Euro

Euro
Land	Andorra, België, Cyprus, Duitsland, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, (Kosovo), Letland, Litouwen, Luxemburg, Malta, Monaco, (Montenegro), Nederland, Oostenrijk, Portugal, San Marino, Slovenië, Slowakije, Spanje, Vaticaanstad
Verdeling	100 cent
ISO 4217-code	EUR
Afkorting of valutateken	€
Wisselkoers	1 USD = 0.895375 EUR (27 juni 2015) 1 GBP = 1.41017 EUR (27 juni 2015)
Actuele wisselkoers	(en) XE.com (en) Yahoo Finance
Het valutateken van de euro
Portaal    Economie

De euro (symbool: €; Nederlands meervoud euro's) is de munteenheid van 19 lidstaten van de Europese Economische en Monetaire Unie. De officiële ISO-code van de munteenheid is EUR.

In 1992 werd in Maastricht besloten tot invoering van de euro. Hierbij zou de waarde van 1 euro gelijk zijn aan 1 ECU (European Currency Unit oftewel 'Europese rekeneenheid'). Sinds 4 januari 1999 worden de koersen van aandelen, obligaties en opties aan de beurs in euro's weergegeven. De munten en bankbiljetten werden op 1 januari 2002 gelijktijdig ingevoerd in 12 landen van de Europese Unie, alsmede in Monaco, San Marino en Vaticaanstad, tijdens de grootste monetaire omwisselingsoperatie aller tijden.

Geschiedenis

Voorgeschiedenis

Na het opheffen van het systeem van Bretton Woods zijn er twee pogingen geweest om een Europees monetair systeem op te bouwen met vaste wisselkoersen. Dit zijn:

• Plan-Werner en de monetaire slang (jaren 70)
• de EMS Europees Monetair Stelsel

De lidstaten van de Europese Unie hebben besloten tot de vorming van een Economische en Monetaire Unie. In het Verdrag van Maastricht (Verdrag betreffende de Europese Unie) van 1992 werd besloten tot de invoering van de euro. Hiermee kwam de EMU op gang, maar niet alle EU-landen doen mee aan de EMU.

De voorbereiding voor de invoering van de euro in Nederland vond plaats vanuit het Nationaal Forum voor de introductie van de euro (NFE).

Op 31 december 1998 werden de onderlinge wisselkoersen tussen de euro en de valuta van de toen elf deelnemende landen definitief vastgelegd. Sinds 1 januari 1999 is de euro een officieel feit. Vanaf die datum waren de nationale bankbiljetten en munten van de landen die de euro hadden aanvaard nog slechts verschijningsvormen van de euro. Op 1 januari 2001 voegde zich Griekenland als twaalfde land daarbij.

De euro vertegenwoordigde toen al overal dezelfde waarde. Een waarde die werd vastgesteld, en zo nodig gecorrigeerd, door de Europese Centrale Bank in Frankfurt am Main.

Naamgeving

Aanvankelijk was het de bedoeling dat de Europese eenheidsmunt "ecu" zou heten. Dat zou tegelijkertijd de afkorting zijn van "European Currency Unit" en de naam van een oude Franse munt (écu = schild).

In Duitsland zou deze naam echter als "ekoè" worden uitgesproken en uit opiniepeilingen bleek dat veel Duitsers dat een belachelijk klinkende naam vonden. Daarom besloot men, op het laatste moment en op voorstel van Germain Pirlot, te kiezen voor de naam "euro".

Op de bankbiljetten en munten wordt de munteenheid in het Griekse en Latijnse schrift als ευρώ en euro aangeduid. In het toetredingsverdrag van Bulgarije (in het cyrillische schrift) is евро gebruikt. Enkele van de 10 in 2004 toegetreden landen hebben andere schrijfwijzen voor de euro voorgesteld (euró, eiro, euras), gebaseerd op een alternatieve schrijfwijze van het woord Europa. In de (afgewezen) Europese grondwet werden die schrijfwijzen geaccepteerd, mits de eerste drie letters "eur" waren. De ECB houdt echter de regel aan, dat in het Latijnse alfabet alleen de term "euro" is toegestaan.

