5. desember
Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu
5. desember er 339. dagur ársins (340. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 26 dagar eru eftir af árinu.
Efnisyfirlit
Helstu atburðir[breyta | breyta frumkóða]
- 1484 - Innósentíus 8. páfi gaf út Summis desiderantes, tilskipun sem skipaði Heinrich Kramer og Jacob Sprenger rannsóknardómara til þess að uppræta meintar nornir í Þýskalandi, og markaði það upphafið að einhverjum umfangsmestu nornaveiðum sögunnar.
- 1492 - Kristófer Kólumbus varð fyrstur Evrópumanna til þess að stíga á land á Hispaníólu.
- 1590 - Niccolò Sfondrati varð Gregoríus 14. páfi.
- 1796 - Í Reykjavíkurskóla var frumsýnt leikritið Slaður og trúgirni eftir Sigurð Pétursson. Síðar fékk það nafnið Hrólfur.
- 1848 - Gullæðið í Kaliforníu hófst er forseti Bandaríkjanna, James K. Polk, staðfesti fyrir Bandaríkjaþingi að mikið magn af gulli hafi uppgötvast í Kaliforníu.
- 1926 - Kvikmyndin Beitiskipið Pótemkín eftir Sergei Eisenstein var frumsýnd.
- 1932 - Lyfjafræðingafélag Íslands var stofnað.
- 1932 - Þýskættaði eðlisfræðingurinn Albert Einstein fékk bandaríska vegabréfsáritun.
- 1933 - Áfengisbanninu í Bandaríkjunum lauk.
- 1934 - Abissiníudeilan: Ítalskur her gerði árás á Wal Wal í Abissíníu og náði borginni á sitt vald eftir 4 daga.
- 1936 - Sovétríkin tóku upp nýja stjórnarskrá og Kirgistan gerðist Sovétlýðveldi.
- 1941 - Bók John Steinbeck Sea of Cortez var gefin út (Steinbeck notaði upplýsingar sem hann safnaði við skrif þessarar bókar til að þróa sjávarlíffræðinginn Doc, sem kemur fyrir í bókinni Ægisgötu (Cannery Row).
- 1945 - Sveit fimm sprengjuflugvéla á vegum Bandaríka flotans týndist í Bermúda-þríhyrningnum.
- 1968 - Jarðskjálfti af stærðinni 6 stig fannst í Reykjavík og var hann sá snarpasti frá 1929.
- 1978 - Sovétríkin skrifuðu undir vináttusamning við kommúnistastjórn Afganistan.
- 2003 - Fyrsta breytingin á íslensku gerð á íslensku Wikipedia (sjá sögu Wikipedia).
- 2013 - Haldið var málþing í Landsbókasafni Íslands í tilefni af tíu ára afmæli íslensku Wikipediu.
Fædd[breyta | breyta frumkóða]
- 1377 - Jianwen keisari í Kína (d. 1402)
- 1443 - Júlíus II páfi (d. 1513)
- 1537 - Ashikaga Yoshiaki, japanskur sjógún (d. 1597)
- 1539 - Fausto Paolo Sozzini, ítalskur guðfræðingur (d. 1604)
- 1547 - Ubbo Emmius, hollenskur sagnfræðingur og stærðfræðingur (d. 1625)
- 1595 - Henry Lawes, enskt tónskáld (d. 1662)
- 1687 - Francesco Geminiani, ítalskur fiðluleikari og tónskáld (d. 1762).
- 1724 - Björn Halldórsson, prestur í Sauðlauksdal (d. 1794).
- 1782 - Martin Van Buren, 8. forseti Bandaríkjanna (d. 1862)
- 1803 - Fjodor Tuttsjev, rússneskt ljóðskáld
- 1820 - Afanasy Fet, rússneskt ljóðskáld(d. 1892)
- 1830 - Christina Rossetti, breskt ljóðskáld (d. 1894)
- 1839 - George Armstrong Custer, bandarískur hershöfðingi (d. 1876)
- 1868 - Arnold Sommerfeld, þýskur eðlisfræðingur (d. 1951).
