19 maart

19 maart is de 78ste dag van het jaar (79ste dag in een schrikkeljaar) in de gregoriaanse kalender. Hierna volgen nog 287 dagen tot het einde van het jaar.

Gebeurtenissen

•  Algemeen
  • 1784 - De Waal breekt op twee plaatsen door de dijk bij Haalderen. Het dorp wordt bijna geheel verwoest. Circa 15 mensen verdrinken.
  • 1932 - Opening van de Sydney Harbour Bridge.

•  Oorlog
  • 1279 - Slag bij Yamen: ondergang van de zuidelijke Song-dynastie. De Yuan-dynastie neemt de macht in China over.
  • 1944 - Nadat Hongarije in het geheim besprekingen heeft aangeknoopt met de Geallieerden wordt het land bezet door Duitsland.
  • 1945 - Tweede Wereldoorlog: voor de kust van Japan wordt het Amerikaanse vliegdekschip USS Franklin geraakt door een bom. Achthonderd man personeel komt om, en het schip is zwaar beschadigd.
  • 1945 - Tweede Wereldoorlog: Adolf Hitler vaardigt zijn "Nero-bevel" uit waarin staat dat alle industrieën, militaire installaties, winkels, transportfaciliteiten en communicatielijnen in Duitsland moeten worden vernietigd.
  • 1982 - Falklandoorlog: Argentijnen komen aan op Zuid-Georgia, een voorbode voor de oorlog.
  • 2002 - De Amerikaanse militaire Operatie Anaconda eindigt in Afghanistan (begon op 2 maart), na circa vijfhonderd Taliban en al Qaida vechters te hebben gedood. Er waren elf gesneuvelden in de geallieerde troepen.
  • 2003 - Begin van de Irakoorlog (vanwege het tijdsverschil kan gesteld worden dat de oorlog begon op 20 maart om 01.00 UTC).

•  Politiek
  • 1823 - Agustín de Iturbide treedt af, Mexico wordt een republiek.
  • 1946 - Frans-Guyana, Guadeloupe, Martinique en Réunion worden departementen van Frankrijk.
  • 1972 - India en Bangladesh tekenen een vriendschapsovereenkomst.

•  Religie
  • 1729 - Heiligverklaring van Johannes Nepomuk, Boheems priester en martelaar.
  • 1864 - Oprichting van de Congregatie van de Zonen van de Heilige Familie door de Spaanse priester José Manyanet y Vives.
  • 1925 - Bisschopswijding van Angelo Roncalli, apostolisch visitator in Bulgarije, in Rome door kardinaal Giovanni Tacci Porcelli.
  • 1932 - Bisschopswijding van Guillaume Lemmens, bisschop-coadjutor van Roermond in Nederland, door aartsbisschop Joannes Jansen van Utrecht.
  • 1934 - Bisschopswijding van de Nederlander Willem Cobben, apostolisch vicaris van Finland.
  • 1950 - Zaligverklaring van Paola Elisabetta Cerioli (1816-1865), Italiaans stichteres van de Zusters van de Heilige Familie, in Rome door Paus Pius XII.
  • 1962 - Paus Johannes XXIII creëert tien nieuwe kardinalen, onder wie de Italiaanse nuntius in België Efrem Forni en de Belgische aartsbisschop van Mechelen-Brussel Leo Suenens.
  • 1998 - Bisschopswijding van Stanisław Dziwisz, privésecretaris van de paus, James Harvey, prefect van de pauselijke huishouding, en Piero Marini, ceremoniemeester van de paus, door Paus Johannes Paulus II.
  • 2013 - Inauguratie van paus Franciscus. Hij krijgt het pallium omgelegd en de vissersring aangereikt.