Op de biljetten en munten staat geen meervoud. Dat werd onpraktisch gevonden omdat de verschillende talen een verschillende meervoudsvorm hebben (euros, euro's, eurot, euroer enz.) In het Nederlands is een meervoud trouwens niet nodig.

Officiële invoering

Waarde van de euro ten opzichte van de dollar vanaf de girale invoering (1999) tot heden

Per 1 januari 2002 zijn de euromunten en eurobiljetten in gebruik gekomen en werd de euro het wettige betaalmiddel in twaalf EU-landen. Indertijd werd verwacht dat uiteindelijk bijna alle EU-landen de euro zouden invoeren. Denemarken, Verenigd Koninkrijk en Zweden verkozen bij de invoering hun bestaande munteenheid boven de euro; Zweden is wel verplicht de euro in te voeren. Denemarken en het VK hebben een uitzonderingsclausule bedongen.

Vanaf deze dag zijn de nationale biljetten en munten uit de twaalf deelnemende 'eurolanden' (zie onder) vervangen door euromunten en eurobankbiljetten in wat wel 'de grootste geldomwisselingsoperatie uit de geschiedenis' genoemd wordt.

In december 2001 kregen Nederlandse burgers een gratis setje euromunten en konden pakketten euro's ter waarde van ƒ 25,- bij de banken worden gekocht. Ook in België en de andere 'eurolanden' konden burgers in het bezit komen van eurogeld. De invoering van de euro is in de nacht van 31 december/1 januari in onder andere Maastricht, Brussel en Berlijn feestelijk gevierd.

Op 1 januari 2007 werd de euro ook in Slovenië het wettig betaalmiddel; op 1 januari 2008 volgden Cyprus en Malta, op 1 januari 2009 Slowakije, op 1 januari 2011 Estland, op 1 januari 2014 Letland en per 1 januari 2015 Litouwen.

Gevolgen voor het internationale geldverkeer

Geïndexeerde wisselkoersen tussen de euro enerzijds en de dollar, yen en Britse pond anderzijds, waarbij het basispunt op 1 januari 1999 (de girale invoering van de euro) ligt.

Internationaal gezien heeft de euro het geldverkeer binnen de Europese Unie aanzienlijk vereenvoudigd; waar vroeger met minstens tien verschillende valutawaarden gerekend werd, geldt er nu één. Wereldwijd heeft de Amerikaanse dollar daardoor aan invloed verloren. Waardetransacties als obligaties, beleggingen en aandelen verhandelen vormen binnen de financiële wereld een heel eigen wereld, waarbij de beurskoersen een snelle wisseling van winst of verlies bepalen, mede dankzij de internethausse en economisch hoogtij en/of dieptepunten. Veel wisselkantoren in eurolanden moesten, na de invoering van de euro, om economische redenen hun deuren sluiten. Deze wisselkantoren hadden voornamelijk Europese klanten.

Europese staatsschuldencrisis

De kredietcrisis bracht, na Duitsland en Frankrijk in het begin van deze eeuw, veel landen ertoe zich niet aan de afspraken van het stabiliteitspact te houden. Staatsschulden liepen op en het vertrouwen in de Euro verminderde. De financiële markten hadden aangenomen dat de staatsschuld van de individuele eurolanden de gezamenlijke verantwoordelijkheid was van alle eurolanden, hoewel dit expliciet uitgesloten was (geen steun van de Europese Bank aan individuele landen). Hierdoor konden alle Eurolanden geld lenen voor een slechts weinig hoger percentage dan het meest kredietwaardige euroland Duitsland. Toen echter bleek dat de financiële cijfers voor Griekenland niet klopten en het land er veel slechter voor stond dan was aangenomen, verdween het vertrouwen van de financiële markten en kon Griekenland geen geld meer lenen. De crisis was begonnen. Later kwamen andere landen zoals Ierland en Portugal (overigens om volstrekt andere redenen) in de problemen. In 2011 zitten ook Italië en Spanje (wederom door andere oorzaken) in de problemen. De oplossing dat de probleemlanden uit de euro stappen en hun eigen munt herinvoeren is bijna onmogelijk. Dit geeft landen weliswaar de mogelijkheid om hun munt te devalueren en daardoor concurrerender te worden, maar de staatsschuld is opgebouwd in euro's en blijft dus onveranderd hoog.

