) est abecedarium saeculo nono in Bulgaria vel Macedonia excultum, in linguis Slavicis Albarussica, Bulgarica, Russica, Rusynica, Serbica, Macedonica, Montenegrina, Ucrainicaque adhibita, et adeo in linguis non-Slavicis Baschkirica, Buriatica, Casachica, Mongolica, Tatarica, etc. Olim adhibita est in obsoletis Europae Orientalis, Caucasi, Siberiaeque linguis.
Historia[recensere | fontem recensere]
Illi abecedario nomen Cyrilli, inventoris alphabeti Slavici, datum est. Nonnulli iudicant illum virum alphabetum Cyrillicum creavisse, sed nunc plurimi docti opinantur Cyrillum auctorem alphabeti Glagolitici esse, abecedarium autem Cyrillicum creatum esse saeculo nono exeunti a discipulo Cyrilli et Methodii Clemente Achridensi.
Abecedarium Cyrillicum originem suam ex alphabeto Graeco ducit. Prima illius abecedarii versio viginti quattuor litteras Graecas (quarum nonnulli superfluae fuerunt, quia soni ab illis in lingua Graeca denotati non exsistebant in lingua Slavica), et undeviginti litteras ad sonos linguae Slavicae denotandum habuit. Sicut litterae abecedarii Graeci, ita litterae alphabeti Cyrillici pro denotatione numerorum adhibebantur.
Modo forma, quantitas et nomina litterarum primi abecedarii Cyrillici mutabantur. Petrus Magnus annis 1708-1710 mutationes introduxit ad libros saeculares imprimendos. Post res novas, anno 1918, litterae supervaceanae ex abecedario remotae sunt.[1] Linguae plurium populorum et civitatum, quae partes erant Unionis Sovieticae, hoc abecedario utuntur, quamquam non sunt linguae slavicae; exempli sunt Atropatenica, Tazicica, Cazachica, et Uzbecica linguae.[2]
Abecedarium Cyrillicum[recensere | fontem recensere]
| Littera (forma hodierna) | Modus scribendi antiquus | Nomen litterae | Notio numeralis |
|---|---|---|---|
| А |  |
азъ, azʺ | 1 |
| Б |  |
бѹкы, buky; бѹки, buki | |
| В |  |
вѣди, vědi | 2 |
| Г |  |
глаголи, glagoli; глаголь, glagolʹ | 3 |
| Д |  |
добро, dobro | 4 |
| Е |  |
ѥсть, jestʹ; ѥстѣ, jestě | 5 |
| Ж |  |
живѣте, živěte | |
| Ѕ |  |
ѕѣло, dzělo | 6 |
| З |  |
земля, zemlja | 7 |
| И |  |
ижеи, ižei; иже, iže | 8 |
| І |  |
иже, iže; и, i | 10 |
| К |  |
како, kako | 20 |
| Л |  |
люди, ljudi | 30 |
| М |  |
мыслите, myslite; мыслете, myslete | 40 |
| Н |  |
нашь, našʹ; нашъ, našʺ | 50 |
| О |  |
онъ, onʺ | 70 |
| П |  |
покои, pokoi; покой, pokoj | 80 |
| Р |  |
рьци, rʹci; рцы, rcy | 100 |
| С |  |
слово, slovo | 200 |
| Т |  |
твьердо, tvʹerdo; тврьдо, tvrʹdo; твердо, tverdo | 300 |
| Ѹ |  |
ѹкъ, ukʺ | |
| Ф |  |
фьртъ, fʹrtʺ; фрьтѣ, frʹtě; фертъ, fertʺ | 500 |
| Х |  |
хѣръ, chěrʺ | 600 |
| Ѡ |  |
отъ, otʺ; омега, omega | 800 |
| Ц |  |
ци, ci; цы, cy | 900 |
| Ч |  |
чървь, čʺrvʹ; чрьвь črʹvʹ; червь, červʹ | 90 |
| Ш |  |
ша, ša | |
| Щ |  |
шта, šta; ща, šča | |
| Ъ |  |
ѥръ, jerʺ | |
| Ы |  |
ѥры, jery | |
| Ь |  |
ѥрь, jerʹ | |
| Ѣ |  |
ять, jatʹ | |
| Ю |  |
ju | |
| Я | a iotata, ja | ||
| Ѥ |  |
e iotata, je | |
| Ѧ |  |
jus minor | |
| Ѫ |  |
jus maior | |
| Ѩ |  |
jus minor iotatus | |
| Ѭ |  |
jus maior iotatus | |
| Ѯ |  |
кси, ksi | 60 |
| Ѱ |  |
пси, psi | 700 |
| Ѳ |  |
ѳита, fita | 9 |
| Ѵ |  |
ижица, ižica | 400 |
Vide etiam[recensere | fontem recensere]
- .рф
- Cursivum Russicum
- Dies Abecedarii Cyrillici
- Digraphae Cyrillicae
- Index litterarum Cyrillicarum
- Latinizatio
- Vladislaus Grammaticus
Notae[recensere | fontem recensere]
Fontes[recensere | fontem recensere]
- Comrie, Bernard. 1981. The Languages of the Soviet Union. Cambridge University Press. ISBN 0521232309.
- Daniels, Peter T., et William Bright. 1996. The World's Writing Systems. Oxford University Press. ISBN 0195079930.
- Encyclopaedia Sovietica Magna, editio tertia (Russice) = Большая Советская энциклопедия, 3-е изд. (Russice)
- Fortson, Benjamin W. 2010 Indo-European Language and Culture: An Introduction, editio altera. Wiley Blackwell. ISBN 978-1-4051-8896-8.
- Linguistica: Dictionarium magnum encyclopaedicum, editio secunda = Языкознание:Большой энциклопедический словарь/Гл. ред. В.Н. Ярцева. 2-е изд. – М.:Большая Российская энциклопедия, 1998. – 685 с.:ил. (Russice)
- Lunt, Horace. Old Church Slavonic Grammar. Mouton de Gruyter.
- Wien, Lysaght. 1983. Old Church Slavonic (Old Bulgarian)–Middle Greek–Modern English Dictionary. Verlag Bruder Hollinek.
Nexus externi[recensere | fontem recensere]
- Soni abecedarii Russici
- Linguae "minoritatum" Russiae in interrete
- Data de alphabeto Cyrillico
- Using Cyrillic (Russian) under non-Russian MS Windows and on the Web
- De usu hodierni scripti Cyrillici
- Tipometar: Typographia Cyrillica Serbica
- The Cyrillic "Charset Soup"
- Translitteratio scriptorum non Romanorum
- "Virtualis" clavilis Cyrillicus
- Rusklaviatura: Cyrillicus Temporis Realis Commutator