•  Sport
  • 1942 - Oprichting van de Boliviaanse voetbalclub Club San José.
  • 1956 - Bep van Klaveren bokst op 48-jarige leeftijd zijn laatste wedstrijd, die The Dutch Windmill wegens een oogblessure voortijdig moet afbreken.
  • 2005 - Voor eigen publiek in Cardiff winnen de rugbyers van Wales het prestigieuze Zeslandentoernooi door Ierland in de afsluitende wedstrijd met 32-20 te verslaan.
  • 2005 - Wielrenster Trixi Worrack wint de zevende en laatste editie van de Italiaanse eendagswedstrijd Primavera Rosa.

•  Wetenschap en technologie
  • 1687 - Ontdekkingsreiziger René Robert Cavelier de La Salle wordt vermoord door zijn mannen tijdens de zoektocht naar de monding van de Mississippi.
  • 1918 - Het Amerikaanse Congres stelt de tijdzones vast, en keurt de zomertijd goed.
  • 1958 - Het eerste Planetarium in Londen opent zijn deuren.

Geboren

Manuel Soane
geboren in 1902

Ursula Andress
geboren in 1936

Yolanthe Sneijder-Cabau van Kasbergen,
geboren in 1985

• 1488 - Johannes Magnus, Zweeds aartsbisschop en humanist (overleden 1544)
• 1684 - Jean Astruc, Frans natuurkundige (overleden 1766)
• 1721 - Tobias Smollett, Schots romanschrijver (overleden 1771)
• 1731 - Gabriela Silang, Filipijns rebellenleidster (overleden 1763)
• 1777 - Anton Reinhard Falck, Nederlands politicus (overleden 1843)
• 1797 - Johannes Bosscha sr., Nederlands staatsman (overleden 1874)
• 1813 - David Livingstone, Schots missionaris en ontdekkingsreiziger (overleden 1873)
• 1824 - William Allingham, Iers-Engels dichter (overleden 1889)
• 1834 - Rosalie Loveling, Vlaams schrijfster (overleden 1875)
• 1844 - Minna Canth, Fins schrijfster (overleden 1897)
• 1848 - Wyatt Earp, Amerikaans politieman en revolverheld (overleden 1929)
• 1849 - Alfred von Tirpitz, Duits Grootadmiraal (overleden 1930)
• 1851 - Pierre Ruffey, Frans militair (overleden 1928)
• 1862 - Jef Denyn, Belgisch ontwerper van de moderne beiaard (overleden 1941)
• 1873 - Max Reger, Duits componist (overleden 1916)
• 1878 - Ferdinand Davaux, Belgisch cabaretier (overleden 1918)
• 1883 - Walter Haworth, Brits scheikundige en Nobelprijswinnaar (overleden 1950)
• 1888 - Josef Albers, Duits kunstenaar (overleden 1976)
• 1888 - Léon Scieur, Belgisch wielrenner (overleden 1969)
• 1889 - Jose Hontiveros, Filipijns politicus en rechter (overleden 1954)
• 1891 - Earl Warren, Amerikaans rechter (overleden 1974
• 1900 - Frédéric Joliot-Curie, Frans natuurkundige en Nobelprijswinnaar (overleden 1958)