Munten en biljetten

Munten

De euro heeft 15 coupures: 8 euromunten en 7 eurobankbiljetten. De munten hebben een Europese zijde, ontworpen door Luc Luycx, van de Koninklijke Munt van België. Het gaat om drie ontwerpen die verschillende kaarten van Europa tonen, met de 12 sterren van de Europese Unie op de achtergrond.

Daarnaast heeft elk euroland de vrijheid eigen symbolen en tekst op de nationale zijde en op de buitenrand van de euromunten te plaatsen. Maar alle varianten, met uitzondering van meerwaardeherdenkingsmunten, zijn in alle deelnemende landen te gebruiken. De nationale zijde diende om de overgang naar de euro voor de Europese burgers in emotioneel opzicht iets te vergemakkelijken.

Finland heeft spoedig na het begin besloten de munten van 1 en 2 cent niet in het betalingsverkeer te gebruiken. Deze munten werden dan ook alleen in de begintijd geslagen met een Finse nationale zijde.

In Nederland is het gebruik van de munten van 1 en 2 cent, door het sinds 2004 toestaan van het afronden op 5 cent, sterk verminderd. In de meeste winkels worden bedragen sindsdien weer afgerond. Indien de winkelier duidelijk aangeeft dat hij de afrondingsregel toepast, heeft de klant niet het recht contant het niet-afgeronde bedrag te betalen als hij zelf de munten van 1 en 2 cent heeft. De munten van 1 en 2 cent zijn wel een wettig betaalmiddel, zodat hij het afgeronde bedrag wel mag voldoen met (onder andere) die munten. Betaalt de klant elektronisch, dan wordt de afrondingsregel niet toegepast.

Sinds 2004 staat het de landen met de euro vrij om per jaar één € 2-munt met een speciaal motief op de nationale zijde uit te brengen, mits de oplage beperkt blijft. Zie Herdenkingsmunten van € 2. Buiten de herdenkingsmunten van € 2 zijn er ook al talloze munten geslagen die alleen nationaal te gebruiken zijn en waardes vertegenwoordigen als € 1½, € 2½, € 5, € 8, € 10, € 12½, € 20, € 25, € 50, € 100 etc.

• De Luxemburgse euromunten van 2002, 2003 en 2004 dragen het muntmeesterteken van de muntmeester van de Koninklijke Nederlandse Munt, de munten van 2005 en 2006 dragen het muntmeesterteken van de muntmeester van de Munt van Finland en de munten van 2007 dragen het muntmeesterteken van de muntmeester van Frankrijk. Dit komt doordat Luxemburg in die jaren zijn euromunten in respectievelijk Nederland, Finland en Frankrijk heeft laten slaan.
• Ook Griekenland heeft in het verleden bepaalde euromunten in andere landen laten slaan.
• Slovenië heeft een groot deel van de muntslag van euromunten uitbesteed aan de Finse munt, een ander deel is naar de Koninklijke Nederlandse Munt te Utrecht gegaan.
• Cyprus heeft de totale muntslag van euromunten uitbesteed aan de Finse munt.
• Malta heeft het grootste deel van de muntslag van euromunten uitbesteed aan de Franse Monnaie de Paris, maar sommige munten worden geslagen bij de Koninklijke Nederlandse Munt in Utrecht.

Bankbiljetten

Op de achterzijde van elk biljet staat een serienummer. Voor de eerste serie: bestaande uit een letter gevolgd door elf cijfers; voor de europaserie (2013): bestaande uit twee letters gevolgd door tien cijfers. Aan de letter is te zien uit welk land het betreffende biljet komt. Portugal besloot geen biljetten van € 200 en 500 in omloop te brengen en Ierland geen biljetten van € 200, terwijl Luxemburg wel bankbiljetten heeft laten drukken, maar zijn toegewezen letter niet gebruikt. Sinds de fysieke invoering van de euro (2002) neemt elke nationale centrale bank (NCB) de productie van één of twee specifieke biljetten voor zijn rekening. Dit schema houdt in dat de NCB's onderling bankbiljetten moeten uitwisselen. Zo bestaan er voor Slovenië alleen nog maar biljetten van € 20 en € 5, alle andere waarden zijn geïmporteerd.