- 1874 - Rögnvaldur Ólafsson, íslenskur arkitekt (d. 1917).
- 1879 - Clyde Cessna, bandarískur flugvélaframleiðandi (d. 1954)
- 1890 - Fritz Lang, austurrískur kvikmyndaleikstjóri (d. 1976)
- 1896 - Carl Ferdinand Cori, bandarískur lífefnafræðingur og Nóbelsverðlaunahafi (d. 1984)
- 1901 - Walt Disney, bandarískur teiknimyndaframleiðandi (d. 1966)
- 1901 - Werner Heisenberg, þýskur eðlisfræðingur Nóbelsverðlaunahafi (d. 1976)
- 1902 - Strom Thurmond, bandarískur stjórnmálamaður (d. 2003)
- 1903 - Cecil Frank Powell, breskur eðlisfræðingur og Nóbelsverðlaunahafi (d. 1969)
- 1906 - Otto Preminger, bandarískur kvikmyndaleikstjóri, framleiðandi og leikari (d. 1986)
- 1914 - Hans Hellmut Kirst, þýskur rithöfundur (d. 1989)
- 1927 - Bhumibol Adulyadej, Konungur Taílands
- 1932 - Sheldon Lee Glashow, bandarískur eðlisfræðingur og Nóbelsverðlaunahafi
- 1932 - Little Richard (Richard Wayne Penniman), bandarískur söngvari og píanisti
- 1940 - Peter Pohl, sænskur rithöfundur.
- 1940 - Guðbrandur Valdimarsson, íslenskur leikari.
- 1943 - Jim Marrs, bandarískur samsæriskenningasmiður.
- 1944 - Jeroen Krabbé, hollenskur leikari
- 1946 - José Carreras, spænskur tenórsöngvari
- 1956 - Brian Backer, bandarískur leikari
- 1979 - Matteo Ferrari, ítalskur knattspyrnumaður
- 1985 - Frankie Muniz, bandarískur leikari
Dáin[breyta | breyta frumkóða]
- 749 - Sankti Jóhann af Damaskus, guðfræðingur
- 1082 - Ramon Berenguer II, greifi af Barcelóna
- 1560 - Frans 2. Frakkakonungur (f. 1544)
- 1624 - Gaspard Bauhin, svissneskur grasafræðingur (f. 1560)
- 1749 - Pierre Gaultier de Varennes et de la Vérendrye, landkönnuður og kaupmaður í Nýja Frakklandi (b. 1685)
- 1770 - James Stirling, skoskur stærðfræðingur (f. 1692)
- 1791 - Wolfgang Amadeus Mozart, austurrískt tónskáld (f. 1756).
- 1870 - Alexandre Dumas eldri, franskur rithöfundur (f. 1802).
- 1891 - Pedro II Brasilíukeisari (f. 1825)
- 1925 - Władysław Reymont, pólskur rithöfundur og Nóbelsverðlaunahafi (f. 1867)
- 1950 - Sri Aurobindo, indverskur gúrú (f. 1872)
- 1951 - Shoeless Joe Jackson, bandarískur hafnaboltaleikmaður (f. 1889)
- 1963 - Karl Amadeus Hartmann, þýskt tónskáld (f. 1905)
- 1963 - Sri Deep Narayan Mahaprabhuji, indverskur hindúasálkönnuður
- 1965 - Joseph Erlanger, bandarískur lífeðlisfræðingur og Nóbelsverðlaunahafi (f. 1874)
- 1991 - Richard Speck, bandarískur fjöldamorðingi (f. 1941)
- 2002 - Ne Win, leiðtogi Búrma (f. 1911).
- 2008 - Rúnar Júlíusson (Rúni Júl), tónlistamaður. (f. 1945)
- 2012 - Oscar Niemeyer, brasiliskur arkitekt (f. 1907)
- 2013 - Nelson Mandela, forseti Suður Afríku (f. 1918).
- 2014 - Fabiola Belgiudrottning (f. 1928).
Hátíðis- og tyllidagar[breyta | breyta frumkóða]
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