• 1902 - Manuel Seoane, Argentijns voetballer (overleden 1975)
• 1905 - Albert Speer, Duits nazi-kopstuk (overleden 1981)
• 1906 - Adolf Eichmann, Duits nazi-kopstuk (overleden 1962)
• 1907 - Cor Treslem, Nederlands acteur en schouwburgdirecteur (overleden 1990)
• 1909 - Elżbieta Zawacka, Pools vrijheidsstrijder (overleden 2009)
• 1912 - Adolf Galland, Duits gevechtspiloot en generaal (overleden 1996)
• 1915 - Patricia Morison, Amerikaans actrice
• 1917 - Jan van Kilsdonk SJ, Nederlands priester (overleden 2008)
• 1917 - Theo van der Nahmer, Nederlands beeldhouwer en tekenaar (overleden 1989)
• 1920 - Siebe van der Zee, Nederlands verslaggever, presentator en omroepdirecteur (overleden 1985)
• 1921 - Tommy Cooper, Brits komiek (overleden 1984)
• 1922 - Hiroo Onoda, Japans militair (overleden 2014)
• 1923 - Henry Morgentaler, Joods-Canadese abortusdokter en -activist (overleden 2013)
• 1924 - Leen Valkenier, Nederlands scenarioschrijver van De Fabeltjeskrant (overleden 1996)
• 1925 - Brent Scowcroft, Amerikaans militair en regeringsadviseur
• 1926 - Ray Verhaeghe, Vlaams acteur
• 1928 - Hans Küng, Zwitsers theoloog
• 1928 - Patrick McGoohan, Amerikaans acteur (overleden 2009)
• 1928 - Clarence Paul, Amerikaans songwriter en muziekproducent (overleden 1995)
• 1931 - Gail Kobe, Amerikaans actrice (overleden 2013)
• 1933 - Philip Roth, Amerikaans schrijver
• 1933 - Renée Taylor, Amerikaans actrice/scenariste
• 1936 - Ursula Andress, Zwitsers actrice
• 1937 - Clarence 'Frogman' Henry, Amerikaans zanger
• 1939 - Hermann Becht, Duits operazanger (overleden 2009)
• 1940 - John van de Rest, Nederlands producent, regisseur en scenarioschrijver
• 1942 - Rinus Israël, Nederlands voetballer en voetbaltrainer
• 1943 - Mario Monti, Italiaans politicus en econoom
• 1943 - Vern Schuppan, Australisch autocoureur
• 1944 - Eddy Beugels, Nederlands wielrenner
• 1944 - Sirhan Sirhan, Amerikaans moordenaar van Robert F. Kennedy
• 1946 - Paul Atkinson, Brits muziekproducent en gitarist van The Zombies (overleden 2004)
• 1947 - Glenn Close, Amerikaans actrice
• 1948 - Martine Bijl, Nederlands zangeres en actrice
• 1948 - Henning Gravrok, Noors musicus
• 1949 - Hans Jorritsma, Nederlands hockeyer en teammanager
• 1950 - Jose Palma, Filipijns aartsbisschop
• 1951 - John van Dijk, Nederlands ondernemer
• 1951 - Piet Huyg, Nederlands voetballer
• 1952 - Ole Rasmussen, Deens voetballer