A	—		J	UK7		S	Italië
B	Litouwen		K	Zweden7		T	Ierland
C	Letland		L	Finland		U	Frankrijk
D	Estland6		M	Portugal		V	Spanje
E	Slowakije5		N	Oostenrijk		W	Denemarken7
F	Malta4		O	—		X	Duitsland
G	Cyprus3		P	Nederland		Y	Griekenland
H	Slovenië2		Q	—		Z	België
I	—		R	Luxemburg1

1. De eurobankbiljetten die in omloop worden gebracht door de Centrale Bank van Luxemburg dragen de codeletter van de nationale bank van het land waaruit de biljetten betrokken zijn.
2. In omloop gebracht in mei 2008.
3. In omloop gebracht in november 2009.
4. In omloop gebracht in februari 2010.
5. In omloop gebracht in oktober 2010.
6. In omloop gebracht in 2012.
7. Gereserveerd voor mogelijk toekomstige eurolanden.

Op de voorzijde van de eurobiljetten staat een code. Deze geeft aan in welke drukkerij het betreffende eurobiljet is gedrukt:

D	Vantaa (bij Helsinki)	Finland
E	Chantepie (bij Rennes)	Frankrijk
F	Wenen	Oostenrijk
G	Haarlem (Joh. Enschedé)	Nederland
H	Gateshead (bij Newcastle)	Verenigd Koninkrijk
J	Rome	Italië
K	Dublin	Ierland
L	Chamalières (bij Clermont-Ferrand)	Frankrijk
M	Madrid	Spanje
N	Athene	Griekenland
P	München en Leipzig	Duitsland
R	Berlijn	Duitsland
T	Brussel	België
U	Carregado (bij Lissabon)	Portugal

De overige letters zijn gereserveerd voor toetreding van andere EU-lidstaten tot de eurozone.

Er zijn zeven biljetten en acht euromunten waarmee men in alle eurolanden kan betalen. De echtheidskenmerken zijn ook overal hetzelfde. In tegenstelling tot de euromunten tonen de eurobiljetten geen verschillen per land. De eurobiljetten verschillen per coupure van kleur en formaat.

Waarde	Kleur	Lengte (mm)	Breedte (mm)	Voorzijde	Achterzijde	Ontwerp	In roulatie sinds	Uit roulatie sinds
€ 5	grijsblauw	120	62			Klassiek	01-01-2002	Niet bekend
€ 5	olijfgroen	120	62			Klassiek	02-05-2013	Niet bekend
€ 10	zalmroze	127	67			Romaans	01-01-2002	Niet bekend
€ 10	zalmroze	127	67			Romaans	23-09-2014	Niet bekend
€ 20	blauw	133	72			Gotisch	01-01-2002	Niet bekend
€ 20	blauw	133	72			Gotisch	25-11-2015	Niet bekend
€ 50	oranje	140	77			Renaissance	01-01-2002	Niet bekend
€ 100	groen	147	82			Barok & Rococo	01-01-2002	Niet bekend
€ 200	geel	153	82			IJzer & Glas	01-01-2002	Niet bekend
€ 500	paars	160	82			Modern	01-01-2002	Niet bekend

Symbool

Het valutateken voor de euro (€) werd gepresenteerd door de Europese Commissie op 12 december 1996. Het is geïnspireerd op de Griekse letter epsilon en verwijst naar de eerste letter van het woord Europa.

