Saint Augustin

Seg Wikipedia
Neggez ar: ẓer isebtar, anadi

Saint Augustin

Tagara taglest

alt=Description de l'tugna Sandro Botticelli 050.jpg.
Talalit di(Tagast tamurt n Numidia) Tamezɣa.svg
Lmut di (Hippone tamurt n Numidia)
Ansay asnagay Néoplatonisme amasiḥi, Augustinisme
Ayraten igejdayen Métaphysique tamitafizikt, tasnakuca, éthique, tasertit, rhétorique, exégèse biblique
Tiktiwin tisenvivsin théorie du temps et de la mémoire (Tiszri n ukud d tmektit) / Fond secret de l'ame (Ider ufur n iman) / Théorie de la Trinité (Tiszri n Tkarḍit / Cité de Dieu (aɣaram n yellew)
Tiras tigejdayin Confessions
La Cité de Dieu
De la Trinité
Izrar fellas Platon, Aristote, Plotin, Bible, saint Ambroise, Cicéron
Izrar ɣef Boèce, Anselme, Bonaventure, Thomas d’Aquin, Duns Scot, Maître Eckhart, Guillaume d’Ockham, Luther, Calvin, Pascal, Malebranche, Gilson, Heidegger, Arendt, Ricœur

Ilul ugurram Augustin Saint Augustin ‎ s tefṛansist, Aurelius Augustinus s tlaṭinit, di Taggast ass n (deffir S.Ɛ), yeǧǧ-yaɣ ass n di temdint n Hippone (Σennaba). Yella d amesnagay, amaru, amasnakuc; baba-s d yemma-s d-Imaziɣen, maca baba-s yeṛṛummen (yuɣal d amdan aṛumi), ma d yemma-s ur teṛṛummen ara (teqqim d tamdant tamaziɣt) qqaṛen-as: sainte monique.

Yella d yiwen si kuz ibabaten n taknisa talatinit aked saint Amboise, saint Jérome Grégoire amezwaru I, daɣen d yiwen ger 33 n imejjayen (ṭebbat) n taknisa. Yettfuggul ass n 28 ɣuct n yal asegwas sɣur ikaṭulikiyen, ass n 15 yunyu sɣur urṭuduksiyen. Am umesnagay yugmed aṭas n tmusni sɣur Platon maca Augustin d-amasiḥi daɣen, ayen it yeǧǧan ad yagwi kra n tmeḍriwin n Platon naɣ n Plotin am tin id yennan d-akken Akuc ur-d yesnulfa ara amḍal s-umaɣzal, ayagi ur imsadan ara d wayen id-enna tisreḍt tamasiḥit ak-d tudayt.

Tinṭelt-is tuzgad di Pavie. Deffir Saint Paul; Saint Augustin d-udem ameqṛan n tisreḍt tamasiḥit, yettwannen (yettwaɣer) s waṭas di tallit nni n wemdur alemmas Moyen Age. Ala netta deg babaten n taknisa id yeǧǧan anagraw n tesnezgimt i wumi neqqaṛ augustinisme. Tazrirt ines tḥuza ammur ameqṛan n-imasnakucen n tallit n wemdur alemmas Moyen Age d wid n tura.

Tameddurt[beddel | edit source]

Temẓ-is[beddel | edit source]

Augustin i wennened (ḥkad) temẓ-is di tmelkitin ines confessions. M-id ilul Augustin, tamdint n Tagast di Numidia (assagi Souq-Ahṛas, Ldzayer) tellad seg 300 isegwasen, maci d tahrest, maca d tamdint n tefriqt taṛumit yesɛan timanit seg azal n snat timiḍa (200 isegwasen), tettekka ɣer temnaṭ n Numidia. Tamdint n Tagast tuzgad ɣef 90 agimkat seg illel d 600 isarakaten n ajagal. Baba-s n Augustin, Amazigh aṛumi, d-amdan aṛumi amgetyakuc umi qqaren Patrisius, ur yeɣri ara, tameṭṭut-is Monik d-Tamaziɣt tamasiḥit, terra argaz-is daɣen d-amasiḥi di tagara n tudert ines, yarna tezga tettnaḍaḥ iwakken Augustin ad yuɣal d-amasiḥi.

Augustin yesɛa sin watmaten, weltmas d gmas umi qqaren Navigius, tutlayt nsen tayemmatt d talatinit, ɣas akken Augustin isbuduy iman-is am akken d-amaru aqarṭaji. maca ur neẓri y-ara ma yella kra yemmeslay tutlayin nniḍen n tefriqt ugafa, idels ines d-alatini, yella d-anelmad izewren s waṭas, maca iwɛer daɣen yarna i ksen teneɣrit, ittagwad tafgert d umennuɣ n-iselmaden.

Taɣara s wayes ad yali taserkemt d tin n tazrawt, baba-s ismun tadrimt iwakken ad ɣṛen warraw-is, Augustin ad yeffeɣ d-abugaṭu, yeɣṛa di tazwara di Madaure (assagi M'dawruc, ldzayer) aked iselmaden amgetakucen, ɣuṛs 15 iseggasen mi bdant tezrawtin ɣef tkatut, etc ayen fayeg id yewwet deg adlis ines Timelkitin:(Confessions).

Baba-s ixuṣ tadrimt, Augustin yuɣal-ed s-axxam ar twacult-is, ɣur-s 16 iseggasen. Di tallit nni yeddukul aked yiwed n tarbaɛt ur imaɛnen ara, ayen it yeǧǧan ad yaker tifiras yiwen yiḍ, yuker maci acku yella deg assar naɣ yelluẓ, maca s tadfi kan iwakken ad igned.