• 1952 - Joseph John Urusemal, president van de Federale Staten van Micronesia
• 1955 - Pino Daniele, Italiaans componist en zanger (overleden 2015)
• 1955 - Bruce Willis, Amerikaans acteur
• 1956 - Karel Deruwe, Vlaams acteur
• 1956 - Jegor Gajdar, Russisch econoom en politicus
• 1961 - Rune Bratseth, Noors voetballer
• 1961 - Jos Lansink, Nederlands-Belgisch springruiter
• 1962 - Hans Smit, Nederlands televisienieuwslezer
• 1967 - Dion Graus, Nederlands politicus en programmamaker
• 1967 - Wim Willaert, Belgisch acteur
• 1968 - Rozemarijn Janssen, Nederlands bergbeklimster
• 1969 - Warren Barton, Engels voetballer
• 1969 - Tom McRae, Engels singer-songwriter
• 1970 - Jozef Majoroš, Slowaaks voetballer
• 1970 - Aart Vierhouten, Nederlands wielrenner
• 1971 - Grzegorz Mielcarski, Pools voetballer
• 1973 - Magnus Hedman, Zweeds voetbaldoelman
• 1973 - Simmone Jade Mackinnon, Australisch actrice
• 1973 - Sergej Makarov, Russisch atleet
• 1973 - Deborah Ostrega, Belgisch presentatrice, zangeres en actrice
• 1974 - Hanka Kupfernagel, Duits wielrenster
• 1974 - Esther Süss, Zwitsers mountainbikester
• 1975 - Jingyi Le, Chinees zwemster en olympisch kampioene (1996)
• 1975 - Juha Reini, Fins voetballer
• 1975 - Ilse Van Hoecke, Vlaams presentatrice
• 1976 - James Davis, Amerikaans atleet
• 1976 - Alessandro Nesta, Italiaans voetballer
• 1978 - Cydonie Mothersille, atlete van de Kaaimaneilanden
• 1979 - Ivan Ljubičić, Kroatisch tennisser
• 1979 - Stan Van Samang, Vlaams zanger en acteur
• 1980 - Johan Olsson, Zweeds langlaufer
• 1981 - Dickson Choto, Zimbabwaans voetballer
• 1981 - Kolo Touré, Ivoriaans voetballer
• 1982 - Frank Diefenbacher, Duits autocoureur
• 1982 - José Valencia, Ecuadoraans voetballer
• 1983 - Vanja Dzaferović, Kroatisch voetballer
• 1983 - Nicole Fessel, Duits langlaufster
• 1983 - Tomoyoshi Koyama, Japans motorcoureur
• 1985 - Marije Brummel, Nederlands voetbalster
• 1985 - Yolanthe Sneijder-Cabau, Nederlands actrice en presentatrice
• 1985 - Ernesto Viso, Venezolaans autocoureur
• 1985 - Mohamed Zemmamouche, Algerijns voetballer
• 1987 - Roman Eremenko, Russisch-Fins voetballer
• 1987 - Magnus Krog, Noors noordse combinatieskiër
• 1987 - Dmitri Malysjko, Russisch biatleet
• 1987 - Michal Švec, Tsjechisch voetballer
• 1988 - Max Kruse, Duits voetballer
• 1988 - Muhamed Subašić, Bosnisch voetballer
• 1992 - Mike Marissen, Nederlands zwemmer
• 1994 - Marvin Kirchhöfer, Duits autocoureur
• 1997 - Rūta Meilutytė, Litouws zwemster