• PC (Windows of GNU/Linux): Het euroteken is op te roepen met de toetscombinatie 'Ctrl-Alt-4', 'Ctrl-Alt-5', 'Ctrl-Alt-E', 'AltGr-4', 'AltGr-5' of 'AltGr-E', afhankelijk van de toetsenbordindeling. Soms kan er ook 'Alt-0128' (cijfertoetsen op het numeriek klavier) gebruikt worden op toetsenborden zonder aparte toetsencombinatie voor het euroteken. In Microsoft Office met de standaardregels voor AutoCorrectie is '(e)' typen voldoende. Sommige laptops hebben op het toetsenbord het €-symbool tussen de pijltjes, de shift en de rechter CTRL staan
• Mac (Mac OS X): Op een Apple Macintosh-computer (met Mac OS X) met een Nederlands of Engels toetsenbord (QWERTY) is de combinatie 'Option-Shift-2' (=Alt-Shift-2) t gebruiken. Een andere optie is 'Alt- 0125' (cijfertoetsen op het numeriek klavier). Bij de nieuwe Nederlandse en Engelse Apple-toetsenborden is alleen op Shift en op het euroteken mogelijk (naast backspace). Bij Belgische of Franse toetsenborden (AZERTY) is het euroteken (naast return-toets) te gebruiken met Option.
• HTML: de meest geaccepteerde code voor HTML is €

Landen die de euro gebruiken

Binnen de EU

Eurolanden	Jaar van overschakeling	Oude munteenheid	Wisselkoers van euro
België	1999 (2002 fysieke invoering)	Belgische frank	BEF 40,3399
Duitsland		Duitse mark	DEM 1,955 83
Finland		Finse mark	FIM 5,945 73
Frankrijk		Franse frank	FRF 6,559 57
Ierland		Ierse pond	IEP 0,787 564
Italië		Italiaanse lire	ITL 1936,27
Luxemburg		Luxemburgse frank	LUF 40,3399
Nederland		Nederlandse gulden	NLG 2,203 71
Oostenrijk		Oostenrijkse schilling	ATS 13,7603
Portugal		Portugese escudo	PTE 200,482
Spanje		Spaanse peseta	ESP 166,386
Griekenland	2001 (2002 fysieke invoering)	Griekse drachme	GRD 340,750
Slovenië	2007	Sloveense tolar	SIT 239,640
Cyprus	2008	Cypriotisch pond	CYP 0,585 274
Malta		Maltese lire	MTL 0,429 300
Slowakije	2009	Slowaakse kroon	SKK 30,1260
Estland	2011	Estse kroon	EEK 15,6466
Letland	2014	Letse lats	LVL 0,702 804
Litouwen	2015	Litouwse litas	LTL 3,452 80

Officiële gebruikers buiten de EU

Landen	Jaar van overschakeling	Oude munteenheid	Wisselkoers van euro
Monaco	1999 (2002 fysieke invoering)	Monegaskische frank	MCF 6,559 57
San Marino		San Marinese lire	SML 1936,27
Vaticaanstad		Vaticaanse lire	VAL 1936,27
Andorra	2002 (2013 officiële invoering)	Franse frank / Spaanse peseta / Monegaskische frank	FRF/MCF 6,559 57 / ESP 166,386

Onofficiële gebruikers in Europa

Landen	Jaar van overschakeling
Kosovo	2002
Montenegro	2002

Het eurogebied

De eerste eurolanden

Andorra Bulgarije Tsjechië Denemarken E U R O Z O N E Hongarije Kroatië Kosovo Monaco Montenegro Polen Roemenië San Marino Zweden Verenigd Koninkrijk Vaticaanstad ██ Eurozone ██ ERM II ██ Mogelijk toekomstig lid ██ Gebruikt euro zonder overeenkomst ██ Niet-EU-lidstaat

De 12 EU-lidstaten die op 1 januari 2002 de euro als wettig betaalmiddel hebben ingevoerd, zijn: België, Duitsland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Italië, Luxemburg, Nederland, Oostenrijk, Portugal en Spanje.

In Nederland werd in een campagne van het Nationaal Forum voor de introductie van de euro het acroniem Ding Flof Bips (de beginletters van de 12 eerste eurolanden) gebruikt. Op 7 januari 2011 werd het: Sms ff bondige clips voor 17 landen.

Samen met deze twaalf EU-lidstaten zijn de staatjes Monaco, San Marino en Vaticaanstad, die een monetaire overeenkomst met respectievelijk Frankrijk en Italië hadden, en Andorra, dat de Franse frank en Spaanse peseta als betaalmiddelen gebruikte, en ook Montenegro en Kosovo, die de Duitse mark als feitelijk betaalmiddel hanteerden, in 2002 op de euro overgegaan. Andorra, Monaco, San Marino en Vaticaanstad landen mogen eigen euromunten slaan; Andorra mag dat pas sinds 1 juli 2013. In 2011 sloot het daartoe een overeenkomst met de Europese Unie.