« Arbor erat pirus in vicinia nostrae vineae pomis onusta nec forma nec sapore illecebrosis. Ad hanc excutiendam atque asportandam nequissimi adulescentuli perreximus nocte intempesta, quousque ludum de pestilentiae more in areis produxeramus, et abstulimus inde onera ingentia non ad nostras epulas, sed vel proicienda porcis, etiamsi aliquid inde comedimus, dum tamen fieret a nobis quod eo liberet, quo non liceret. »

« Dans le voisinage de nos vignes était un poirier chargé de fruits qui n’avaient aucun attrait de saveur ou de beauté. Nous allâmes, une troupe de jeunes vauriens, secouer et dépouiller cet arbre, vers le milieu de la nuit, ayant prolongé nos jeux jusqu’à cette heure, selon notre détestable habitude, et nous en rapportâmes de grandes charges, non pour en faire régal, si toutefois nous y goûtâmes, mais ne fût-ce que pour les jeter aux pourceaux : simple plaisir de faire ce qui était défendu. »

« Deg asijey n waḍil "tẓurin" tebḥirt nnaɣ, yella yiwen waddag n tfiras yeččuṛen d igumma ur yelhin ara, nṛuḥ, tarbaɛt n-ilmeẓyen ur yeswin tigert, nezwit-id, di tlemmast n yiḍ, naɛwez alammi d lawan-a, akken nuɣ yir tannumi, nebwi sekra din maci iwakken at tnečč, ɣas akken naɛreḍ iten-t, maca iwakken at-ten ḍeggeṛ s-ilfawen : i tadfi kan i nexdem ayen n dir »


Augustin yella ttikli ad iṣṣaweḍ 17 isegwasen, m-is yessegfer baba-s ayen s wacu ad yeɣlel tizrawtin ines di temdint n Qarṭaj, yeḥkad dakken anezwu n temdint agi n tefriqt ugafa d-aḥmayan s tidefyin n tayri d-umezgun.

« Veni Carthaginem, et circumstrepebat me undique sartago flagitiosorum amorum »

« Traduction : Je vins à Carthage où j'entendais crépiter autour de moi la friture des amours infâmes. »

« Tasuqilt : usiɣ-d ɣer Qarṭaj anida sellaɣ teskarwic zdati tujjut n tiyra yessekruruten. »

Ad nar tamawt kan, ɣef awalen icebḥen ig-sseqdac Augustin deg uɣanib ḥemlen iṛumyen n tefriqt ugafa, yesseqdac iten akken iwata, yarna yetturar yissen, amakken nezmer ad nwali deg tefyirt agi : « Nondum amabam sed amare amabam et secretiore indigentia oderam me minus indigentem. »

« Tasuqilt: urɛad ḥemlaɣ, maca ttiḥmilaɣ ad ḥemlaɣ yarna s yiwen wassar yefren, ɣuccaɣ imaniw imi ur sɛiɣ ara azal n wassar ilaqen. »

Timezri agi ɣef tmeddurt-is, tskanayed yiwen uzaraf aluɣan sɣur amdan amengaḍ ɣef tiklisent tanubit n wayeḍ.

Yessen di temẓ-is tameṭṭut ukud y-idir 14 isegwasen, yesɛa yides aqcic (Adéodat 'Adiyudat'), ur neẓri acemma fellas, ula d-ismis, ahat tella tamasiḥit ma nwala isem n mmit-sen Adéodat 'Adiyudat' yesɛan anamek n Ayakuc.

Si Ṛṛum ɣer Milan[beddel | edit source]

Di Ṛṛum, Augustin yesɣeṛ inelmaden Tasnukyest (La rhétorique). asegwas n 384, iṛuḥ ɣer Milan, icegɛat Quintus Aurelius Symmaque ig llan yesseḥbibir fellas.

Di Milan imirenni, llan ttḥuffun ɣef uselmad n tesnukyest, Symmaque yessen azal n Augustin, icegɛat. Dinna, Augustin ixuleḍ aṭas imedyazen, imesnagayen (wid izraren sɣur Platon). yemmas tḍedrit-id att idir yides.
Yemmugred Saint Amboise n Milan uɣur yelmed aṭas, izrar fellas ayen-din, acu it yeǧǧan ad yeǧǧ tamananit u ad yeḍfer Tamasiḥit akken iwata, dɣa yebɣa ad yezweǧ (tahel) d yiwet tqcict tamaṛkantit, maca ilaq-as ad yarǧu sin isegwasen acku mazal-itt mecṭuḥet, yeǧǧa tameṭṭut nni ukud yella yettidir azal n 15 isegwasen, m-ad netta skud urɛad yezwiǧ yebwid tayeḍ.

Asekkud[beddel | edit source]

Tiɣbula ines[beddel | edit source]

Siserun/Cicéron ;
Adlis n tmasiḥit "Bible", tasuqilt sɣur saint Cyprien n Carthage aked saint Ambroise n Milan ;
Tamennanit/Manichéisme ;
Platon sɣur Siserun/Cicéron ;
Néoplatonisme n Plotin aked Porphyre.

timeḍranin timedran[beddel | edit source]

Tasnegzimt n ugurrum Augustin tbed ɣef tmeḍranin timedran id iteddun:

Taflest, liman.
Tayri, an ẓer d akken Augustin yebḍa ger tayri n timmad-it d win n akuc.
Anefray illeli.
Taɣszint
Timektit