Overleden

Ernest Mühlen
overleden in 2014

• 1286 - Koning Alexander III van Schotland (44)
• 1683 - Thomas Killigrew (71), Engels toneelschrijver
• 1721 - Paus Clemens XI (71)
• 1859 - Jacob van Hall (59), Nederlands schrijver
• 1873 - Charles Hippolyte Vilain XIIII (76), Belgisch politicus
• 1906 - Kosta Chetagoerov (46), Ossetisch schrijver
• 1916 - Vasili Soerikov (68), Russisch kunstschilder
• 1919 - Gustave Strauven (40), Belgisch architect
• 1945 - Anda Kerkhoven (26), Nederlands verzetsvrouw
• 1947 - Willem Pijper (52), Nederlands componist
• 1949 - James Somerville (66), Brits admiraal
• 1950 - Edgar Rice Burroughs (74), Amerikaans schrijver
• 1950 - Walter Haworth (66), Brits scheikundige en Nobelprijswinnaar
• 1968 - Fedde Schurer (69), Fries dichter en politicus
• 1971 - Jan Greshoff (82), Nederlands journalist, dichter en schrijver
• 1971 - Jules Strens (77), Belgisch componist
• 1982 - Randy Rhoads (25), Amerikaans rock-gitarist
• 1985 - Louisa Ghijs, Belgisch actrice
• 1986 - Anne van Orléans (79), Frans prinses uit het Huis Bourbon-Orléans
• 1987 - Louis-Victor de Broglie (94), Frans natuurkundige en Nobelprijswinnaar
• 1989 - Piet Kruiver (51), Nederlands voetballer
• 1990 - Andrew Wood (24), Amerikaans zanger en muzikant
• 1994 - Jacques Ellul (82), Frans socioloog, filosoof en theoloog
• 1995 - Trevor Blokdyk (59), Zuid-Afrikaans autocoureur
• 1995 - Gerard Tebroke (45), Nederlands atleet
• 1997 - Willem de Kooning (95), Nederlands kunstschilder
• 2000 - Giovanni Linscheer (27), Surinaams zwemmer
• 2004 - George Khouri, (20) Israëlisch student
• 2005 - John DeLorean (80), Amerikaans ingenieur en autofabrikant
• 2005 - Hellema (84), Nederlands verzetsstrijder en schrijver
• 2007 - Luther Ingram (69), Amerikaans R&B/soulzanger en -songwriter
• 2007 - Sim Simons (67), Vlaams radiopresentator, radioprogrammamaker en jazzjournalist
• 2007 - Shimon Tzabar (81), Israëlisch-Brits militair, columnist, journalist, dichter, (kinderboeken)schrijver, publicist, kunstschilder en paddenstoelendeskundige
• 2008 - Arthur C. Clarke (90), Brits sciencefictionschrijver
• 2008 - Hugo Claus (78), Belgisch schrijver
• 2008 - Johannes van der Giessen (108), oudste man van Nederland
• 2008 - Paul Scofield (86), Brits acteur
• 2009 - Felipe Santiago Benítez Avalos (82), Paraguayaans aartsbisschop
• 2009 - Ion Dolănescu (65), Roemeens politicus en zanger
• 2009 - Gertrud Fussenegger (96), Oostenrijks schrijfster
• 2010 - Carlo Chenis (55), Italiaans bisschop
• 2010 - Raúl de la Torre (72), Argentijns regisseur
• 2012 - Abe Gerlsma (93), Nederlands kunstenaar
• 2012 - Ulu Grosbard (83), Amerikaans film- en theaterregisseur
• 2012 - Ger Lataster (92), Nederlands kunstenaar
• 2013 - Harry Reems (65), Amerikaans porno-acteur
• 2014 - Ernest Mühlen (87), Luxemburgs politicus
• 2014 - Fred Phelps (84), Amerikaans evangelist en activist
• 2014 - Robert Schwarz Strauss (95), Amerikaans advocaat en diplomaat
• 2015 - Gerda van der Kade-Koudijs (91), Nederlands atlete
• 2015 - Eino Uusitalo (90), Fins politicus

Viering/herdenking

• Rooms-katholieke kalender:
  • Heilige Jozef, bruidegom van de heilige maagd Maria - Hoogfeest (tevens Vaderdag in sommige regio's)
  • Heilige Landoald(us) en Amantius († c. 668)

Weerextremen

Nederland

Dagrecords

• 1985 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -0,7 °C
• 1990 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 13 °C
• 1941 - Laagste minimumtemperatuur -5,3 °C
• 1916 - Hoogste maximumtemperatuur 18,7 °C
• 1913 - Hoogste uurgemiddelde windsnelheid 17,5 m/s
• 1993 - Langste zonneschijnduur 11,1 uur
• 1983 - Langste neerslagduur 10,8 uur
• 2004 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 14,7 mm
• 1936 - Laagste etmaalgemiddelde relatieve vochtigheid 56 %

België

Dagrecords

• 1887 - Laagste etmaalgemiddelde temperatuur -4,6 °C
• 1990 - Hoogste etmaalgemiddelde temperatuur 14,1 °C
• 1887 - Laagste minimumtemperatuur -9,1 °C
• 1916 - Hoogste maximumtemperatuur 18,9 °C
• 1890 - Hoogste etmaalsom van de neerslag 21,5 mm

Uitzonderlijke gebeurtenissen

• 1975 - In Ukkel meten we de grootste totale hoeveelheid ozon (daggemiddelde) sedert het begin van de waarnemingen in augustus 1971: 517 Dobson-eenheden, d.w.z. 58 boven de gemiddelde waarde (327).
• 1985 - Maximumtemperatuur in Bevekom –0,6 °C.

Bronnen, noten en/of referenties

Mediabestanden

Zie de categorie 19 March van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.