Overzeese gebiedsdelen

De euro is ook ingevoerd in de Franse overzeese departementen Guadeloupe, Martinique, Mayotte, Frans-Guyana en Réunion en op de Franse eilanden Saint Martin, Saint-Pierre en Miquelon, op de Azoren en Madeira (Portugese regio's) en op de Canarische Eilanden en in de in Afrika gelegen Spaanse exclaves Ceuta en Melilla (Spaanse regio).

Aruba, Curaçao en Sint-Maarten gebruiken als landen binnen het Koninkrijk der Nederlanden niet de euro, maar respectievelijk de Arubaanse florin en de Antilliaanse gulden (beide gekoppeld aan de Amerikaanse dollar). De Nederlandse bijzondere gemeenten Bonaire, Sint Eustatius en Saba gingen per 1 januari 2011 over op de Amerikaanse dollar. Ter gelegenheid van dit feit is er eenmalig een BES-dollar geslagen door de KNM.

Latere eurolanden

Op 1 mei 2004 traden 10 nieuwe landen tot de EU toe, in 2007 gevolgd door Bulgarije en Roemenië en op 1 juli 2013 door Kroatië. Ook de nieuwe lidstaten zullen, zodra ze aan de monetaire eisen kunnen voldoen, overgaan op de euro.

Van de nieuwe lidstaten is Slovenië in 2007 als eerste tot de eurozone toegetreden, Cyprus en Malta zijn op 1 januari 2008 gevolgd. Slowakije trad toe op 1 januari 2009 en Estland op 1 januari 2011. Op 1 januari 2014 trad Letland toe tot de Eurolanden, op 1 januari 2015 ook Litouwen. De streefdata voor toetreding van de andere lidstaten zijn:

• 1 januari 2017: Tsjechië
• 1 januari 2019: Roemenië
• Het Verenigd Koninkrijk heeft zich de optie voorbehouden buiten de eurozone te blijven.
• In Denemarken ging de invoering van de euro indertijd op het laatste moment, ten gevolge van een referendum, niet door.
• Zweden heeft de verplichting over te gaan op de euro, maar weet dit uit te stellen door niet toe te treden tot het Europees Wisselkoersmechanisme II (WKM II).
• In IJsland, dat geen EU-lid is, gaan stemmen op om de euro in te voeren. Reden is dat de IJslandse kroon te kwetsbaar is zonder aansluiting bij een muntunie.
• Bulgarije wilde eerst toetreden in 2013, maar ziet daar van af, omdat het land enkel maar kosten ziet bij een toetreding tot de Eurozone vanwege de Europese staatsschuldencrisis.
• In februari 2011 maakte de premier van Hongarije, Viktor Orbán, duidelijk dat hij niet verwacht dat zijn land voor 2020 de euro zal gebruiken.

Niet officieel

Enkele andere Europese landen en gebieden die geen lid zijn van de Europese Unie, maken toch gebruik van de euro als wettig betaalmiddel. Van 1 januari 2002 tot de ingang op 1 juli 2013 van het verdrag met Europese Unie maakte Andorra officieus gebruik van de euro. Ook Montenegro gebruikt de euro sinds 2002 als wettig betaalmiddel. Daarvoor betaalde men er, bij gebrek aan een eigen valuta, met de Duitse mark. Met de mogelijke toetreding van Montenegro tot de Europese Unie (beoogd in 2015) staat de ECB dit oogluikend toe. Bij het uitbreken van de Kosovo-oorlog werd ook in Kosovo met de Duitse mark betaald, die sinds 2002 door de euro is vervangen.

Naast de eigen nationale valuta is de euro ook als betaalmiddel te gebruiken in Bosnië-Herzegovina, Turkije, Turkse Republiek Noord-Cyprus, Hongarije, Zwitserland en Zimbabwe (voerde de euro samen met een paar andere munteenheden in omdat hun eigen munt sterk is gedaald door de economische crisis). Hoewel deze landen geen lid zijn van de Europese Unie wordt de munt toch in veel winkels geaccepteerd. Ook in Noord-Ierland, en bij een aantal toeristische trekpleisters in Engeland en Wales is dit het geval. In Kroatië en Tsjechië wordt in de meeste winkels de euro ook geaccepteerd. Ook in enkele Zweedse gemeenten langs de grens met Finland wordt de euro gebruikt.

Koppelingen met euro

Buiten de eurozone zijn er in totaal 23 landen en gebieden die niet behoren tot de EU en die geen EU-valuta's voeren maar die hun nationale munt rechtstreeks hebben gekoppeld aan de euro. Dit zijn 14 landen op het vasteland van Afrika (CFA-frank en Marokkaanse dirham), twee op eilanden gelegen Afrikaanse landen (Comoren-frank en de Kaapverdische escudo), drie in Franse Oceanië (CFP-frank) en een ander Balkan-land, Bosnië en Herzegovina. Op 28 juli 2009 hebben Sao Tomé en Príncipe een overeenkomst getekend met Portugal om op termijn hun munt te koppelen aan de euro.

Met uitzondering van Bosnië (dat zijn munt gekoppeld had aan de Duitse mark) en Kaapverdië (voorheen gekoppeld aan de Portugese escudo) hadden al deze niet-EU-landen een munt gekoppeld aan de Franse frank voor de koppeling van hun munt aan de euro. Koppeling van een nationale munt van een land aan een sterke/stabiele valuta wordt beschouwd als een veiligheidsmaatregel, in het bijzonder voor valuta's van gebieden met zwakke economieën.

Binnen de EU hebben een aantal valuta's ook een koppeling met de euro, in de meeste gevallen als een voorwaarde voor toetreding tot de eurozone. De Bulgaarse lev was vroeger gekoppeld aan de Duitse mark, andere EU-lidstaten hebben of hadden een directe koppeling te danken aan het WKM II: de Deense kroon en de Litouwse litas.

In totaal maken meer dan 150 miljoen mensen in Afrika gebruik van een munt gekoppeld aan de euro, 25 miljoen mensen buiten de eurozone in Europa en nog eens 500.000 mensen op de Pacifische eilanden.

Gebruik als reservemunt

Sinds de introductie is de euro de op de Amerikaanse dollar na meest wijdverbreide internationale reservemunt. Het aandeel van de euro als reservevaluta is toegenomen van 18% in 1999 tot 27% in 2008, ten koste van de Amerikaanse dollar (het aandeel van de Amerikaanse dollar daalde van 71% tot 64% in dezelfde periode) en de yen (die viel van 6,4% tot 3,3%). De euro heeft de status van de op één na belangrijkste reservevaluta geërfd en gebouwd op de status van de Duitse mark.

Oud geld

In Nederland

Sinds 28 januari 2002 kan er alleen nog met de euro worden betaald. De periode van 1 t/m 27 januari 2002 gold als een overgangstijd. Bankbiljetten en munten uit de elf andere eurolanden konden, in Nederland, tot uiterlijk 1 april 2002 kosteloos worden omgewisseld bij de banken. Daarna, van 1 april 2002 tot 1 januari 2003 konden overgebleven Nederlandse guldens alleen nog op de eigen bankrekening worden gestort (meestal tegen transactiekosten).

De Nationale Eurocollecte en Coins for Care organiseerden in Nederland acties voor het verzamelen van muntgeld voor meer dan honderd erkende goede doelen.

Het is sinds 1 januari 2007 niet meer mogelijk om Nederlandse gulden-munten bij De Nederlandsche Bank in te leveren. Bankbiljetten in Nederlandse guldens die nog in omloop waren op 1 januari 2002 kunnen uiterlijk op 1 januari 2032 bij de kantoren van de De Nederlandsche Bank omgewisseld worden. Voor biljetten die al eerder buiten omloop waren gesteld geldt ook een termijn van 30 jaar, zoals voor bv. de 5-guldenbiljetten, maar omdat deze op 1 mei 1995 buiten omloop werden gesteld geldt voor deze biljetten een uiterste inleverdatum van 1 mei 2025.

In België

In België is de euro de enige nationale munt sinds 1 maart 2002. Oude Belgische munten en biljetten konden tot 31 december 2002 ingeruild worden bij alle banken, postkantoren en bij de Nationale Bank van België (NBB). Van 1 januari 2003 tot 31 december 2004 konden munten alleen nog omgeruild worden bij de vestigingen van de NBB.

Na 31 december 2004 konden Belgische-frankstukken officieel niet meer worden omgewisseld. Vanwege de aardbeving in de Indische Oceaan einde 2004, en de massale geldinzameling voor hulp, werd een wetswijziging doorgevoerd, waardoor het, tot 30 juni 2005, mogelijk werd Belgische muntstukken nog te doneren aan het Belgisch Consortium voor Noodhulpsituaties. Ten eigen bate omwisselen in euro's kon echter niet meer.

Sinds 1 januari 2005 kunnen alleen nog de oude bankbiljetten in Belgische franken, uitgebracht ná 1944, evenals bepaalde biljetten van meer dan BEF 100 met een dubbele denominatie in frank en belga en enkele, zeldzame, coupures van voor 1944, bij de NBB worden omgewisseld.

De euro als verzamelobject

Bij de invoering werd de euro voor velen een verzamelobject. Een ware hausse ontstond. Velen verzamelden van alle deelnemende landen een muntenserie met de nationale afbeelding. Veel gezochte munten waren met name die van het Vaticaan, San Marino en Monaco: munten die feitelijk niet in omloop waren, een zeer beperkte oplage hadden en die daardoor slechts tegen een veel hogere prijs dan de nominale waarde konden worden aangeschaft.

Sommige verzamelaars probeerden elk bestaand jaartal te verzamelen plus de verschillende nationale varianten, zoals de Duitse munten waar een letter opstaat, die aanduidt in welke plaats de munten zijn geslagen.

Ook de gedenkmunten, die de landen ter gelegenheid van bijzondere nationale gelegenheden mogen slaan, konden zich aanvankelijk in een ruime belangstelling verheugen. Deze gedenkmunten kunnen normaal gesproken alleen uitgegeven worden in het land van herkomst (een uitzondering daarop zijn de €2-muntstukken). Officieel zijn deze munten niet meer waard dan de nominale waarde. Tegen dit bedrag worden ze in eerste instantie ook uitgegeven, met uitzondering van bepaalde verzamelaarsmunten die een aanzienlijke hoeveelheid goud of zilver bevatten of in een betere kwaliteit zijn geslagen. Als gevolg van de beperkte oplage zijn verzamelaars echter vaak bereid meer te betalen.

Trivia

• In Nederland wordt de munt van 5 cent, maar ook het betreffende geldbedrag, soms stuiver genoemd; voor 10 cent is dit dubbeltje.
• In 2010 werd in het Verenigd Koninkrijk gestopt met de uitgifte van 500-eurobiljetten door geldwisselkantoren. Uit onderzoek bleek dat 90% van de biljetten door criminelen gebruikt werd voor het witwassen en vervoeren van geld. Grote coupures nemen relatief weinig ruimte in en zijn daardoor aantrekkelijk voor criminelen.
• De naam euro wordt behalve voor de munteenheid ook wel gebruikt voor de bergkangoeroe (Macropus robustus). Verder wordt 'euro-' vaak als voorvoegsel bij samenstellingen gebruikt: zie hiervoor euro (samenstellingen). Voor de namen euros en eurus zie de doorverwijspagina Euros.

Externe links

• De Euro en de Europese Centrale Bank
• Het verloop van de euro dollarkoers vanaf 1999

Voetnoten

Literatuur

• Buti, Marco, The Euro, Cambridge University Press, Cambridge, 2010 ISBN 9789279098420.
• Hoe Europa ons leven beïnvloedt - dr. Hendrik Vos & Rob Heirbaut - Standaard Uitgeverij - ISBN 9789002223600. (Belgisch Boek over de Europese Unie in eenvoudig taalgebruik zonder jargon)

Euro

Europese munteenheden